يکي از اولين حس هايي که در جنين قبل از 8 هفتگي به وجود مي آيد حس لامسه است که تکامل آن تا پس از تولد ادامه نمي يابد. در دوران بارداري جنين به وسيله مايع آمينوتيک که اطرافش را فرا گرفته با ضربان قلب مادر مورد نوازش لمسي قرار مي گيرد که اين خود به تکامل حس لامسه جنين کمک مي کند.
پس از تولد شيرخوار با بغل شدن، ضربه ملايم به پشت، بوسيدن و نوازش شدن احساس راحتي مي کند که والدين به طور غريزي آن را انجام مي دهند. با در آغوش گرفتن و گرم کردن کودک احساس امنيت و موجوديت در محيط اطراف او ارتقاء مي يابد. شيرخوار در آغاز زندگي قادر است در هر قسمت از بدن مانند صورت، دست ها و کف پاها لمس را حس کند لمس ملايم پشت و مالش دادن شکم به طور معمول سبب ايجاد آرامش در وي مي شود و تحريکات دردناک مانند سر سوزن باعث عصبانيت شده و آرامش او را به هم مي زند.
ماساژ در واقع يک پل ارتباطي بين والدين و شيرخوار است که از طريق لمس محبت آميز ايجاد مي شود و در اکثر فرهنگ ها قرن هاست که آن را انجام مي دهند.

فوائد و اثرات ماساژ شيرخوار

ماساژ شيرخوار فوائد بسياري دارد که اهم آن عبارتند از:
1-ماساژ موجب دلبستگي بيشتر و محکم تر بين والدين و فرزند شده و اين ناشي از تعامل و صميميتي است که طي ماساژ بين والدين و فرزند به وجود مي آيد.
2-ناراحتي و درد ناشي از دندان درآوردن، تجمع گاز در روده ها و دردها را تسکين مي دهد.
3-با تقويت عضلات اطراف دهان و تحريک سيستم گوارشي و از طرفي تحريک اشتها، وزن گيري را سرعت مي بخشد.
4-ماساژ از طريق تحريک پوست، سيستم عصبي را تحريک کرده و همچنين ميلين دار شدن اعصاب را تسريع مي بخشد و تکامل سيستم عصبي را افزايش مي دهد. از طرفي با تحريک و ترشخ اندروفين ها در مغز سبب ايجاد آرامش در شيرخوار مي شود.
5-ماساژ شيرخواران ميزان تنفس را کمتر و عميق تر مي کند و سبب تهويه موثرتر و روان شدن ترشحات موکوسي شده و به خروج ترشحات کمک مي کند.
6-ماساژ سبب ارتقاي عملکرد سيستم ايمني و در نتيجه افزايش مقاومت در برابر بيماري هاي عفوني مي شود.
7-به دنبال تحريکات لمسي، آگاهي و جهت يابي شيرخوار تقويت مي شود.
8-ماساژ سبب خواب عميق و طولاني در شيرخوار شده و خلق و خوي او را در بيداري بهبود مي بخشد.
شيرخواراني که ماساژ را دريافت مي کنند قادرند بهتر با استرس هاي وارد شده کنار بيايند و اثرات آن را کاهش دهند علاوه بر اين ماساژ سبب برقراري يک زير بناي پايدار براي تکامل عاطفي سالم مي شود.

فوائد ماساژ براي والدين

ماساژ براي والدين و يا مراقبت کنندگان نيز خالي از لطف نيست:
1-اعتماد به نفس و اطمينان را، در انجام وظايف والديني شان بالا مي برد.
2-مهارت هاي والدين در امر مراقبت از شيرخوار را افزايش داده و تقويت مي کند و سبب اعتباربخشي نقش والدين مي شود.
3-استرس والدين شاغل را براي برقراري ارتباط با کودک کاهش مي دهد.
4-به تشرح هورمون پرولاکتين از هيپوفيز مادر کمک مي کند. پرولاکتين به ترشح شير کمک مي کند و همچنين سبب پرورش و ارتقاي حس مادرانه مي شود. در حالي که در پدرها عقيده بر اين است که هورمون پرولاکتين تمايل براي حفاظت از شيرخوار و پرورش دادن او را تحريک مي کند.
بنابراين ماساژ هم در حيطه رواني اجتماعي و هم در حيطه رشد فيزيکي و فيزيولوژيکي براي شيرخوار و همچنين والدين فوائد بي شماري دارد فوائد ماساژ مختص شيرخوران سالم نيست بلکه در شيرخواران کم وزن و زودرس که به مراقبت و اهميت بيشتري نياز دارند به علاوه شيرخوران کم وزن به علت شرايط خاص و بستري بودن در بخش هاي مراقبت هاي ويژه، دچار محرومت از لمس و حس مادري مي شوند خود ضرورت دريافت تحريک لمس و ماساژ را نشان مي دهد.
امروزه معادل کلمه ماساژ در مقوله مربوط به کودکان و به خصوص شيرخواران در معرض خطر، بيشتر از واژه تحريک لمسي حرکتي استفاده مي شود و عقيده بر اين است که تحريک لمسي حرکتي عصب واگ را تحريک کرده و سپس فرآيندهايي که به هضم مواد غذائي کمک مي کنند فعال مي شوند. عده اي ديگر بر اين باورند که تحريک عصب واگ منجر به افزايش هورمون رشد و سپس تحريک حرکت رشد و فعاليت ترشحي معده اي و روده اي مي شود و ترشح انسولين را افزايش مي دهد.
شيرخوراني که تحريک لمسي حرکتي مي گردند وزن گيري بهتري داشته و اين در حالي است که در مقدار مصرفي شير خشک و يا کيلوکالري دريافتي افزايشي مشاهده نمي گردد.
منبع: ماهنامه دنياي سلامت شماره 33
/س