آنچه ديابتي‌ها بايد درباره ورزش بدانند
هر فرد ديابتي در زندگي خود در معرض عوارض گوناگوني قرار دارد اما با اطمينان ميتوان گفت که اغلب مشکلات قابل پيشگيري هستند و تنها کمي توجه و اراده لازم دارند.
در واقع به کار گرفتن سه اصل مهم در مواجهه با ديابت، اين بيماري و عوارض آن را تحت کنترل بيمار و پزشک درمي‌آورد:
• انجام فعاليت‌هاي منظم ورزشي
• تغذيه سالم و متناسب با بيماري
• مصرف داروهاي تجويز شده و به کار گرفتن توصيه‌هاي پزشک معالج
محققان ثابت کرده‌اند که انجام ورزش و فعاليت بدني قادر است گلوکز خون را به شکل موثري پايين بياورد. علاوه بر اين کلسترول بد يا LDL هم در اثر ورزش کم مي‌شود و کلسترول خوب (HDL) افزايش پيدا کند. افرادي که فعاليت بدني منظمي را دنبال مي‌کنند، فشارخون پايين‌تر و قلبي قوي‌تر دارند. همه اين آثار مثبت باعث مي‌شوند خطر سکته مغزي و بيماري‌هاي قلبي در افراد ديابتي در حد قابل ملاحظه‌اي کاهش پيدا مي‌کند.
ورزش کردن همچنين باعث استحکام استخوان‌ها و مفاصل مي‌شود و چربي اضافه بدن را از بين مي‌برد. به جز مطالب ذکر شده، ورزش کردن اثر مهم ديگري هم دارد. تحقيقات نشان داده که انجام تمرين‌هاي منظم ورزشي باعث به تاخير افتادن و يا اصولا جلوگيري از ابتلا به بيماري ديابت نوع2 مي‌شود.
ورزش‌هاي مناسب براي ديابتي‌ها
براي فرد مبتلا به ديابت 4 دسته ورزش توسط متخصصان پيشنهاد شده است:فعاليت بدني بيشتر هنگام انجام دادن کارهاي روزمره: اگر عادت کنيد کارهاي روزانه و معمولي را فعال و باانرژي انجام دهيد، کالري بيشتري مصرف مي‌شود و سطح سوخت و ساز بدن افزايش پيدا مي‌کند. مثلا خود را مجبور کنيد اگر با تلفن بي‌سيم حرف مي‌زنيد، راه برويد. با بچه‌ها بازي کنيد و يا کارهاي مربوط به باغچه و حياط را خودتان انجام بدهيد. حتي مي‌توانيد ماشين را دورتر از مقصد پارک کنيد و مقداري از راه را پياده برويد.انجام ورزش‌هاي هوازي: ورزش هوازي، ورزشي است که اکثر ماهيچه‌هاي بدن در آن فعاليت دارند و درنهايت هم باعث افزايش ضربان قلب مي‌شود. براي کسب نتيجه بهتر بايد 5 روز در هفته و هر روز حدود 30 دقيقه چنين تمرينات ورزشي‌اي را انجام داد. البته ميتوان اين 30 دقيقه را به چند دوره کوتاه‌تر تقسيم کرد. مثلا پس از هر وعده غذايي 10 دقيقه پياده‌روي انجام دهيد. به خاطر داشته باشيد که اگر قصد داريد ورزش کردن را تازه شروع کنيد، حتما بايد يک معاينه پزشکي روي شما صورت بگيرد. اگر پزشک به شما اجازه تمرينات منظم ورزشي را داد، آن وقت مي‌توانيد از 5 تا 10 دقيقه ورزش روزانه شروع کنيد و ميزان آن را کم‌کم به 150 دقيقه در هفته افزايش دهيد. اما چه نوع فعاليت‌هايي جزو ورزش‌هاي هوازي طبقه‌بندي مي‌شوند؟ بالا رفتن از پله‌ها، شنا کردن، رقصيدن، تمرينات ايروبيک، بسکتبال، واليبال، اسکيت و اکثر ورزش‌هاي مشابه آنها جزو گروه هوازي‌ها هستند.تمرين‌هاي استقامتي: کار با دمبل و وزنه‌برداري جزو اين گروه از ورزش‌ها هستند. در واقع تمرين‌هاي استقامتي روي عضلات خاصي کار مي‌کنند. اين تمرين‌ها باعث استحکام استخوان‌ها و بهبود عملکرد مفاصل بدن مي‌شوند. مي‌توانيد پس از مشورت با پزشک معالج خود هفته‌اي سه بار چنين ورزش‌هايي را حتي در خانه انجام بدهيد.ورزش‌هاي کششي: اين تمرين‌ها بايد پس از انجام ساير تمرينات ورزشي انجام شود تا از گرفتگي عضلاني ناشي از فعاليت عضله جلوگيري کند. انجام تمرين‌هاي کششي همراه با تنفس عميق و منظم باعث رفع خستگي روزانه و کاهش فشارها و استرس‌ها نيز مي‌شود.
ورزش‌هاي خطرناک براي ديابتي‌ها
اگر شما به برخي عوارض ديابت مبتلا هستيد، ممکن است بعضي تمرين‌هاي ورزشي براي شما خطرناک باشند. مثلا وزنه‌برداري چون فشار عروق ته چشم را افزايش مي‌دهد، براي بيماراني که دچار عوارض چشمي ديابت شده‌اند بسيار خطرناک است و يا فردي که اعصاب حسي پاي خود را در اثر ديابت از دست داده، بهتر است براي انجام ورزش‌هاي هوازي به جاي دويدن از ورزش شنا استفاده کند. با اين کار احتمال آسيب‌هايي مثل زخم شدن يا تاول زدن به کمترين حد خود خواهد رسيد. نکته مهم اين است که در صورت وجود عوارض ديابت بايد قبل از انجام هر ورزش جديدي با پزشک خود مشورت کنيد.
آيا فرد ديابتي مي‌تواند در هر زمان از طول روز ورزش کند؟
پاسخ اين سوال منفي است. بيمار ديابتي بايد حتما در مورد ساعت مناسب ورزش کردن با پزشک خود مشورت کند. به خصوص در بيماران مبتلا به ديابت نوع 1 ممکن است گاهي ميزان کتون خون يا ادرار بالا باشد و به طور هم‌زمان قندخون بسيا بالا و سطح انسولين بدن هم بسيار پايين باشد. در چنين شرايطي اگر فرد فعاليت بدني انجام دهد ممکن است به کما برود اما همين فرد مي‌تواند با کمک پزشک خود برنامه‌اي تهيه کند و در ساعات مشخص تمرينات ورزشي را انجام دهد و حداکثر استفاده را از آنها ببرد.
آيا فعاليت بدني باعث افت قندخون نمي‌شود؟
ورزش و تحرک باعث مصرف گلوکز بدن و ايجاد حالتي به نام هيپوگليسمي مي‌شود. در اين وضعيت ممکن است حتي تا يک روز بعد به دليل کاهش قندخون بيمار دچار ضعف و خستگي، لرز و تعريق شود و درنهايت حالت تشنج به فرد دست بدهد. براي جلوگيري و کنترل هيپوگليسمي انجام مراحل زير ضروري است:
• قبل از ورزش: از پزشک خود سوال کنيد آيا ديابت شما به شکلي است که لازم است قندخون خود را هر بار قبل از شروع ورزش چک کنيد يا نه؟ ممکن است پزشک شما پيشنهاد کند قبل از ورزش ميزان قرص يا انسولين خود را کمتر کنيد و يا غذاي شيريني بخوريد.
• در طول ورزش: هميشه خوراکي يا غذاي شيريني همراه خود داشته باشيد. اگر براي ورزش کردن بيرون از خانه مي‌رويد حتما روي کاغذي بنويسيد که ديابتي هستيد و چه دارويي مصرف مي‌کنيد و آن کاغذ را در جيب خود بگذاريد. اين کار باعث مي‌شود در صورت وقوع هر حادثه‌اي تيم درماني بتوانند با سرعت بيشتري به شما کمک کنند.
• پس از اتمام ورزش: بهتر است هر بار پس از پايان تمرين‌هاي ورزشي قندخون خود را چک کنيد.
منبع:www.salamat.com