فرزندتان را ازهمان نوزادي با دنياي آب آشنا کنيد.
آشنايي کودکان با آب
دربحث شناي کودکان قبل از هر چيز، بحث آشنايي با آب در ميان است. اگر قرار است کودکي براي شنا کردن آموزش ببيند، قبل از آن بايد با آب آشنا شود. به طور کلي ياد گرفتن شنا وآشنايي با آب 2 مقوله کاملاًً متفاوت اند. نکته مهم در آموزش شنا به کودکان هم، همين آشنايي آن ها با آب، از دوران کودکي است. منظور از دوران کودکي، حتي مي تواند دوران نوزادي ونخستين ماه هاي تولد هم باشد. از آن جا که همه ما هنگام جنيني بودن در آب غوطه ور هستيم به طورطبيعي در دوران نوزادي آمادگي تجربه دوباره اين حالت را داريم. شناور شدن نوزادان در آب هم از همين حالت غريزي سرچشمه مي گيرد؛ اما با گذشت زمان، بزرگ تر شدن کودکان و دورماندن آن ها از آب، به دليل اين که به هر حال تجربه آب براي کودک تجربه يک محيط متفاوت است، احتمال غلبه ترس براو وجود دارد. بنابراين درابتداي امر، کودک بايد قبل ازهر چيز مرحله آشنايي با آب را تجربه کند.
ازحمام تا استخر
براي آشنا کردن کودکان با آب، پدر ومادر بهترين مربيان هستند. بهترين فرصت هم، فرصت حمام کردن نوزادان است. بهتر است از همان ابتدا آرام آرام با بازي کردن در آب به کمک وسايل بازي کودک را با محيط آب آشنا کنيم واو را به اين محيط متفاوت عادت بدهيم. استفاده ازانواع وان و وسايل بازي درآب، براي اين آموزش ها فرصت بسيار مناسبي است، اين روش ها با بزرگ تر شدن بچه ها تغيير مي کند. مثلاً پدر يا مادر مي توانند کودک يک يا 2 ساله را با خود به استخر ببرند، با کمک تويوب، بازوبند وانواع وسايل کمک آموزشي دررنگ هاي شاد (انتخاب رنگ هاي شاد درجذب کردن کودک به محيط متفاوت آب مؤثر است) درآب با آن ها بازي کنند تا چيزي به عنوان ترس از آب در کودکان به وجود نيايد. دوران نوزادي تا 4-3 سالگي زماني است که کودکان بايد براي آشنايي با آب صرف کنند ودراين دوران هم پدر ومادرها بهترين مربيان هستند.
به ياد داشته باشيد.
پدر ومادربه عنوان نخستين مربيان شناي فرزندان، هرگز نبايد براي آشنا کردن آن ها با آب عجله کنند، به خصوص زماني که کودک از آب ترس هم دارد. اصرار وعجله براي وارد شدن کودک به آب، بدترين اتفاقي است که درمرحله آشنايي کودک با آب رخ مي دهد. اگر قرار باشد کودک به زور وارد آب شود حالت ترس در او باعث بروز واکنش منفي مي شود؛ واکنشي که شايد يادگيري شنا درکودک را مدت ها به تأخير بيندازد. کودکان درمراحل ابتدايي يعني از دوران نوزادي تا 3 يا 4 سالگي فقط بايد با آب بازي کنند تا به اين محيط کاملاً عادت کنند وبه آن خو بگيرند در عوض گذراندن اين دوران تأثير بسيار مثبتي درامر آموزش شناي کودک در آينده دارد.
با کودکان تان در آب بازي کنيد.
باز هم تأکيد مي کنيم که مسئوليت آشنا کردن کودک با آب پيش از همه با پدر ومادر است. مي توانيد براي انس گرفتن بيشتر کودک تان با آب با او اين بازي ها را تمرين کنيد:
براي آشنايي کودک با آب، يکي از بازي هاي رايج استفاده از اسباب بازي هاي رنگي است. اسباب بازي را زير آب نگهداريد واز کودک بخواهيد زير آب برود ورنگ اسباب بازي را تشخيص بدهد. اين بازي به او کمک مي کند جرأت باز نگهداشتن چشم اش در آب را پيدا کند. گاهي به جاي رنگ، از تعداد هم مي توانيد استفاده کنيد اين که مثلاً چه تعداد اسباب بازي در آب است، يا با استفاده از اسباب بازي هاي به شکل اعداد، از کودک بخواهيد عددي را که زير آب پنهان شده حدس بزند.
بازي ديگر، استفاده از چند اسباب بازي سنگين است. اسباب باري را داخل آب بيندازيد وازکودک بخواهيد فلان اسباب بازي مشخص را به شما تحويل بدهد.
دوران آشنايي با آب، بهترين فرصت براي تمرين نفس گيري درکودکان است. بهتراست مادر وپدرها همين طور که بچه ها مشغول بازي با آب هستند، فوت کردن در آب را به آن ها ياد بدهند. فوت کردن باعث مي شود آب وارد دهان و بيني بچه ها نشود.
شنا را از چه سني شروع کنيم؟
زمان مناسب براي آموزش جدي شنا به کودکان دوره سني 3يا 4 سال است؛ دراين دوران کودک از نظر توان فيزيکي وذهني اين آمادگي را دارد تا در برابر آموزش هاي مربي از خود واکنش نشان دهد؛ اما پدر ومادرها بايد بدانند دراين دوران هم قرار نيست کودک آن ها يک شناگر حرفه اي باشد. اين دوره سني، فرصت مناسبي است براي آموزش مباني اوليه شنا به کودکان مثل شناور شدن روي آب، پاي دوچرخه وآموزش تنفس در آب، اين مباني که درحقيقت اصول اوليه آموزش شنا هستند، در اين دوره سني هم با بازي هاي گروهي وبه تدريج به کودک آموزش داده مي شوند. اين دوره در مورد کودکاني که از پيش مرحله آشنايي با آب را گذرانده اند. سريع تر و راحت تر طي مي شود. چون کودک مرحله ابتدايي تجربه حضور در آب واحتمالاً ترس از آب را گذرانده وحالا آماده است آموزش هاي جديد را بگيرد.
آموزش گروهي يا خصوصي
اجازه بدهيد کودک شما مراحل اوليه آموزش شنا را به صورت گروهي ودرکنار بچه هاي هم سن و سالش تجربه کند. بازي هاي گروهي و درکنار هم بودن کودکان، براي به دست آوردن تجربه هاي تازه آن هم در محيطي متفاوت مثل آب، اعتماد به نفس بيشتري به آن ها مي دهد، گذشته از آرامشي که کودک از همراه بودن با هم سن و سالانش به دست مي آورد، پاي رقابت هم درميان است. وقتي کودکان درکنار هم شروع به تمرين مي کنند، تلاش مي کنند هر طور شده از يکديگر عقب نمانند. حرکات همديگر را تکرار مي کنند تا بتوانند به خوبي دوستانشان باشند؛ گاهي همين از روي دست هم نگاه کردن ها به آنها کمک مي کند حرکات لازم را زودتر وبهتر ياد بگيرند. بنابراين بهتر است کودکان آموزش شنا را با کلاس هاي گروهي شروع کنند؛ اما بعد از اين مرحله زماني که پاي آموزش هاي حرفه اي شنا به ميان مي آيد، ازآن جا که نياز به توجه دقيق وجدي تر مربي بيشتر احساس مي شود، آموزش هاي خصوصي برآموزش هاي گروهي برتري پيدا مي کنند.
آموزش کوتاه مدت شنا، يک باور نادرست!
فراموش نکنيد آموزش شنا، يک آموزش کاملاً تدريجي است . قرار نيست که کودکي ظرف چند جلسه حتي چند ماه يک شناگر حرفه اي شود. اين، درست برخلاف تبليغاتي است که برخي براي آموزش تضميني شنا به کودکان مثلاً در 12 جلسه انجام مي دهند، چرا که آمادگي کودک براي شنا کردن و ورود به قسمت عميق يک پروسه زمان بر است؛ پروسه اي که بسته به توان جسمي از کودکي به کودک ديگر فرق مي کند. بنابراين اصرار براي آموزش دادن شنا به کودکان 4يا 5 ساله اي که اغلب دوره آشنايي با آب را هم نگذرانده اند. بدترين اتفاقي است که در آموزش شنا به آن ها رخ مي دهد. اصرار براي آموزش شنا برابر است با ايجاد استرس درکودکان واسترس هم مانع يادگيري است. از آن جا که شنا درحقيقت توانايي هماهنگ کردن اعصاب با عضلات است .بنابراين طبيعي است زماني که پاي استرس درميان باشد، اين قدرت هماهنگي هم کمتر وکمتر شود. پس به ياد داشته باشيد. تبليغات آموزش تضميني شنا به کودکان ظرف چند جلسه که معمولاً با شروع تابستان با مبالغ بسيار هنگفت هم بسيار زياد مي شوند. بيشتر به يک سود جويي شبيه است تا آموزش حرفه اي. به کودکان بايد فرصت داد خودشان آرام آرام به اين اطمينان برسند که مي توانند روي آب شناور بمانند، حالا ممکن است اين مرحله براي يک کودک 2 هفته طول بکشد وبراي کودک ديگر يک سال. اين پروسه زماني بيشتر به شيوه آشنايي کودک با آب برمي گردد نه آموزش تضميني يا غير تضميني شنا.
دوره هاي شناي مادر وکودک
آموزش شنا به کودکان در سنين پايين با همه زيبايي و جذابيتي که دارد. با مشکلاتي هم همراه است به هر حال کودک بايد از آغوش مادر جدا شود وغير از تجربه يک محيط اجتماعي جديد يک محيط فيزيکي متفاوت مثل آب را نيز تجربه کند. طبيعي است که همراهي مادر با کودک به دليل انس کودک با او در تجربه اين محيط جديد بسيار مؤثراست؛ اما به شرطي که حضور مادر يک حضور مؤثر باشد. گاهي مادران به دليل هراس ذاتي ونگراني که دارند، جرأت کودک را از او مي گيرند ومانع پيشرفت اش مي شوند؛ اما درمقابل هستند مادراني که بحث آموزش کودکان را خيلي مشتاقانه دنبال مي کنند وبا وجود نگراني هايي که به طور طبيعي درآن ها وجود دارد، اجازه نمي دهند اين هراس به کودک شان منتقل شود. دراين شرايط حضور مادران براي آموزش شنا به کودکان حضوري مؤثر ونتيجه بخش است.
ابزار کمک آموزشي
آموزش شنا بدون وسايل کمکي به خصوص براي کودکان، حتي مي تواند آزار دهنده هم باشد. وسايل کمک آموزشي به کودکان کمک مي کند مراحل آشنايي با آب وحتي آموزش حرفه اي شنا را راحت تر پشت سر بگذارند، اما بهتر است در انتخاب اين ابزار کمک آموزشي، به کاربرد آن ها دقت کنيد تا انتخابي درست وبه جا داشته باشيد. وسيله کمک آموزشي بايد به گونه اي باشد تا ضمن اين که اعتماد به نفس وباور شناور شدن در آب را درکودک ايجاد مي کند. جلوي حرکت کودک در آب را نگيرد. با اين نگاه، بازوبند چندان مورد توصيه نيست. چون به نوعي جلوي حرکت کودک را مي گيرد درمقابل کمربندهاي پر از کپسول شنا اجازه مي دهند بالاتنه کودک آزاد باشد وبتواند راحت تر حرکت کند. با اين حال درمورد بچه هاي خيلي کوچک که به سختي خودشان را کنترل مي کنند وممکن است نتوانند سروگردن شان را خارج ازآب نگاه دارند، بازوبند انتخاب بهتري است. البته اين بازوبندها بايد آرام آرام با کمربندهاي شنا جايگزين شوند.
دماغ گير
دماغ گير براي کودک انتخاب مناسبي نيست؛ استفاده از دماغ گير براي کودکان اصلاً توصيه نمي شود. تنفس در آب، يک مسئله بسيارمهم است. به طور معمول زماني که سر از آب بيرون است، هوا را از راه دهان مي گيريم وبعد از فرو بردن سر در آب، هوا را از راه بيني ودهان خارج مي کنيم. اين حرکت مانع وارد شدن آب به داخل گوش و بيني مي شود. اين اتفاق در بچه هايي که به استفاده از دماغ گير عادت مي کنند به سختي رخ مي دهد، آن ها نمي توانند هوا را از بيني خارج کنند بنابراين هميشه احتمال وارد شدن آب به بيني آن ها وجود دارد. بنابراين استفاده از دماغ گير درمورد کودکان را خيلي توصيه نمي کنم، مگراين که به دلايل مشکلاتي تنفسي ياحتي سينوزيت به توصيه پزشک ناگزير به استفاده از دماغ گير باشند.
عينک شنا
بهتر است از عينک شنا درمراحل اوليه آموزش شنا به کودکان به خصوص درمراحل آشنايي با آب استفاده نکنيم. دراين مرحله بايد به چشمان کودک فرصت بدهيم تا با آب آشنا شود. کودک بايد بتواند بدون اين که بترسد ودست وپايش را گم کند چشمانش را در آب باز و بسته کند و وحشتي از فضاي زير آب نداشته باشد. حتي رنگ ها و اشيا زير آب را هم تشخيص بدهد؛ اما زماني که پروسه آشنايي با آب تمام مي شود در دوره آموزش حرفه اي شنا، استفاده از عينک شنا مي تواند مؤثر باشد چون با کمک عينک شنا جهت يابي راحت تر انجام مي گيرد. گذشته از اين، نقش بهداشتي عينک درحفظ سلامت چشم کودکان در برابر کلر موجود در آب هم درميان است، بنابراين بايد گفت بعد از آموزش شنا وآشنايي تمام وکمال کودک با آب، عينک شنا به نوعي براي حفظ سلامت بينايي کودکان هم مفيد است.
مدرسه شنا
آموزش شنا به کودکان، مراحل مختلفي دارد. ابتدايي ترين مرحله، دوره آشنايي کودک با آب است که بهترين زمان براي اين آموزش ها از بدو تولد تا 3يا 4 سالگي است. از اين مرحله به بعد کودک بايد از طريق آموزش هاي گروهي دوره مبتدي آموزش شنا که شامل آموزش هاي اوليه مثل شناور شدن روي آب، پاي دوچرخه، نفس گيري و... است را فرا بگيرد. در اين دوران اصل براين است که کودک بتواند خودش را در آب کنترل کند. دراين مرحله به دليل حس رقابت بين کودکان و تلاش آن ها براي تکرار حرکات دوستان هم سن و سال شان، آموزش هاي گروهي بر آموزش هاي فردي ارجحيت دارد. بعد ازاين مرحله يعني زماني که کودک با مراحل ابتدايي شنا آشنا شد وتوانست بدون کمک خودش را در آب نگه دارد، نوبت به آموزش هاي تکميلي يعني آموزش 4 نوع شناي اصلي مي رسد. دقيقاً دراين مرحله است که موضوع مدارس شنا به ميان مي آيد. مدارس شنا که درحقيقت فرصتي براي استعداديابي کودکان درزمينه شناي حرفه اي هستند، توانمندي هاي ويژه کودکان را شناسايي مي کنند وبا تمرکز روي توانايي آن ها طي تمرينات ويژه و فشرده آن ها را براي شنا به صورت حرفه اي وقهرماني آماده مي کنند. درمدرسه شنا مراحل به صورت حرفه اي و قهرماني آماده مي کنند. درمدرسه شنا مراحل آموزش با توجه به سن و توان کودکان مرحله بندي شده وهر کودکي که استعداد بيشتر دارد. به تشخيص مربي از مرحله اي به مرحله ديگر مي رود. به همين شيوه 4 نوع شناي اصلي را به طور کامل ياد مي گيرد. بعد ازتکميل شدن اين مراحل مربي تشخيص مي دهد بچه ها درچه گروهي ودرچه نوع شنايي قابليت ورزش به شکل حرفه اي را دارند. به طور کلي شنا از آن دست ورزش هايي است که براي حضور به شکل حرفه اي در آن بايد از کودکي به آن پرداخت. اولين گروه سني هم که مي توانند در مسابقات شنا شرکت کنند کودکان 8تا 10 ساله اند.
ابزار کمک آموزشي را بهتر بشناسيد.
براي شنا کردن وسايل و ابزار مختلفي وجود دارد، به خصوص ابزاري که شنا کردن را براي کودکان بسيار جذاب هم مي کند؛ اما هرکدام ازاين ابزار کاربرد ويژه اي دارند و به کار آموزش خاصي مي آيند. بد نيست با کاربرد هر کدام ازاين وسايل کمک آموزشي آشنا شويد تا در نهايت بهترين انتخاب را داشته باشيد.
*تخته شنا:
تخته شنا ابزاري است که بيشتر درمراحل آموزش شناي حرفه اي به کار مي آيد. کاربرد تخته شنا درقوي شدن پاي شناگر است. با استفاده از تخته شنا دست ها ثابت مي مانند وتنها پاست که حرکت مي کند وتعادل بدن روي آب را حفظ مي کند.
*دوقلو: اين وسيله براي تقويت عضلات دست وبازوها به کار مي رود. چون به اين ترتيب پا ثابت مي ماند و حفظ تعادل بدن به عهده دست هاست.
*جليقه نجات: جليقه نجات جنبه آموزشي چنداني ندارد چون باز هم جلوي حرکت کودک را مي گيرد. مگر براي بچه هاي خيلي کوچک ودر مرحله آشنايي با آب براي از بين بردن ترس کودک ازآب.
*تشکچه بادي: تشکچه بادي يک وسيله کاملاً تفريحي است ونقشي در آموزش شنا به کودکان ندارد چون مانع تماس کودک با آب مي شود. بنابراين بيشتر بايد به عنوان يک وسيله تفريجي به اين تشکچه ها نگاه کرد تا آموزشي.
*بازوبند: بازوبندهاي آبي براي کودکاني که توان نگاه داشتن سر و گردن را خارج از آب ندارند، انتخاب خوبي است. اين بازوبندها به کودک کمک مي کنند بدون ترس از آب خوردن روي آب بمانند.
*کمربند شنا: کمربند شنا براي آموزش شناور ماندن کودک روي آب بسيار مفيد است به خصوص اين که اين کمربندها مانع حرکت دست وبالاتنه کودک در آب هم نمي شوند.
*مايو:بهتراست براي انتخاب مايو دختر کوچولو يا پسرکوچولوي شناگرتان سراغ مايوهاي رنگارنگ وشاد برويد. انتخاب رنگ هاي شاد بچه ها را به استخر وآب به شدت علاقه مند مي کند.
منبع:نشريه شهرزاد، شماره22.