بودجه بندي مالي در خانواده
 

هرشخصي که تصميم دارد بودجه شخصي تهيه کند مي داند که مهم ترين بخش بودجه بندي تنظيم درآمد و مخارج است. توجه داشته باشيد که مخارج فقط شامل هزينه هاي جاري که دربحث حسابداري به آن پرداختيم نمي باشد بلکه شامل هرنوع بدهي شما مانند اقساط بانکي و غيربانکي،هزينه هاي بيمه هاي مختلف، پس اندازآتيه، مخارج ديني مانند صدقه،زکات،خمس، ماليات و هرنوع پرداختي را شامل مي شود.
جهت تنظيم برنامه مالي خانواده مي توانيد مطابق فرمول زيرپيش برويد.
-ابتدا فهرستي از دارايي ها و بدهي هاي خود تنظيم کنيد
دارايي هاي شما مانند: زمين، منزل مسکوني،اجاره،حقوق ماهيانه خودتان و همسرتان،طلا و جواهرات، بيمه عمر و سهام شرکت ها و... . سپس با مشخص کردن ارزش حال،ميزان درآمد سالانه اکتسابي و ارزش کل فهرست بدهي هاي خود را نيزکامل بنويسيد.(مثل اقساط بانکي و غيربانکي).سپس زمان رسيد بدهي و نرخ کارمزد بدهي تان و حتي ميزان بدهي پرداخت شده و نشده را مشخص کنيد.
پس ازاستفاده ازاطلاعات بالا جدول بودجه ماهيانه و سپس ساليانه خود را تنظيم نمائيد.

جدول بودجه خانواده
 

فروردين

ارديبهشت

خرداد

تير

مرداد

شهريور

مهر

آبان

آذر

دي

بهمن

اسفند

سالانه

درآمد

دستمزد شوهر

دستمزد همسر

سود سهام

اجاره

ساير درآمدها

درآمد کل

مخارج

هزينه هاي جاري

اقساط

مخارج شرعي

بيمه درماني و عمر

مخارج پيش بيني نشده

ساير هزينه ها

مخارج کل

هيچ فرقي نمي کند که شما پول بي حد و حساب داريد يا حقوق ماهيانه کمي دريافت مي کنيد براي اين که بتوانيد روند مخارج خود را دنبال کنيد و جلوي مخارج اضافي را بگيريد بايد مخارج خودرا سازماندهي کنيد اگرمي خواهيد دراين کار موفق باشيد بايد ازثبت مخارج و کاربا ارقام لذت ببريد.اين کار در اوايل مشکل به نظر مي رسد ولي وقتي فرايند بودجه بندي را به پايان برسانيد قادر به پيش بيني درآمد و مخارج خود خواهيد بود همچنين مي توانيد وضعيت مالي خود را براي رسيدن به اهدافتان تغييردهيد.
-مخارجتان را به شکلي که قبلاً بيان شد پيش بيني و ثبت کنيد.
با بررسي و مقايسه اين ارقام ثبت شده و تحقق يافته با پيش بيني هاي خودتان،از مقدار پولي که به طور غيرمنتظره خرج کرده ايد غافلگيرخواهيد شد.
-هرماه مخارجتان را دنبال کنيد:
هر ماه مخارج بالفعل خود را با مخارجي که پيش بيني کرده بوديد مقايسه کنيد از اين طريق متوجه مخارج غيرمنتظره و پيش بيني نشده مي شويد و درمي يابيد پولي را که براي منظورخاصي در نظر داشته ايد و درآن منظور خرج نشده است درکدام قمست ازمخارج هزينه کرده ايد.
-مخارج خود را تعديل کنيد:
بعد ازمقايسه مخارج فعلي و مخارج پيش بيني شده بايد آنها را تعديل کنيد و در پيش بيني مخارج ماه بعد به اين نکته توجه داشته باشيد.
يکي ازموارد مهم درتنظيم مخارج تعديل آن در پايان هرماه است. ممکن است به هنگام مقايسه مخارج انجام شده با مخارج پيش بيني شده متوجه شويد که ميزان مخارج کمتريا بيشتر از بودجه پيش بيني شده است دراين صورت بايد مخارج خود را تعديل کنيد.
الف:تعديل مخارج هنگامي که از بودجه پيش بيني شده بيشتراست.
اين وضعيت يا براثرهزينه هاي پيش بيني نشده پديد مي آيد يا به خاطرعدم پيش بيني مخارج در صورت مواجه شدن با اين مورد اقدامات زيرانجام دهيد.
1-کاهش ميزان هزينه سايراقلام
2-افزايش درآمد
3-کاري انجام ندهيد و تغييرات را به ماه بعدمنتقل کنيد.
برخلاف واحدهاي دولتي،شما و خانواده تان نمي توانيد مدت زيادي کسري بودجه داشته باشيد پس اگرارقام بودجه نشان مي دهد که کسري داريد بايد مخارج خود را کاهش دهيد يا دارايي هاي جديد ايجاد کنيد مثل افزايش دستمزد،قرض کردن، فروش سهام و...
ب:تعديل مخارج وقتي ازبودجه پيش بيني شده کمتراست:
اگربه حالتي مواجه شديد که درآمد بيشتري نسبت به مخارج داريد در وضعيت خوبي به سر مي بريد دراين حالت به انواع مختلف سرمايه گذاري بپردازيد.
-اهداف مالي خانواده را شناسايي کنيد و براي آنها برنامه ريزي کنيد:
چه مي خواهيد؟ اهداف مالي شخصي خود و خانواده تان را مشخص کنيد؟ بهترين راه تعيين اهدافي که مي خواهيد به آن برسيد چيست؟
اغلب ما از داشتن پول زياد اظهار خوشحالي مي کنيم ولي اگرندانيم که اين پول را چگونه و درچه راهي خرج کنيم اين هيجان سريعاً فروکش مي کند. پس بدانيد که يک هدف پولي صرف به تنهايي محرک قدرتمندي نيست. اغلب ما نيازمند تمرکز بر اهداف واقعي و منافع قابل لمس هستيم با وجوداين بعضي از مردم فقط به دنبال پولدار شدن هستند و به هراقدامي دراين راه دست مي زنند.اگر شما نظير اين اشخاص هستيد مطمئن باشيد که فرد موفقي نخواهيد بود يکي ازاولين مراحل تعيين هدف،شناخت اهداف واقعي است که قادر باشند ما را ترغيب کنند.بعضي اهداف کوتاه مدت و بعضي بلندمدت هستند.اهدافي که تعيين مي کنيد اهداف خانواده شما هستند نه اهداف اشخاص ديگري .پس با خودتان صادق باشيد و اهداف رويايي تعيين نکنيد قبل از تعيين هدف؛آن را از جنبه هاي مختلف بررسي کنيد و هرچند وقت يک بار به اين موضوع فکرکنيد که چگونه مي توانيد به هدف تان برسيد و چگونه زندگي تان با داشتن آن بهبود خواهد يافت؟
-براي رسيدن به اهدافتان برنامه ريزي کنيد .
«اين مرحله قلب برنامه مالي است»
-يک برنامه مالي دقيق بايد با اتفاقاتي که در آينده خواهد افتاد هماهنگ باشد.اين اتفاقات ممکن است حوادث غيرمترقبه يا تغيير ناگهاني در سطح عمومي قيمت ها باشد بنابراين با توجه به اين مسائل به برنامه ريزي بپردازيد و نکات زير را مد نظر داشته باشيد.
-ابتدا بايد ارزش پولي هدف و مدت زماني را که قراراست به آن هدف دست يابيد تخمين بزنيد براي اين کاربايد هزينه جاري هدف را تخمين بزنيد و آن را با نرخ تورم تعديل کنيد.
-ميزان پس اندازماهيانه و دوره زماني را که قصد پس انداز داريد تعيين کنيد دراين مرحله بايد ميزان پس انداز را با توجه به ارزشي که هدفتان درسال هاي بعد خواهد داشت تعديل کنيد.
-تغييرات ضروري را انجام دهيد. به طور قطع با توجه به تغييراتي که در طول زمان ايجاد مي شود بين مبلغ اندوخته و مبلغ هزينه برآورده شده هدف تفاوتهايي وجود داشت اگرهزينه برآورد شده بيشتر از اندوخته شما مي شود تغييرات ضروري زير را انجام دهيد.
-پس انداز بيشتر
-سرمايه گذاري با بازدهي بيشتر
-زمان بيشتر براي رسيدن به هدف
هدف مالي را قابل اندازه گيري کنيد.
با قابل اندازه گيري کردن اهداف مالي به تصوير روشني از اهداف مورد نظرتان دست خواهيد يافت مي دانيد که اهداف پولي صرف خيلي شوق انگيزنيست و اين نکته تعارضي با موضوع تعيين ارزش پولي اهداف ندارد به طورمثال هدف دست يافتن به 5 ميليون تومان پول نقد درچهارسال بعد با خريد يک اتومبيل 5 ميليوني درچهار سال آينده کاملاً متفاوت است.
هرهدف مالي يک ارزش قيمتي داردو چگونگي داشتن پول براي پرداخت بهاي آن اهداف يک وسيله مناسب براي اندازه گيري پيشرفت مالي شماست.بنابراين براي قابل اندازه گيري کردن اهداف مالي بايد دو کار انجام داد:ابتدا ارزش پولي آن را تعيين کنيد (براي تصميم گيري درباره يک هدف مالي بايد حتماً ميزان ارزش قيمتي و زمان دستيابي به آن را برروي کاغذ بياوريد.) دراين صورت ديگر نگران توجه نکردن به همه جزييات نباشيد.سپس مناسب ترين هدفي را که درذهن داريد به روي کاغذ بياوريد و مطمئن باشيد که با نوشتن اهداف و محاسبه مالي آنها هرچه سريعتر به آنها دست پيدا خواهيد کرد.
-به اجراي برنامه ريزي خود نظارت داشته باشيد.
ممکن است در زندگي اتفاقاتي رخ دهد و شما را ناچارکند مطابق آن اتفاق در برنامه خود تغييراتي ايجاد کنيد.
-براي دورن بازنشستگي خود برنامه ريزي کنيد.
1-بررسي نيازهاي دوران بازنشستگي مثلاً هزينه تحصيل و ازدواج فرزندان،بيماري هاي دوران کهولت، تورم ...
2-کجا زندگي خواهيد کرد؟ چه نوع زندگي خواهيد داشت؟
3-تخمين زمان بازنشستگي
-اسناد و مدارک مالي

چگونگي تنظيم اسناد و مدارک مالي
 

براي اين که دربرنامه ريزي مالي موفق باشيد حتماً بايد مدارک مالي شما تنظيم شده باشند،آينده قابل پيش بيني نيست پس بايد به فکر فرداي فرزندان و خانواده خود باشيد براي تنظيم اسناد و مدارک خود ابتدا فهرستي ازآنها تهيه و سپس به طور مناسبي آنها را طبقه بندي کنيد.
اولين وظيفه شما تعيين وسازماندهي همه اسناد مالي و مدارک حقوقي و تعهدات است. درتنظيم تعهدات و اسناد بايد بار مالي آنها را که بروضعيت مالي تان اثرگذاراست،در برنامه مالي خود منعکس کنيد. هميشه اين موضوع را مدنظر داشته باشيد که تصميم فعلي شما چه تاثيري بر انتقال ثروتتان به وارث دارد. درهر موقعيتي که هستيد سعي کنيد وصيت نامه تنظيم کنيد تا درصورت بروز هر نوع حادثه ناگواروارث شما با مشکل مواجه نشود.
سعي کنيد تعهدات مالي خود را تنظيم کرده و به شکل سازمان يافته درمکان مطمئني نگهداري کنيد هميشه اين نکته را به ياد داشته باشيد که اگردرامور مالي، فرد منظمي نباشيد آينده مالي روشني را براي شما قابل تصورنخواهد بود.

حرف آخر:اطلاعات اقتصادي
از فرهنگ خريد و مصرف چه مي دانيم؟
 

به هنگام خريد کالاها و خدمات و به منظور آگاهي ازصحبت و سلامت کالا و خدمات مورد تقاضا توجه و رعايت کامل موارد مطروحه ذيل مورد تاکيد مي باشد:
1-واحد صنفي توزيعي يا خدماتي را که به عنوان مرکزخريد کالا و خدمات خود انتخاب مي نماييد حتماً داراي پروانه کسب و مجوزرسمي از سوي اتحاديه ذيربط باشد.
2-درقبال خريد کالا و خدمات حتماً درخواست فاکتور فروش رسمي از سوي واحد صنفي داشته باشيد. توجه فرماييد فاکتورصادره رسمي و داراي مهر و مشخصات واحد صنفي باشد.
3-به هنگام خريد کالا و امکانات به برچسب قيمت کالا و خدمات مورد تقاضا توجه دقيق داشته باشيد.
4-چنانچه جهت انجام خدمات منزل خود سفارشي داريد حتماً با واحد خدماتي که سابقه و تجربه مفيد داشته و داراي مجوز قانون و جايگاه و موقعيت متمرکز و ثابت هست ارتباط برقرارنماييد.
5-توجه داشته باشيد هنگامي که سفارشي را جهت انجام امورخود به هر واحدخدماتي ارايه مي نماييد به منظورصحت و سلامت انجام کارحتماً قرارداد رسمي و قانوني با مسئول واحد تنظيم نماييد.
6-توجه کامل به اين نکته مهم داشته باشيد که هيچ وقت امورمنزل خود را به واحدهاي سيارکه فاقد محل و جايگاه ثابت مي باشند سفارش ندهيد.

آيا مي دانيد فاکتور يا صورت حساب معتبرچيست؟
 

فاکتورمعتبر برگ سندي است که صحبت و سلامت فروش کالاها و ارايه خدمات طبق قوانين مصوب و بدون هرگونه خطا و تخلف توسط فروشنده کالا يا ارايه دهنده خدمات را مشخص مي کند و درصورتي که فروشنده قصد تخلف داشته باشد به راحتي قابل پيشگيري است.
هرواحد صنفي يا خدماتي موظف است کالا يا خدمات خود را پس ازاحتساب درصد سود قانوني رسته صنفي خود با قيمت مصوب ارايه نمايد.فاکتورمعتبرمي بايست داراي مشخصات واحد خدماتي يا صنفي بوده و ضمن درج نوع،مقدار و قيمت کالا يا خدمات ممهور به مهر و امضا واحد صنفي ياخدماتي باشد.هرواحد صنفي يا خدماتي براساس مصوبه هيات عالي نظارت ازمبلغ بيش از 100000 ريال (ده هزارتومان) موظف به صدورفاکتور و يا ارايه صورتحساب معتبر مي باشد. فراموش نکنيم که اگرمشتري جهت مبلغ زير100000 ريال از واحد صنفي يا خدماتي تقاضاي صورتحساب نمايند متصدي واحدبرطبق مصوبه ذکر شده موظف به ارايه آن مي باشد. کليه واحدهاي خدماتي نظيرموسسات اتومبيل کرايه، قاليشويي، موکت شويي، خشکشويي، اتو سرويس، تعميرگاه خودروهاي سبک و سنگين، طلا وجواهرفروشي، کيف و کفش، پوشاک وساير شرکت ها و موسسات ارائه کننده خدمات پس ازانجام خدمات موظف به صدور صورتحساب يا فاکتورمعتبر مي باشند.
منابع و مآخذ
1-مديريت خانواده/سوسن سلطاني/ اصفهان/بهارعلم 1378.
2-مقاله «چگونه پس اندازکنيم»/نسيم آقاعلي/نشريه فرهنگ و تعاون.
3-مجموعه قوانين،مقررات و آيين نامه هاي سازمان بورس.
4-چگونه مي توان پولدار شد/ ابوالفضل حاج حسيني/ پيک فرهنگ.
5-مقاله «شناخت وضعيت مالي و تعيين هدف سرمايه گذاري»/ نمايه .
6-مقاله راهنماي بهره وري شخصي،/ نمايه.
7-مقاله «نتايج بررسي بودجه خانوار در مناطق شهري ايران درسالهاي مختلف»/ مرکزآمارايران/ مديريت آمارهاي اجتماعي.
8-مقاله «ساختارمالي خانواده و تاثيرآن برفرزندان/ محمدحسين شمسايي
9-مقاله «خانواده ها درآمد خود را چگونه هزينه مي کنند»/ بانک و اقتصاد/ شماره 33.
10-هنر خانه داري/ فاطمه ملکي/ قم/ گلستان ادب.
11-يادداشت هاي يک زن خانه دار/الهه .گنجوي/ تهران/ پارسا.
12-مهارت مديريت خانواده/ زهرا سرباز/مشهد/ کاتبان 1378.
13-مهارت مديريت خانواده/ سازمان .آموزش و پرورش خراسان/ مشهد پيک توس.
14-مديريت خانواده/ حسن محسني پور/ تهران،صفار/ 1382.
15-مديريت خانواده/مريم رجبي و طاهر شهبازي/فرهنگ 1383.
16-وسايل خانگي/م.لاجورديزاده/ نسيم الکترونيک
17-تعميرات و نگهداري خودرو/ محمدتقي معيني/سازمان آموزش فني و حرفه اي.
18-کليدهاي عادت دادن فرزندان به کار .
19-همايش زنان و صرفه جويي/مقاله «اندازه گيري ارزش افزوده فعاليت هاي زنان خانه دار درمنزل»/ تقي ترابي
20-زن و صرفه جويي/ مرکز مشارکت بانوان/ 1379
21-اصول کافي.
22-تنظيم خانواده/ وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکي/افسر محمدخاني.
23-حقوق زنان درخانواده/مريم ابن التراب/دانشکاه الزهرا(س).
24-مديريت خانه/ محمود حائريان اردکاني/دانشگاه الزهرا(س).
25-اقتصاد خانواده/ حميد آصف زاده/ قزوين/ دانشگاه علوم پزشکي .
26-اقتصاد خانواده/زهرا افشاري/ دانشگاه الزهرا(س).
27-اسراف چرا؟/يدالله احساني/نشر رامين/1376.
28-مقاله «بيمه و رفتارهاي خانواده»/ علي جعفرزاده/ سميناربيمه و توسعه/ پاييز 77.
29-چگونه مي توان در خانه پول و انرژي را پس انداز کرد.
30-سايت ايران بانو.
31-چطور مردم عادي پولدار مي شوند/ ريک ادلمن/نسل نوانديشان 82.
32-نکته هايي در مورد پس انداز و سرمايه گذاري.
33-چگونه در چهل روز ثروتمند شويم/ رضا عمراني.
34-بورس، سهام/ غلامحسين دواني/ سازمان بورس و اوراق بهادار.
35-راز موفقيت ميليونرهاي خودساخته/ برايان تريسي/ نشرآزمون .
36-پدرثروتمند، پدر فقير/ رابرت کيوساکي/ نشرالبرز.
37-دانستنيهاي خانه داري/ شهلا رحيمي/ قم پارسايان 1379.
38-چگونه مي توان پولدار شد/رابرت گريزولد/نشرالبرز.
39-خانه داري نوين/ پروين عنبراني/ مشهد/واژيران 1378.
40-نکات ريزخانه داري/ سودابه جهانبخش/ تهران/ نشر مهربان/ 1377.
41-نکته ريز خانه داري/ پريان گوهريان/ هاني/ 1379.
42-راه و رسم خانه داري/ اصغر جدايي/ قم طاوس بهشت 1379.
43-هزار رمز و راز خانه داري/ سوسن افشار/ نشر چامه/ 1380.
44-صرفه جويي در مخارج اتومبيل/ علي اکبر فيروزي/سازمان آموزش فني و حرفه اي/ 1372.
45-نگهداري و تعميرات وسايل برقي خانگي/ محمدعلي رحيم خاني/ فارا/ 1376.
46-سايت سازمان بهينه سازي مصرف سوخت/ www.ieeo.org.
47-راهنماي صرفه جويي در مصرف انرژي خانگي/الکس ويلوس/ انتشارات فني ايران/ 1377.
48-مقاله «18 نکته براي آنکه سبد غذايي بهتري داشته باشيد»/عبداله نبئي.
49-تنظيم برنامه غذايي در دوران هاي مختلف زندگي/ ليلا آزادبخت/ موسسه تيموزاده/نشرطب.
50-الگوي تخصيص درآمد و رفتار مصرف کننده مسلمان/ سيدرضا حسيني/ پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامي .
51-مقاله «خانه داري، کاري مولد که محاسبه نمي شود»/ زيبا اسماعيلي/ همايش زنان و صرفه جويي.
52-مقاله «زنان،اشتغال يا خانه داري»/ مريم غفاري.
53-ارزش کار خانگي زنان/ نسرين جزئي/ فصلنامه ريحانه/ بهار 82.
54-مقالات اقتصاد خانواده/ مسعود مهاجر
55-چگونه مي توان ميليونر شد.
56-مديريت خانواده/ عبدالحميد سروش/ حقوق زنان/شماره 54.
57-بهره وري در خانواده/ سازمان بهره وري ملي ايران.
58-مقاله «خانواده و اقتصاد»/ احمد برجعلي .
59-کارخانگي/مرسده صالح پور/فرهنگ توسعه .
60-مقاله الگوي مصرف خانواده/ نيازمند تجديد نظراست/عاليه حجت زاده .
61-مقاله «بهبود اقتصادي خانواده، رفاه اجتماعي»/طاهره نوروزي.
62-راهنماي انتخاب شغل/ رساله دکتر احمد به پروژه .
63-اقتصاد خانواده/ تازه هاي اقتصاد/ شماره 67.
64-خانه داري مجموعه/ شاهين نيرو/ اصفهان/ فيروزه .
65-اصول تغذيه و بهداشت مواد غذايي/ پريوش حلم سرشت/ دانشگاه پيام نور/ 1370.
66-اصول تغذيه و رژيمهاي غذايي/ دکتر مهدي نسوري/موسسه نشرکلمه/1371.
67-الگوي مصرف و تهاجم فرهنگي/ ابراهيم رزاقي.
68-استفتائات مراجعه عظام تقليد.
69-پول،خانواده و جامعه/احمد لقماني/ آستان قدسي رضوي.
70-راهنماي مکمل هاي غذايي.
71-مقاله «چند نکته کاربردي براي افزايش طول عمر پارچه و پوشاک/فريد قديري/دنياي اقتصاد/81.
72-گنجينه هاي پند دردنياي لباس/ محمدعلي رخ/مفاخر يزد/1382.
73-خياطي/ سازمان آموزش فني و حرفه اي.
74-روش حفظ و نگه داري ازمنسوجات/ مهدي سلماني/صنعت نساجي.
75-رفاه خانواده هاي شهري/سيداحمد نخجواني/نمايه.
76-خريدهاي کاذب،سرمايه هايي که به باد مي رود/دنياي اقتصاد/ شماره 343.
77-مقاله «علم تغذيه در خدمت اقتصاد خانواده و جامعه»/علي اکبر نژاديان/ نمايه .
78-مقاله «هيچ وقت براي پس انداز زود نيست» سيما قويدل/اينترنت.
79-مقاله «تدوين برنامه غذايي يک هنر است» بهکام/شماره 2.
80-مقاله«بررسي علل سوءتغذيه در ايران»/نمايه.
81-مقاله «انتخاب و مصرف بهينه مواد غذايي»/آزاده امين پور/نمايه .
82-مقاله «سقف رفاه خانواده»/خجسته ناطق/نمايه .
منبع: هنر تنظيم دخل و خرج خانواده، گلمکاني ، وجيهه ، انتشارات همياران جوان ،1388