? رسول اکرم (صلي الله عليه و آله و سلم) و حقوق والدين
حضرت موسي بن جعفر عليه‌السّلام فرمودند:
سئل رسول‌الله صلّي‌الله عليه وآله ما حقّ الوالد علي الولد، قال: لا يسمّيه باسمه، و لا يمشي بين يديه، و لا يجلس قبله، و لا يستسبّ له. 1
از حضرت رسول خدا صلّي‌الله عليه وآله سوال شد که حقّ پدر بر فرزند چيست، فرمودند: فرزند نبايد پدرش را به اسم صدا کند، پيشاپيش او راه نرود، پيش از پدر ننشيند، و وسيله فحش دادن به او را فراهم نکند.
? امام علي(عليه السلام) و حقّ والدين
امام علي عليه‌السّلام فرمودند:
فحقّ الوالد علي الولد ان يطيعه في کلّ شيء الاّ في معصيه? الله سبحانه. 2
حقّ پدر بر فرزند آن است که پدر را در هر چيز مگر در نافرماني از خداوند سبحان اطاعت و پيروي نمايد.
? امام سجّاد(عليه السلام) و حقّ مادر
امام علي بن الحسين عليه‌السّلام مي‌فرمايند:
و حقّ امّک ان تعلم انّها حملتک حيث لا يتحمّل احد احداً و اعطتک من ثمره قلب‌ها ما لا يعطي احد احداً و وقيک بجميع جوارح‌ها و لم تبال ان تجوع و تطعمک و تعطش و تسقيک و تعري و تسکوک و تضحي و تظلّک و تهجر النّوم لا جلک و وقيک الحرّ و البرد لتکون لها فانّک لا تطيق شکرها الاّ بعون الله و حسن توفيقه. 3
حقّ مادر اين است که بداني وقتي تو را حمل کرده هيچ‌کس ديگري را حمل نمي‌کند، ميوه‌اي از دل خود به تو داده که احدي به ديگري نمي‌دهد، با همه اعضا در حفظ تو کوشيده، باکي نداشته تو را غذا دهد و خود گرسنه بماند، تو را آب دهد و خود تشنه باشد، تو را بپوشاند و خود برهنه بسر برد، سايه بر سر تو افکند و خود در حرارت آفتاب بسوزد، از خواب چشم بپوشد، از سرما و گرما تو را نگه دارد و تنها بهره‌اش از اين همه رنج اين باشد که فرزندي داشته باشد، تو که قدرت شکر و سپاس او را نداري جز اينکه خدا کمک کند و توفيق دهد.
? امام سجّاد (عليه السلام) و حقّ پدر
امام سجّاد عليه‌السّلام مي‌فرمايند:
و امّا حقّ ابيک فان تعلم انّه اصلک و انّه لولاه لم تکن، فمهما رايت من نفسک ممّا يعجبک فاعلم انّ اباک اصل النّعمه? عليک فيه فاحمد الله و اشکره علي قدر ذلک. 4
حقّ پدر اين است که بداني منشأ وجود تو است و اگر او نبود، تو هم نبودي. هرچه در وجودت موجب خوشايندي است بدان که ريشه اين نعمت در وجود پدر تو است. پس خدا را شکر کن و به قدر اين نعمت سپاسگزار باش.
? امام صادق(عليه السلام) و حقّ پدر و مادر
امام صادق عليه‌السّلام فرمودند:
يحبّ للوالدين علي الولد ثلاثه اشياء: شکر هما علي کلّ حال، و طاعتهما فيها يأمرانه و ينهانه عنه في غير معصيه الله، و نصيحتهما في السّرّ و العلانيه. 5
براي پدر و مادر سه حقّ نسبت به فرزند است:
? تشکّر از پدر و مادر در هر حال،
فرمانبرداري از او امر و نواهي آنان در صورتي که اوامر و نواهي در مسير وظيفه الهي باشد، و پنهان و آشکار همفکري نمودن با آنها.
? امام باقر(عليه السلام) و حقّ والدين
امام باقر عليه‌السّلام مي‌فرمايند:
سئل رسول‌الله صلّي الله عليه وآله من اعظم حقّاً علي الرّجل، قال: والده. 6
از رسول اکرم صلّي الله عليه و آله سوال شد که چه کسي بزرگترين حق را بر مرد (آدمي) دارد، فرمودند: پدر و مادر
پي نوشت ها :
1- طرائف الحکم، ج27 ص 18.
2- نهج‌البلاغه، ص 1274.
3- رساله حقوق امام سجّاد(ع).
4- رساله حقوق امام سجّاد (ع).
5- تحف العقول.
6- مشکوه الانوار.
منبع:کتاب حقوق متقابل والدين و اولاد تاليف:حاج يد اللّه بهتاش /ع