علويه دانشور، سرکار خانم امين از جمله بانوان باتقوا و سخت‏کوشي است که در نتيجه پيروي از آموزه‏هاي نوراني اسلام، به مرتبه‏اي از کمال و فضيلت دست يافت که مؤسس حوزه علميه قم مرحوم آيت‏الله شيخ عبدالکريم حائري درباره او نوشتند: «اميدوارم آن بانو در جاهايي که گمان اجابت دعا مي‏رود مرا از دعاي خير فراموش نکند، همان‏طور که بنده ايشان را از دعاي خير فراموش نمي‏کنم». وي در سال 1274 ش (برابر با 1308 ق) در اصفهان چشم به جهان گشود. آثار نبوغ و تيزهوشي از دوران کودکي در سيمايش نمايان بود. از چهارسالگي به فراگرفتن قرآن پرداخت.
با اين‏که در پانزده سالگي ازدواج کرد، هرگز همسرداري و تربيت فرزندان، او را از تحصيل علم بازنداشت. در بيست‏سالگي به تحصيل ادبيات عرب و علوم ديني پرداخت و علي‏رغم تمام مشکلاتي که در دوران ايشان براي تحصيل بانوان متديّن وجود داشت، در چهل‏سالگي به دنبال سال‏ها تلاش شبانه‏روزي به اخذ درجه اجتهاد نائل آمد.

کسب مقام اجتهاد

بانوي پرهيزگار، خانم نصرت امين رحمه‏الله ، پس از پشت سر نهادن مدارج علمي در حضور استاداني چون شيخ ابوالقاسم زفره‏اي، حسين نظام‏الدين کچويي، سيّدابوالقاسم دهکردي، ميرزا علي آقا شيرازي، ميرسيد علي نجف‏آبادي، از دو شخصيت بزرگوار شيخ محمدکاظم شيرازي و شيخ عبدالکريم حائري، مؤسس حوزه علميه قم، اجازه اجتهاد دريافت کردند. در قسمتي از اجازه نامه مرحوم آيت‏الله شيرازي در توصيف بانو امين چنين آمده است: دختر مرحوم حاج سيدمحمدعلي امين التجّار اصفهاني که بانويي بزرگوار، شريف، اصيل، عالم و فرزانه، برگزيده زنان زمان و مايه شگفتي دورانش مي‏باشد از کساني است که مدت مديدي از عمرش و زمان درازي از زندگيش را صرف تحصيل علم نموده است.

خدمات فرهنگي بانو امين

بانو امين از چهل سالگي تا پايان عمر به تأليف کتاب، تدريس و پاسخ‏گويي به پرسش‏هاي ديني و تأسيس مؤسسات فرهنگي مشغول بودند. در اين زمينه مي‏توان به تأليف بيش از سي عنوان کتاب اشاره کرد که از جمله آنهاست يک دوره تفسير قرآن کريم در پانزده جلد تحت عنوان مخزن‏العرفان.
تأسيس مدرسه علميه‏اي به نام مکتب فاطمه عليهاالسلام ، که با بيش از 600 تا 1000 شاگرد، در سال 1346 آغاز به کار کرد، از ديگر کارهاي مهم فرهنگي بانو امين است که در اوضاع بسيار سخت فرهنگي و سياسي جامعه صورت گرفت و زمينه تحصيل بانوان علاقه‏مند به آموختن معارف اسلامي را فراهم ساخت. گذشته از اين تأسيس چند دبيرستان دخترانه و تربيت شاگردان برجسته که هريک هم‏چون ستاره‏اي درخشان در آسمان دانش به پرتوافکني مشغول بودند، بخشي از فعاليت‏هاي اين اسوه دانش و تقوا محسوب مي‏شود.

رحلت بانو امين

پس از يک عمر تدريس و تحقيق و تلاش فرهنگي سرانجام بانو نصرت امين معروف به «بانوي ايراني» در شب دوشنبه اوّل رمضان المبارک 1403 ق (مصادف با 23 خرداد 1362 ش) دار فاني را به سوي جهان ابدي ترک کردند. جنازه مطهر ايشان در بقعه خانوادگي خاندان امين در تخت فولاد اصفهان، به دنبال تشييع کم نظير مردم دانش‏دوست به خاک سپرده شد.

در رثاي بانو امين رحمه‏الله

به دنبال رحلت بانو امين شاعران زيادي در منقبت و رثاي آن بانوي پارسا اشعار زيباي بسياري سرودند؛ از جمله شاعري در توصيف شايستگي‏هاي ايشان چنين مي‏سرايند:
حاجيه‏خانم که بود، نام گراميش امين
مرغ دلش پرگشود، به‏سوي خُلدِ برين
با همه مهر و وفا رفت زدار فنا
زکردگار علا بر او دو صد آفرين
عالمه عادله، طاهره فاضله
کرد چه خوش مرحله طي به ره علم و دين
شد نودوهفت سال زعمر او با کمال
داشت ورا ذوالجلال به عصر خود بي‏قرين
کتاب‏ها بي‏شمار مانده زوي يادگار
که تا به روز شمار هست زجان دل‏نشين
سيروسلوکش بخوان رمز علومش بدان
زِ اربعين‏اش بجو هزار دُرّ ثمين
در اين سراي فنا بود به صبح و مسا
«فروتن» بينوا زخرمنش خوشه‏چين ( حسين فروتن )
* حکايت‏هايي از زندگي بانو نصرت امين رحمه‏الله

علاقه به آموختن

بانو امين از دوران کودکي علاقه زيادي به آموختن داشتند. ايشان خود دراين‏باره مي‏گويند: «تقريبا از نه سالگي عشق خواندن و نوشتن در من پيدا شده بود. هم‏بازي‏هايم به من ايراد مي‏گرفتند که چرا تو نمي‏آيي بازي کني. ولي من عشقم فقط درس بود». در جاي ديگر از استاد معروفِ خانم امين، آيت‏الله حاج ميرسيدعلي نجف‏آبادي، در اين باره نقل شده است: «روزي شنيدم فرزند ايشان فوت کرده فکر کردم خانم ديگر درس را تعطيل خواهد کرد، ولي برعکس، دو روز بعد ديدم خدمت‏کار ايشان به سراغ من آمد و از من خواست که براي تدريس به منزل ايشان بروم و من از اين علاقه او به تحصيل سخت حيرت کردم و وقتي رفتم با کمال تعجب او را آماده‏تر از هميشه ديدم».

استفاده از همه فرصت‏ها

بانو امين در زمينه استفاده از فرصت‏هاي عمر خود مي‏نويسند: «من در زمان کودکي و اوايل جواني بسيار مايل و حريص به مطالعه کتاب‏هاي علمي و گوش دادن به مواعظ ديني بودم و هرگاه نزديکان من مشغول تفريح مي‏شدند، من به مطالعه علمي و گوش دادن به مواعظ ديني مشغول مي‏شدم و آنها بيشتر اوقات به من اعتراض مي‏کردند و مي‏گفتند: چگونه تو مشغولِ مطالعه مي‏شوي و تفريح را رها مي‏کني؟ اين کار عاقلانه نيست؛ بلکه از بطالت و کسالت است و من به جهت اشتياق شديدي که به مطالعه داشتم سخنان ناروا و استهزاهاي آنان را تحمل مي‏کردم و چنان خود را مي‏يافتم که گويا از امور لهو و مزخرف دنيا اعراض دارد و به اينها انس نمي‏گيرد؛ بلکه قلبم به چيز ديگري بستگي دارد. هرگاه از يک عالم يا واعظي چيزي از اوصاف حق تعالي مي‏شنيدم قلبم به سخن او ميل مفرطي مي‏نمود. گويا سرتاپا گوش مي‏شدم».

برداشت عرفاني از رنج‏ها

خانم امين به مراتب بالايي از عرفان دست يافته بودند و تمام پيشامدها و گرفتاري‏ها را مايه امتحان و تهذيب نفس انسان مي‏دانستند. يکي از فرزندان ايشان مي‏گويد: «مرحوم والده متأسفانه در طول زندگي درد و رنج جسمي فراوان کشيدند. به ياد دارم که پادرد خيلي شديدي داشتند که بر اثر آن گاهي مواقع فريادشان به آسمان بلند مي‏شد... ولي يک کلمه حرفي که بوي ناشکري بدهد، هرگز از ايشان شنيده نشد. روزي به ايشان گفتم: شما که يک زن عالمه فاضله موحّده به تمام معنا هستيد، چرا بايد اين قدر زجر و درد بکشيد؟ ايشان در پاسخ فرمودند: صوفي نشود صافي تا در نکشد جامي. من بايد خالص بشوم. اينها امتحان است من بايد امتحان بدهم».

سخناني از بانو امين رحمه‏الله

بيداري از خواب غفلت

بانو امين در وصيت‏نامه خود مي‏نويسد: «اي اولادان و خويشان و اقوام من، عمده غرض اين جانب گنه‏کار توصيه به حق است. توصيه مي‏کنم شما را که تقوا را شعار خود گردانيد و از نافرماني حق‏تعالي و متابعت هواي نفساني خودداري کنيد و بدانيد راه پرخطري در پيش داريد. قدري از خواب غفلت بيدار شويد و خانه خود را از غير خدا خالي گردانيد و به تمام قوا روي خود را به طرف آن معبود يگانه قرار دهيد و حتي‏الامکان محبت غيرخدا را از دل بيرون کنيد؛ زيرا که يگانه ملجأ و پناه‏دهنده ما اوست و قلب خود را از اوصاف ذميمه و صفات نکوهيده تخليه کنيد و خود را آراسته گردانيد به صفات نيکو».

اصول سعادت

بانو امين در وصيت‏نامه خود مي‏نويسد: «بدانيد که اصول سعادت از سه چيز تحقق‏پذير است. اوّل ايمان کامل، دوم اخلاق و صفات نيکو، سوم اعمال خوب که مطابق باشد با دستورات شرع اسلام و در تمام حالات در خوشي و غم، در صحت و مرض، [و] در نعمت و بلا، به دل و زبان شکرگزار حق و گوياي ذکر او باشيد و در هر حال مراقب حال خود باشيد و احکام و دستورات شرع مطهر اسلام را محترم داريد. راضي نشويد ساعتي از عمر شما بيهوده و يا در گناه صرف شود و مرتکب نافرماني حق تعالي گرديد».

توصيه به محبت خدا

بانو امين در وصيت‏نامه خود مي‏نويسد: «نيز توصيه مي‏کنم شما را که در تحصيل معرفت و شناسايي حق تعالي کوشش کنيد و محبت آن يگانه معبود را در قلب خود بپرورانيد؛ زيرا يگانه چيزي که باعث سعادت و رستگاري است، معرفت به خداي تعالي و دوستي و محبت آن خرد ازلي است و تمام بدخبتي‏ها و بلاها ناشي از جهل و فقدان معرفت است. باز توصيه مي‏کنم شما را که پيشوايان دين و پيغمبراکرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم و علي عليه‏السلام و زهرا عليهاالسلام و ائمه را به دل و زبان خود دوست بداريد و نيز از علمايي که مروج دينند متابعت نماييد و اطاعت خدا و اطاعت اولياي خدا را بر خود فرض و واجب گردانيد و اعمال و افعال آنان را سرمشق خود قرار دهيد و به همان رويه عمل کنيد تا سعادتمند و رستگار شويد».

توصيه به رعايت رضاي خدا

بانو امين مي‏نويسد: «نيز توصيه مي‏کنم شما را که در تمام اعمال نيّت خود را خالص گردانيد و در هر کاري اوّل فکر کنيد آيا رضاي حق تعالي در آن هست يا نه. اگر مطابق رضا و دستور پيامبران است بدان عمل کنيد و الاّ آن را ترک کنيد».

تعريف زندگي

بانو امين در توصيف زندگي مي‏نويسند: «بدان که زندگي عبارت از مجموعه افکار و احساساتي است که انسان را به جاده سعادت يا شقاوت مي‏کشاند. پس از مراقبت کامل اگر ديدي فکر تو مصروف در امور نفساني و خيالات شيطاني است و پرهاي عقل تو چنان با آتش شهوت و غضب سوخته شده که قداست پرواز کردن به عالم معقولات به کلي از وي مسلوب گرديده، بدان که تو در آب و گل طبيعت غوطه‏وري و در عداد سفها و بهما به شمار خواهي رفت».

توصيف علم و عالم

بانو مجتهده نصرت امين در زمينه علم و عالم مي‏نويسند: «علم نور است و خاصيت نور آن است که محل را روشن کند و موجودات را واضح نشان دهد. خلاصه عالِم کسي است که در قلب وي نوري پديد گردد که او را رهبري نمايد به جاده سعادت و رستگاري و با آن نور حق و باطل را از هم تمييز دهد».

اولين گام در تهذيب

درباره چگونگي تهذيب بانو امين مي‏گويند: «اوّل چيزي که بايستي متذکر شويم و در اطراف آن کنجکاوي نماييم اين است که آيا ما کي هستيم و از کجا آمده‏ايم خدا رحمت کند کسي را که بداند از کجا آمده و در کجا نشوونما مي‏کند و به کجا بازگشت مي‏نمايد. زيرا کسي که خود را شناخت البته مبدأ و منتها و خط سير و نقطه قرارگاه وجود خود را هم مي‏شناسد و مي‏داند که در نردبان ترقي و تکامل حائز چه مقام و مرتبه‏اي گشته و در چه پله‏اي از درجات و مراتب صعود به سوي حق‏تعالي سير مي‏نمايد».

تعريف عقل و انواع آن

بانو امين در بيان مفهوم و اقسام عقل مي‏نويسند: «عقل دو گونه است: عقل معاش و عقل معاد. عقل معاش بر قوه‏اي از قواي نفس انساني اطلاق مي‏شود که با اين صفت انسان موصوف به حسن تدبير مي‏شود، به طوري که در تنظيم امور معاش و تدبير امور منزل و سياست مُدُن صاحب رأي و نظر مي‏گردد و عقل معاد بر قوّه‏اي اطلاق مي‏شود که انسان به‏وسيله آن تخليه نفس از صفات مذمومه و آراستگي به صفات ممدوحه و اکتساب به‏معارف حقه از جمله معاد و به جا آوردن اعمال صالح و ترک افعال ناپسند و نهايتا تحصيل قرب الي‏الله مي‏يابد».

معرفي آثار علمي بانو امين رحمه‏الله

اربعين الهاشميه

کتاب اربعين الهاشميه اولين اثر قلمي بانو امين است. وي اين کتاب را در سال 1315 ش در پنجاه‏سالگي به نگارش درآوردند. ايشان در آن به شرح و توضيح چهل حديث از احاديث گران‏قدر اهل‏بيت عليهم‏السلام مي‏پردازند. به دنبال چاپ اين اثر بود که آن بانوي پرهيزگار دانش‏دوست به کسب درجه اجتهاد نائل شدند. موضوعات و محورهاي اصلي مباحث اين اثر عبارتند از: روش دعوت به ايمان، روش تزکيه، تشويق به عبادات، روش اسوه و الگوسازي در احاديث، روش موعظه و انذار، روش تعليم حکمت، روش فريضه‏سازي، مداومت و محافظت بر عمل، روش انذار، و قهر و مهر و... وي اين کار را با هدف نشر احاديث معصومين عليه‏السلام و نيل به ثواب و برکات حفظ سخنان آنها انجام دادند؛ چون پيامبر اکرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله‏وسلم فرمودند: «هرکس چهل حديث از احاديث ما را که مورد نياز دين مردم است حفظ کند، خداوند در روز قيامت او را فقيه و عالم محشور مي‏کند». اين کتاب را يکي از شاگردان بانو امين به نام خانم زينت‏السادات همايوني به فارسي ترجمه کرده‏اند.

کتاب سير و سلوک

اين اثر همان‏گونه که از نام آن معلوم است به راه‏وروش سير الي اللّه مي‏پردازد. کتاب در سيصد صفحه تنظيم و منتشر شده است. بانو امين در اين کتاب اولين گام در راه طي مدارج و مراحل کمال انساني را اين گونه بيان مي‏کند: «کسي که مايل به پيمودن راه حق گردد و اشتياق رسيدن به جوار الهي در سر او نمودار شود، نخست بايستي مجاهده تام با نفس خود نمايد و وي را از خودسري و شهوت‏راني و لوازم طبيعت و هرچه مهيج شهوت گردد باز دارد و از حظوظ دنيا قناعت کند به قدر ضرورت و ناچاري، و ريسمان اطاعت و انقياد و بندگي پروردگار را در گردن خود بياويزد». اين کتاب اولين بار در سال 1323 به چاپ رسيد.

روش خوش‏بختي

بانو امين اين کتاب را در سال 1331 ش نگاشته‏اند. مجموعه مباحث اين اثر بر مبناي اخلاق اسلامي و با هدف تبيين شيوه‏هاي درست نيل به کمال مطلوب و سعادت واقعي نوشته شده است. مؤلف راه خوش‏بختيِ حقيقي را ترسيم کرده و بخشي از انديشه‏هاي غلطي را که درباره خوش‏بختي انسان مطرح شده نقد و بررسي کرده‏اند. در اين اثر ارزشمند ابتدا به بيان ارکان خوش‏بختي ـ که عبارت از آسايش بدن و آرامش فکر است ـ پرداخته شده، آن گاه ارکان ايمان مورد بررسي قرار گرفته است. گفتني است که بسياري از مباحث اين اثر جنبه اجتماعي دارد و با توجه به دوران حاکميت طاغوت و وضع بد فرهنگي ناشي از آن به نگارش درآمده است.

نفحات رحمانيّه

از آن‏جا که بانوي پرهيزگار، خانم نصرت امين رحمه‏الله ، همواره در طول زندگيِ بابرکتش مشغول جهاد نفس بودند و با اسلحه علم و عمل با خواهش‏هاي نفساني مبارزه مي‏کردند، خداوند متعال نيز حجاب‏ها را از برابر قلب او برطرف ساخته او را با حقايق نهان عالم آشنا ساخت. در حقيقت نفحات رحمانيّه حکايتي از يافته‏هاي عرفاني و واردات قلبي ايشان است. ايشان خود در نفحه دهم کتاب دراين‏باره مي‏نويسند: «در اوايل امر در کيفيت معيت حق سبحان نسبت به موجودات يعني در معناي (هُوَ مَعَکُم اَيْنَما کُنْتُم؛ هرکجا باشيد خدا با شماست) فکر مي‏کردم و اين تفکر مدت زماني مرا به خود مشغول کرده بود و کسي را که از او سؤال کنم پيدا نمي‏کردم و نيز به طرد اين فکر از ذهن خود قادر نبودم. تا اين که پروردگار عالم مرا منّت نهاده و قلبم را به نور ايمان گشود و شرح صدري بخشيد و في‏الجمله به اندازه سعه قلب خويش و شرح صدرم کيفيت معيت حق متعال را با مخلوقات دريافتم».

تفسير مخزن‏العرفان

يکي ديگر از آثار خانم مجتهده امين تفسير مخزن العرفان که مشتمل بر پانزده جلد مي‏باشد و تفسير جامعي از قرآن کريم است. نقل مي‏کنند بانو امين پس از تفسير دو جزء اوّل قرآن از بيم آن که شايد براي تمام کردن تفسير کل قرآن عمرش وفا نکند به تفسير جزء سيم مي‏پردازند. بعد از آن به تدريج اين کار را دنبال مي‏کنند تا سرانجام در اواخر عمر پربرکتشان آن را کامل مي‏کنند. روش ايشان در تفسير آن است که از همان آغاز عين آيات را مي‏آورند، آن گاه ترجمه و توضيح آن را بيان مي‏کنند، سپس به همراه توضيح چگونگي شأن نزول آيات، به نقل اقوال مفسران و احاديث معصومين عليه‏السلام مي‏پردازند. در پايان نيز نظريه و برداشت خودشان را عرضه مي‏کنند به‏طور کلي مي‏توان شيوه بانو امين را در تفسير قرآن همانند روش صدرالمتألهين، فلسفي و عرفاني دانست.

اخلاق

کتاب اخلاق بانو امين اقتباسي است از تَهْذيبُ الاَخْلاقِ وَ تَطْهيرُ الاَعراقِ اِبنِ مُسْکُويَه. توضيح آن‏که مؤلف پس از ترجمه اين کتاب ديدگاه‏هاي خود را به‏همراه توضيحاتي که در نظر داشته‏اند بيان مي‏کنند. اين اثر که بهترين کتاب اخلاقي تا قرن پنجم محسوب مي‏شود، مشتمل بر هفت مقاله اخلاقي است. مباحث اين کتاب علاوه بر جنبه اخلاقي از اهميت و ارزش علمي بيشتري برخوردار است. مجموعه مطالب اين کتاب در 362 صفحه تنظيم و در تاريخ 19 رجب 1368 ق چاپ شده است.

جامع الشِتات

محتواي کتاب ارزشمند جامع الشتات بانو امين عبارت است از پاسخ‏هاي مبسوط، و در عين حال متقن بانو نصرت امين رحمه‏الله به بخشي از سؤال‏هاي عميق فقهي و علمي و اعتقادي شماري از استادان و علماي فرزانه حوزوي که از جمله آنانند: سيدمحمد علي قاضي طباطبايي و شيخ محمد طه هنداوي نجفي‏زاده. به دنبال منتشر شدن اين پاسخ‏ها توانمندي‏هاي علمي و مهارت‏هاي بانو امين رحمه‏الله بيش از پيش براي علما و فضلا معلوم گشت. اين مطالب را که در قالب پرسش و پاسخ تنظيم شده است در طول زمان عالم پرهيزگار شيخ مرتضي مظاهري نجفي جمع‏آوري و چاپ کرده‏اند.

معاد يا آخرين سير بشر

در کتاب معاد يا آخرين سير بشر بانو نصرت امين رحمه‏الله مباحث مربوط به معاد و سير تکامل انسان را در قالب نه مقاله علمي بررسي مي‏کنند. ايشان در مجموعه مطالب اين اثر کوشش مي‏نمايند تا ثابت کنند غير از اين نشئه دنيوي، نشئه ديگري نيز براي انسان در پيش است و آدمي پس از پشت سر نهادن اين عوامل در نهايت به عالم آخرت مي‏رسد که در آن‏جا از تمام اعمال و رفتار گذشته او سؤال خواهد شد و او بايد در مقابل کردارش پاسخ‏گو باشد. عناوين مقالات اين کتاب عبارتند از: سير بشر از عالم علوي به سفلي و از سفلي به علوي؛ هرداني قائم به مافوق خود است؛ انسان مجموعه عالم وجود است؛ انسان در عالم برزخ؛ سؤال قبر؛ انسان در نشئه قيامت؛ صراط؛ ميزان؛ حساب؛ بهشت و جهنم، مجموعه اين مباحث در 212 صفحه تنظيم، و در سال 1369 چاپ و منتشر شده است.

مَخْزَنُ اللآلي في فَضائِلِ مُولي المَوالي

کتاب ارزشمند مخزن‏اللآلي في فضائل مولي الموالي تأليف ديگر بانوامين است همانگونه که از عنوان آن مشخص مي‏شود به معرفي قسمتي از فضايل و مناقب مولاي متقيان علي بن ابي‏طالب عليه‏السلام اختصاص داده شده است. مؤلف محترم، مباحث کتاب را در يک مقدمه و پنج باب و يک خاتمه تنظيم نموده‏اند.

بانو امين در کلام بزرگان

مقام معظم رهبري

مقام معظم رهبري حضرت آيت‏الله خامنه‏اي(دامت‏برکاته) درباره نکوداشت و تجليل از بانوامين مي‏فرمايند: «تجليل از بانوي بزرگوار اصفهاني [خانم امين] و ارائه شخصيت عرفاني و فقهي و فلسفي برجسته يک زن در کشور ما، کاري سودمند و در جهت احياي ارزش‏هاي اسلامي در زنان به نظر مي‏رسد».

علامه محمدتقي جعفري

استاد علامه محمدتقي جعفري رحمه‏الله مي‏گويند: «با توجه به آثار قلمي که از خانم امين در دسترس ما قرار گرفته است، به طور قطع مي‏توان ايشان را يکي از علماي برجسته عالم تشيع معرفي نمود و روش علمي ايشان هم کاملاً قابل مقايسه با ساير دانشمندان بوده، بلکه با نظر به مقامات عاليه روحي که ايشان [به درک آن] موفق شده‏اند، بايد ايشان را از گروه و نخبه‏اي از دانشمندان به شمار آورد».

آيت‏الله شيخ محمدرضا نجفي اصفهاني

آيت‏الله شيخ محمدرضا نجفي اصفهاني رحمه‏الله در اجازه نامه اجتهادي که به بانو امين نوشته‏اند ايشان را اين‏گونه توصيف مي‏کنند: «اما سيده دانشمند و شريف، گوهر گران‏قدر مستور، ميوه درختي که اصلش ثابت و شاخه‏هايش در آسمان است، گل سرسبد باغ فرزندان زهراي اطهر عليهاالسلام ، صاحب مفاخر و مناقب بزرگ، بانوي خاندان ابي‏طالب که راه آبا و اجداد گرامي‏اش را پيروي کرده و مکارم اخلاق و بزرگواري‏ها را در خود جمع نموده و همو که حسب و نسب و بزرگواري و شرافت را در اعلي درجاتش به خود اختصاص داده، بانوي فرزانه حکيم، عارف کامل، صاحب فضايل، سيده مشايخ، بانوي گران‏قدر، واصل به رحمت الهي، صاحب شرفِ عالي، کسي که غرفه‏هاي بهشتي از جوار جدّش نور گرفته و خدا شراب‏هاي خالص بهشتي را شربت صبح و شامش قرار داده است...».

دکتر احمد بهشتي

دکتر احمد بهشتي درباره بانو امين مي‏نويسند: «او زني است داراي انديشه‏هاي بکر و ارزنده و اغلب آنها را از استاد فرا نگرفته؛ بلکه بر اثر صفاي باطن و تهذيب روحي و اخلاقي به‏وسيله الهامات الهي به‏دست آورده است. مع‏الوصف معتقد است که انسان بايد ابتدا نزد اساتيد دانشمند تحصيل کند، سپس از راه عمل يعني اداي واجبات و ترک محرمات مدارج کمال را بپيمايد».

صاحب کتاب گنجينه دانشمندان

صاحب کتاب گنجينه دانشمندان در معرفي بانو امين مي‏نويسند: «سيده جليله اصيله عالمه عارفه فاضله کامله فقيهه حکيمه، بانو آمنه بيگم (نصرت امين) از نوادر روزگار و در فضل و کمال و علوم عربيه و ادبيه و مراتب معقول و منقول و بيان، از مفاخر زمان و مُشارِ بالبنان [است [و عمر عزيز او در تحصيل علوم شرعيه ادبيه و فقهيه و اصوليه و تکميل معارف حقه اسلاميه معقولاً و منقولاً صرف [شده] تا اين‏که به ذروه اجتهاد ارتقا يافته و داراي قوه استنباط گرديده است».

سپيده کاشاني

شاعرِ گران‏قدرِ معاصر، خانم سپيده کاشاني، در سوگ بانو امين چنين سروده‏اند:
بانگ رحيل خاک وطن را فرا گرفت
اسلام شد به ماتم و رنگ عزا گرفت
آيات را، نماز بخوانيم دوستان
زيرا خسوف هجر رخ ماه ما گرفت
رخشنده اخترش بشد از کهکشان علم
در عرش جا به بارگه انبيا گرفت
مي‏رفت و داغ لاله فراوان به سينه داشت
زين خاکدان که مرتبه نينوا گرفت
گلچين زشاخه چيد بسي گل در اين ديار
فقدان اين گل از چه چمن را فرا گرفت
فخر زنان، «امينه» ما، درس عاشقي
از مکتب امين خدا مصطفي گرفت
آن مرجع فضيلت و تقوا به راه علم
بر راهوار عشق مدد از خدا گرفت
بانويِ بانوان جهان شد شفيع او
واندر کنار کوثر ميعاد جا گرفت
جاويد، خانه باد مبارک بر او که خاک
از آن گلِ معطرِ عصمت صفا گرفت
منبع:http://hawzah.net