فصل ها، ماه ها و رنگ ها مي گذرند و همگي حاکي از چرخش زمان و روزگارند...
فرهنگ کهن ايراني گره خورده با شکر دائم نعمت هاي خداوندي در فصل هاي مختلف سال.
دانش سرشار مرد مان ايران زمين از آنچه مي خورند و مي آشامند و شناخت زيبايي هاي فصل ها، رنگ ها و محصولات آن در جشن هاي جاودانه ي ايرانيان در فصول مختلف متجلي است.
با نگاهي کوتاه به محتويات مواد غذايي اصلي سفره ي عيد مي توان با اطمينان بيان کرد که اکثر مواد غذايي مورد استفاده در اين سفر سرشار از مواد معدني و ويتامين هايي است که ضمن تقويت سيستم دفاعي بدن، جسم انسان را در بلند مدت در مقابل خطرات ابتلا به
بيماري هاي سخت و مزمن مانند سرطان و بيماري هاي قلبي-عروقي محافظت مي کند.
شب يلدا، سفره ي هفت سين و ... به ما مي آموزد که چنين الگوي غذايي را در طول سال و به مناسبت هاي مختلف داشته باشيم و در برنامه ي روزانه ي خود بگنجانيم. همان طور که گذشتگان ما به مناسبت هاي مختلف جشن مي گرفتند و از نعمت هاي بي شمار الهي استفاده مي کردند.
هفت سين شامل 6 سين غذايي است که هر کدام مي تواند سمبل سلامتي و طول عمر و زند گاني باشد.

سيب، سمبل زيبايي و سرشار از سلامتي
 

ردپاي سيب را به فراواني مي توان در داستان هاي اساطير يونان و روم باستان يافت که در آن دوره، نشانه ي جاودانگي يا تناسخ بود.
در گذشته از سيب به عنوان غذاي خدايان و الهه ها ياد شده است. همچنين به عنوان پاداش کار نيک هديه داده مي شد و امروزه سيب از ميوه هاي پرطرفدار و خوشمزه در جهان محسوب مي شود.
ميوه ي سيب را يا به صورت تازه، يا به شکل آب سيب، کمپوت، مربا، ژله، مارمالاد، سرکه و ... مورد استفاده قرار مي د هند. اين ميوه سرشار از اسيد هاي آلي، اسيد ماليک و نمک هاي پتاسيم و سديم است.
بيشتر اسيدها و نمک هاي ارزشمند سيب در زير پوست آن جمع شده است، بنابراين توصيه مي شود سيب را پس از شست و شو، با پوست مصرف کنيد.
سيب ميوه اي سرشار از ويتامين هاي A، B، C بوده و نيز حاوي تاتن ها، سلولز، آهن، کلسيم و فسفر است.
مهم ترين ماده ي معدني موجود در سيب «پتاسيم» است که آن را «عنصر جواني» مي نامند که سبب نرم شد ن جداره ي سرخرگ هاي بد ن و پايين آمد ن فشار خون مي شود.
سيب يکي از ميوه هاي طبي نيز به شمار مي رود که هم عضلات و هم اعصاب را تقويت مي کند.
طبق آخرين بررسي هاي به عمل آمده، سيب سرخ نسبت به ديگر انواع آن امتياز و خواص بيشتري داشته و خاصيت پاک کرد ن سموم بد ن را داراست و به علت داشتن مواد قليايي، اسيد اوريک را حل کرده و ترشحات غدد بزاق و معده را مساعد و متعادل مي سازد.
-سيب براي معالجه چاقي، امراض مفاصل ،روماتيسم مزمن،نقرس،تب خال وامراض ريوي مفيد مي باشد .به خانمها توصيه مي شود در طول هفته 5 سيب بخورند.
-سيب باعث دفع سنگ کليه شده و سوء هاضمه را نيز از بين مي رود.
-سيب به واسطه ي داشتن فيبر غذايي در رفع اسهال خوني مؤثر است و چنانچه سيب خام را رنده کرده و مصرف نماييد، نتايج خوبي در درمان اسهال کود کان دارد.
-خورد ن سيب در صبح به صورت ناشتا، اثرات بسيار شگفت آوري دارد. همچنين خورد ن سيب قبل از خواب بهترين درمان بي خوابي محسوب مي شود.
-به کساني که دچار يبوست مي باشند، توصيه مي شود در هنگام خواب سيب را با پوست مصرف نمايند(البته خوب آن را بجوند)که موثر خواهد بود.
-ميوه ي سيب به دليل فقر مواد قندي براي افراد ديابتي توصيه مي شود.
-پوست و ريشه ي سيب داراي خاصيت ضد ميکروبي است.
-دانه ي سيب حاوي اسيد هيدروسيانيک است که براي بد ن مضر است.

سنجد
 

جالب است بدانيد که سنجد داراي درخت کوتاه و پرخار با برگ هايي شبيه بيد و گل هاي خوشه اي سفيد يا زرد رنگ بسيار خوش بو
مي باشد. خواص سنجد بسيار قابل توجه است که در زير به برخي از آنها اشاره مي کنيم:
-اين ميوه منبع قابل توجهي از ويتامين C و E و رنگدانه ي کاروتن است که هنگي خاصيت آنتي اکسيداني قوي دارند.
-ترکيبات فلاوونوئيد ها و اسيد چرب هاي موجود در سنجد مانند اسيد لينوليک و اولئونيک و همچنين استرول ها مانند سيتروسترول داراي خاصيت ضد التهابي است.
-فلاوونوئيد موجود در سنجد، به شل کرد ن عضلات کمک مي کند. بنابراين مصرف سنجد براي کساني که مشکل عضلاني و مفصلي دارند مي تواند مؤثر واقع شود.
-تحقيقات انجام شده نشان داده که مصرف ميوه و پودر هسته اي سنجد در درمان التهاب حاد و مزمن مؤثر است.
-برخي از مطالعات صورت گرفته نشان مي دهد که سنجد علاوه بر خاصيت تب زدايي، به عنوان داروي درمان اسهال خوني با منشاء آميبي و د فع کرم مطرح مي شود.
-ميزان کلسيم در سنجد بسيار بالا است و از نرمي استخوان جلوگيري مي کند.
-سنجد براي قلب و کليه ها سودمند مي باشد.

سماق، سمبل روشنايي و غلبه بر شيطان
 

اين گياه اغلب در مناطق مديترانه، جنوب ايتاليا، آسياي شرقي به ويژه در ايران ديده مي شود. انواع متنوعي دار که برخي از آنها جنبه ي تزييني داشته و اگر حواسمان نباشد مي تواند موجب مسموميت و خارش گردد.
در برخي از کشورها از سماق نوشيدني تهيه مي کنند که جهت تسکين درد معده و اختلالات هضمي موثر است.
-محرک اشتها بوده و چاشني خوبي براي غذاها محسوب مي شود. سماق قابض و پاک کننده ي معده است.
-اين گياه براي بيماران ديابتي مفيد است، زيرا اين گياه در افراد ديابتي مانع از فرايند ترکيب گلوکز با ملکول هاي پروتئين حياتي بد ن و تغييرات شيميايي و عمل کرد آنها مي شود.
-البته توجه داشته باشيد که مصرف بيش از حد سماق مي تواند مسموم کننده باشد.
-سماق خاصيت ادرار آور يا ديورتيک دارد.
-سماق ضد تب بوده و در درمان بيماري هاي روماتيسمي و نقرس نيز مؤثر است.
-سماق را بايد به دور از نور مستقيم خورشيد نگهداري نماييد.
-اثرات تصفيه کنند گي بر خون دارد و مواد زائد خون (مانند اوره) را دفع مي کند.
-همچنين لثه ها را تقويت کرده و آنها را محکم مي سازد.

سير، طبيب گياهي روي زمين
 

سير علاوه بر خواص دارويي و تغذيه اي، به واسطه ي داشتن ماده ي ضد ويروسي، ماده ي غذايي خوبي براي مصرف، چه در هنگام سلامت و چه در زمان سرماخورد گي به شمار مي رود و براي رفع بوي آن نيز مي توان سيب يا عسل مصرف کرد يا به شکل نيم پز و خرد کرده از آن استفاده نمود.
-سير خاصيت ضد قارچي و ضد باکتري دارد و در مبارزه با مسموميت هاي غذايي از جمله سالمونلا موثر است.
-سير امکان بروز سرطان معده را نيز کاهش مي د هد. به واسطه ي داشتن آليسين (يک نوع آنتي اکسيدان) و همچنين خواص ضدباکتريايي، عليه هليکوباکتر پيلوري (مولد زخم معده) است.

سرکه، سمبل صبر و گذر زمان
 

سقراط معتقد بود که سرکه خاصيت آنتي بيوتيکي دارد و در درمان پنوموني (ذات الريه)، بيماري هاي ناشي از کمبود ويتامين C و زخم ها استفاده مي شود.
-همچنين براي سرکه خواصي مانند جلوگيري کننده فشار خون و کاهنده ي کلسترول قائل هستند.
-قابل توجه است که بدانيم سرکه در هضم غذا نيز کمک مي کند.
-سرکه در کنترل وزن بد ن و درمان عفونت ها هم مفيد مي باشد.
-شواهدي در دست است که سرکه با افزايش جذب کلسيم به بهبود استخوان سازي در بد ن کمک مي کند.
-خاصيت ضد قارچي و ميکروبي سرکه بر روي مسموميت هاي غذايي به اثبات رسيده است.

سمنو، نشان استقامت و شيرين کامي
 

سمنو در بردارنده ي جوانه گند م است که در سال هاي اخير، اهميت ويژه ي جوانه ي گند م در رژيم غذايي افراد مشخص شده و بيش از هميشه مورد توجه متخصصان غذايي قرار گرفته است، طوري که قرار داد ن آن در سبد غذايي توصيه مي شود.

سبزه، مظهر سلامتي روح و روان
 

سبزه مظهر سرسبزي و شادابي است و قرار داد ن آن در سفره ي هفت سين به اين منظور است که ما با سبز کرد ن دانه و توجه به گل، سبزه و گياه به شادي و شادابي که غذاي روح و انديشه است، نيز توجه کنيم.
در خاتمه توصيه مي شود و در همه حال به فکر حفظ سلامت روح و جسم خود باشيد، چرا که سرچشمه ي موفقيت در جامعه ي بشري، سلامت جسم و روان است.
در بسياري از منابع تايخي آمده است که «هفت سين» نخست «هفت سين» بوده و بعد ها به اين نام تغيير يافته است. شمع، شيريني، شهد (عسل)، شمشاد، شربت و شقايق يا شاخه نبات، اجزاي تشکيل دهنده سفره هفت سين بودند. برخي ديگر به وجود «هفت چين» در ايران پيش از اسلام اعتقاد دارند. در زمان هخامنشيان در نوروز به روي هفت ظرف چيني غذا مي گذاشتند که به آن هفت چين يا هفت چيدني مي گفتند.
بعد ها در زمان ساسانيان هفت شين رسم متداول مرد م ايران شد و شمشاد در کنار بقيه شين هاي نوروزي، به نشانه سبزي و جاودانگي بر سر سفر قرار گرفت. بعد از سقوط ساسانيان وقتي که مرد م ايران اسلام را پذيرفتند، سعي کردند سنت ها و آيين هاي باستاني خود را نيز حفظ کنند.
در کتاب فروري آمده است در روزگار ساسانيان، قاب هاي زيباي منقوش و گرانبها از جنس کائولين، از چين به ايران وارد مي شد. يکي از کالاهاي مهم بازرگاني چين و ايران همين ظرف هايي بود که بعد ها به نام کشوري که از آن آمده بودند «چيني» نام گذاري شد و به گويشي ديگر به شکل سيني و به صورت معرب «سيني» در ايران رواج يافتند. چنانچه مسلمانان قرآن، زرتشتيان اوستا و کليميان تورات را بر بالاي سفره هايشان جاي مي د هند. بر سر سفره زرتشتيان در کنار اسپند و سنجد، «آويشن» هم ديده مي شود که به گفته موبد فيروزگري خاصيت ضدعفوني کننده و دارويي دارد و به نيت سلامتي و بيشتر به حالت تبرک بر سر سفره گذاشته مي شود.
منبع: شاهد جوان 57