فال قهوه به معناي خواندن و تفسير نشانه هاي بازمانده قهوه در فنجان، ريشه در هنر تفسير تفاله چاي در چين باستان دارد. چاي که در اصل نوشيدني راهبان بود، در فنجانهايي زنگوله شکل نوشيده ميشد.
قبل از اينکه فال چاي در ميان اين راهبان مرسوم شود، آنها با بررسي نقوش ايجاد شده در قسمت داخلي زنگوله هاي معبد به پيش بيني اينده ميپرداختند و بعدها فرم زنگوله را براي فنجانهاي بدون دسته چاي خوري به کار بردند.
اين شيوه پيشگويي بعدها در نزد اعراب و با استفاده از تفاله قهوه مرسوم شد. دانه قهوه براي اولين بار توسط اعراب و در حدود سال 600 ميلادي کشف شد و کاشتن و نوشيدن آن تا صدها سال جزو اسرار اين قوم بود.
اعراب در ابتدا قهوه را بدون برشته کردن و به صورت سبز دم ميکردند که يک نوشيدني رقيق مانند چاي از آن حاصل ميشد. در اواخر قرن 13 ميلادي آنها ابتدا قهوه را بو داده، آسياب ميکردند و سپس دم کرده آنرا مينوشيدند.
مرکز کشت قهوه در يمن بود و کم کم استفاده از آن در سراسر شبه جزيره عربستان رواج يافت و بعدها توسط حکام عثماني به ترکيه رسيد. اولين قهوه خانه جهان به نام کيواهان Kiva Han، در سال 1475 در قسطنطنيه تاسيس شد.

ورود قهوه به اروپا و پيدايش فالگيران

شناسايي و آغاز مصرف قهوه توسط ساکنان اروپاي غربي و آمريکا تا اواخر قرن 18 ميلادي صورت نگرفت.
در وين سال 1683، هنگامي که ترکان مجبور به شکستن محاصره وين شدند، 500 گوني قهوه را بر جا گذاشتند. يک تاجر لهستاني متهور از اين قهوه استفاده کرد و اولين قهوه خانه برلين را راه اندازي نمود.
قهوه به سرعت مبدل به نوشيدني دلخواه طبقه متوسط اروپايي شد و قهوه خانه هاي متعدد در گوشه و کنار برپا شدند. اصطلاح باريستا Barista، به معناي يک قهوه چي که بتواند نوشيدنيهاي مختلفي از قهوه تهيه کرده و در اين کار استاد باشد، در همين دوران بر سر زبانها افتاد.
موج محبوبيت قهوه باعث به وجود آمدن حرفه هاي جانبي هم شد که از جمله پر سابقه ترين و ماندگارترين آنها، پيشگويي با تفاله قهوه توسط زنان فالگيري بود که به Cup-Women شهرت داشتند.
هر کسي که با پيش زمينه خرافي، به دنبال مشورت با نيروهاي ماورا الطبيعه بود با کيسه کوچکي پر از قهوه بو داده به سراغ اين زنان مي آمد. در بسياري از آثار ادبي کلاسيک آن زمان به هنر خواندن نشانه هاي داخل فنجان اشاره شده است که از جمله ميتوان به کتاب “بر گرداگرد آتش ذغال سنگ” (Round About Our Coal-Fire) منتشر شده در سال 1731، اشاره نمود :” ما يک جور مادر-ساحره داشتيم…که کارشان پيشگويي سرنوشت آدمها با پخش کردن قهوه و چاي بود”.
اولين گروه اين پيشگويان، کار خود را در پاريس آغاز کردند و سپس کار خود را در آلمان نيز گسترش دادند. فال قهوه بسيار محبوب و در عين حال بدنام بود و اخطارهاي رسمي مبني بر تحريم اين کار و توقيف فالگيران و فال نوشان منتشر شده بود.
حدود سي سال بعد در سال 1742، يک جزوه با عنوان ” نبيه فنجان قهوه همراه با مشاهدات جي.جي.بي G.G.B. ” در لايپزيک منتشر شد و ده سال پس از آن در مجارستان جزوه اي ديگر به نام ” هنر و دانش پيشگويي در قهوه و دم کردنيهاي ديگر” در دسترس مردم قرار گرفت.

فال قهوه چيست؟

فال قهوه، خواندن و تفسير نشانه ها توسط واسطه اي است که از قهوه مانند گوي بلورين فالگيرهاي کولي استفاده ميکند. قهوه ترک آسياب شده بيش از هر نوع قهوه ديگر مورد استفاده قرار ميگيرد و روند اجراي پيشگويي در همه جاي دنيا يکسان است.
قهوه نوشيده ميشود و فنجان محتوي تفاله قهوه با آداب خاصي بر روي نعلبکي برگردانده ميشود و پس از خشک شدن توسط مورد مطالعه فالگير قرار ميگيرد. اشکالي که بر ديواره فنجان تشکيل شده اند تشخيص داده شده و تفسير ميشوند و هر کس با کمي تمرين و تمرکز و با آزاد گذاشتن ناخودآگاه خود ميتواند اين اشکال را به خوبي تعبير نمايد.
در واقع تفاله قهوه يا چاي، اشکال ابرها، لکه هاي سنگفرش، گلهاي قالي و استخوانهاي خرگوش (که در آفريقا به کار ميرود)، همه اشکال و نمادهايي هستند که ميتوان آنها را با دانستن علم نشانه شناسي و مراجعه به درونيات و درک خود از هر تصوير، معنا نمود.

چگونه يک فنجان قهوه ترک را براي پيشگويي بخوانيم؟

خواندن علايم چاي و قهوه به نام تاسيوگرافي (Tasseography) شهرت دارند که از لغت عربي”طاسه” به معناي فنجان گرفته شده است. فال بيني با قهوه به خصوص در ميان اهالي يونان، ايران، ارمنستان، روسيه و يوگوسلاوي رواج دارد.
مطالعه کتابهايي که در آن به معناي نمادها و نشانه ها ميپردازد ميتواند در يافتن و تعبير اين نشانه ها موثر باشد. در مطالب بعدي بيشتر به سمبوليسم يا رمزگرايي خواهيم پرداخت اما در اينجا معناي تعدادي از رايج ترين نقوش و نمادها را برايتان مينويسيم:
• حلقه يا دايره : انجام يک معامله، خواستگاري و نامزدي
• حلقه هايي که نقطه هايي در ميانشان باشد: ميل به داشتن فرزند تحقق مييابد
• آتش بازي: مشاجره، مشکلات شخصي ناگوار
• مربع: خانه تازه
• خطوط: سفر، يک پروژه که اگر خط مشخص و واضح باشد به معناي موفقيت آميز بودن آن است
• شمع: محقق شدن يک آرزو، دريافت کمکي از ماورا و قابليت عمل کردن به يک قول
• اسب سوار: مرد تازه اي در زنگي، اخبار خوش، نامزدي
• گربه: يک شخص دمدمي مزاج (اگر سفيد باشد خوب و اگر سياه باشد بد است)
• صليب: پيروزي در يک کار سخت
• نردبام: موفقيت اجتماعي، ترقي، تغيير
• پنجره باز: يک شکست خوش عاقبت
• طاووس: شکوه و جلال، تجمل، چيزي که موجب افتخار شود
• پروانه: بوالهوسي
• ماهي: پولي که ميزان آن متناسب با اندازه ماهي است
• پرنده: خبر خوش
• موش(صحرايي): دزدي
منبع:http://www.academist.ir