مولانا شمس‌الدين يا کمال‌الدين محمد وحشي‌بافقي يکي از شاعران نام‌دار سده دهم ايران است که در سال 939 هجري قمري در شهر بافق چشم به جهان گشود. دوران زندگي او با پادشاهي شاه تهماسب صفوي و شاه اسماعيل دوم و شاه محمد خدابنده هم‌زمان بود. وي در سال 991 هجري قمري در شهر يزد درگذشت.
کليات وحشي متجاوز از نه هزار بيت و شامل قصيده، ترکيب بند و ترجيع بند، غزل، قطعه، رباعي و مثنوي است.
وحشي دو مثنوي به استقبال از خسرو و شيرين نظامي دارد يکي به نام ”ناظر و منظور“ و ديگري به نام فرهاد و شيرين. مثنوي نخستين به سال 966 به پايان رسيد و 1569 بيت است و اما مثنوي دوم که از شاهکارهاي ادب دراماتيک پارسي است، هم از عهد شاعر شهرت بسيار يافت ليکن وحشي بيش از 1070 بيت از آن را نساخت و باقي آن را وصال شيرازي شاعر مشهور سده سيزدهم هجري (م 1262) سروده و با افزودن 1251 بيت آن را به پايان رسانيده‌است. شاعري ديگر به نام صابر بعد از وصال 304 بيت بر اين منظومه افزود. مثنوي معروف ديگري که وحشي به پيروي از نظامي سروده ”خلد برين“ است بر وزن مخزن‌الاسرار و مرتب بهشت روضه. مثنوي‌هاي کوتاهي از وحشي در مدح و هجو و نظاير آنها بازمانده که اهميت منظومه‌هاي يادشده را ندارد.
متن کتاب "ناظر و منظور"
/س