25 خرداد 1388 / 21 جمادي الثاني 1430 / 15 ژوئن 2009

1) تشكيل "مجلس عالي" در تهران و عزل محمد علي شاه از سلطنت (1288 ش): پس از فتح تهران به دست مجاهدان و پناهنده شدن محمد علي شاه قاجار به سفارت روسيه، در روز بيست و پنجم خردادماه 1288ش برابر با بيست و هفتم جمادي‏الثاني 1327 ق، همه گروه‏هاي مردم تهران براي ديدار و عرض تبريك به سرداران فاتح تهران، به جانب آنان شتافتند. سپس اجتماعي باشكوه با حضور پانصد تن از نمايندگان مجلس، مجاهدان و شخصيت‏هاي برجسته تشكيل شد كه نام "مجلس عالي" گرفت و در همان جا تصميمات مهمّي اتخاذ شد. براين اساس، محمد علي شاه از سلطنت خلع و فرزند خردسالش به نام احمد شاه در دوازده سالگي به سلطنت انتخاب شد. همچنين مقرر گرديد تا هنگام بلوغ وي، عليرضا خان عضدالمُلك به عنوان نيابتِ سلطنت، وظايف او را به عهده گيرد. در اين جلسه، چون هيئت وزيران تشكيل نشده بود، هيئتي به جاي آن مأمور رسيدگي به امور كشور گرديد.

2) روز گل و گياه

3) رحلت عالم مجاهد و فقيه جليل آيت‏اللَّه "سيدمصطفي مجتهد كاشاني" (1298ش): آيت‏اللَّه سيدمصطفي بن سيدحسين مجتهد كاشاني نجفي در حدود سال 1230ش (1267ق) در كاشان به دنيا آمد. وي پس از گذراندن مقدمات ابتدايي، در حوزه درس پدرش قرار گرفت و فقه و اصول و معقول و منقول و رياضيات را فرا گرفت. سيدمصطفي كاشاني سپس راهي اصفهان شد و از محضر عالم بزرگ، شيخ محمدتقي رازي تهراني اصفهاني معروف به صاحب حاشيه معالم بهره گرفت تا به درجه رفيع اجتهاد رسيد. وي در بيست و پنج سالگي در حالي كه جامع علوم و ماهر در فقه، اصول، تفسير و حكمت و رياضي بود راهي تهران گرديد و پس از فوت پدر عالمش، چندين سال رياست علمي و مرجعيت مذهبي مردم را برعهده گرفت. آيت‏اللَّه سيد مصطفي كاشاني در سال 1274ش، پس از سفر حج، ساكن نجف اشرف شد و با ايجاد حوزه درسي خويش، در شمار علماي بزرگ آن سامان قرار گرفت. اين عالم مجاهد در جريان اشغال عراق توسط انگلستان در بحبوحه جنگ جهاني اول، به همراه علماي بزرگ ديگر، قيام مردمي ضد استعمار انگليس را اداره و رهبري كرد و در اين راه، جانفشاني‏هاي فراواني از خود نشان داد. اين عالم سترگ از آن پس ساكن كاظمين گرديد و تا پايان عمر در آن شهر مسكن گزيد. آيت‏اللَّه سيد مصطفي كاشاني سرانجام پس از عمري سرشار از خدمت علمي و مجاهده، در 25 خرداد 1298ش برابر با اواسط رمضان 1337ق در 68 سالگي در كاظمين بدرود حيات گفت و در همان‏جا به خاك سپرده شد. لازم به ذكر است كه عالم مجاهد و فقيه بزرگ آيت‏اللَّه سيد ابوالقاسم كاشاني، رهبر مذهبي نهضت ملي شدن صنعت نفت ايران و مبارز دوران ستم‏شاهي، فرزند ايشان مي‏باشد.

4) تصرف قزاق‏خانه رشت توسط انقلابيون جنگل (1299ش): چند روز پس از اعلان جمهوري در گيلان، انقلابيون جنگل از نيروهاي قزاق رشت خواستند يا به نيروهاي انگليسي مستقر در ايران حمله كنند يا با تحويل سلاح خود، به شهرهاي خويش بازگردند. اما نيروهاي قزاق چون خود را تحت فرمان حكومت مركزي مي‏دانستند اين امر را منوط به اجازه مركز كردند. بنابراين چون مذاكرات انقلابيون و قزّاقان به بن بست رسيد، جنگلي‏ها تصميم به تسخير قزاق خانه رشت گرفتند. از اين رو از بامداد بيست و پنجم خرداد 1299 ش، نبرد سختي بين دو طرف درگرفت و تلفات زيادي وارد آمد. در نهايت پس از به توپ بستن قزاق‏خانه توسط جنگلي‏ها، نيروهاي قزّاق تسليم شدند. ولي به دستور ميرزا كوچك خان جنگلي، اسيران، آزاد شد و به شهرهاي خود بازگشتند. فتح قزاق خانه، هر چند موقعيت جنگلي‏ها را در اين منطقه افزايش داد ولي دولت مركزي از اين مسأله به راحتي نگذشت و تا سركوبي كامل نهضت جنگل پيش رفت تا اين كه به شهادت ميرزا كوچك خان جنگلي و پايان قيام جنگل انجاميد.

5) برگزاري ششمين كنفرانس عمومي خبرگزاري‏هاي كشورهاي غيرمتعهد "پوول" (1371 ش)

6) عمليات قدس يک توسط سپاه پاسداران انقلاب اسلامي با رمز عملياتي يا محمد رسول الله .

7) برگزاري اجلاس بين‏المجالس اسلامي در تهران (1378ش): اولين اجلاس بين المجالس كشورهاي اسلامي، به منظور تأسيس اتحاديه مجالس كشورهاي اسلامي با پيام مقام معظم رهبري حضرت آيت‏اللَّه خامنه‏اي و سخنان حجت‏الاسلام سيد محمد خاتمي، رييس جمهور، در محل سالن اجلاس سران كنفرانس اسلامي در تهران آغاز به كار كرد. در اين اجلاس سه روزه، رؤسا و هيئت‏هاي پارلماني بلندپايه حدود پنجاه كشور اسلامي به منظور تأسيس سازمان مجالس كشورهاي اسلامي گرد هم آمدند كه از اين ميان، رؤساي مجالس 28 كشور به همراه نايب رئيسان و رؤساي كميته‏هاي خارجي، حضور داشتند. در اين اجلاس، ايران به رياست سازمان مجالس كشورهاي اسلامي انتخاب شد و يكي از مهم‏ترين كارهاي اين سازمان، ارتباط مجالس كشورهاي مسلمان با يكديگر عنوان گرديد. در اين اجلاس، اساسنامه اتحاديه تصويب شد و جمهوري اسلامي ايران به مدت 2 سال به رياست آن دست يافت. اين كنفرانس هر دو سال يكبار در يكي از كشورهاي عضو تشكيل جلسه خواهد داد. شوراي كنفرانس، كميته اجرايي و دبيرخانه، سه نهاد اين اتحاديه مي‏باشد كه دبيرخانه آن در تهران واقع است.

8) 21جمادي الثاني سال384هجري قمري: «محسن بن علي تَنوخي» ازاديبان مشهوردر50 سالگي بدرود حيات گفت. وي درشعرو ادب صاحبنظربود. او بكي ازمورخان، شعرا و قضات بنام قرن4هجري قمري بشمارمي آيد. تَنوخي تحصيلات خود را نزد علماي اماميه آغازكرد و درمدتي كوتاه مراتب علمي و ديني متداول آن روزگار را طي كرد. وي چندي درشهربابل و نواحي اطراف آن به قضاوت مشغول بود و سرانجام دربغداد ساكن شد و به تأليف كتب متعدد پرداخت. «اَلفَرَجُ بَعدَ الشِّدَه» كتابي است شامل مجموعه اي ازحقايق تاريخي و اجتماعي دوران زندگي تنوخي كه وي آن را با دقتي خاص تأليف كرده است. همچنين كتاب «اَلمَساجِد» كه حاوي حكايات و قضاياي اخلاقي و بخشي ازآن مربوط به خلفاي عباسي و ذكر وقايع آن دوره است ازديگرآثارتنوخي بشمار مي رود. «ديوان اشعار» نيزازآثاربجاي مانده ازاين اديب بزرگ است.

9) 21جمادي الثاني سال656هجري قمري: « كاتب مصري» ملقب به« بهاءُ‌ الدّين» و مشهور به« مُهلَّبي» ازفضلاي برجسته قرن7 هجري قمري در75سالگي درمصردرگذشت. مهلّبي درنظم و نثرو درحُسن خط و كتابت يگانه زمان خود بود و بسيارنيك شعرمي سرود. اشعاراو لطيف و روان است و چون با خطي كتابت شده، مورد توجه عموم قرارگرفته است. مُهلَّبي درعصرخود چنان شهرت يافته بود كه ابن خَلَّكان پس ازملاقات با وي گفت: «با وي ملاقات كردم و بيش از آنچه شنيده بودم، ديدم». گفتني است كه ازمهلّبي ديوان شعري هم به يادگارمانده است.

10) رحلت عالم رباني، آيت‏اللَّه "سيد محمد حسن ميرجهاني"(1413ق): حاج سيد محمد حسن ميرجهاني طباطبايى اصفهاني فرزند ميرسيد علي در ذيقعده‏ي سال 1319 ق در يكي از روستاهاي اصفهان و بيت دانش و تقوا چشم به جهان گشود. ايشان پس از فراگيري علوم مقدماتي در اصفهان، به حوزه‏ي علميه‏ي نجف اشرف هجرت كرد و پس از بهره‏گيري از درس حضرات آيات: آقا ضياءالدين عراقي، سيد ابوالحسن اصفهاني و شيخ عبداللَّه مامقاني، به مدارج بالاي علمي دست يافت. آيت اللَّه ميرجهاني سپس راهي مشهد مقدس گرديد و به هدايت و ارشاد مردم و تأليف و تصنيف پرداخت. از آثار اين عالم فرزانه مي‏توان به كتاب‏هاي مصباحُ البلاغه در 2 جلد، نوائبُ الدُّهور در 4 جلد، ولايت كلّيه در 2 جلد و چندين اثر ديگر اشاره كرد. از ويژگي‏هاي آيت اللَّه ميرجهاني، عشق به آستان اهل بيت(ع) زهد و قناعت، تقوا و تَهجُّد و كوشش در تأليف كتب اسلامي تبلور بيشتري دارند. اين عالم رباني در 94 سالگي بدرود حيات گفت و در جوار مقبره‏ي علامه مجلسي در اصفهان به خاك سپرده شد.

11) 15 ژوئن سال 1836 ميلادي : آندره ماري آمپر رياضيدان و فيزيكدان فرانسوي پس از 61 سال زندگي درگذشت. او عمر خويش را صرف تحقيق و مطالعه علمي كرد و در نهايت موفق به كشف رابطه ميان برق و مغناطيس شد . قابل توجه است كه واجد شدت جريان برق به نام او آمپر نامگذاري شده است .

12) 15 ژوئن سال 1848 ميلادي : برلين شهر تاريخي آلمان از سوي بيسمارك صدراعظم اين كشور به پايتختي انتخاب شد. انتخاب برلين به عنوان مركز امپراتوري آلمان بعد از انجام طرح اتحاد نواحي مختلف آلمان صورت گرفت . كه طراح اصلي آن بيسمارك بود . بعد از جنگ جهاني دوم برلين به دو بخش غربي و شرقي تقسيم شد. بخش شرقي آن پايتخت آلمان شرقي و قسمت غربي آن يكي از ايالات مهم آلمان غربي گرديد . اما در سپتامبر سال 1990 ميلادي به دنبال سقوط ديوار برلين زمينه هاي وحدت دو آلمان فراهم شد و هر دو بخش برلين به صورت يك مركز واحد، در آلمان متحد درآمد .

13) تولد "تيتسيانو تيسين" نقاش برجسته ايتاليايي (1477م): تيتسيانو وِچلي نقاش ايتاليايى كه به تيسين شهرت يافته است، در نيمه ژوئن 1477م در جنوب سلسله جبال آلپ در ايتاليا به دنيا آمد. وي در هنر نقاشي به استادي رسيد و شهرتي عظيم پيدا كرد. تيسين بزرگ‏ترين و پركارترين هنرمند در جمع نقاشان ونيزي است و از جمله بزرگ‏ترين نقاشان دنياي غرب. وي هم‏چنين در مقام رنگ‏شناسي چيره‏دست است.وي پدر شيوه جديد در نقاشي است. تيسين در سال 1516م به مقام نقاش جمهوري ونيز برگزيده شد. وي نه فقط در عرصه شبيه سازي از موضوعات اسطوره‏ايو ديني، پركار بود، بلكه به عنوان يكي از پرارزش‏ترين و بهترين هنرمندان چهره‏نگار نيز شهرت داشت. بيشترين شهرت تيسين نزد معاصرانش به پُرْتْره‏هاي او مربوط مي‏شود. در نتيجه، تسلط و توانايى وي باعث شد تا قدرت‏مندان جهان براي آن‏كه مدل نقاشي وي شوند، به رقابت بپردازند و در واقع معتقد بودند به وسيله قلم و كار تيسين به شخصيتي ماندگار تبديل خواهند شد. هم‏زمان با گذشت سال‏هاي عمر تيسين، افتخار و عظمت به او نزديك‏تر مي‏شد و تمام بزرگان اروپا او را مي‏شناختند. تحول كار تيسين هم‏چون روند زندگي‏اش پرشتاب بود. او به سرعت شيوه‏اي توانمند بر اساس سبك شاعرانه پديد آورد. احساسات درباريان، نيروهاي كيهاني، راز زندگي و مرگ و خوشي‏هاي عشق مقدس از مضاميني بودند كه در آثارش به آنها مي‏پرداخت. از آثار تيسين مي‏توان از مردي با دست كش، مريم با اعضاي خانواده پزارو، گذاشتن تاج خار بر سر مسيح(ع)، تك چهره خود و پرتده‏هاي بسياري از مشاهير زمان او را ياد كرد. تيتسيانو وچلي معروف به تيسين پس ازحدود يك قرن زندگي در عالم هنر سرانجام در نيمه ژوئيه سال 1576م، درگذشت.

14) سركوب قيام استقلال طلبان اسكاتلندي توسط نيروهاي انگليس (1708م): انگلستان از ديرباز همواره در صدد الحاق منطقه اسكاتلند در شمال اين كشور، به سرزمين اصلي خود بود تا اينكه اين امر در اوايل قرن هفدهم تحقق يافت. اما قيام‏هاي متعدد اسكاتلندي‏ها عليه سلطه انگليس حاكي از نارضايتي آن‏ها از چنين وضعيتي بود. با اين حال، پارلمان‏هاي دو كشور در سال 1707م در يك‏ديگر ادغام شدند. اين تصميم خشم اسكاتلندي‏ها را برانگيخت و موجب قيام ديگري شد كه در روز پانزدهم ژوئن 1708م سركوب گرديد. با اين حال، در پي گسترش اعتراض‏ها، لندن مجبور شد با تأسيس يك پارلمان محلي در اسكاتلند موافقت كند.

15) اعدام "ايمره ناگي" سياست مدار اصلاح طلب مجارستاني (1897م): ايمره ناگي سياست مدار اصلاح طلب و مردمي مجارستان، در سال 1896م در خانواده‏اي روستايى در مجارستان به دنيا آمد. وي در كشاكش جنگ جهاني اول به جنبش كمونيستي پيوست و به هنگام انقلاب روسيه راهي مسكو شد تا نيروهاي بلشويكي را جهت نيل به پيروزي ياري رساند. ناگي در مسكو تحصيلات خود را در رشته كشاورزي به اتمام رساند و به عنوان يك مبلغ كمونيستي طرفدار لنين، راهي كشور خويش گرديد. فعاليت سياسي ناگي تا زمان جنگ جهاني دوم ادامه يافت و در نهايت پس از تشكيل يك دولت موقت انقلابي و كمونيستي در مجارستان در سال 1944م، وي به وزارت كشاورزي رسيد. ناگي در اين مقام، مرام ماركسيسمي مبني بر مصادره زمين از فئودال‏ها و تقسيم بين خرده مالكان را به انجام رساند، با اين حال، دو سال بعد به اتهام اينكه در جهت اشاعه كمونيسم كاري انجام نمي‏دهد از كار بر كنار شد. با مرگ استالين، ناگي بار ديگر به صحنه سياسي كشور بازگشت و با حمايت كامل حزب كمونيست شوروي، بر مسند رياست دولت مجارستان تكيه زد. او در اين مقام، اردوگاه‏هاي كار اجباري را بست، آزادي‏هاي اجتماعي را تا حدي توسعه داد و وسايل رفاه كشاورزان و روستائيان را فراهم آورد. ايمره ناگي هم‏چنين به سبب تشخيص صلاح جامعه مجارستان، به اصلاحات سياسي با هدف كمرنگ ساختن نقش مديريت حزب كمونيست بر جامعه و رونق اقتصاد آن كشور دست زد. اقدامات ناگي موجي از خشم و نفرت را عليه شوروي و مصالح حزب كمونيست ايجاد نمود. و مردم آشكارا انزجار خود را از حزب كمونيست شوروي و مجارستان اعلام مي‏كردند. اين حوادث، نهايتاً خشم كرملين را برانگيخت و موجبات اشغال نظامي مجارستان توسط ارتش سرخ شوروي سابق را در سال 1956م به وجود آورد. با ورود ارتش سرخ به كشور، ناگي به سفارت يوگسلاوي در بوداپست پناهنده شد. پس از 20 روز، علي‏رغم قول تامين جاني وي، او را به مقر حزب كمونيست منتقل كردند. ايمره ناگي دو سال بعد به اتهام خيانت به آرمان‏هاي سوسياليسم محاكمه و سرانجام در 15 ژوئن 1958م در 62 سالگي اعدام شد. او نزد مردم مجار به عنوان يك قهرمان ملي كه مصالح ملي را بر منافع حزبي ترجيح داده بود، شناخته شده است.

16) تولد "يوري آندروپوف" رهبر پيشين اتحاد جماهير شوروي سابق (1914م)

/خ