5 تير 1388 / 3 رجب 1430 / 26 ژوئن 2009

1) 5 تيرماه سال 1371 هجري شمسي : عالم رباني آيت الله رضا مدني كاشاني از روحانيون عاليقدر كاشان در 93 سالگي بدرود حيات گفت . وي پس از تحصيل مقدمات به حوزه علميه قم رفت و از محضر درس آيت الله العظمي حائري بهره برد . اين عالم وارسته علاوه بر تدريس و تربيت طلاب علوم ديني به ايفاي مسئوليتهاي اجتماعي نيز همت مي گماشت . آيت الله مدني كاشاني در كمك به محرومان و مستمندان پيشگام بود و در رسيدگي به امور مردم همواره تلاشي بي دريغ مي كرد . از اين عالم فرزانه آثار متعددي مانده كه فرائضُ المُقلدين؛ بَراهينُ الحَجْ لِلفقها و الحُجَجْ؛ كشفُ الحقايق و حاشيه بر عُروةُ الوثقي از آن جمله اند .

2) رحلت فقيه و فيلسوف بزرگوار آيت‏اللَّه "ميرزا احمد آشتياني" (1354ش): آيت‏اللَّه ميرزا احمد آشتياني، فقيه و فيلسوف شيعي، كوچك‏ترين فرزند ميرزا حسن مجتهد آشتياني، فقيه سرشناس روزگار ناصرالدين شاه و مظفرالدين شاه قاجار، در حدود سال 1261ش (1300ق) در تهران به دنيا آمد. وي پس از تحصيل علوم مقدماتي، چندي به درس فقه و اصول پدر خويش حاضر گشت و پس از رحلت او، در حوزه درس استادان ديگري چون شيخ مسيح طالقاني و سيد عبدالكريم لاهيجي حضور يافت. ايشان همچنين پس از مدتي حكمت مشاء، حكمت متعاليه، عرفان نظري، طب و رياضيات و نجوم را آموخت و به مقاطع بالاي علمي رسيد. آيت اللَّه آشتياني در چهل سالگي رهسپار نجف گشت و افزون بر كسب فيض از محضر استاداني چون ميرزاي ناييني و آقاضياءالدين عراقي، خود نيز مجلس درس فلسفه داير ساخت. ايشان پس از اقامت ده ساله در نجف، به ايران باز گشت و بقيه عمر را در تهران به تدريس فقه و اصول و علوم عقلي، تاليف كتاب و ارشاد مردم گذراند. اين عالم رباني علاوه بر احاطه بر علوم عقلي و نقلي، در طبِّ قديم و دانش رياضي نيز دست داشت و خط را به نيكويي مي‏نوشت. وي عارفي خوش خلق، متواضع، سليم النَّفس، متعبّد و پارسا بود. از ميرزا احمد آشتياني آثار متعددي به جاي مانده است كه نامه رهبران، لوامِعُ الحقايق، مقالات احمديه و كلمةُ الطيبَه و نيز بيش از سي حاشيه و شرح بر اكثر كتب مهم فقه و اصول و فلسفه و حكمت و عرفان، از آن جمله‏اند. سرانجام اين عالم رباني در 5 تير ماه 1354 ش برابر با 15 جمادي الثاني 1395 ق در نود و پنج سالگي در تهران درگذشت و در صحن حرم حضرت عبدالعظيم(ع) در ري به خاك سپرده شد. ميرزا احمد آشتياني به هنگام وفات، متصدي مدرسه علميه مروي، بزرگ‏ترين حوزه علميه تهران بود.

3) عمليات ايذايي ظفر 2 در پنجوين توسط ارتش جمهوري اسلامي ايران (1364ش)

4) سوم رجب سال254هجري قمري: حضرت امام علي النّقي(ع) دهمين ستاره درخشان آسمان ولايت و امامت بدرجه رفيع شهادت نايل آمد. مشهورترين لقب ايشان نقي به معناي پاك است. امام علي النّقي (ع) در8 سالگي پدرازدست دادند و ازآن هنگام هدايت و ارشاد امت مسلمان را به عهده گرفتند. متوكل خليفه عباسي كه ازقدرت و نفوذ علويان درمدينه بيم داشت امام علي النّقي (ع) را به سامره منتقل كرد و مدت11سال امام و ولي مسلمانان را دراين شهرتحت نظرقرارداد. دراين مدت عوامل خليفه ستمگرعباسي چندين بارازامام علي النّقي (ع) بازجويي كردند و سرانجام مُعتَزّ ديگرخليفه ستمگرعباسي امام علي النّقي(ع) را با سمّي مهلك شهيد كرد. حضرت امام علي النّقي (ع) به هنگام شهادت نزديك به 40سال ازعمرمباركشان مي گذشت و ازاين مدت 32سال را به امامت گذرانده بودند.

5) وفات "محمد بن يحيي بوزجاني" از مفاخر علمي ايران و اسلام(388ق): ابوالوفا محمد بن محمد بن يحيى بوزجاني در سال 328 ق در نزديكي نيشابور به دنيا آمد. او تحصيلات رياضي خود را در نيشابور فرا گرفت و در جواني به عراق رفت. بوزجاني از آن پس در بغداد سكونت گزيد و تا پايان عمر به تحقيق، تاليف و ترجمه پرداخت. او از مترجمان مشهور كتب رياضي از يوناني به عربي نيز به شمار مي‏رفت. ابوالوفا را از مشهورترين رياضي‏دانان و منجمان زمان خود دانسته‏اند. او در فعاليت‏هاي علمي‏اش با ابوريحان بيروني، دانشمند نامي هم عصرش مكاتبه و تبادل نظر داشته است. اهميت آثار رياضي بوزجاني، به دليل تحقيقات عميق او در علم مثلثات مي‏باشد. از بوزجاني آثار متعددي بر جاي مانده است. اعمال الهندسه، اثري بديع و جالب درباره‏ي هندسه‏ي علمي و نيز كتابِ علم حساب و كتاب الكامل، از ديگر آثار بوزجاني هستند.

6) درگذشت اديب شهير "ابوالحسن طاهربن‏احمد بابشاد مصري" (496ق): ابوالحسن طاهر بن احمد بابشاد مصري در ابتدا پيشه‏ي بازرگاني داشت ولي بعداً به تحصيل علم علاقه پيدا كرد و در عراق به تحصيل مشغول شد. وي پس از اتمام تحصيلات به مصر بازگشت و درمجامع فرهنگي و اجتماعي مصر مشغول كار گرديد. بابشاد مصري پس ازمدتي در انزوا درگذشت.

7) 26ژوئن سال 1898ميلادي : راديوم يكي از كمياب ترين و گرانبهاترين فلزّات ، توسط مادام كوري و همسرش پي ير كوري كشف شد . به اين ترتيب راه معالجه پاره اي از امراض كه احتياج به مواد راديواكتيويته داشتند ، هموار گشت . راديوم از فلزات قلياي خاكي است و علاوه بر تشعشعات سه گانه آلفا ،بتا و گاما از انرژي حرارتي قابل ملاحظه اي برخوردار است .اين فلز بحالت تركيب در طبيعت وجود دارد و استخراج آن بسيار مشكل است ؛ و همين امر در بهاي آن تأثير فراوان داشته ، و بهاي آن را افزايش مي دهد . از راديوم در درمان سرطان و راديوتراپي استفاده بسيار مي شود .

8) 26ژوئن سال 1956ميلادي : كمپاني كانال سوئز بدستور جمال عبدالناصر رئيس جمهور وقت مصر ،ملّي اعلام شد ،و سازماني مصري براي اداره آن بنيان گذاشته شد .كانال سوئز در سال 1896ميلادي پس از اشغال مصر توسط انگلستان تأسيس گرديد ،و بدين وسيله راه دريايي ميان اروپا و هندوستان كوتاه تر گشت . تسلط انگلستان بر كانال سوئز،همچنان باقي بود تا اينكه در زمان حكومت ناصر ،وي براي قطع بهره برداري دولتهاي انگليس و فرانسه كمپاني كانال سوئز را صلّي اعلام كرد . در پي اين اقدام ناصر ، نيروهاي انگليسي ، فرانسوي و رژيم اشغالگر قدس به طور همزمان به مصر حمله كردند ، و با وجود برتري نظامي اين سه كشور در جنگ سوئز ؛ نتيجه به نفع مصريها تمام شد .

9) تولد "ماركو پولو" سياح و جهانگرد معروف ايتاليايي در ونيز (1254م): ماركو پولو سياح و جهانگرد معروف ايتاليايى در 26 ژوئن 1254م در ونيز ايتاليا به دنيا آمد. پدر و عموي ماركو از جهانگردان مشهور ايتاليايى بودند كه قبلاً سفري به آسيا داشتند. ماركو در سال 1271م به همراه پدر و عمويش به چين رفت و مدتي در اين سرزمين و جزاير شرقي آسيا به سياحت پرداخت. وي در چين مورد توجه خان مغول واقع شد و ثروت كلاني از طرف خان نصيب او شد. ماركو سرانجام پس از سفري 24 ساله به ونيز بازگشت، اما طولي نكشيد كه در جريان يك جنگ دريايى، به اسارت در آمد و زنداني شد. او در زندان فرصت يافت تا سفرنامه خود را به نگارش درآوَرَد. از اين رو سفرنامه‏اي را به نام عجايب به رشته تحرير درآورد. ماركو پولو در اين كتاب، مشاهداتش را از كشور و دربار امپراتور مغولي چين و ساير شهرها و سرزمين‏هاي آسيايى به تفصيل شرح داده است. اين كتاب كه شهرت فراواني براي ماركو به دنبال آورد، بعدها مورد استفاده بسياري از مورخان قرار گرفت و در دوره رنسانس نيز منبع اصلي اطلاعات درباره مشرق زمين به شمار رفت. ماركو پولو در اين كتاب از فرهنگ و تمدن چين و آداب و رسوم آنان و مسائلي از قبيل رواج پول در چين، پل‏هاي بلند و شهرسازي، پست و نظافت و بهداشت و حكومت چين، مطالبي را نگاشته بود كه براي مردم اروپايي قرون وسطايي، باوركردني نبود. از اين رو، خانواده پولو را مورد تمسخر قرار دادند و آنان را دروغگو و گزافه‏گو خواندند. ماركوپولو سرانجام در دوازدهم دسامبر 1324م در هفتاد سالگي درگذشت.

10) اختراع سينماي ناطق توسط "جان سابتيل" امريكايي (1927م): از ابتداي كار سينما، كوشش‏هاي بسياري صورت گرفت تا فيلم‏هاي ناطق ساخته شود. تا قبل از اختراع سينماي ناطق، فيلم‏هايى كه در سينماهاي محدود و معدود آن زمان نمايش داده مي‏شد، صامت بود يعني سخن و صدايى از بازيگران شنيده نمي‏شد و بيننده به نيروي خيال بايد مقصود هنرپيشه را درك مي‏كرد. در سال 1926م، صداهاي مختلف و موسيقي‏هاي متنوع با موفقيت در فيلم‏هاي سينمايي به كار گرفته شد و يك سال بعد، در بيست و ششم ژوئن 1927م، يكي از دست اندركاران امور سينما و متخصص فني امريكا به نام جان سابتيل موفق شد صداي گفتگوي بازيگران را نيز در بين ديگر صداها وارد كند. اولين فيلم ناطق جهان "خواننده جاز" نام داشت.

11) درگذشت "كريستين اِسْنوك" مستشرق و اسلام‏شناس معروف هلندي (1936م): دكتر كريستين سنوكْ هورگرونْژْ، اسلام‏شناس و مستشرق معروف هلندي در هشتم فوريه 1857م در هلند به دنيا آمد. وي تحصيلات خود را تا اخذ مدرك دكترا از دانشگاه ليدن هلند ادامه داد و سپس در مسائل و مباني اسلامي نيز تا آنجا مطالعه كرد كه به عنوان مدرس فقه اسلامي مشغول تحصيل گرديد. دكتر اِسْنوك مدتي نيز به عنوان مستشار رسمي امور اسلامي و عربي حكومت جزاير هند شرقي در جنوب شرقي آسيا مشغول به كار شد و در عين حال در دانشگاه‏هاي هلند، كلمبيا، دمشق و قاهره، به تدريس و تحقيق پرداخت. وي بر اثر مطالعات و تتبعات خود، به حقانيت دين مبين اسلام پي برد و اسلام را به عنوان دين خود اختيار نمود و با نام عبدالغفار وارد مكه شد. اِسْنوك پنج ماه در مكه اقامت گزيد و در اين مدت به فراگيري زبان و لهجه‏هاي قبايل بَدَوي و ادبيات باديه پرداخت. وي هم‏چنين در آداب و رسوم و عادات اهل مكّه به تحقيق و بررسي مشغول شد كه نتايج اين پژوهش‏ها را در كتابي نيز منتشر ساخت. بااين حال كنسول فرانسه مقيم جدّه نسبت به اِسْنوك حسادت ورزيد و بدگويى وي از اين دانشمند نومسلمان نزد كاركنان دولت عثماني باعث شد كه او را به بيرون آمدن از مكه ناگزير سازند. از اين رو دكتر اِسْنوك پيش از فرارسيدن موسم حج سال 1886م به هلند بازگشت و كارهاي علمي خود را ادامه داد. از اِسْنوك آثار متعددي برجاي مانده كه المهدي، الحاجّ الي مكه، فقه اسلامي، زبان و ادبيات عربي و كتابي درباره اسلام در هفت جلد از آن جمله است و اين آثار نشانگر دامنه كاري و تعمق وي در مسائل اسلامي مي‏باشد. اِسْنوك جايگاه ممتازي در ميان خاورشناسان در زمينه تحقيقات مربوط به اسلام به عنوان دين و قانون و موقعيت كنوني آن دارد. او داراي قدرت علمي فراوان در رشته اسلام شناسي و متخصص در فقه اسلامي و زبان و ادبيات عربي بود و بسياري از خاورشناسان هلند، در مورد مباحث اسلامي، به وي كه در اين كار پيشقدم و مبتكر كم نظيري بود، مديونند. وي سال‏هاي طولاني از عمر خود را به مطالعه در شرق گذراند و علاوه بر نگارش كتب متعدد در اين زمينه، به عضويت مراكز علمي گوناگوني نائل آمد. تبحر علمي اِسْنوك در شرق‏شناسي تا آنجا بود كه از طرف برخي از اسلام‏شناسان و خاورشناسان معروف غرب، به شيخ‏المستشرقين شهرت يافت. كريستين اِسْنوك هورگرونْژْ سرانجام در 26 ژوئن 1936م در 79 سالگي درگذشت.

12) حمله ارتش سرخ شوروي به فنلاند در جريان جنگ جهاني دوم (1944م)

13) امضاء منشور سازمان ملل متحد در سانفرانسيسكو (1945م): از اواسط جنگ جهاني دوم، دولت‏هاي قوي به فكر تأسيس سازماني بين المللي افتادند كه بتواند از وقوع جنگ‏ها جلوگيري كرده و در مواقع بروز اختلاف و جنگ، در راه پايان آن تلاش كند. از اين روز در سال 1941م، سران دولت‏هاي امريكا و انگليس، منشوري مشتمل بر 8 ماده امضا نمودند كه بعدها به مناسبت محل امضاء در اقيانوس اطلس، به منشور آتلانتيك اشتهار يافت. دولت‏هاي ديگر نيز با پذيرفتن متن منشور، به صف امضاكنندگان آن پيوستند و بدين ترتيب، مقدمات تأسيس سازمان ملل متحد به وجود آمد. در جريان مباحثات مربوط به تنظيم اساسنامه سازمان ملل متحد، قسمت اعظم اختيارات اجرايى سازمان، به شوراي امنيت سازمان ارجاع شد كه پنج كشور بزرگ امريكا، شوروي سابق، انگلستان، فرانسه و چين عضو دائمي آن محسوب مي‏شدند. با اصرار و پافشاري دولت شوروي، براي هر يك از پنج عضو دائمي شوراي امنيت، حق وتو منظور شد، بدين معني كه هر يك از اين پنج كشور مي‏توانستند تصميمات اتخاذ شده از طرف اكثريت اعضاي شوراي امنيت را باطل و بي‏اعتبار سازند. سرانجام پس از تبادل نظرها و مطالعات نهايى، اين منشور در 26 ژوئن 1945م به تصويب نمايندگان كشورها رسيد و مقدمه تشكيل سازمان ملل متحد در اكتبر همان سال به وجود آمد. هرچند تدوين‏كنندگان منشور سازمان ملل قصد داشتند از بروز حوادث و مسايلي كه منجر به جنگ مي‏شود پيشگيري كنند، اما متأسفانه اين سازمان توفيق چنداني در نيل به اهداف اصلي خود نداشته است. هم‏چنين وجود حق وتو براي پنج كشور عضو دائم شوراي امنيت، تصميمات اين شورا را در صورتي كه مغاير با منافع آنان باشد، بي‏اثر كرده است. علاوه بر آن مجمع عمومي سازمان ملل متحد از قدرت اجرايي براي اجراي مصوبات خود برخوردار نيست. (ر.ك: 24 اكتبر)

14) روز ملي و استقلال "ماداگاسكار" از استعمار فرانسه (1960م): كشور جزيره‏اي جمهوري دموكراتيك ماداگاسكار يا مالاگاسي با 587/041 كيلومتر مربع وسعت، در جنوب شرق قاره افريقا و در شرق تنگه موزامبيك واقع شده است. جمعيت ماداگاسكار نزديك 16 ميليون نفر و از نژاد دورگه مي‏باشند. بيش از نيمي از مردم، پيرو مذاهب بومي و بيش از 40 درصد مسيحي و درصدي نيز مسلمان مي‏باشند. پايتخت ماداگاسكار شهر آنتاناناريوو و شهرهاي مهم آن عبارتند از: تواماسينا، ماهاجارگا و توليارا. واحد پول ماداگاسكار، فرانك مالاگاسي است و زبان رسمي مردم ماداگاسكار، مالاگاسي و فرانسوي است. پيش‏بيني مي‏شود كه جمعيت ماداگاسكار تا سال 2025م در حدود 29 ميليون نفر خواهد بود. از اواسط قرن هجدهم ميلادي، رقابت استعمارگران انگليس و فرانسه براي تسلط بر كشور افريقايى ماداگاسكار آغاز شد و اين جزيره، بارها بين اين دو كشور استعمارگر دست به دست گرديد، تا اين كه در اواخر قرن نوزدهم، به تصرف قطعي فرانسه درآمد. اما مردم اين سرزمين در برابر فرانسويان دست به قيام‏هاي متعددي زدند، هرچند در اين ميان، افراد زيادي نيز به خاك و خون كشيده شدند. از جمله در قيام 1947م حدود هشتاد هزار تن از مردم ماداگاسكار كشته شدند. اين قيام‏ها سرانجام به اعطاي خودمختاري در 1958 و استقلال كامل اين كشور در 26 ژوئن 1960م انجاميد. در آخرين روز سال 1975 نام رسمي اين كشور به جمهوري دمكراتيك مالاگاسي تغيير يافت. اين نام از مهاجران آسيايي "ماله" كه در قرن 18 به اين منطقه آمده بودند، گرفته شده است. نظام سياسي اين كشور، جمهوري چند حزبي فدرال با يك مجلس قانون‏گزاري است.

15) روز استقلال كشور افريقايي "سومالي" از استعمار انگلستان (1960م): كشور سومالي در قرون گذشته كمتر مستقل بوده است. در سال 1884، انگليس قسمتي از سومالي را تحت‏الحمايه خود كرد و 5 سال بعد، ايتاليا نيز قسمت‏هاي ديگري از آن را به مستعمره خود تبديل نمود. در اين ميان قيامِ محمدبن عبداللَّه حسان بر ضد انگليسي‏ها كه از سال 1901 تا 1920 طول كشيد به جايى نرسيد. سازمان ملل متحد در سال 1950 از ايتاليا درخواست كرد. زمينه استقلال سومالي را فراهم كند. در 26 ژوئن سال 1960، سومالي استقلال خود را از انگلستان، و در اول ژوئيه 1960م از ايتاليا اعلام نمود. سومالي دو روز ملي دارد يكي روز اول ژوئيه كه روز اتحاد نام گرفت و در اين روز كشور سومالي تشكيل شد و ديگري 21 اكتبر است. سومالي در شرق قاره افريقا و كناره اقيانوس هند و خليج عدن قرار دارد. اين كشور با بيش از 637 هزار كيلومتر مربع مساحت، با كشورهاي كنيا، اتيوپي و جيبوتي همسايه است. از جمعيت بيش از 10 ميليوني سومالي اكثريت قريب به اتفاق مسلمان بوده و پيرو آيين مقدس اسلام هستند. مليت مردم سومالي سوماليايي و از نژاد سياه هستند. زبان رسمي مردم اين كشور عربي و سوماليايي است. پايتخت سومالي موگاديشو و از شهرهاي مهم آن هرجبسه و مركا است. نظام سياسي حاكم بر سومالي دولت موقت انتقالي مي‏باشد.

16) روز بين‏المللي ملل متحد در حمايت از قربانيان شكنجه

17) روز جهاني مبارزه با قاچاق و استعمال مواد مخدر: كنفرانس بين المللي مبارزه با اعتياد و قاچاق مواد مخدر از تاريخ 17 تا 26 ژوئن 1987 م برابر با 26 خرداد الي 5 تير 1365 ش در شهر وين به منظور ابراز عزم سياسي ملت‏ها در امر مبارزه با پديده خانمان‏سوز و شوم مواد مخدر تشكيل شد. در اين كنفرانس سندي به تصويب رسيد كه بر طبق آن، خط مشي همه جانبه‏اي در امر كنترل مواد مخدر، از سوي كشورهاي شركت كننده، مشخص شده و آنان را متعهد مي‏نمايد تا اقدامات بين‏المللي در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال كنند. همچنين در اين سند بيش از سي و پنج مورد اقدام عملي همچون ارزيابي ميزان مصرف، پيشگيري از طريق آموزش، نقش رسانه در بازگشت معتادين به دامن اجتماع و معالجه آن، ريشه‏كني مزارع غيرمجاز خشخاش، نابودي شبكه‏هاي عمده قاچاق مواد مخدر، همكاري‏هاي حقوقي كشورها و... را در خود جاي داده است. اين سند در 26 ژوئن مصادف با پنجم تيرماه آن سال تصويب شد و سالروز تصويب اين سند به نام روز جهاني مبارزه با مواد مخدر اعلام گرديد.

/خ