اگر شنيديم يا ديديم کودک ما وسايل ديگران را بي اجازه براي خود برمي دارد بايد چه کار کنيم؟
فرزند شما تکاليفش را انجام مي دهد، درجمع کردن سفره شام ونظافت آخر هفته ها ودرانجام کارهاي منزل به شما کمک مي کند؛ اما درعين حال بدون اجازه چيزي را برمي دارد! قبل ازاين که واکنش نشان دهيد، بايد بدانيد کودکان چرا دزدي مي کنند وبايد از چه کساني کمک بخواهيد.

چرا کودکان و نوجوانان دزدي مي کنند؟
 

کودکان درهر سن وسالي که باشند، ممکن است بنا به دلايل زير وسوسه شوند و چيزي را بدزدند:
-کودکان کم سن وسال گاهي اوقات چزي را برمي دارند، بدون اين که متوجه ارزش مادي آن باشند يا بدانند براي تصاحب آن بايد پول بپردازند.
-کودکان در سنين مدرسه معمولاً مي دانند نبايد چيزي را رايگان بردارند، اما اين کار را تنها به اين خاطر انجام مي دهند که نمي توانند خودشان را کنترل کنند.
-نونهالان ونوجوانان مي دانند نبايد چيزي را بدون اجازه بردارند؛ اما ممکن است به خاطر هيجان يا دوستان خود دست به دزدي بزنند. بعضي از آنها فکر مي کنند مي توانند از مجازات اين کار قسر در بروند! بعضي از جوانان نيز دزدي کردن را راهي براي سرکشي ومقاومت مي دانند.
-اين کار علل پيچيده ديگري نيز مي تواند داشته باشند؛ ممکن است کودک بسيار عصباني باشد يا به جلب توجه اطرافيان نياز داشته باشد. اين رفتار کودک، مي تواند بازتاب استرس موجود در خانواده، مدرسه يا جمع دوستان باشد. بعضي از کودکان براي طلب کمک ازديگران دزدي مي کنند، زيرا احساسات روحي ورواني آنها جريحه دار شده است.
-درساير موارد کودکان ونوجوانان به اين علت دست به سرقت مي زنند که نمي توانند بهاي چيزي را که مي خواهند داشته باشند، بپردازند. مثلاً ممکن است از برنده هاي معروف، کالايي را کش بروند.
-علت دزدي هر چه باشد، والدين بايد اين رفتار را ريشه يابي کنند وبا مشکلات زمينه اي که ممکن است بروز پيدا کند روبه رو شوند.

اگر کودک شما به دزدي ادامه مي دهد
 

-اگر کودک شما بيش از يکبار دست به دزدي زده است، از يک متخصص کمک بگيريد. تکرار رفتارهاي غلط، مي تواند مشکلات بزرگ تري را رقم بزند.
-يک سوم از بزهکاران کودک ونوجواني که جرم آنها سرقت بوده است، مي گويند ترک اين عادت براي آنها مشکل است! از اين رو لازم است به کودکان و نوجوانان خود کمک کنيد بفهمند چرا دزدي کردن کار اشتباهي است و ممکن است در صورت ادامه اين کار با عواقب جدي آن مواجه شوند.
ديگر کساني که مي توانند با فرزند شماصحبت کرده وبه رفع مشکل کمک کنند، عبارتند از :
-درمان گر يا مشاور خانواده
-پزشک خانوادگي
-مشاور مدرسه (مخصوصاً اگر کودک شما درمدرسه مرتکب دزدي مي شود)
اگر چه بيشترين دزدي ها غير عمدي وناآگاهانه صورت مي گيرند؛ اما بعضي افراد ممکن است به دزدي بيمارگونه (Kleptomania) مبتلا باشند. دراين نوع ناهنجاري رفتاري که بخش اعظمي از موارد سرقت را تشکيل مي دهد، فرد قبل از دزدي احساس تنش واضطراب مي کند وهنگام انجام دزدي به رضايت خاطر دست مي يابد. همچنين ممکن است فرد مدت زماني پس از دزدي احساس گناه کرده يا شيء سرقتي را دور بيندازد.
علت زمينه اي سرقت هر چه هست، اگر براي کودک شما به صورت عادت در آيد، بايد با يک متخصص يا درمان گر در اين رابطه مشورت کنيد . همچنين مهم است پيوسته مراقب رفتار کودک خود باشيد. کودک را از موقعيت هايي که او را براي دزدي وسوسه مي کنند دور نگاه داريد وهر بار که مرتکب چنين عملي مي شود، براي او مجازات منطقي در نظر بگيريد.

بايد چه کار کنيم؟
 

وقتي مچ کودک خود را در حال دزدي مي گيريد، واکنش شما به اين بستگي دارد که آيا اين اولين بار است يا دزدي براي کودک به صورت يک عادت در آمده است؟!
بايد به کودکان کم سن و سال بفهمانيد دزدي کار غلطي است. بايد بدانند اگر چيزي را بدون پرداخت وجه يا بدون اجازه صاحب آن برداريد، او ناراحت مي شود. مثال اگر کودک پيش دبستاني شما بدون اجازه شيريني بردارد، مي توانيد به او بگوييد آن را سر جايش بگذارد. اگر کودک بدون اجازه شيريني را خورده است، بايد او را به فروشگاه مورد نظر باز گردانيد تا از فروشنده عذر خواهي کند و بهاي شيريني را بپردازد.
کودکان دبستاني نيز لازم است چيزي را که بدون اجازه برداشته اند، بازگردانند. کودکان اول ودوم دبستان بايد بدانند دزدي کردن کار اشتباهي است. همچنين بايد با عواقب ناشي از اين کار آشنا شوند.

مثال:
 

کودک شما درحالي که دستبند دوست خود را در دست دارد به منزل مي آيد. کاملاً مشخص است فرزند شما بدون اجازه اين دستبند را برداشته است . به عنوان پدرومادر بايد از او بپرسيد اگر کسي چيزي را بدون اجازه خودت بردارد. چه حسي پيدا مي کني؟ بايد فرزندتان را تشويق کنيد از دوست خود عذرخواهي کند، ماجرا را شرح داده وقول بدهد آنچه را برداشته به صاحب اصلي بازگرداند.

تنبيه
 

بيش از حد لزومي ندارد وممکن است حتي موجب برانگيختن خشم کودک و بدترشدن رفتار او شود.

کودکان
 

درتمام سنين بايد بدانند دزدي از يک فروشگاه فقط به برداشتن کالايي از آنجا ختم نمي شود. اودر واقع با اين کارخود، به صاحب آن حرفه خسارت مالي وارد مي کند. علاوه براين، دزديدن جنس ازيک مغازه موجب مي شود فروشنده براي جبران اين خسارت، قيمت اجناس را بالا برده و از ديگران بيشتر پول بگيرد. کودک بايد بداند دزدي، يک جرم است ومي تواند عواقب بدي داشته باشد.
اگر اولين باري است که فرزند شما دزدي مي کند، صاحب فروشگاه يا مغازه ممکن است عذرخواهي شما را بپذيرد. با اين وجود بعضي فروشنده ها به قانون متوسل مي شوند ومخصوصاً درمورد کساني که باري چندمين بار است چيزي را مي دزدند، کمتر احساس همدردي نشان مي دهند.
اگر کودک از جيب شما پول برمي دارد، بايد راهي را پيش پاي او بگذاريد تا خطاي خود را جبران کند. مثلاً کودک بايد به ازاء پولي که برداشته، درانجام کارهاي منزل به شما کمک کند. نبايد به اين اميد که مچ کودک را درحال دزدي بگيريد، براي او دام بگذاريد وپول هاي خود را در معرض ديد او قرار دهيد! اين کار، حس اعتماد بين شما واو را از بين مي برد.
وقتي نوجواني دزدي مي کند، پدر ومادر بايد بيشتر سخت بگيرند. شرمندگي ناشي از رويارويي با صاحب اصلي کالا، درس خوبي به فرزندتان مي دهد تا بفهمد چرا دزدي کردن کار غلطي است.
منبع:نشريه شهرزاد، شماره 22.