آيا رابطه هاي منطقي و براساس ضوابط شرع بين خانم و آقا در محيط کار براي ازدواج اشکالي دارد؟
رابطه هاي منطقي و براساس ضوابط شرع که هيچ گونه گناهي بين دختر و پسر اتفاق نمي افتد، در محيط کار، در دانش گاه يا در ارتباطات فاميلي اشکالي ندارد.(1)
مراجع تقليد فتوا داده اند که ارتباط شغلي اگر باعث مفسده نشود و موازين شرع در آن رعايت شود، اشکال ندارد.
براساس فتاواي فقيهان، مردها مي توانند با نامحرم صحبت کنند به اين شرط که به قصد لذت و ريبه نباشد و با اين صحبت کردن به گناه آلوده نشوند(2)؛البته خوب است به قدر ضرورت بسنده کنند؛ چون فرموده اند که صحبت کردن با نامحرم به غير ضرورت مکروه است؛ خصوصاً اگر مخاطب، جوان باشد.(3)
خانم ها نيز مي توانند با نامحرم صحبت کنند به شرط آن که به قصد لذت و ريبه نباشد؛ صداي خود را ترقيق و تلطيف نکنند [نازک و کش دار و با کرشمه سخن نگويند]و ترس از فتنه نباشد؛(4)پس اگر رابطه شما با حفظ موازين شرع و عرف باشد، به اين معنا که ديگران رابطه اي احساسي و عاشقانه نمي دانند و شما را دوست يک ديگر نمي پندارند، اشکالي ندارد. اگر هم به ازدواج بيانجامد، مشکلي ايجاد نخواهد کرد.
ازدواج مدرن
با توجه به پيامدهاي منفي ازدواج هاي مدرن، چه شيوه اي را براي ازدواج درست پيشنهاد مي کنيد؟
گرايش به ازدواج هاي مدرن، عللي دارد:
1.تأثيرپذيري از فرهنگ غير خودي:برخي به تأثير از فرهنگ غرب به اين گونه ازدواج ها تن مي دهند. اما توجه ندارند که مي خواهند در ايران و با فرهنگ ايراني زندگي کنند. نمي شود غربي ازدواج، و ايراني زندگي کرد.
براساس مشاهدات نگارنده، يکي از علل جدي اختلافات برخي از ايرانيان مقيم غرب، همين مسئله است که ايراني اند، اما مي خواهند با فرهنگ و قانون غرب زندگي کنند.
2.مشکلات زناشويي در برخي ازدواج هاي سنتي:برخي جوانان با ديدن مشکلات زناشويي بين پدران و مادران خود که به شکل سنتي ازدواج کرده اند، دلائل مشکلات را همين گونه ازدواج کردن مي دانند به همين دليل به ازدواج هاي مدرن روي مي آورند.
نگارنده بر اين باور است که اگر ازدواج سنتي به روز شود و فرايند خواست گاري که رکن اساسي ازدواج سنتي است، به شکل درست انجام شود مشکلات ازدواج سنتي از بين خواهد رفت و از پيامدهاي ازدواج هاي مدرن نيز در امان خواهيم بود.
خواست گاري غير اصولي
هم کلاسي ام را براي ازدواج مناسب ديده ام و مي خواهم از او در دانش کده خواست گاري کنم آيا اين گونه خواست گاري کردن اشکالي دارد؟
خواست گاري کردن مانند بسياري از کارهاي ديگر(رفتن به مسجد، زيارت گاه، مهماني، کلاس درس و ...)آدابي دارد اين گونه خواست گاري کردن از دختر پسنديده نيست؛ زيرا
1.به شأن و جاي گاه والاي او لطمه مي زند؛
2.آشکار شدن آن در محيط دانش گاه، ممکن است سبب ايجاد بدبيني و تهمت به شما و به ويژه دختر شود و افرادي گمان کنند که رابطه اي قبلي در کار بوده و باعث آبروريزي و از دست رفتن فرصت هاي ازدواج براي هر دوي شما به ويژه دختر شود.3.دختر پرهيزگار، به طور طبيعي در مقابل اين گونه خواست گاري کردن، برخورد مناسبي نخواهد داشت و پاسخ منفي محکم و تحکم آميز او ممکن است باعث لطمه ي روحي و احساس حقارت شما شود.4.امکان پاسخ مثبت يا منفي براي دختر وجود ندارد؛ زيرا براساس ظاهر شما و شناخت سطحي نمي تواند پاسخ دهد و پاسخ مثبت يا منفي به خواست گار، بايد پس از گذراندن فرآيند خواست گاري صورت گيرد؛ بنابراين اگر آمادگي ازدواج داريد، تحقيقي مختصر درباره ي او انجام دهيد و اگر شرايط اوليه ي همتايي را داشتيد، به طور رسمي از طريق خانواده خود به خواست گاري برويد.
برخي از آقايان، در محيط کار يا تحصيل از خانم ها خواست گاري مي کنند، در حالي که قصدشان ازدواج نيست. به خانم هاي محترم توصيه مي شود که بکوشند در محيط کار يا تحصيل به گونه اي برخورد کنند که طمع طمع ورزان و هوس بازان از بين برود.
خنده هاي خلاف شأن يک خانم، نگاه هاي معنادار، چشم و ابرو آمدن، نازک و کش دار و با کرشمه حرف زدن و...هوس بازان را تحريک مي کند تا به سمت آنان بيايند و به بهانه ي خواست گاري براي ازدواج، سوء استفاده کنند.
براساس آموزه هاي ديني، با ناز و کرشمه سخن گفتن زن، بيماردلان را به طمع مي اندازد؛ به همين دليل خداوند در قرآن کريم، بانوان از اين گونه سخن گفتن نهي مي فرمايد.
«فلا تخضعن بالقول فيطمع الذي في قلبه مرض...؛(6)
البته خواست گاري هر کسي را نمي توان براي سوء استفاده پنداشت. ممکن است هم کاران يا هم کلاسي هايي که شرايط اوليه را دارند، واقعاً به قصد ازدواج، از خانمي خواست گاري کنند براي اين که بفهميد اين گونه خواست گاران در سخن خود صداقت دارند، بهترين برخورد اين است که با احترام و مؤدبانه و بدون تشر و قشقرق(7) بگوييد:هر کاري آدابي دارد و اگر قصد ازدواج داريد، با خانواده خود تشريف بياوريد.
مطمئن باشيد کسي که قصد سوء داشته باشد، چنين اقدامي نخواهد کرد.
برخي خواست گاران اصرار دارند که تا قبل از خواست گاري رسمي، مدتي با هم ارتباط داشته باشيد تا هم ديگر را بهتر بشناسيد. پذيرش اين پيشنهاد از طرف شما(حتي با اطلاع خانواده)مشکلات بسياري را براي تان پديد مي آورد و خطر فراواني دارد. پس مراقب خود باشيد و مغلوب اصرار و وسوسه هاي آنان نشويد.
خواست گاري دختر از پسر
آيا خواست گاري دختر از پسر، شيوه ي نادرستي براي ازدواج است؟
زن اهل ناز و مرد اهل نياز است. زن مظهر حيا و پذيراي عشق و مرد جلوه ي تمنا و طلب و اعلام عشق است آفرينش، زن را گل و مرد را بلبل، زن را شمع و مرد را پروانه قرار داده است.
ويليام جيمز(Wilam jeims)فيلسوف آمريکايي مي گويد:
حياي زن برايش عزت است تا در پي مرد نرود و خود را مبتذل نکند.(8)
در دنياي حيوانات و گياهان(به صورت گرايش سلونر به ماده )مي توان مشاهده کرد.
وقتي خداوند آدم و حوا را آفريد، حوا به سوي آدم گرايش يافت؛ اما جبرئيل فرود آمد و به آدم گفت:اگر خواهان او هستي، تو به سمت حوا برو.(9)
در صورتي که دختر به خواست گاري پسر برود، ممکن است پيامدهايي منفي داشته باشد:
1.اگر پاسخ پسر منفي باشد، دختر احساس شکست و سرخوردگي مي کند؛ در حالي که جواب منفي براي پسر قابل تحمل است و در صورت پاسخ منفي دختر، به خواست گاري شخص ديگري مي رود؛
در صورت پاسخ منفي پسر، احتمال تمسخر و آزارهاي بعدي و آبروريزي به وسيله او وجود دارد؛
ممکن است پسر با شنيدن چنين تقاضايي، با پاسخ مثبت ظاهري به فکر سوء استفاده از دختر بيفتد؛
احتمال دارد در زندگي مشتر ک آينده (در تنش ها و اختلافات)به دختر سرکوفت بزند که تو به خواست گاري من آمدي و اين برخورد، براي دختر بسيار رنج آور است در حالي که اگر زن همين جمله را در زندگي به مرد بگويد، مرد رنجور نخواهد شد.
جاي گاه دختر آن قدر والاست که پسنديده نيست حتي پدر يا مادر يا برادر و خواهر او، از پسر خواست گاري کنند. افزون بر اين که اين رفتار، خلاف شأن دختر و خانواده ي او است، باعث مي شود که مجبور شوند از شرايط منطقي خود کوتاه بيايند. نيز احتمال دارد اين گونه برداشت شود که دختر، مشکل يا عيبي دارد که او را به پسر عرضه مي کنند و مقام و منزلت او پايين خواهد آمد.
اعلام عشق به پسر
پسري را دوست دارم و او را براي ازدواج انتخاب کرده ام اما نمي دانم که آيا او هم به من علاقه دارد يا نه. با اين عشق يک طرفه چه کنم؟
اعلام اين عشق به او، در واقع خواست گاري است و خواست گاري دختر از پسر، پسنديده نيست؛ افزون بر اين که حياي شما اجازه نمي دهد به سمت او برويد امام صادق(ع)فرمود:حيا از ايمان، و ايمان در بهشت است.(10)
حيا و ايمان، در يک رشته و همدوش همند. چون يکي برود، ديگري هم خواهد رفت.(11)
اگر او را مي شناسيد و بدون حاکميت احساس و عواطف و براساس حکم عقل او را پسنديده ايد و وي را همتاي مناسبي براي ازدواج مي دانيد، مي توانيد کسي را واسطه (و نه پيک)قرار دهيد تا نظرش را جويا شود. اين واسطه -که گويا خود اقدام کرده،-بهتر است خانمي بزرگ سال و متأهل و مورد اعتماد باشد و بدون ذکر نام شما نظرش را جويا شود و تا مطمئن نشده که قصد ازدواج با شخصي مثل شما را دارد، معرفي تان نکند. در صورتي که فرد مورد نظر از نزديکان است، کار راحت تر خواهد بود؛ زيرا خانواده ها با هم ارتباط دارند و مادر شما مي تواند با آوردن قراين و نشانه هايي(براي مثال، تعريف و تمجيد از فرد مورد نظر)، به آنان بفهماند که آمادگي ازدواج داريد(12) و اگر از سوي آنان بازخوردي نديديد، يافتن واسطه اي مطمئن در بين نزديکان و اطلاع از نظر آنان، راحت است.
ازدواج اينترنتي
آيا ازدواج اينترنتي مي تواند ازدواج موفقي باشد؟
آغاز ازدواج اينترنتي از چتchat است. کسي که همسر خود را طريق چت برمي گزيند، انتخابش ابتدا براساس گفته هاي او است و چون اغلب، احساسي و عاطفي برخورد مي کند به سخنان غير واقعي طرف مقابل يا تناقض هاي گفتاري وي توجه ندارد و پس از گذشت مدتي دچار عشق مجازي و به تدريج وارد مرحله ي بعدي ارتباط مي شود.
دکتر احمد شوقي مي گويد:
نظرة فابتسامة فسلام
فکلام فموعد فلقاة
ابتدا نگاهي و لبخندي و سلامي
و بعد سخني و وعده ي ديداري و ملاقاتي
پس از مدتي، ارتباط، از چت روم به ارتباط تلفني کشيده مي شود و هم چنان شيفته ي گفتار و و بيان او است تا سرانجام زمان ديدار فرا مي رسد.
در موارد بسياري، پس از ملاقات، دو طرف با ديدن يک ديگر شوکه مي شوند؛ زيرا متوجه مي شوند که هيچ گونه سنخيتي با هم ندارند؛ اما چون پيش تر دل بسته و عاشق هم شده اند، پذيرش واقعيت(عدم همتايي)براي شان سخت است؛ چرا که عشق آنان را کر و کور کرده.
در مواردي، متوجه عدم همتايي مي شوند و آن را مي پذيرند، اما گاهي به سبب ترحم، گاهي ترس از نفرين، گاهي تهديد به خودکشي شخص مقابل و ...به ازدواج با او تن مي دهند که روشن است عاقبت چنين ازدواجي چه خواهد بود.
ازدواج اينترنتي در يک صورت مي تواند موفق باشد که صرفاً نقش واسطه(معرف)را ايفا کند و دو طرف به شدت مراقب دل بستگي ها و شيدايي ها باشند و کر و کور نشوند که البته همين نوع ازدواج هم دو تا مشکل دارد که بايد به آن ها توجه کرد:
1.در ايران به طور معمول، والدين جوانان زير بار چنين ازدواجي نمي روند؛
2.حضور دختر در چت روم و ارتباط با جنس مخالف، در شأن دختر پرهيزگار نيست و ممکن است پس از ازدواج، عامل سلب اعتماد شوهر از وي شود.
منابع:
1.نرم افزار پرسمان2(www.porseman.orj)استفتا از
2.سيد مسعود معصومي، احکام روابط زن و مرد،ص137.
3.همان.
4.همان،ص142.
5.در غرب، دختر و پسر آشنا مي شوند و مدتي با هم رابطه دارند. اگر هم ديگر را براي زندگي مشترک پسنديدند، نامزد مي شوند و پس از مدتي با هم ازدواج مي کنند و در صورت عدم توافق، به راحتي از هم جدا مي شوند و در اين فرايند خانواده ي دو طرف. چندان نقش و جاي گاهي ندارند علت اين رفتار، ضعف بنيان خانواده و مهم نبودن آبرو و عفت است.
6.احزاب، آيه ي32.
7.در صورتي برخورد قاطعانه و هم راه با تشر شما پيشنهاد مي شود که طرف را مي شناسيد و مي دانيد که شخص هوس بازي است و هدفي جز سوء استفاده از شما را ندارد که در اين صورت بايد با قاطعيت اميدش را قطع کنيد:
و گرنه ممکن است با مزاحمت هاي بعدي، آبروي شما را در معرض خطر جدي قرار دهد.
8.مرتضي مطهري، حقوق زن در اسلام،ص15.
9.شيخ صدوق،من لا يحضر الفقيه، ج3، ص37.
10.کليني ، کافي،ج2،ص106.
11.همان.
12.گاهي برخي مادراني که دختران دم بخت دارند، نزد جواني در بين نزديکان، تعريف و تمجيد مي کنند؛ در حالي که قصد وصلت با او را ندارند و او خلاف اين را برداشت مي کند بعد که ناگهان خبر ازدواج دختر را مي شنود شوکه مي شود و مشکلاتي را برايش ايجاد خواهد کرد.
نشريه پيام زن، شماره 219.