براستي عوامل موفقيت در يك مبارزه رزمي چيست؟ آيا كسي كه ضربات پاي پرقدرت وسريعي داشته باشد؟ يا كسي كه بتواند به حريفش ضربات سنگين دست بزند؟ يافردي كه قادر باشد فنون قفلي و پرتابي را به خوبي اجرا نمايد.
اصولاً در پيروزي يك نبرد رزمي عوامل بسياري دخالت دارند، اما چند عامل هستند كه از عوامل ديگر بسيار مهمترند كه در پي مي آيد:
ريلکسيشن:
«ريلكس» واژه اي است انگليسي و بمعناي شُل كردن بدن. رزمي كاري كهبتواند به طرز صحيحي بدنش را ريلكس و شُل كند به راحتي قادر استپارازيت‌ها و افكار منفي ذهن خود را كنترل نمايد و فكرش را آرام سازد. بهعبارتي «وقتي كه بدن آرام شود، ذهن نيز آرام مي شود».زماني كه ذهن آرامشد، فرد مي تواند از تمام تكنيكها و فنون رزمي خود، در مبارزه حداكثراستفاده را ببرد. بعلاوه وقتي كه بدن ريلكس و آرام باشد، انرژي جسمي وروحي اضافي به هدر نرفته و رزمي كار بنيه و قدرت بيشتري براي مبارزه واجراي فنون خواهد داشت. يك رزمي كار مي تواند تكنيك شل كردن بدن را به 2طريق انجام دهد:
الف-ريلكس ثابت: اين شيوه به صورت نشسته و يااغلب، دراز كش انجام مي شود و شخص بوسيله القاء حس سنگيني به خود، نقاطبدنش را شل كرده و به آرامش مي رسد.
ب-ريلكس متحرك: پس از اينكهتكنيك ثابت آموخته شد، شخص مي تواند ريلكس متحرك كه بسيار موثرتر است راتمرين كند. ريلكس متحرك شامل حركات نرم«تايچي»و «چي كونگ» است. اين حركاتبعلت آنكه نرم، آهسته، روان و با هماهنگي تنفس انجام مي شوند، عضلات رزميكار را در حركت، ريلكس كرده به وي آرامش روحي فوق العاده اي مي بخشد. وبخاطر آنكه از طريق اين حركات، كارآيي هنرجوي رزمي بسيار بالا مي رود،امروزه اكثر رشته هاي رزمي در جهان حركات نرم «تايچي» و «چي كونگ» رابعنوان مكمل سبك رزمي خود تمرين مي كنند.
2-تقويت فنون دفاعي:
متاسفانه اكثر سبكهاي رزمي، بر روي تكنيكهاي تهاجمي تاكيد بسيار مي ورزندوبه تكنيكهاي دفاعي، توجه لازم را ندارند. فنون دفاعي بعلت آنكه شما را دربرابر ضربات حريف كه گاه ممكن است منجر به نقص عضو و حتي مرگ شود، محافظتمي كند در مبارزه بسيار مهمتر هستند تا فنون تهاجمي. شما مي توانيد تحتنظر يك استاد در عرض حداقل 6 ماه مبارزي تهاجمي شويد، ولي اگر بخواهيدبصورت مبارزي تدافعي كه بتواند ضربات سريع و غافلگيرانه حريف را مهار كنددر آئيد، احتياج به سالها تمرين زير نظر يك استاد با تجربه داريد. عدمدفاع سريع و اصولي ضربات، در مبارزات قهرمانان مشهور سبكهاي كلاسيك نيزمشاهده مي شود. سبك «وينگ چون» كونگ فو يكي از سبكهاي دفاعي معروف دردنياست كه تكنيكهاي دفاعي موثري دارد. وقتي كه شما در اثر تمرين، مهارتهايدفاعي نان را افزايش دهيد، فنون تهاجمي تان خود به خود پيشرفت مي كند. ولياگر بخواهيد بيشتر بر روي تكنيكهاي حمله اي تاكيد ورزيد، فنون دفاعي تانبطور اصولي تقويت نمي شود.
3-محكم كردن بدن:
حساسيت زدايي جسمينسبت به ضربه يكي از اصول بسيار مهم در هنرهاي رزمي است. شما هر چقدر كهدر فنون دفاعي، سريع و هوشيار باشيد، باز هم امكان دارد در مبارزه يكي دوضربه به شما اصابت كند كه البته امري است طبيعي. يا زماني كه بخواهيدتكنيك هاي حريف را دفاع نماييد بايد از دستهاي محكمي برخوردار باشيد. ازاين رو، بدنسازي جسمي يك رزمي كار در مقابل ضربه به 3 بخش تقسيم مي شود:
الف-حساسيت زدايي عضله اي: در اين وضعيت، حساسيت عضله ها نسبت به ضربه به تدريج از بين مي روند.
ب-محكمكردن استخوانهاي دست و پا: طي تمرينات رزمي و مخصوصاً مبارزه، استخوانهايهنر جويان چه در دفاع و چه در حمله بدفعات به هم اصابت مي كنند و اگر يكرزمي كار ماهر در فنون رزمي استخوانهاي دست و پايش محكم نباشد، ممكن استدر اثر درد شديدي كه در استخوان ساعدش به علت دفاع ضربه حريف بوجود ميآيد، قادر به ادامه مبارزه نباشد. پس لازم است كه استخوانهاي ضروري،مخصوصاً استخوان ساعد دست و ساق پا محكم شده و حساسيت آنها نسبت به ضربهبتدريج از بين بروند.
ج-حساسيت زدايي صورت: از بين بردن حساسيتصورت نسبت به ضربه، اهميت زيادي دارد. چون ضربه به صورت باعث گيجي مي شودو زماني كه رزمي كاري گيج و مغشوش شود، بهترين موقع است كه وي را تحتحملات متوالي قرار داد. فردي كه در اثر اصابت ضربه به صورتش، گيج شود ديگرهيچ عكس العملي نمي تواند از خود بروز دهد. از اينرو، حساسيت بعضي از نقاطصورت را بايد از بين برد. حساسيت زدايي صورت بايد بسيار با احتياط وبتدريج صورت گيرد و مواظب بود كه به نقاط حساس مثل: بيني يا چشمها آسيبيوارد نشود. هر 3 نوع بدن سازي كه در بالا تشريح شد، بايد حتماً تحت نظرمربي مجرب و بتدريج انجام گيرند. البته نقاط حياتي بدن نظير: بيضه، چشم،حفره گردن و غيره را بهيچ وجه نمي توان در برابر ضربه مقاوم نمود و تنهاراه محافظت از آنها، تقويت فنون دفاعي است.
4-توانايي مبارزه درفاصله نزديك:
مبارزه در اغلب رشته هاي رزمي در فاصله دور انجام مي شود وبر اين اساس، اكثر رزمي كاران تنها قادرند از فاصله دور مبارزه كنند و اگرفاصله بسته شود، در فاصله نزديك نمي توانند به نحو موثري به مبارزه شانادامه دهند. توانايي مبارزه از فاصله نزديك، براي يك رزمي كار بزرگترينامتياز محسوب مي شود. اگر دقت كرده باشيد دو نفر شخص عادي كه واقعاً با همدرگير مي شوند، در يك لحظه بطور غريزي و ناخودآگاه فاصله بين خود را كم ميكنند و بيشتر از ضربات دست استفاده مي نمايند. و اين امر، در تمام مبارزاتحقيقي و آزاد رزمي، طبيعي است. و به همين علت است كه اكثر قهرمانانرزمي‌كاري كه در مسابقات از فاصله دور و به صورت كلاسيك و قراردادي مبارزهكرده و پيروز مي شوند، در مبارزات غيرقراردادي و آزاد و همچنين درگيريهايخياباني، بندرت مي توانند حريف خود را مغلوب سازند.
تعداد معدودياز سبكهاي رزمي هستند كه مبارزه شان از فاصله نزديك و بيشتر با استفاده ازدفاعها و ضربات دست (كه پيروزي نهايي در يك نبرد حقيقي را تعيين مي كند)مي باشد. يكي از اين رشته ها، سبك «وينگ چون» كونگ فو است كه مبارزات اينسبك، اصلي ترين و حقيقي ترين مبارزات رزمي در جهان مي باشد، چون در شرايطكاملاً واقعي انجام مي‌گيرند. براي نمونه، مبارزات يكي از قهرمانان معروفاين رشته را بررسي مي‌كنيم: «امين بوز ته په» استاد ارشد سبك وينگ چون ويكي از قهرمانان فعلي در مبارزات آزاد جهاني است. «اِمين» در بيش از 400مبارزه كاملاً آزاد و خشن (بدون داشتن دستكش، محافظ سر و ديگر تجهيزاتايمني) شركت نموده و كليه حريفان خود را معمولاً كمتر از يك دقيقه مغلوبكرده و تا به حال شكست نداشته است. در بين حريفاني كه اين استاد وينگ چونشكست داده، نام چند تن از رزمي كاران و اساتيد مشهور رشته هاي مختلف رزمينيز به چشم مي خورد.
راز اصلي موفقيت امين، سرعت زياد و هوشياريذهني خارق العاده در بكارگيري تكنيكهاي دفاعي و تهاجمي دست به صورت هماهنگاست. به نحوي كه وي در نبردهايش با تهور زيادي فاصله خود را با حريف ميبندد و با هوشياري كامل و اغلب با استفاده از ضربات مشت مستقيم و بر همزدن تعادل حريف، مبارزه را به نفع خود به پايان مي برد. (فنوني كه ذكر شد،از تكنيكهاي رايج در سبك وينگ چون است) اگر مي خواهيد قادر شويد در فاصلهنزديك مبارزه كنيد، ابتدا بايد زير نظر استادي مجرب، ضربات و دفاعهاي دستخود را مهارت بخشيد و سپس فنون قفلي و درويي (به زمين انداختن حريف) رابياموزيد. ضمناً از تجهيزات ايمني نيز حتماً استفاده كنيد.
5-تنفس صحيح و تقويت ششها:
مَثَلي است چيني كه مي گويد: «اگر ضربه يك رزمي‌كارفاقد كنترل تنفس باشد، ضربه اش قدرت لازم را نخواهد داشت». رزمي كاري كهبه تكنيكهاي تنفسي آشنا نباشد و آنها را انجام ندهد، نبايد خود را يك رزميكار واقعي بداند. اگر نگاهي به تمرينات سبكهاي رزمي بيندازيم، در تمامآنها تكنيك هاي كنترل تنفس وجود داشته و اهميت زيادي دارد. براستي چراتنفس صحيح براي يك رزمي كار بسيار مهم است؟
اجازه دهيد با مثالي ساده، مطلب را روشن تر سازيم: اگر شما از چيزي بترسيد و يا نسبت به موضوعيخشمگين شويد، اولين ريتم بدني تان كه از تعادل خارج مي شود، تنفس شماست كهسريع و تند مي گردد. حال اگر در اين وضعيت بتوانيد نفسهاي عميق و شكميانجام دهيد يا به عبارتي تنفسهايتان را كنترل كنيد، بسرعت آرام شده وانرژي جسمي و روحيتان تحليل نمي رود.
پس اگر مايليد طي تمرينات ومبارزه زود خسته نشده و بنيه، قدرت و استقامت زيادي داشته باشيد، تمريناتتنفسي را پيوسته انجام دهيد. از طريق تمرينات صحيح كنترل تنفس، ابتدا ششهاقوي مي‌شوند و حين تمرينات طاقت فرساي رزمي كه انرژي بدن رو به اتمام است،اين ششهاي قوي هستند كه تنفس را خود به خود كنترل كرده و اجازه نمي دهند،رزمي كار خسته و از ادامه فعاليت متوقف شود، بلكه با تنفسهاي عميق و كسباكسيژن بيشتر، به وي انرژي مي بخشند. اينكه مي بينيد بعضي از هنرجويانرزمي، در نبرد زود خسته شده يا اصطلاحاً «مي بُرَند» به خاطر عدم آشنائيشان به تنفس عميق و اصولي است. نكته ديگر اينكه: يك رزمي كار اساساً بايددر حين تنفس كه بدن ضعيف شده و مي خواهد انرژي بگيرد، تكنيكهاي دفاعي وموقع تخليه هوا كه بدن قدرت گرفته و ميخواهد انرژي را انتقال دهد ضربهبزند.
6-خود را به يك سبك رزمي محدود نكنيد:
نبايد خود را تنهابه فراگيري يك رشته رزمي خاص محدود كنيد. چون هر سبك رزمي، مزايا و معايبيدارد و نمي توان گفت كدام رشته رزمي بهترين سبك است. بعضي ها آنقدر بهرشته رزمي شان علاقه و حساسيت دارند كه اگر عيبي واقعي از آن گفته شود،نمي خواهند آنرا بپذيرند. لازم به ذكر است كه تمام هنرهاي رزمي در دنيا ازمعبد شائولين در چين نشات گرفته و ريشه تمام سبكها در دنيا يكي است. و اگردقت كرده باشيد، تكنيكهاي پا و دست با كمي اختلاف، در كليه رشته ها يكساناست و تنها اسمشان فرق مي كند. يكي از علتهايي كه باعث شد بروسلي در دنياشهرت بسياري بدست آورد اين بود كه بروسلي با اينكه سبك اصلي اش وينگ چونكونگ فو بود، ولي اصول چندين سبك رزمي ديگر را فرا گرفته و پيوسته تمرينمي نمود و خود را صرفاً به يك رشته رزمي، محدود نكرده بود. براين اساس بودكه وي حركات و فنون رزمي را مثل يك «بالِريَن» نرم و راحت و با سرعت وقدرت بسياري بر روي حريفانش اجرا نموده همه را مجذوب خود مي كرد.
(هيچ وقت از مبارزات تمريني در باشگاه فرار نکنيد (البته اجازه نداريد ) واز هر فرصتي براي مبارزه کردن استفاده کنيد زيرا تعداد مبارزات زياد شماباعث موفقيت و اعتماد به نفس شما ميشود )
منبع: مرکز انجمنهاي تخصصي گنجينه دانش/س