انتخاب با شماست
يک پرونده جمع وجور درباره تعيين جنسيت جنين
گفت و گو با پروفسور فرهود درباره تعيين جنسبت نوزاد قبل از بارداري
حتماً شما هم در ميان آشنايان تان افرادي را داريد که با آرزوي به دنيا آوردن پسر يک خانواده چندين نفري از دختران را تشکيل داده اند يا برعکس. مسلماً اداره چنين خانواده اي آسان نيست ولي اين روزها شما مي توانيد با مراجعه به متخصصان ژنتيک جنسيت فرزندتان را قبل از تولد با درصد موفقيت بالا تعيين کنيد. دکتر فرهود از پيشکسوتان اين علم در ايران، پروفسور در ژنتيک پزشکي از دانشگاه مونيخ، بنيانگذار، استاد ومديرگروه ژنتيک انساني دانشکده بهداشت دانشگاه تهران، دراين باره ما را راهنمايي کرده اند.

روش تعيين جنسيت
 

زماني که خانمي باردار مي شود مي توانيم بفهميم اين جنين پسر است يا دختر. اين کار معمولاً درهفته دهم بارداري انجام مي شود. اين يک روش تعيين جنسيت است؛ ولي زماني هست که خانمي قبل از باردار شدن مي خواهد جنسيت فرزندش را تعيين کند. به طور مثال خانمي 4 پسر دارد يا 4 دختر وحالا يک جنس مخالف مي خواهد. اگرما به او کمک کنيم. به اين خواسته برسد، به اين مسئله نيز انتخاب جنسيت گفته مي شود. پس 2 نوع انتخاب جنسيت وجود دارد.

پسرها بيش از دخترها
 

درايران تحقيقات بسياري انجام شد تا تفاوت نسبت جنسي درشهرهاي مختلف، آب وهواهاي مختلف وشهر و روستا به دست آيد. به طورکلي بين 104 تا 106 پسر به ازاي هر 100 دختر به دنيا مي آيند. شايد موازنه طبيعت هم اين چنين باشد. درست است که ظاهراً پسرها يعني زودتر از بين مي روند ودخترها ماندگاري بيشتري دارند. جدا از اين درسن بلوغ احتمال درخطر قرار گرفتن پسرها بيشتر از دخترهاست.
ميانگين سن ماندگاري زندگي در آقايان مثلاً 72 سال است ودرخانم ها 80 سال يعني خانم ها نسبت به آقايان عمر بيشتري مي کنند. حالا اين، هم به دليل مسائل کاري است وهم به دليل بيماري هايي که بيشتر براي آقايان پيش مي آيد، مثلاً سکته که در آقايان 6 برابر بيشتر از خانم هاست. روش زندگي آقايان نيز مهم است. مثلاً در شرايط کاري آنها آسيب پذيرند. اين که در قديم به خانم ها مي گفتند ضعيفه درواقع بايد به آقايان بگويند چون جنس مردها اصولاً شکننده تر و آسيب پذيرتر از جنس زن است.
تعيين جنسيت به نظر من به هيچ عنوان غير اخلاقي وغير شرعي نيست وبا هيچ چيز ممانعت و مخالفتي ندارد.

پيشرفت علم وحل مشکل
 

درزمان هاي قديم مي گفتند اگرسردي بخوري بچه ات دختر مي شود واگر گرمي بخوري پسر مي شود و... وهمه گونه پيشگويي وخرافات هم با آن همراه بود؛ اما امروزه دانشمندان درمباحث علمي وفيزيولوژي بدن تحقيق کرده ومشاهده کرده اند هورمون ها وفيزيولوژي بدن در اين مورد دخيل است، نه نوع غذا و چيزهايي ديگر. مثلاً بعضي از خانواده ها دختر زا و بعضي از خانواده ها پسر زا هستند.

4 روش تعيين جنسيت
 

مجموعه روش هايي که به نام روش هاي طبيعي مي توان از آن ياد کرد شامل چند مورد است. اين کارها بايد قبل ازلقاح انجام شود واين که مي گويند اگر بچه درشکم تکان خورد شروع کنيد به عسل خوردن، اين ها همه خرافات است. 20 ثانيه بعد از اين که يک اسپرم وارد هسته يک تخمک شد لقاح انجام شده وديگر هيچ کاري نمي توان کرد، چون مجموعه اي از يک ست کامل کروموزوم مادري با يک ست کامل کروموزوم پدري با هم مخلوط شده است.بنابراين بايد بدانيم از کروموزوم پدري اسپرم حاوي کروموزوم Y وارد تخمک شده. تخمک 22 کروموزوم معمولي دارد و2 کروموزوم X دارد. بنابراين اسپرم پدر است که جنسيت را تعيين مي کند، ولي باز هم تخمک مادر است که اجازه مي دهد يکي از آنها وارد شود. پس هرکاري که مي توان براي تعيين جنسيت انجام داد تا قبل از لقاح است وبعد ازآن همه کارها بيهوده است کل اين کارها بر 4 محور پيش مي روند:
1-اولين روش اين است که زمان تخمک گذاري را معلوم کنند وتخمک گذاري را هم از نخستين روز شروع عادت ماهانه محاسبه کنند. با سونوگرافي اين زمان تعيين مي شود؛ بعضي ها هم از روي بدن شان مي توانند بفهمند تخمک شان چه زمان آزاد شده است. برخي هم با اندازه گيري درجه حرارت اين کار را اندازه گيري مي کنند. هنگامي که تخمک گذاري مي شود يکي دو روز قبل از آن درجه حرارت بدن بالا مي رود. البته اين افزايش حرارت بدن درحد يک درجه است، مثلاً بالاي 36 باشد مي شود 37 يا 38. 3 يا 4 روز بالا مي ماند وبعد پايين مي آيد. البته تنها به اين نمي توان اعتماد کرد وبهترين کار همان سونوگرافي است که ما هم با همين روش متوجه مي شويم که تخمک چه زمان آزاد شده است.
2-يکي ديگر از روش ها اين است که بدانيم تخمک چه زمان آزاد شده وزمان لقاح چه موقع است واين که بدن را به طريقي يا اسيدي يا قليايي کنيم. 4 عامل داريم که سديم، پتاسيم، کلسيم و منيزيم است. اين 4 ماده تعيين کننده PH يعني اسيدي يا قليايي بودن هستند. سديم وپتاسيم هميشه بدن را به سمت قليايي شدن مي برند درحالي که کلسيم ومنيزيم بدن را به سمت اسيدي بودن مي برند. دراين صورت بسته به اين که بدن به کدام يک از اين اسپرم ها اجازه فعاليت بدهد، فرق مي کند. فرض کيند ماهي آب شيرين را بريزيد در ظرف آب شور يا ماهي آب شور را در ظرف آب شيرين بريزيد. مسلماً ماهي بعد ازمدتي کم تحرک مي شود واز بين مي رود، چون محيط آن آب شور بوده است. بنابراين اسپرم هاي Yو X درمحيط هاي اسيدي وقليايي متفاوت عمل مي کنند. اين محور دومي است که ما براي اثر گذاشتن روي تعيين جنسيت بچه از آن مي توانيم استفاده کنيم.
3-روش سوم يک کار خارجي است يعني شست وشويي است که قبل از نزديکي خانم بايد انجام بدهد که البته کمک خوبي مي کند. بعضي ها مي گويند مثلاً جوش شيرين بخوريد. جوش شيرين اصلاً ماده خوبي نيست و دليل ندارد فرد معده اش را خراب بکند، زيرا بايد مقدار زيادي جوش شيرين بخورد که از اين همه، مقدار بسيار ناچيزي وارد گردش خون بدن مي شود و PH بدن را تغيير مي دهد. ما اصلاً اين را توصيه نمي کنيم. بنابراين بهتر است هر خانم با محلول ويژه اي که تجويز مي کنيم خود را شست و شو دهد.
4-درکنار اين روش هاي طبيعي يکسري روش هاي آزمايشگاهي هم وجود دارد. اين روش، دستکاري در روند باروري طبيعي محسوب مي شود. دراين روش هاي آزمايشگاهي که روش IVF است، تخمک گذاري يا باروري درمحيطي غير از بدن زنده انجام مي شود ويک کار آزمايشگاهي است. براي اين کار روش خاصي به نام تشخيص ژنتيک وجود دارد که قبل از لانه گزيني تخمک در جداره رحم انجام مي شود. اين ها بعداً با روش هاي به خصوصي وارد محوطه شکم مي شوند.

خطر و موفقيت
 

اين روش تهاجمي (روش شماره 4) نيز مضرات خودش را دارد. درست است که در روش طبيعي اگر خوب عمل شود. حدود 85 درصد جواب خواهد داد ولي ضريب روش هاي آزمايشگاهي خيلي بالاتر ومثلاً 95 درصد است، ولي مشکلات ديگري دارد. اول اين که کار جراحي انجام مي شود. وبا جراحي تخم وارد بدن مادر مي شود. دوم اين که ممکن است دو قلوزايي وسه قلوزايي وحتي چهار قلوزايي به همراه داشته باشد که هر چه تعداد قل ها بيشتر باشد، اين ها شانس هاي يکديگر را از بين مي برند. فرض کنيد دررحم وقتي يک دانه جنين مي ماند. بيشتر شانس موفقيت دارد تا بخواهد 3 عدد جنين دررحم جاي بگيرد وموجب سقط مي شود. معمولاً هم دراين روش با يک تخمک IVF انجام نمي دهند. آنها ممکن است از مادر 12 يا 15 يا 16 تخمک دريک ماه بگيرند ومعلوم است که به او بايد مقدار زيادي کورتون بزنند. اين يک شوک هورموني به بدن مادر وارد مي کند. اين بمباران هورموني خودش مضراتي دارد وممکن است بعدها تبديل به سرطان شود. توصيه مي کنيم خانواده ها حتماً سود وزيان آن ها را در نظر داشته باشند.

اخلاق چه مي گويد؟
 

مسئله ديگري که وجود دارد اخلاق است. به نظر من اگر انسان قادر باشد بعضي از کارها را انجام دهد اين دست بردن درکار خدا نيست. زيرا خدا خودش اين علم وقدرت رادر وجود آدمي نهاده تا به اين درجات بالاي علمي برسد. مثلاً خانواده اي بچه اولش دختر مي شود و دوست دارد بچه بعدي پسر شود وبچه دوم نيز دختر مي شود وبه اميد اين که بچه سوم پسر شود. مادر باردار مي شود وبچه سوم نيز دختر مي شود وهمين طور ادامه پيدا مي کند 5-4 دختر به دنيا مي آيد ولي اگر از همان اول تعيين جنسيت مي کرد وبه جنس مطلوب خود مي رسيد ديگر 4 دختر بعدي به دنيا نمي آمدند وجمعيت افزايش پيدا نمي کرد.
منبع: نشريه شهرزاد، شماره22.