تاريخ ورزش و برگزاري مسابقات ورزشي در ايران باستان آنطور كه بايد و شايد روشن و آشكار نيست. زيرا اعمال نابخردانه برخي پادشاهان و اعمال آنها باعث به آتش كشيدن كتابخانه‌ها و معدوم كردن بسياري از آثار قديمي ايران گرديده است. اما منابع محدودي مانند اوستا ، سنگ نوشته‌ها ، حجاريها ، مسكوكات و برخي از كتابهاي ادبي و تاريخي وجود دارد.
ورزش ايران در بعضي بخشها از قدمت بيشتري نسبت به ورزش يونان برخوردار است. در يونان باستان بازيهاي المپيك شامل دويدن، كشتي، مشت‌زني ، اسب دواني ، ارابه‌راني و پنجگانه بود. اما در ايران ضمن اينكه بعضي از اين ورزش‌ها سابقه بيشتري دارد، ورزشهايي مثل تيروكمان ، قايق‌راني ، رقص و ... رايج بوده است.
كتزياس Ktsias پزشك يوناني دربار اردشير هخامنشي در كتاب خود با عنوان «پرسيكا» كه در حدود 400 ق.م. نوشته شده مطالبي دباره ورزش در ايران باستان نوشته است.
دوريس Duris نيز مطالبي در مورد ورزش ايران باستان نوشته بود كه آن هم مثل پرسيكا از بين رفته ولي قبل از اينكه از بين برود نويسندگان ديگر مطالب او را در كتب خود مورد اشاره قرار داده اند. دوريس در حدود سال 280 ق.م. مي‌زيسته است.
آتنائوس Atheneaus در بخش هفتم كتاب تاريخ خود نوشته است:
«در ميان همه جشنهاي ايران فقط در جشن مهر (ميترا mitra) پادشاه ايران حضور مي‌يابد ، ايرانيان پاي مي‌كوبند و مي‌رقصند. گذشته از ايرانيان هيچيك از مردم آسيا ، چنين كاري انجام نمي‌دهند. ايرانيان آنچنان كه خواندن را مي‌آموزند ، رقصيدن را هم ياد مي‌گيرند. گويند كه جنبشهاي اندامها در پايكوبي ، پيكر آدمي را استوار مي‌كند.»
استرابون Strabon جغرافيانويس يوناني كه از سال 63 ق.م. تا 19 ميلادي مي‌زيسته مي‌نويسد:
« در ارمنستان هم اسب‌هاي خوب مي‌پرورند كه پست‌تر از اسبهاي سرزمين ماد نيستند. مرزبان (خشتروپان - ساتراپ) ارمنستان هر سال در هنگام جشن مهرگان 20000 كره اسب به دربار شاهنشاه هخامنشي خراج مي‌فرستد.»
مهريشت بخشي از اوستاست كه بوسيله «آشوزرتشت» پيغمبر زرتشتيان آورده شده است. آشوزرتشت به عقيده ارسطو دانشمند يوناني و «ادكوس» يك مورخ يوناني در سال 634 قبل از ميلاد ظهور كرده است. ترجمه برخي از فقره‌هاي مهريشت در اين فرصت خالي از لطف نيست:
« اسبهاي پيمان شكنان در زير بار سوار خويش خيره‌سري كنند و از جاي گام بيرون نگذارند و اگر هم بجنبند ، چندان پيش نروند، نيزه‌اي كه دشمن بدگوي به مهر ، به سوي هماورد خود پرتاب كند به عقب برگرداند.» - فقره 20
« كساني كه مهر را از نابكاري خويش آزرده و ناخشنود كنند، در هنگام كارزار تيرهاي پرعقاب آراسته آنان هرچند كه از زه كمان، خوب كشيده شود و جست پرواز گيرد به نشان نرسد ، و نيزه‌هاي سرتيز آنان با دسته‌هاي بلند هرچند كه از نيروي بازوان خوب انداخته شود، به تنشان نرسد.» - فقره 39
«در گردونه مهر ، هزار كمان خوب ساخته شده نهاده و بسياري از اين كمانها به زه گوزن آراسته ، آنچنان خوب ساخته شده كه تندي نيروي انديشه ، پران و به تندي نيروي انديشه به سوي نابكاران روان گردد. هزار گرز آهنين در گردونه مهر نهاده شده كه به تندي نيروي انديشه نابكاران و پيمان شكنان روان گردد.» - فقره 132
گزنفون مورخ بزرگ يوناني در كتاب خود «تربيت كوروش» مي‌نويسد:
« ... در هر شهر پارس جايي است بنام «الواترا» ، قصر شاهي يا حكومت و ساير ابينه دولتي در اينجا واقع شده و محل تربيت و پرورش افراد است اين محل چهار قسمت دارد، يكي براي كودكان ، ديگري براي نوجوانان، سومي براي مردان ، چهارمي براي كساني كه ديگر نمي‌توانند اسلحه برگيرند و موافق قانون كليه افراد هر محل بايد در قسمت محله خود حاضر شوند، وقت تمرينات و تعليمات و تربيت ورزش چنين است: كودكان و مردان در طليعه صبح ، پيرمردان در روزهاي معين وقتي كه مي‌توانند، ولي جوانان همه وقت. اينان هر شب در اطراف ابنيه دولتي و حكومتي با اسلحه مي‌ خوابند، عده روساي اين شعب كه مسئول تربيت و ورزش هستند 12 است، زيرا در پارس 12 طايفه وجود دارد.
... اين تربيت تا سن 16 تا 17 سالگي است سپس طفل داخل طبقه نوجوانان مي‌شود، اينها به كارهاي عام‌المنفعه گمارده شده اغلب در شكار شاهي، با شاه بيرون مي‌آيند. پارسيان شكار را آموزشگاه حقيقي جنگ مي‌پندارند، جوانان در شكار سحرخيزي، در سرما و گرما بردباري، راه رفتن و دوندگي و تيراندازي و آمادگي روحي و چابكي را فرا مي‌گيرند...»
در ساير تمرينات ورزشي آنروز ايرانيان متمدن، آن عصر را مسخر خود ساختند. شرح اين فتوحات در كتاب آسماني تورات و كتابهاي تاريخي و بر سينه كوهها ثبت و ضبط گرديده است.
منبع:www.vesalsport.com
ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت :hasan119