کوه‌روها بخوانند
حتي اگر به قصد صعود و فعاليت ورزشي به کوهستان نمي‌رويد، اين نکات را رعايت کنيد:
در فصول سرد (پاييز و زمستان) به جز پوشاک مناسبي که همراه مي‌بريد، حتما به کوتاهي روز توجه کنيد. شما ساعات کمتري (به نسبت تابستان) در روشنايي روز هستيد و اگر براي اسکان و اتراق مناسب با چادر و يا برگشت به موقع، اقدام نکنيد؛ در يک چشم به هم زدن، به‌خصوص در مواقع بحراني و وضعيت بد آب و هوايي، تاريکي هم معضلي بزرگ مي‌شود.
حتما اگر راهنما يا بلدراه و آشنايي در منطقه داريد از مصاحبت‌اش بي‌بهره نباشيد. يک راهنما مي‌تواند هم زيبايي‌هاي بکر و ناديده منطقه را به شما نشان دهد و هم راه و چاه را.
وسيله نقليه‌اي مناسب، با توجه به شرايط جغرافيايي و جوي منطقه انتخاب کنيد. اگر قصد داريد در کمرکش شيبي تند ادامه مسير دهيد، وسيله نقليه‌تان - به‌خصوص اگر دسته‌جمعي مي‌رويد - بايد توانايي بالا رفتن از جاده‌هاي شوسه را داشته باشد. مبادا در مسير باز بمانيد.
علايم قراردادي کمک خواستن و تقاضاي نجات را به خاطر داشته باشيد:
در شب به وسيله چراغ‌قوه يا ساير وسايل نوري موجود و در روز به وسيله سوت يا فرياد زدن، هر 10 ثانيه يک‌بار (يک علامت نوري يا يک‌بار سوت يا فرياد زدن) و بعد از 6 علامت، به مدت 1 دقيقه توقف يا سکوت کرده و سپس دوباره همين مراحل را تکرار کنيد.
چه انفرادي و چه گروهي، زمان و مکان برنامه را به آشنايان و بستگان نزديک‌تان اطلاع دهيد تا اگر اتفاقي افتاد و تاخيري کرديد و کسي/كساني سراغتان را گرفتند، بدانند كدام منطقه هستيد.
حتما جعبه کمک‌هاي اوليه با خود ببريد. در ارتباط با برنامه‌تان، تجهيزات گروهي را که ذكر كرديم، با خود به همراه داشته باشيد.
سرپرست يا کسي که در جمع چنين مسووليتي دارد، بايد تمامي جزييات مسير را به راننده يا رانندگان وسيله يا وسايل نقليه اطلاع دهد.
نقشه يا کروکي محل و منطقه مورد نظر را تهيه کرده و به همراه داشته باشيد.
از كجا شروع كنيم؟
براي گذراندن دورههاي كارآموزي كوهپيمايي و ساير دورههاي كوهنوردي حرفه‌اي و حتي سپري كردن دورههاي مربي‌گري مي‌توانيد به گروه‌هاي كوهنوردي معتبر و يا «فدراسيون كوهنوردي و صعودهاي ورزشي» سري بزنيد.
در ضمن تمامي مقررات و قوانين لازم در اين زمينه‌ها، در جزوات ارايه شده در سايت فدراسيون کوهنوردي و صعودهاي ورزشي به آدرس: www.mfi.ir در دسترس است.
آسيب‌ها و خطرهاي شايع در کوهنوردي
با کمي دقت و سرسري نگرفتن فعاليتي که در دامان طبيعت مي‌کنيد، مي‌توانيد از بروز خطر جلوگيري کنيد. جعبه کمک‌هاي اوليه هرگز نبايد فراموش‌تان شود. دسته اول خطرات طبيعي است، خطراتي که محيط بر انسان تحميل مي‌کند كه شامل موارد زير است:
1 برون زميني: سيل، بهمن، صاعقه، توفان، بوران، ريزش سنگ، گزيدگي
2 درون‌زميني: آتشفشان و زلزله
دسته دوم خطراتي است که کوهپيما يا کوهنورد در وقوع آن نقش مستقيم دارد از قبيل:
• گرمازدگي: رعايت نکردن پوشش مناسب هنگام صعود، فرود يا اتراق. به عنوان نمونه هنگام صعود يا فرود بايد طوري لباس پوشيد که مانع تعريق بيش از حد و بالارفتن بي‌مورد دماي بدن شود.
• سرمازدگي: لباس نامناسب و ناکافي، نداشتن سرپناه يا چادر مناسب.
• دررفتگي: کفش نامناسب و بي‌دقتي در کوهپيمايي به‌خصوص هنگام فرود.
• شکستگي: گام‌برداري نادرست در شيب‌ها و سراشيبي‌هاي تند و ...
• ارتفاع‌گرفتگي: پيش‌بيني نکردن توانايي جسماني يا عدم هم‌هوايي مناسب، کم‌خوابي، صعود با سرعت و ...
هر کدام از اين خطرات و آسيب‌ها همچون ساير آسيب‌هاي ورزشي، علايم و تظاهراتي دارند و بالطبع براي درمان و بهبود هر يک شيوه‌ها، راهکارها و اقداماتي بايد با دقت و طمأنينه انجام شود.
در چنين مواقعي حمل مجروح به مکاني پايين‌تر يا نزديک به شهر و روستا لازم است. اما نبايد فراموش کنيم که امداد و حمل مجروح از ارتفاع يکي از دشوارترين نوع امدادها است. اينجاست که بايد با تجهيزات لازم و در صورت نبود آنها، با ابزارهايي مشابه به امداد مجروح همت گمارد. به ياد داشته باشيد هم مراقب وضعيت و شيوه حمل مجروح در شيب و ارتفاع باشيد و هم مراقب گام‌برداري خودتان. مبادا که هنگام امداد، خودتان نيز دچار آسيب شويد. اينها همه به مبحث و رشته‌اي به نام «امداد در كوهستان» ربط دارد. در اين زمينه دورههاي كارآموزي هست كه اگر مايليد، مي‌توانيد در آن شركت كنيد.
مشخصات کفش کوهنوردي مناسب
با توجه به نوع رشته ورزشي کوهنوردي و سنگ‌نوردي و يا كوهپيمايي، اندام تحتاني و پاها بيشترين نقش و فعاليت را در انجام اين رشته ورزشي دارند و قاعدتا شايع‌ترين آسيب‌هاي ورزشي در کوهنوردي، صدمات اندام تحتاني و پاها است. مفاصل زانو و مچ پا نيز از حساس‌ترين مفاصل بدن هستند که در ورزش کوهنوردي در معرض مستقيم ضربات متوالي و متناوب هستند. نتيجه اينکه براي پيشگيري از آسيب‌هاي پا بايد به سلامت پا بيشتر توجه کرد و در اين ميان اهميت کفش مناسب و تاثير آن بر سلامت بدن به وضوح قابل‌درک است.
انواع کفش
انواع کفش مورد استفاده در ورزش كوهنوردي عبارتند از:
1) سنگ‌نوردي: با شکل خاص و مواد خاصي توليد مي‌شود.
2) کوهپيمايي: اين نوع کفش عاج کمتري دارد.
3) کوهنوردي نيمه سنگين.
4) کوهنوردي سنگين: يک پوش، دو پوش، سه پوش (اکثرا گتر سرخود است) و...
خصوصيات لازم براي کفي کفش: قابل‌انعطاف باشد، ضربه‌گير باشد، وضعيت استقرار کف پا را در داخل کفش حفظ کند، عاج‌هاي عميق داشته باشد، اصطکاک خوبي داشته باشد و مقاومت مناسبي داشته باشد.
خصوصيات لازم براي رويه کفش: ضدآب باشد، قابليت تعريق داشته باشد، تا حدي براي راحتي پا، نرم و قابل‌انعطاف باشد، محکم باشد، قابل‌ارتجاع باشد. مقاوم در برابر سرما، گرما و عوامل محيطي باشد. بندها تا نزديکي پنجه پا ادامه داشته باشد و تا روي پا و قوزک‌ها را بپوشاند. زيرا راحت‌تر است، بهتر کيپ مي‌شود و درآوردن آن راحت‌تر است.
براي مراقبت بهتر از کفش: در صورت کوچک‌ترين صدمه‌اي به كفش دراسرع وقت بايد تعمير شود.
بعد از برنامه:کفش را بايد بشوييد و با پارچه آن را خشک کنيد و بعد قالب بزنيد (به‌خصوص کفش‌هاي چرمي را)، سپس براي حفظ انعطاف پذيري کفش و جلوگيري از نفوذ آب و رطوبت واکس مخصوص بزنيد. از آتش و گرماي زياد براي خشک کردن کفش استفاده نكنيد. براي کفش پلاستيکي از اسپري مخصوص محافظت کننده استفاده کنيد.
اندازه کفش
خيلي گشاد نباشد. چون باعث تاول‌هاي پوستي مي‌شود. خيلي کيپ و تنگ نباشد. چرا که به پا فشار وارد مي‌آورد. در صورت عدم رعايت موارد بالا كفش نامناسب به ناخن‌ها و بستر ناخن صدمه مي‌زند و باعث خستگي پا مي‌شود.
منبع:www.salamat.com