گفتگو با دکتر نسرين اميري، فوق‌تخصص روان‌پزشکي کودک و نوجوان
چگونه از کودکان در برابرآسيب‌هاي اينترنتي محافظت کنيم؟
در کشور ما استفاده از اينترنت به‌خصوص در چند سال اخير به شدت افزايش پيدا کرده است، به نحوي که جاي بسياري از فعاليت‌هاي روزمره گذشته افراد را گرفته است. گذشته از تمام عوارضي که همراه با اين فناوري در همه جاي دنيا مطرح است، مسايل مربوط به کودکان و اينترنت و مشکلات ناشي از آن در سال‌هاي اخير مورد توجه بسياري از کارشناسان قرار گرفته است. نگراني‌هاي مربوط به افزايش ساعت استفاده کودکان و نوجوانان از اينترنت، گزارش‌هاي مربوط به موارد اعتياد به اين پديده در ديگر کشورها و نگراني‌هاي خانواده‌ها ما را بر آن داشت تا در اين شماره «سلامت» گفتگويي را با دکتر نسرين اميري، فوق‌تخصص روان‌پزشکي کودک و نوجوان و عضو هيات علمي دانشگاه علوم بهزيستي در مورد کودکان و آموزش‌هاي مربوط به اينترنت انجام دهيم.
به‌عنوان اولين پرسش مي‌خواستم نظر شما را در مورد آشنايي کودکان با اينترنت بدانم.
اينترنت در واقع حوزه جديدي است که وارد کشور شده و مي‌تواند بدون صرف انرژي منبع بي‌پايان اطلاعات را در اختيار مخاطب خود قرار دهد و فرصتي است که کودکان ما مي‌توانند بسياري از مسايل را از طريق آن ياد بگيرند. نمي‌توان انتظار داشت که يک کودک امروزي وارد اجتماع شود و از هيچ‌يک از تکنولوژي‌هاي روز اطلاع نداشته باشد اما در عين حال نمي‌توان کودک را با گستره‌اي به اين وسعت روبه‌رو کرد ولي هيچ نظارت و مراقبتي بر آن نداشت.
پس برخورد صحيح با اين فناوري جديد چيست؟
مهم‌ترين نکته‌اي که بايد به آن توجه کرد اين است که استفاده صحيح از اينترنت را به فرزندان خود آموزش دهيم. همان‌طور که به فرزندان خود آموزش ميدهيم که در مقابل افراد غريبه در خانه را باز نکنند و آموزش ميدهيم که لازم نيست هر کسي تمام اطلاعات منزل ما را داشته باشد، بايد به فرزند خود آموزش دهيم همان‌طور که او به راحتي وارد فضايي مثل اتاق چت مي‌شود، هر کس ديگري هم مي‌تواند به همين شکل وارد آن شود و نبايد اجازه داد بدون شناخت به اطلاعات شخصي ما دسترسي پيدا کند.
يعني توصيه‌هاي خاصي در اين مورد وجود دارد؟
بله؛ توصيه‌هايي که ما براي حفاظت کودکان در برابر آسيب‌هاي اينترنت داريم متعدد است. يکي از اين توصيه‌ها اين است که زمان استفاده از آن بايد براي کودک (و البته بزرگسالان) محدود باشد و کودکان در بازه زماني مشخصي به کار با اينترنت بپردازند. ديگر اينکه به تدريج بايد به فرزند خود آموزش دهيم که هر آنچه در اينترنت مي‌بينند، حتما درست و مبتني بر واقعيت نيست زيرا در حال حاضر بسياري از سايت‌ها هستند که اعتبار کافي ندارند و کودکان بايد از اين مطلب اطلاع داشته باشند. ما بايد از بچه‌ها بخواهيم که خود را با اطلاعات روز همراه کنند و بيشتر از سايت‌هاي آموزشي استفاده نمايند.
يعني اين آموزش‌ها مي‌تواند به تنهايي براي ايمني کودکان کافي باشد؟
مسلما نه؛ ما بايد در عين حال که به فرزندان خود در اين زمينه آموزش ميدهيم به پايگاه‌هاي اينترنتي‌اي که به آن وارد مي‌شوند نيز نظارت داشته باشيم. همچنين پدر و مادر بايد سعي کنند که از اطلاعات و دانش روز در اين زمينه عقب نباشند چون ارتباط نداشتن با فناوري‌هاي جديد و اخبار و اطلاعات باعث ايجاد شکاف بين نسلي بين والدين و فرزندان و هرچه عميق‌تر شدن اين شکاف مي‌شود و آنها را از يکديگر دور مي‌کند. پدر و مادر بايد سعي کنند زمان‌هايي را اختصاص دهند و در کنار فرزندان خود با هم از اينترنت استفاده کنند و حتي در بازي‌هاي اينترنتي آنان شرکت کنند تا به اين وسيله تعامل بيشتري با آنها برقرار شود. از طرف ديگر والدين هم مي‌توانند در اين ارتباط متقابل مطالبي را در مورد فرزندان خود بياموزند.
نظر شما درباره ايجاد ارتباط کودکان با گروه‌هاي دوستي در محيط‌هايي مثل چت‌روم‌ها چيست؟
کودکان پديده چت را نوعي ارتباط اجتماعي مي‌دانند و آن را ارتباطي مثل محيط‌هاي واقعي مي‌پندارند در صورتي که اين طور نيست و بايد اين مساله به فرزندان آموزش داده شود. بايد به آنان بياموزيم که ارتباطي که از طريق چت برقرار مي‌شود، همواره يک ارتباط صحيح و درست نيست. بايد به آنان آموزش داده شود که اطلاعات شخصي و خانوادگي خود را در اين رابطه‌ها در اختيار اشخاص ديگري که آنها را نمي‌شناسند، قرار ندهند.
برخي خانواده‌ها اعتقاد دارند که ادبيات فرزندان‌شان در اين محيط‌ها تغيير کرده و جهت منفي پيدا کرده است. نظر شما در اين مورد چيست؟
در مورد استفاده از ارتباط‌هاي اينترنتي هم بايد آموزش به فرزندان در اولويت قرار داشته باشد. اين طبيعي است که يک کودک چون در اين محيط، مخاطب خود را نمي‌بيند و همين‌طور به دليل ادبيات خاص افراد حاضر در اين محيط‌هاي مجازي، تحت تاثير قرار بگيرد و گفتار وي تغيير کند. اين وظيفه ماست که به وي بياموزيم همان‌طور که بيرون از محيط مجازي اينترنت به فرد مقابل احترام مي‌گذاريم و هنجارهايي را رعايت مي‌کنيم، بايد در اين محيط نيز حريم ادب و احترام را نگه داريم و از فحش دادن و استفاده از کلمات رکيک خودداري کنيم. بسياري از کودکان گمان مي‌کنند در اين محيط مي‌توانند هر حرفي را بزنند و ممکن است اين کار به تدريج در آنها تبديل به عادت در محيط‌هاي اجتماعي واقعي نيز بشود.
و آخرين پرسش اينکه فکر مي‌کنيد چه زماني براي اينکه فرزندمان يک ايميل اختصاصي داشته باشد، مناسب است؟
ايميل و پست الکترونيکي به‌عنوان يک محيط شخصي در اينترنت محسوب مي‌شود و قاعدتا اگر کودک مديريت مناسبي روي آن نداشته باشد، نمي‌تواند تاثير مناسبي در او بگذارد. بايد به کودکان خود زماني اجازه بدهيم ايميل اختصاصي داشته باشند که مطمئن باشيم قدرت مديريت پست الکترونيکي و فعاليت‌هاي اينترنتي خود را دارند.
منبع:www.salamat.com