اشاره:

به راستي چرا بعضي از پيوندهاي عاشقانه بعد از ازدواج گسسته شده و از هم فرو مي پاشند؟ آيا تا کنون از خود پرسيده ايد که چرا بعضي از زوجها با يکديگر همدلي و همفکري دارند و برخي ندارند؟ و آيا تا به حال به اين موضوع فکر کرده ايد که چگونه زنان و شوهراني که مدعي بوده اند نمي توانند با همديگر زندگي کنند، دوباره زندگي را با يکديگر و حتي بهتر از قبل ادامه داده اند؟
همان گونه که مي دانيد، اکثر صاحبنظران ديني، روان شناسان، جامعه شناسان و .... علت اصلي اختلاف هاي خانوادگي و مسائل زناشويي را سوءتفاهم و فقدان رابطه عميق ميان زوجين عنوان مي کنند و شايد تنها راه حل و فصل مسائل زناشويي و رسيدن به يک خانواده متعادل را «ايجاد تفاهم و همدلي» ميدانند. براي توضيح و تبيين سؤالات و مطالب فوق، چکيده اي از رهنمودهاي تربيتي صاحب نظران و روان شناسان به شما زنان و مردان با فضيلت، شما خوباني که خواهان رسيدن به يک زندگي آرام، شاد و توام با معنويت هستيد، تقديم مي شود.
پي ريزي پايه هاي زندگي با صداقت
صداقت، همچون پل ارتباطي مؤثر، موجب مي شود که زن و مرد ميل و رغبت وافر و کاملي براي صحبت با يکديگر پيدا کنند و از اين طريق بر رشد شخصيت خود و همسرشان بيفزايند. لازم است براي نيل به تفاهم، زن و شوهر در همه امور زندگي نسبت به همديگر صادق و راستگو باشند. زوجين زماني به اوج سعادت «در زندگي مشترک» درست مي يابند که مسير آن را با صداقت و درستي طي کنند.

بينش تکاملي و تحولي

هميشه نسبت به همسر خويش نگرشي متکي بر سه عنصر مثبت داشته باشيد.
الف) او را به عنوان فردي با ارزش و برخوردار از کرامت انساني بپذيريد.
ب) او را فردي مستعد کمال و تحول بدانيد.
ج) علاقه مند به پيشرفت و ترقي او باشيد.
وجود چنين بينشي، در شخصيت انسان عرصه زندگي را بر روي نوآوري مي گشايد و کانون خانواده را از فرسايش و زوال تدريجي مصون مي سازد.

مثبت گرايي در برابر منفي گرايي

از مهم ترين ويژگي هاي خانواده متعال و خوشبخت، توانايي برخورد مثبت و سازنده با محيط پيرامون و يا به عبارتي «مثبت گرايي» است. شخصي که داراي سيرتي زيبا شد، پيوسته در گفتار و رفتار همسرش به آنچه که خير و زيبايي است توجه مي کند و حتي برخي معايب احتمالي او را «حسن» مي بيند. «مثبت گرايي» را مي توان، «هنر خوب ديدن» نيز ناميد: هنري که همچون ساير خلقيات و رفتارها با تکرار و تمرين در وجود انسان تثبيت شده و به صورت ملکه در مي آيد. بنابراين، بايد براي مثبت گرايي، دل و چشمهايمان را اين گونه تربيت کنيم. اگر حقيقتاً خواهان پيشرفت و کمال در همسر خود هستيد، جنبه هاي خوب شخصيتي و هنرهاي مثبت او را يادآور شويد و با تشويق و قدرداني آنها را در وجود همسرتان مستقر کنيد. آن وقت خواهيد ديد که او به تدريج و به آساني مي تواند بر رفيع ترين قلل موفقيت و کمال صعود کند.

علاقه و تمايلات همسرتان را در نظر بگيريد

با مطالعه در حالات و روحيات همسر خود، فهرستي از علايق و تمايلات وي به دست آوريد و نسبت به تامين آنها خود را متعهد و ملزم بدانيد. در نظر گرفتن علايق اصولي همسر، و نقطه شروع سخن را بر يکي از علاقه وي متکي کردن به ويژه در مورد تمايلاتش به گفتگو نشستن، راه را براي رشد تفاهم هموار و آسان مي سازد.

تبادل عاطفي در برابر انجماد عاطفي

از بهترين و پرشکوه ترين تجليات زندگي متعادل، دادوستد عاطفي زوجين در ابتداي زندگي و ادامه آن، در طول روابط مشترک مي باشد.
شيوه هاي صحيح مبادلات عاطفي بين زن و مرد عبارتند از:

الف) شيوه قلبي

قلب خاستگاه و جايگاه تمامي ارتباطات و مناسبات انساني است. قلب، سرچشمه فياض احساسات و تمايلات است.
اگر همسري در کشتزار قلب خود، بذر عشق و محبت به همسرش را کاشت، يک عمر حامل نشاط، شادابي، بالندگي، خلاقيت، معنويت، نوآوري موفقيت و خوشبختي را درو خواهد کرد.

ب) شيوه کلامي

يکي از توانايي هاي روحي و جاذبه هاي شخصيتي آدمي، ابراز محبت نسبت به همسر و شريک زندگي اش مي باشد. موانعي که در مسير ابراز محبت، راه را سد مي کنند عبارتند از: عدم معرفت، غرور بي جا، حجب و حياي افراطي.

ج ) شيوه عملي

در اين طريق، پايه هاي زندگي که قبلا از راههاي قلبي و کلامي و ابراز محبت، استوار شده بود، با انجام دادن اقدامات محبت آميز و صميمانه، استحکام بيشتري مي يابد و احساس ارزش شخصي هر يک فزوني مي گيرد.

پرهيز از مقايسه همسر با ديگران

از مقايسه همسرتان با ديگران به شدت بپرهيزيد. اين رفتار به رابطه حسنه ميان شما آسيب وارد مي کند. همسر شما انساني منحصر به فرد و داراي ويژگي هاي شخصيتي (اعم از مثبت و منفي) است که قابل مقايسه با هيچ فرد ديگري نيست. از اين رو، در واقع ضروري مي توان او را با گذشته خودش مقايسه کرد و بر اين اساس، ميزان پيشرفت و يا کاهش احتمالي ميزان هاي اخلاقي و معنو ي و علمي وي را مورد تأييد و يا تذکر قرار داد. اين عمل بر درجه تفاهم زن و شوهر خواهر افزود.

هنر خوب شنيدن سخن همسر

در هنگام گفتگو با همسرتان با نهايت دقت به مطلب وي گوش فراداده و آن گونه عمل کنيد که گويي جز به وي و سخنانش، به موضوع ديگري توجه نداريد، و از انجام هر عملي که مغاير با حالت توجه باشد، خودداري کنيد.

حق همسر در تصميم گيري ها

در تصميم گيري ها و انتخاب راه حل ها و برنامه هاي زندگي مشترک، لازم است هر يک از زوجين، حقي براي همسرشان در نظر بگيرند و او را از صحنه تصميمات، دورو بر کنار نگه ندارند. مديريت مطلوب در زندگي مشترک زماني امکان پذير خواهد بود که هر يک از طرفين از اهميت نقش خود در پيشبرد امور خانواده، اطمينان حاصل کنند.

سکوي پرتاب

سعي کنيد با اختصاص وقت بيشتر و کنار گذاشتن آرزوها و خواسته هاي صرفا فردي، خالصانه در راه پيشرفت و تحول همسرتان بکوشيد و در اين راه از هيچ گونه فداکاري و از خود گذشتگي مضايقه نکرده تا زماني که همسرتان بر قله بلند افتخار و موفقيت بايستد. در حقيقت به منزل (بال) براي «پرواز همسر» و يا به تعبير ديگر «سکوي پرتاب» شريک زندگي همديگر باشيد. و اين را بدانيد که پشت سر هر مرد موفقي، زن شايسته و لايقي وجود داشته و بالعکس.

حضور درجمع خصوصي خانواده

بخشي از برنامه هاي روزانه خود را به همسر و فرزندان اختصاص دهيد و اين فرصت را صرف رشد و تعالي آنها کنيد و از صميم قلب خود را علاقه مند به سعادت و خوشبختي آنها نشان دهيد.

اعتدال در ابراز محبت به همسر

به جاي آن که در صدد تملک کامل قلب همسرتان باشيد و هر يک به ديگري شديدا وابسته شويد، به محبت سالم و عواطف صحيح اکتفا کنيد. زيرا عاطفه خيلي شديد، سرخوردگي نيز به دنبال دارد.

کردار هماهنگ با عمل

فقط به اظهار محبت نسبت به همسرتان اکتفا نکنيد، بلکه کردار خود را نيز هماهنگ با گفتار خود، به گونه اي تنظيم و ارائه کنيد که مؤيد اظهار مهر و عاطفه تان باشد.

غني سازي اوقات فراغت در منزل

بسيار نيکوست که خانمها در منزل، براي خود سرگرمي هاي مفيد و آموزنده اي نظير مطالعه کتابهاي سازنده، هنرهاي سالم، و ... ترتيب بدهند و خود را از تنهايي و يکنواختي زندگي نجات داده و به فعاليت هاي سودمند بپردازند.

درک همسر

همسرتان را مطمئن سازيد که به طور کامل وضع او را درک مي کنيد و او مي تواند روي همياري شما در همه زمينه هاي زندگي حساب کند و بداند که يار و ياور و غمخوار و مونس او هستيد.

حمايت و پشتيباني از شوهر

در حضور بستگان و نزديکان، از همسرتان و کارش حمايت و پشتيباني کنيد تا آنها نيز بدانند که شما با علاقه و اعتماد به او، بر مشکلات اجتماعي زندگي غلبه خواهيد کرد و با همه وجود از زندگي مستقل خود و شوهر راضي و خشنود هستيد.
برخي از مردها بر اساس يک باور غلط، گمان مي کنند که کار کردن در خانه، آنها را سبک ميکند. در حالي که اين امر بر نفوذ و محبوبيت آنها در دل همسرشان مي افزايد و رضاي خداند را در پي دارد. اگر به دليل مشغله زياد و مسؤوليت سنگين، نمي توانيد عملا با همسرتان در کارهاي منزل همياري داشته باشيد، حداقل انگيزه و نيت خود را به اطلاع او برسانيد تا از حمايت فکري شما احساس دلگرمي کند.

صدا زدن

بسيار زيباست که هر يک از زن و شوهر، همسر خود را با نامي صدا کند که او بيشتر دوست دارد، چه اسم کوچک باشد و يا نام خانوادگي، يا القاب مذهبي و عناوين اجتماعي. پيامبر اکرم (صلي الله عليه و آله) مي فرمايند: بهترين نامي که دوست دارد، او را صدا بزن. بهتر است پيش از آن که زن و شوهر در اجتماع لقب و عنواني پيدا کنند يکديگر را به اسم کوچک يا نام فاميل صدا بزنند و چاشني محبتي هم بر آن بيفزايند مثلا آقا مهدي، ليلا خانم، علي آقا و زينب خانم صدا بزنند.

نقش لحن کلام در گفتار

در گفتگو با همسرتان، لحن سخن را به جاي تحکمي و آمرانه و با واژه هاي تند و خارج از نزاکت به آهنگ ملايم و لحن پيشنهادي با واژه ها و جمله هاي لطيف و محترمانه تغيير دهيد. زيرا سخن گفتن به صورت دستوري و آمرانه به غرور همسرتان لطمه وارد مي کند و اثرات منفي و ويرانگري به بار مي آورد.

انتقاد سازنده به جاي انتقاد مخرب

سعي کنيد در زندگي مشترک نسبت به برخي از رفتارها و عيوب احتمالي همسرتان به جاي انتقادهاي سازنده داشته باشيد، زيرا همزمان با تکرار انتقاد مخرب در خانواده، روابط محبت آميز جاي خود را به ستيزه جويي و تلخکامي داده و روابط سالم و دوستانه به خصومت و دشمني تبديل مي شود. انتقاد اگر به جاي خود و با روش صحيح و مناسب انجام گيرد، يک شيوه تربيتي کار آمد و مؤثر خواهد بود.

راز داري در برابر افشاگري

يکي از مهمترين عواملي که به نگهداري چارچوب حريم خانوادگي لطمه مي زند و تعادل آن را در هم مي ريزد، بازگو کردن اسرار و رازهاي درون خانواده نزد ديگران است. ضروري است زن و شوهر براي حفظ حرمتها و احترامات، اسرار يکديگر را نزد ديگران فاش نکنند و آن را امانتي از جانب يکديگر نزد خودشان تلقي کنند.

ارزش کارها

هرگز تصور نکنيد که کار بيرون از منزل با ارزش و کار درون منزل بي ارزش است. ارزش کار را محيط آن تعيين نمي کند، بلکه انگيزه هاي انساني و اخلاقي، تلاش و مجاهدت، عشق و ايثار و نتيجه عمل انسان است که بدان کار ارزش مي دهد. بنابراين بهتر است به همسرتان بگوييد که او در منزل برايتان فوق العاده با ارزش و مهم است. در اين صورت خانه شما تبديل به يک گلستان مملو از گلهاي صميميت، شادي، نشاط، عشق، اميد، پويايي، سازندگي، خوشبختي و سعادت خواهد شد.

کسب تجارب

سعي کنيد در زندگي خود، از تجارب و عملکرد ديگران درس و عبرت بگيريد. تجارب تلخ و نامطبوع ديگران، شما را متوجه ارزشهاي موجود در زندگي خودتان و قدرشناسي از آنها خواهد کرد. تجارب مفيد سايرين نيز در افزايش موفقيت شما بسيار مفيد خواهد بود.
پرهيز از خود کم بيني از احساس ياس، افسردگي و بي اعتمادي نسبت به خودتان فاصله بگيريد. اگر در گذشته زندگي مطابق دلخواه تان نبوده و يا احتمالا با شکست مواجه بوده ايد، آينده را فداي گذشته نکنيد. مي توان با بهتر زندگي کردن و برخورد مثبت و عقلاني، از رنج هاي زياد و استرس هاي رواني کاست. اگر با خودتان کمي صادق و واقع بين باشيد، شادکامي زندگي را بهتر احساس خواهيد کرد. شما مي توانيد بهترين، با صفاترين، با محبت ترين، با نشاط ترين، زيباترين و با معنويت ترين کانون گرم زندگي مشترک را داشته باشيد. مطمئن باشيد اگر بخواهيد مي توانيد و هيچ يک از خواسته هاي منطقي و آرمانهاي خوب و مثبت دور از دسترس نخواهد بود.
منبع:فصلنامه يادگاران ماندگار شماره 15
/س