يکي از بخش‌هاي مهم بدن که به عنوان نشانگر مهمي براي سلامت آن عمل مي‌کند، ناخن‌ها است.
در بسياري موارد، بروز تغيير در شکل، رنگ، قوام و ساير خصوصيات ناخن ميتواند نشانه بروز يک بيماري جدي در ساير ارگان‌هاي حياتي بدن باشد. البته اين مساله کافي نيست و در بعضي موارد در اثر عوارضي که روي خود ناخن ايجاد مي‌شود، تغييراتي بروز مي‌کند. عمل اصلي ناخن در انسان مراقبت از انگشتان و کمک به فعاليت‌هاي حرفه‌اي است. سلامت ناخن از ديدگاه زيبايي بسيار با اهميت است. از طرفي وضعيت ناخن ميتواند نشانه‌اي از موقعيت اجتماعي فرد باشد. ناخن‌ها به طور عمده از کراتين ساخته مي‌شوند که در واقع پروتئين مو و پوست نيز هستند. ناخن داراي شکل ويژه‌اي از کراتين ميباشد که به نام «کراتين سخت» معروف است و مشابه ترکيبات شيميايي شاخ حيوانات ميباشد. به علاوه ناخن داراي مقادير کمتري کلسيم، آهن و روي نيز هست. خاصيت انعطاف‌پذيري نسبي ناخن به دليل فسفوليپيدها ميباشد که در غشاي سلول‌هاي بدن ماده اصلي تشکيل دهنده آن است. آب قادر است از ناخن عبور کند. به همين دليل است که تکرار تماس با آب و شوينده‌ها ميتواند ناخن را خشک و شکننده کند. قدرت و استحکام ناخن نه تنها به ترکيبات آن، بلکه به شکل آن نيز بستگي دارد. ساختمان ناخن مشتمل است بر صفحه ناخن که ساختماني سفت دارد و در تمام عمر رشد مي‌کند، ماتريکس يا لايه زاياي ناخن که عامل توليد مثل سلولي در رشد ناخن است، لانولا يا ماهک که در ناحيه شست دست و پا مشخص‌تر است، بستر ناخن و کوتيکول نيز بستري عروقي است که صفحه ناخن روي آن قرار مي‌گيرد.
متوسط رشد ناخن 3 ميلي‌متر در ماه است ولي بين 9/1 تا 4/4 ميلي‌متر در ماه متغير است. فصول مختلف و بيماري‌هاي خفيف اثر ناچيزي بر رشد ناخن دارد. قد يا وزن فرد روي رشد ناخن تاثيري ندارد. مردان رشد ناخن بيشتري تا 19 سالگي دارند. اين تفاوت از اين سن کاهش يافته ولي تا 69 سالگي رشد ناخن در مردان اندکي بيشتر است. از اين سن به بعد، رشد ناخن در هر دو جنس يکسان مي‌شود. بارداري باعث افزايش سرعت رشد و سوءتغذيه باعث کاهش آن مي‌شود. بعضي از بيماري‌هاي شديد نيز باعث اختلال در رشد يا ايجاد ناخن مي‌شود از جمله در اوريون و تيفوييد ممکن است فرورفتگي با برجستگي عرضي روي ناخن ديده شود.
ناخن نبايد به عنوان يک ابزار عمل کند (از جمله باز کردن در قوطي و...) ناخن‌هاي بلند بيشتر در معرض آسيب هستند، بنابراين بلند کردن زياد ناخن‌ها ايده خوبي نيست.
بايد از تيز کردن ناخن‌ها اجتناب کرد. تماس مکرر با آب ميتواند باعث خشکي و آسيب ناخن شود. ناخن‌ها شکننده شده و انتهاي آنها ترک مي‌خورد. در هنگام شستشو خصوصا با مواد شيميايي بهتر است از دست‌کش استفاده شود. کوتاه کردن ناخن‌ها نيز بايد به گونه‌اي باشد که گوشه‌هاي ناخن را حفظ کرده و خط رويش ناخن آن را به شکل مستقيم درآورد.
پي‌نوشت‌ها:
* متخصص پوست و مو
منبع:www.salamat.com