دانش آموزان بايد از تغذيه کافي برخوردار باشند تا براي رشد و فعاليت، مطالعه، بازي، يادگيري و براي بلوغ ذخيره کافي داشته باشند. اين امر به ويژه براي بلوغ دختران حائز اهميت است.
گرچه دانش آموزان دچار سوء تغذيه نمي شوند که به دليل رشد آهسته تر، توان مصرف غذاي بيشتر در يک وعده، مقاوم بودن نسبت به بسياري از بيماري هاي شايع، توان بدست آوردن غذا از همسايه و فاميل، استفاده از منابع آزاد و جنگلي مي باشد، اما ممکن است در شرايطي نظير رژيم غذايي نامناسب، سوءتغذيه اي بودن از قبل که باعث لاغري مشخص مي شود، دچار سوءتغذيه شوند. دانش آموزان سوءتغذيه اي زودتر خسته و بيشتر بيمار مي شوند و يادگيري آن‌ها کمتر است. عدم دسترسي به صبحانه و يا ميان وعده، آنان را دچار گرسنگي Short – term و عدم تمرکز مي کند.
کودک گرسنه نمي تواند خوب مطالعه کند يا سخت کوش باشد و نمي خواهد مثل بقيه بازي کند. اگر کم خون باشد و اگر دختري است که به سن پريود رسيده است آنميک مي شود. کودکان آنميک زود خسته مي شوند و مشکل يادگيري دارند. بايد کودکان در معرض خطر سوء تغذيه شناسايي شوند که عبارتند از:
داشتن والدين بيکار و کم درآمد. نداشتن يکي از والدين، والدين بيمار، والدين دچار مشکلات ذهني، والدين خيلي جوان و کم تجربه، زندگي در مناطق بحران، پناهندگي، آوارگي، ابتلاء شديد به بيماري انگلي، معلوليت، استفاده زياد از مواد غذايي کم انرژي مثل نوشابه و غيره.
آموزش خانواده، جامعه، دانش آموز و مسئولين مدرسه در ابعاد مختلف علاوه بر توجه مطالب بالا راه هاي توانمندسازي خانواده و دانش آموزان است که عبارتند از:

در مورد آموزش تغذيه:

دانش آموزان بايد صبحانه ميل کنند، يک فنجان چاي، غذا نيست، دانش آموزي که بايد راه درازي را طي کند و دسترسي به صبحانه ندارد بايد موقع ورود به مدرسه چيزي ميل کند.
غذاي صبح هرچه پرانرژي تر باشد بهتر است. آن چه به طور معمول مي‌خورند و غذاي شب مانده اي که حرارت ديده يا آن چه براي صبح آماده مي کنند، مناسب است. وقت کافي براي صرف صبحانه و آمادگي روحي، رواني کودک و خانواده حائز اهميت است.

ميان وعده هاي بومي و غير بومي:

ميان وعده بايد شامل يک ماده غذايي اصلي يا قوت اصلي مردم و مقداري غذاي پر پروتئين، مقداري سبزي يا ميوه نيز باشد. اين ها مي توانند به شرح زير باشند:
نان تازه، برشته روغني، مغزدار، ذرت تفت داده، کلوچه هاي خانگي، شيريني، بيسکوئيت، نان و پنير، نان و سرشير، نان و خامه، نان و قرمه (قليه)، نان و کره، نان و حلواي خانگي، نان و حلوا ارده، نان و حلواي سياه، نان و ماست چکيده، نان و جو, نان و کومه، سرماست، نان و تخم مرغ آب پز، نان فتير، فتير مسکنه، کماچ، کلمپه، تخم اردک يا کبوتر يا بلدرچين، املت، نان و کوکوها، نان و گوشت کوبيده، نان و سيب زميني تنوري، نان و سيب زميني با کره يا روغن، نان و ارده شيره، نان و کتلت، گوشت ها، ماهي کوچک سرخ شده، نان و ماستينه، نان سمنو، دانه هاي تفت داده گندم، برنج، کنجد، شاهدانه، نخود، سويا، عدس.
دانه هاي روغني مثل: بادام زميني، پسته، گردو، بادام، کنجد، بلوط، فندق، بادام هندي، هسته زردآلو، کره پسته، کره بادام زميني، ارده، حلوا ارده، بنه
ميوه هاي خشک: زردآلو، هلو، آلو، آلبالو، توت، عناب، سنجد، گلابي، موز، انجير، خرما، کشمش
ميوه ها: انار، گلابي، سيب، انبه، خرمالو، خرما، نارنگي، پرتغال، کيوي، نارگيل، نيشکر، لواشک، مارمالاد، گلابي جنگلي و غيره
سبزي ها: هويج، زردک، گوجه فرنگي، خيار
شيريني ها: شکلات، نبات، آب نبات، کيک و غيره
لبنيات: کشک خشک، ماست چکيده، کره، سرماست، سرشير
ناهار: به خصوص براي آن هايي که ميان وعده يا صبحانه نخورده اند يا ظهر در مدرسه ماندگار هستند و براي ادامه فعاليت ها لازم است.
شام: انتظار مي رود غذاي گرم و کافي داشته باشند.

آموزش خانواده براي:

خريد و تهيه مواد غذايي سالم و ارزان، تهيه غذاي سالم و رعايت بهداشت غذا، صرف هزينه در مورد مواد غذايي سالم و ارزان، تهيه غذاي سالم و رعايت بهداشت غذا، صرف هزينه در مورد مواد غذايي با ترکيب مناسب، تهيه غذا در منزل يا محل با پرورش پرندگان، آبزيان، دام‌ها کشت و زرع
آموزش خانواده و دانش آموزان در مورد رعايت بهداشت فردي در خانه و مدرسه، دفع بهداشتي، واکسيناسيون، پيشگيري از حوادث، درمان سريع بيماري ها، مسواک زدن، عدم خريد غذاي آماده از دست فروش ها، تهيه آب سالم، نگهداشتن سالم غذاها و استراحت و خواب کافي، دوري از استرس، پوشش کافي، کفش مناسب، داشتن انرژي کافي براي طي مسير.

در مدرسه:

کاهش استرس، کاهش فعاليت بدني، کاهش در معرض سرما بودن، خوردن ميان وعده هاي غذايي مناسب و در دسترس، رعايت بهداشت آب و فاضلاب، جلوگيري از اشاعه بيماري هاي مسري، پوشش مناسب دانش آموز، آموزش عادات خوب غذايي، بررسي آنتروپومتري، تهيه ميان وعده هاي ارزان از بودجه مدرسه، از انجمن اوليا و مربيان شامل:
عدسي، لوبيا، آش ها، تهيه غذا براي آن ها که فقيرند، از راه دور آمده اند يا چيزي نخورده اند، نبودن تهديد و توهين و تحقير ، درجه حرارت مناسب کلاس درس

جامعه:

ايجاد امکانات اشتغال براي سرپرست خانوار و ايجاد امکان خودکفايي براي خانواده ها، هدفمند نمودن يارانه ها، ترويج تغذيه با شير مادر براي داشتن دانش آموزاني با رشد و تکامل و ايمني مناسب و پيشگيري از بيماري هاي مزمن دانش آموز، واکسيناسيون و پايش رشد.
مراقبت از مسير دانش آموز شامل سلامت مسير، پيشگيري از حوادث، تهيه غذا و مواد غذايي مناسب.
منبع:مجموعه مقالات همايش تغذيه کودکان دبستاني
/خ