براي بازي كودكان قاعده بگذاريد
بازي هاي كامپيوتري حالا ديگر به بخش جدا نشدني بازي هاي كودكان تبديل شده اند. آنقدر كه گاهي تعريف بازي براي كودكان، بدون در نظر گرفتن بازي هاي كامپيوتري، چيزي كم دارد؛ اما ورود اين سبك از بازي ها به دنياي كودكان وقتي نگران كننده مي شود كه اشتياق به بازي هاي كامپيوتري حتي در كودكان زير 5 سال هم به خوبي احساس مي شود. آن هم با وجود تأكيد بسياري از روانشناسان و متخصصان كودك بر اين موضوع كه بهتر است كودكان زير 3 سال اصلا با كامپيوتر و بازي هاي كامپيوتري آشنا نشوند و تا آن جا كه ممكن است آن ها را با اسباب بازي هاي قابل لمس و واقعي مثل لگو و خانه سازي و... سرگرم كنيم، چرا كه اسباب بازي هاي انتزاعي براي اين سن مناسب نيست ؛ اما سوال اين جاست كه اگر كودكي (حتي كودك خود شما) به هر حال به اين بازي ها دسترسي پيدا كرد، شيوه مقابله چيست؟! روانشناسان كودك، معتقدند در اين شرايط به جاي نگراني، بايد حتما به فكر شروع قانون و تعيين حدود براي فرزندتان، در انجام اين بازي ها باشيد در اين مقاله همراه روانشناسان و پزشكان متخصص كودكان به بايد و نبايدهاي بازي هاي كامپيوتري مي پردازيم.
به خاطر داشته باشيد چراغ خطر مهم در بازي هاي كامپيوتري اين است كه كامپيوتر و اين بازي ها جاي روابط اجتماعي كودك را بگيرند و كودك به جاي پيدا كردن دوست، با اين وسيله ارتباط برقرار كند.
45 دقيقه بازي كامپيوتري كافيست!
براي كنترل زمان بازي، قبل از هر چيز بايد براي كودك تان برنامه ريزي كنيد برنامه ريزي دقيق، همراه باتعيين ساعت مشخص بازي. بيشتر متخصصان رشد كودك پيشنهاد مي كنند مجموع زمان استفاده از صفحه نمايشگر كه صفحه تلويزيون، تماشاي فيلم ويديو و كارتون، جست و جو در اينترنت (البته براي كودكان بزرگ تر) و بازي هاي ويديوئي را در بر مي گيرد. بايد بين يك تا حداكثر 2 ساعت در روز تعيين شود. اگر كودك شما، 45 دقيقه در روز مشغول بازي كامپيوتري است و بعد يك برنامه تلويزيوني مي بيند و مدتي را هم مشغول فعاليت فيزيكي و جست و خير است، عملا جاي نگراني نيست. ولي اگر ساعت ها جلوي كامپيوتر باشد و به قولي به دسته بازي بچسبد، يعني بيش از حد درگير بازي هاي كامپيوتري است و اين جاست كه يك زمان بندي مشخص براي پيشگيري از آسيب هاي جسمي و رواني احتمالي براي او ضروري به نظر مي رسد.
چند پيشنهاد براي كنترل زمان بازي كودك شما
براي كنترل زمان بازي، بهتر است قبل از اين كه بازي كامپيوتري را در اختيار كودك تان قرار بدهيد، يك محدوديت زماني مشخص براي او تعيين كنيد. مثلا براي كودكان در اين محدوده سني (تا 5 سال)، مي توانيداز ساعت زنگ دار استفاده کنيد.
مثلا به او بگوييد تا اين ساعت زنگ بزند، مي تواني بازي كني و زمان را مثلا روي 30 دقيقه تنظيم كنيد. وقت بازي كه به سر آمد اگر كودك شما به قانون اهميت داد او را تشويق كنيد و براي تمام كردن به موقع بازي به او پاداش بدهيد. ولي اگر زمان را نديده گرفت يا براي ادامه بازي با شما وارد چانه زني شد، با آرامش قوانين بازي را به او توضيح دهيد. اگر باز هم مخالفت ادامه داشت، مي توانيد بازي با كامپيوتر را به عنوان نتيجه قانون شكني، براي مدت محدودي متوقف كنيد.(روي مدت محدود دقت كنيد، چون روانشناسان كودك معتقدند حذف كامل، نتيجه معكوس خواهد داشت) مثلا زمان بازي فردا را از او بگيريد.
به فرزندتان بگوييد قبل از بازي كامپيوتري بايد همه كارهاي شخصي مثل جمع كردن اتاق و اسباب بازي هايش را انجام داده باشد. (اين ترفند را قبل از ديدن برنامه تلويزيوني مورد علاقه او همه مي توانيد به كار ببنديد.)
تا جايي كه امكان دارد از قرار دادن كامپيوتر در اتاق كودك و هر جايي كه او بتواند دور از چشم شما مشغول بازي شود، خودداري كنيد. به طور كلي بهتر است كامپيوتر يا دستگاه گيم رادر محلي كه جنبه عمومي تر دارد(مثل اتاق نشيمن) قرار بدهيد. اين اتفاق باعث مي شود تا هم كاربرد اين وسيله زير نظر خود شما باشد، هم اين كه به حضور كودك شما در جمع و اجتماعي شدن او، كمك كند.
اگر كودك شما هميشه براي بازي بيشتر از زمان پيش بيني شده اصرار دارد، بهتر است چند سرگرمي ديگر براي وقتي كه «زمان بازي تمام شده است» براي او در نظر بگيريد. مثل كمك در آشپزي به مامان يا كتاب خواندن با بابا، يا حتي نقاشي كشيدن و... همين ترفندهاي ساده به انحراف توجه اواز بازي كمك مي كند. در نتيجه راحت تر دست از كامپيوتر مي كشد. در حقيقت بهتر است هميشه سعي كنيد از پيش، براي زمان بعد از بازي كامپيوتري فرزندتان، برنامه مشخصي پيش بيني كنيد.
الان وسط بازي ام!
اين جمله كه :«الان درست وسط بازي ام؛ جاي خيلي حساس بازيه!»، براي خيلي از پد و مادرهاي امروزي يك جمله اعتراضي آشنا و هميشگي است. اعتراضي كه اتفاقا در موقعيت هاي حساس مثل زمان حاضر شدن سر سفره غذا يا آماده شدن براي بيرون رفتن، به بهترين بهانه براي نه گفتن بچه ها تبديل شده است. شما بايد براي مقابله با اين رفتار راه حلي پيدا كنيد. مثلا اين كه، بيشتر بازي هاي كامپيوتري قابليت ذخيره سازي دارند، بنابراين، بدون به هم ريختن ريتم بازي، فرزند شما مي تواند درست وسط بازي، همه چيز را دست نخورده براي نوبت بعد ذخيره كند. پس لازم است شيوه اين ذخيره سازي را به كودك تان ياد بدهيد. البته به اين ترتيب كه يك بار با او بازي كنيد و درست وسط بازي، همه چيز را ذخيره كنيد. يعني به طور عملي به او بفهمانيد كه از اين قابليت بازي باخبريد، بنابراين هيچ بهانه اي پذيرفته نيست.
هنگام خريد بازي هاي كامپيوتري اين نكات را به ياد داشته باشيد
بازي با كمترين خطر
انتخاب بازي كامپيوتري براي كودكان، در ميان انبوه بازي هاي موجود يكي از وظايف دشوار پدر و مادرهاست . البته آن دسته از پدر مادرهايي كه براي انتخاب بازي هاي مورد علاقه كودكان شان وقت مي گذارند. ما براي شما پيشنهادهايي براي انتخاب داريم؛ اما بهتر است قبل از سر زدن به اين پيشنهادها به نكات زير در مورد خيريد بازي هاي كامپيوتري دقت كنيد. بازي بايد براي كودك جذاب و لذت بخش باشد تا او بتواند از محتواي آن، نكات لازم را بياموزد. اين چند نكته به شما كمك مي كند، انتخاب صحيح تري در خريد اين بازي ها داشته باشيد. بهتر است قبل از هر چيز به فكر سرگرم كننده بودن بازي باشيد، چرا كه در سن زير 5 سال نمي توانيد خط مشخصي بين آموختن صرف و تفريح براي كودك بكشيد . پس براي اين كه كودك چيزهايي ياد بگيرد لازم است قبلا از آن لذت ببرد. مطمئن باشيد كودك بيشتر دوست دارد زمان خوشي را سپري كند تا اين كه اهداف آموزشي بزرگترها را برآورده كند. بازي هايي را انتخاب كنيدكه بيش از يك بازيكن در آن ها تعريف شده و باعث مي شود كه 2 يا 3 نفر با هم بازي كنند. به توصيه مركز ملي رسانه ها و خانواده ها، بهتر است خانواده ها كامپيوتر را به يك وسيله اجتماعي تبديل كنند.
بازي هايي را انتخاب كنيد كه به كودك فرصت پيروزي با روش هاي مختلف مي دهد. به عبارت ديگر لازم نباشد كه براي ادامه پيدا كردن بازي، كاربر حتما از يك مهارت به خصوص كه تكرار ان براي كودك دشوار است، استفاده كند. تصويرهاي كم تحرك و طولاني كه حتما با رمز راز تغيير خواهد كرد، كودك را خسته مي كند. مزرعه هاي اعداد يا جنگل هاي پر از موسيقي كه كودك را به دنبال خود بكشد و هر چه كه ماهرتر شد بازي نيز ماهرانه تر قابل پياده شدن باشد، بهتر است. به ياد داشته باشيد نسخه نوشتاري ياد ديداري ـ شنيداري مي تواند در يادگيري كودك از نسخه نرم افزاري بهتر باشد، مثلا كتاب يك قهرمان خاص، آموزنده تر از بازي آن قهرمان خاص براي كودك است. هنگام خريد هميشه احتمال برگرداندن و پس دادن بازي خريداري شده رابا فروشنده مطرح كنيد، چرا كه اين احتمال وجوددارد كه سيستم سخت افزاري شما متناسب نباشد يا بازي خريداري شده مانند لباس،يك شماره كوچك تر به تن فرزند شما درآيد! يا شما آن بازي را براي كودك تان مناسب ندانيد. همچنين به ياد داشته باشيد مخرب ترين بازي هاي تصويري، بازي هايي هستند كه تصاوير آن ها به طور مكرر بر صفحه ظاهر مي شوند و كودك بايد به تمام تصاويري كه از برابر چشم وي مي گذرند، شليك كند، لذا توصيه مي شود، از اين گونه بازي ها كم تر در دسترس كودك قرار گيرد. در اين بازي ها خشونت بسيار شديد، نمايش خونريزي، كشتار، بدلحني و... به نمايش درمي آيد.
منبع: مجله شهرزاد 21