منزل شما،جائي است که ساعات بسياري از روز را در آن مي گذرانيد؛دست کم يک يا دو وعده در آن غذا مي خوريد و تختخواب گرم و نرم شما در آن جاست که در شبانه روز 6 تا 8 ساعت يا بيش تر در آن مي خوابيد.همه ي ما مي کوشيم خانه ي خود را پاکيزه نگه داريم؛ ولي گاه در حين همين تميزکاري و انجام کارهاي روزمره، ندانسته اشتباهاتي مرتکب مي شويم که براي سلامتيمان زيان آور است. در واقع، اين ها کارهائي است که بسيار عادي و معمولي اند و کسي فکر نمي کند براي انجام آن ها بايد اصولي را رعايت يا از انجام بعضي کارها پرهيز کند. خانه، جائي است که 65 درصد سرماخوردگي ها و بيش از نيمي از بيماري هائي که از راه غذا منتقل مي شوند، در آن جا رشد و افراد خانه را مبتلا مي کنند. آنچه ما در خانه انجام مي دهيم، بر سلامت ما در کوتاه مدت و بلند مدت تأثير مي گذارد. در اين جا شش عادت خانگي را مي خوانيد که همه ي ما داريم ولي نمي دانيم که بيماري زاست.
استفاده از اسفنج
دکتر فيليپ تيرنو، مدير بخش ميکروبيولوژي باليني و ايمونولوژي تشخيصي دانشگاه نيويورک لانگون و نويسنده ي کتاب« زندگي سري ميکروب ها»، درباره ي آشپزخانه عقيده ي جالبي دارد. او گفته است: آشپزخانه، کثيف ترين جاي هرخانه است. ما در آشپزخانه گوشت هاي خام حيوانات و انواع ميوه ها و سبزي هاي گل آلود را داريم که همه ي آن ها را روي پيشخوان آشپزخانه تميز و پاک مي کنيم. بدتراز همه اين که پس از تمام شدن کارمان، با اسفنجي که آن را به نقاط ديگر آشپزخانه هم ماليده ايم، روي پيشخوان را پاک مي کنيم. دکتر تيرنو، اسفنج آشپزخانه را منبع سرشاري از آلودگي ها و انواع باکتري ها و ويروس ها در آشپزخانه شمرده که بيماري هاي زيادي را به اعضاي خانواده منتقل مي کند.
او، همچنين افزوده است:« نکته، اين جاست که هرقدر شما بيش تر با اين اسفنج، پيشخوان و ديگر نقاط آشپزخانه را تميز کنيد، بيش تر آلودگي ها را منتقل خواهيد کرد. به اين ترتيب، هرقدر بيش تر از اين وسيله ي به خيال خودتان پاک کننده استفاده کنيد، به ميليون ها باکتري و ويروس موجود در آن افزوده ايد که با استفاده ي مکرر از آن، اين آلودگي ها را به يخچال و ديگر لوازم آشپزخانه هم انتقال مي دهيد.»
چه بايد کرد؟
دکتر تيرنو، پيشنهاد کرده که پيش از هر بار استفاده از اسفنج، آن را درون محلولي از آب و مايعي پاک کننده فرو ببريد. بعد خوب آبکشي کنيد و سطح مورد نظرتان را تميز نمائيد. سپس اسفنج را به همان ترتيب اول بشوئيد و بگذاريد به طور طبيعي و در مجاورت هوا خشک شود. فرايند خشک شدن، ريزاندامگان بيماري زا را از ميان مي برد. راه ديگر جلوگيري از رشد باکتري ها در اسفنج آشپزخانه، اين است که آخر هفته، آن را به مدت يک يا دو دقيقه در مايکروويو بگذاريد. دکتر تيرنو افزوده است:«اندکي آب در ظرفي بريزيد و اسفنج را در آن قرار دهيد تا قدري نمدار شود. اين آب، بخار شده و حرارت مايکروويو بهتر در تمام اسفنج پخش مي شود و باکتري ها از بين مي روند.»
جارو برقي کشيدن
شايد بگوئيد جارو برقي کشيدن را که نمي شود کنار گذاشت! اين کار، بايد انجام شود... . بله درست است. جارو برقي هاي معمولي، براي جمع و پاک کردن توده هاي درشت گرد و خاک - که روي زمين يا فرش وجود دارد- يا خرده ريزه هاي معمولي خوب است، ولي ريزگرده ها، بدتر با کشيدن جاروبرقي در هوا پخش مي شوند. اين ريزگرده ها، ممکن است زمينه ساز پيدايش يا تشديد حملات آسم يا آلرژي شوند.
چه بايد کرد؟
جاروبرقي اي بخريد که فيلتر( پالايه ي) هواي قوي با منافذ ريز داشته باشد. برخي از اين جاروبرقي ها، ريزگرده ها را نيز مي بلعند و جلوي پخش شدن آن ها را در هوا مي گيرند.
خوابيدن در رختخواب
شايد اين هم شما را به تعجب وا دارد؛ ولي واقعيت اين است که هر آدم عادي، در هر ساعت 1/5 ميليون ياخته ي ( سلول) پوستي را بيرون مي ريزد و هر روز بدون انجام هيچ کاري، نزديک به يک ليتر عرق مي کند. حال تصور کنيد در هشت ساعتي که شما به صورت ميانگين در تختخواب مي گذرانيد، چه اتفاقي مي افتد؟ بله موجودات ريز ميکروسکوپي به نام مايت ها، روي بالش و تشک و پتوي شما پخش مي شوند و رشد مي کنند. اگر هنوز نتوانسته ايد اين حالت را تصور کنيد، خوب است بدانيد که به گفته ي دکتر تيرنو، وزن هر بالشتي که يک فرد معمولي استفاده مي کند، هر 10 سال يکبار دو برابر مي شود؛ چرا که موهاي انسان، ترشحات بدن، باکتري ها، مواد شيميائي، گرد و خاک، مايت ها، ريز دانه هاي بدن حشرات و چيزهاي ديگر روي آن انباشته مي شود. پس از پنج سال، 10 درصد از وزن هر بالشت را مايت ها تشکيل مي دهند و شما در هنگام خوابيدن، آن ها را تنفس مي کنيد.
اين ريز جانداران، براي مبتلايان به آسم يا آلرژي زيان آور است و ممکن است بيماري آن ها را تشديد کند.
راه چاره
روي تشک،بالشت و پتوي خود را با روکش هاي نفوذناپذير بپوشانيد تا در حد امکان از رخنه و گرد آمدن مايت ها در رختخواب و جايگير شدن آن ها در لابه لاي پرزهاي آن جلوگيري شود. همچنين، مي بايد براي جلوگيري از تجمع اين ذرات آلرژي زا در لوازم خوابتان،هفته اي يک بار آن ها را با آب داغ بشوئيد. دقت کنيد دماي آب بين 130 تا 150 درجه ي فارنهايت باشد!
باز کردن پنجره ها
وقتي هوا در بهار و تابستان گرم مي شود، بسياري از ما پنجره هاي خانه را باز مي کنيم تا از هواي تازه استفاده کنيم؛ ولي شايد خيلي از ما ندانيم که اين کار، ممکن است براي سلامتيمان زيان آور باشد. با توجه به هواي آلوده ي شهرها و آلرژي هاي فصلي - که امکان ابتلا به آن ها در فصل بهار بيش تر است- گاهي باز بودن پنجره هاي خانه، ممکن است به بيمار شدن شما بينجامد. طبق بررسي هاي انجمن ريه ي آمريکا، 60 درصد از مردم آن کشور، هواي آلوده تنفس مي کنند. گاهي آلودگي درون خانه، بيش تر از بيرون خانه است. ذرات موي بدن حيوانات خانگي، کپک ها، ويروس ها، مايت ها و بوهاي گوناگون پخت و پز، همگي آلاينده ي هواي درون خانه مي شود.
راه چاره:
يک دستگاه هواساز پيشرفته و قوي، براي خانه و بخصوص آشپزخانه ي خود تهيه کنيد تا کم تر مجبور شويد پنجره را باز کنيد. تجهيزات تهويه ي هواي مناسب، داراي فيلترهاي قوي مي باشد که تا حد زيادي جلوي ورود آلودگي ها را مي گيرد. هزينه کردن براي تهويه ي هواي خانه، ارزشش را دارد؛چرا که تنفس هواي سالم، به ارتقاي سلامت جسم و روان شما کمک مي کند. پژوهشي که اخيراً نتايج آن در مجله ي پزشکي نيو انگلند به چاپ رسيده، نشان مي دهد که تنفس هواي پاک، تا پنج ماه عمر آدمي را افزايش مي دهد.
وجود تجهيزات تهويه ي هوا، در اتاق خواب هم بسيارمهم است؛ زيرا شما دست کم 6 تا 8 ساعت در آن جا بي حرکت مي خوابيد.
نشستن مقابل تلويزيون
اين، کاري است که همه ي ما انجام مي دهيم و گاه، چند ساعت پياپي پاي تلويزيون مي نشينيم. مشکل اين جاست که خيلي از ماها، عادت داريم جلوي تلويزيون هله هوله بخوريم.اين هله هوله ها، معمولاً کالري زيادي دارند و سالم نيستند. در واقع، اين عادت، به سادگي ما را چاق مي کند. در حال حاضر، يک سوم از جمعيت آمريکا چاق محسوب مي شوند و يک سوم ديگر، اضافه وزن دارند. 13 ميليون آمريکائي هم، دچار چاقي مرضي هستند.
نياز به گفتن نيست که چاقي، خطر ابتلا به بسياري از بيماري ها را افزايش مي دهد. بيماري هاي قلبي - عروقي، سرطان و آرتريت،به افراد چاق نزديک تر مي باشد. اين سه بيماري، تنها چند نمونه از بيماري هائي است که با چاقي ارتباط دارند.
راه حل اين مشکل، بسيار ساده است: تلويزيون را خاموش کنيد، پاکت چيپس را دور بريزيد و براي پياده روي، از خانه بيرون برويد.
منبع:نشريه آشپزباشي، شماره 40.