ايثار يک اصل قرآني چنانچه در سوره نحل آيه 90 مي فرمايد: «ان الله يأمر بالعدل و الاحسان و ايتاء ذي القربي و ينهي عن الفحشاء و المنکر و البغي، همانا خداوند به عدل و احسان و بخشش به خويشان فرمان مي دهد و از فحشا و زشتکاري و ستم نهي مي کند». خدا شما مسلمانها را يکي به عدل امر مي کند و فرمان مي دهد و ديگري به احسان، که از نظر اخلاقي نه اجتماعي بالاتر از عدل است. خدا فرمان مي دهد که نه تنها پا به حقوق مردم نگذاريد و تجاوز به حقوق مردم نکنيد، بلکه از حقوق مشروع خود، به مردم نيکي کنيد.
ايثار يک اصل قرآني است. ايثار يعني گذشت، يعني مقدم داشتن ديگران برخود در آنچه مال خود انسان است و به آن کمال احتياج را دارد و در عين کمال احتياج ، ديگري را بر خود مقدم مي دارد. ايثار يکي از باشکوهترين مظاهر انسانيت است و قرآن، عجيب ايثار را ستوده است. درباره اصحاب پيغمبر يعني انصار که مهاجرين را بر خودشان مقدم مي داشتند در سوره حشر آيه 9 مي فرمايد:
«و يؤثرون علي انفسهم و لو کان بهم خصاصة، و انها را بر خود مقدم مي دارند، هر چند خود بدان نياز مبرمي داشته باشند» يا در آيات 8 و 9 سوره هل اتي در شأن علي (ع ) و زهراي مرضيه (س) و حسنين عليهماالسلام و اهل بيت عليهم السلام نازل شده است مي فرمايد: «و يطعمون الطعام علي حبه مسکينا و يتيما و اسيرا*انما نطعمکم لوجه الله لا نريد منکم جزاء و لا شکورا، و طعام را با آن که دوستش دارند به مستمند و يتيم و اسير دهند* و در دل گويند: ما فقط براي رضاي خدا شما را اطعام مي کنيم و هيچ پاداش و سپاسي از شما نمي خواهيم» که داستانش را همه شنيده ايم.
بعد از يک بيماري اي که حسنين داشتند، علي (ع) و زهرا (س) نذر مي کنند و روزه مي گيرند، و اوقاتي است که علي (ع) در بيرون کار مي کند و مثلا جوي تهيه مي کند و زهرا از آن، ناني مي پزد و آماده مي کند. وقت افطار، (مسکيني) مي رسد و اينها آنچه خود داشتند به اين محتاج مي دهند و در دو شب بعد دوباره اين ايثار را مي کنند که اين آيه نازل شد. به هر حال مسئله، مسئله ايثار است، و ايثار مقام انساني فوق العاده باشکوهي است و اسلام آن را ستوده و ستايش کرده است که داستانهاي زيادي در (تاريخ) اسلام درباره ايثار آمده است.
به طور کلي رحم، مهرباني و ترحم امري است که هميشه در اسلام مطرح است. اين داستان را شنيده ايد که مردي از اشراف جاهليت، خدمت رسول اکرم (ص) آمد و ديد که ايشان يکي از فرزندانشان را روي زانوي خودشان نشانده اند و او را مي بوسند و مي بويند و به او محبت مي کنند. يک دفعه اين آدم به پيغمبر (ص) رو کرد و گفت: من ده تا بچه دارم و هنوز در عمرم هيچ کدامشان را يکبار هم نبوسيده ام. در يکي از رواياتي که در اين زمينه آمده، نوشته اند: «فالتمع وجه رسول الله» پيغمبر اکرم از اين حرف چنان ناراحت و عصباني شد که صورت مبارکش قرمز شد و لمعان پيدا کرد و فرمود: «من لا يرحم لا يرحم» آن که نسبت به ديگري رحم نداشته باشد، خدا هم به او رحم نخواهد کرد. بنا به نقل ديگري فرمود: اگر خدا رحم را از دل تو کنده است، من چه کنم؟! در اين زمينه اخبار و روايات و احاديث زيادي داريم.
زندگي اميرالمومنين (ع) خود بهترين نمونه است و علي (ع) اساسا مجسمه رحمت و مهرباني است، در مقابل ضعيف که قرار مي گيرد، درياي رحمت و محبت علي (ع) به جوش مي آيد. داستاني از اصحاب حضرت رسول اکرم (ص) نقل کرده اند که مربوط به جنگ موته است و واقعا حيرت افزاست. اين را نمونه اي از ايثار مي گويند. در جنگ موته عده اي مجروح افتاده بودند. وقتي خون از بدن مجروح مي رود و بدن احتياج به خون جديد پيدا مي کند، طبيعت، تشنگي را غالب مي کند چون بدن براي اينکه خون جديد بسازد، احتياج به آب دارد و لهذا خود مجروح بودن و رفتن خون زياد از بدن تشنگي آور است. مردي ظرف آبي را برداشت و در ميان مجروحين مسلمان حرکت کرد تا اگر مجروحي را پيدا کند که احتياج به آب دارد، به او آب بدهد. به يکي از مجروحين رسيد و ديد تشنه است. آمد به او آب بدهد اما او به يک نفر ديگر اشاره کرد، يعني آب را به او بده که او از من مستحقتر است. سراغ نفر دوم رفت ولي او هم يک نفر ديگر را سراغ داد و گفت: سراغ او برو که از من مستحقتر است. رفت سراغ او ديد که سومي مرده است. برگشت سراغ دومي، ديد دومي مرده است. رفت سراغ اولي، ديد اولي هم مرده است. اين را ايثار و از خودگذشتگي مي گويند، يعني در نهايت احتياج خود، ديگران را برخود مقدم داشتن.
منبع: http://www.tahoor.com