مناسبات مادر و کودک:
 

يکي از اساسي ترين و با اهميت ترين و شايد هيجان انگيزترين مسايلي که بشر در سال هاي متمادي تجربه کرده همين رابطه بين مادر و کودک است. اگر اين رابطه صحيح باشد بر ديگر روابط کودک اثر گذارده و در برقراري يک رابطه صحيح با اجتماع موثر خواهد بود. تقريبا همه مادران سعي دارند که اين مناسبات در يک مجراي صحيح و هماهنگ شکل بگيرد. آنها مي کوشند که اين رابطه نه تنها از طرف آن ها برقرار شود بلکه کودک نيز در برقراري آن فعال باشد ولي اغلب اين کوشش ها با شکست روبرو مي شود. بايد گفت که اين عدم موفقيت نه به دليل عدم توانايي مادر است بلکه به نوع شخصيت كودك نيز بستگي دارد. براي برقرار شدن رابطه صحيح ميان مادر و کودک نه فقط مهارت و آشنا بودن مادر با وظايف مادري مهم است بلکه آشنايي مادر با خصوصيات رواني و رفتاري کودکي که در حال رشد است نيز اهميت دارد. اگر کودک در مقابل ديدگاه مادر مي ايستد و لجاجت مي کند و اگر بداند که همه کودکان در اين سن چنين هستند نگراني مادر و برخوردهاي او با کودک به حداقل خواهد رسيد و مشکلات رفتاري کمتري به وجود خواهد آمد (اميدي بردزرد،1381).
اگر مادري بداند که انديشه هاي او در کودک اثر مي گذارد انديشه ها و بينش هاي خود را تعالي بيشتري مي بخشد. وظيفه مادري تنها اين نيست که با وضو بچه را شير دهد وبسم الله بگويد که اينها امور ظاهري وعبادت هاي ظاهري است.بلکه دين مي فرمايد انديشه هاي خودت را نيز مواظب باش (آيت الله جوادي آملي، 1376).

سلامت روان کودک:
 

نيل(5): عقيده دارد که مشکلات رواني کودکان از ندانم کاري هاي پدر و مادر به وجود مي آيد. پدر و مادر نبايد فرزندشان را مجازات کنند. روابط خانوادگي ميان پدر و مادر و فرزندان بايستي بر اصل برابري پايه گذاري شود. پدر و مادر نبايد نگران آينده فرزندشان باشند، زيرا نسل آينده با احترام با ارزش هاي جديد راه هاي تازه اي جهت زندگي خود پيدا نموده وبا بي عدالتي مبارزه خواهد کرد. کودکان بايد مستقل و آزاد پرورش يابند زيرا آزادي و استقلال کمک مي کند تا نيروي رواني آنها هميشه گرم و پرشور باقي بماند(اميدي بردزرد،1381).
مادر مي تواند با ايجاد فضاي عاطفي و مملو از عشق و محبت نقش مهمي را در زمينه سازي براي رشد کودک خود ايفا کند، موجبات دوست داشتن را در آنان بر مي انگيزاند و سبب آن خواهد شد که فرزندش با قدم هاي آرام و ثابت در جهت ارتقا و تکامل به يپش رود.(قايمي،1381).

سلامت رواني در نوجواني:
 

اگر دوره نوجواني بدون مشکل سپري شود نوجوان به بزرگسال سالمي تبديل خواهد شد. پدر و مادر بايد بدانند که در زندگي اکثر نوجوانان، خانواده هميشه يک لنگرگاه به حساب مي آيد. اگر پدر و مادر کمتر دستور بدهند، کمتر نظر خود را تحميل کنند و بيش از پيش راهبردهايي ارايه دهند که بتوانند قدرت خود را با نوجوان تقسيم کنند بحران هاي نوجوان کمتر مشاهده خواهد شد در مجموع نوجوانان با مادر خود بهتر مي توانند روابط متقابل برقرار کنند و به تفاهم برسند. بنابراين مادران بايد از امتيازي که نسبت به پدران دارند بهره گيرند و در تربيت صحيح نوجوانان کوشا باشند . نوجواناني که با مادران خود رابطه حسنه دارند در يافتن دوست و نگهداري آن، پيشرفت در تحصيل، سازگاري با مدرسه و معلمان و داشتن هويت خويشتن پنداري محکم و يکپارچه بهتر از نوجواناني هستند که با مادر خود روابط صميمي ندارند و به نظر مي رسد که براي تضمين سلامت رواني کسب هويت و استقلال، بهترين راه اين است که روابط نوجوان با پدر و مادر دايمي و صميمي باشد و نوجواني که پدر و مادر خود را هميشه حاضر در صحنه مي بيند و احساس مي کند که مي تواند به آنها تکيه کند بهتر رشد مي يابد و روان سالمتري نيز دارد( اميدي بردزرد، 1381).
در متون ديني گراميداشت مقدم مادران مياه ورود به بهشت است چه اين که خط مشي و کيفيت رفتار مادر در تربيت فرزند وارسته اهل بهشت، نقش تعيين کننده اي دارد. نيکي نسبت به مادر افضل از احساس نسبت به پدر است چنانکه از رسول گرامي اسلام رسيده است و سر ترجيح آن هم از تحمل رنج هاي فراوان مادر تعبير شده است (جوادي آملي ، 1376).

بحث و نتيجه گيري
 

وقتي کارکردهاي مهمي چون حفظ نسل انسان را با تمام اهميتش به نظر مي آوريم يا حفظ جان و سلامت و روان فرزندان را که احتمالا بدون نظارت مادر، خطرهاي بيشتري زندگي آنان را تهديد خواهد کرد يا کارکردهاي معنوي اجتماعي آنان مانند انتقال فرهنگ و زبان به کودک يا ايجاد حفظ سکون و آرامش در خانواده و در اجتماع و .... به حساب بياوريم، نقش جامع زن بسيار فراتر از محاسبات عادي بدست مي آيد . شايد يکي از دلايل احترام و اهميت زن در اسلام و مسووليت مرد در نگهداري و خوشرفتاري با وي همين نقش حساس و مهم اجتماعي زن بوده است. البته مهمترين عامل حرمت زن، انسان بودن اوست.
از ارزش محبت مادرانه سخن مي گوييم گو اينکه محبت پدران هم براي آنان سرنوشت ساز است. کودک بيش از هر کس نياز دارد که از محبت بي پيرايه مادر استفاده کند. و تمام هم و مراقبت او را در راه خود مبذول ببيند. اتکاي کودک به مادر نفس او را سرشار مي کند و سراسر وجود او را سيراب مي سازد. دست مادر غير از دست هزاران فردي است که به سوي کودک دراز مي شود و او را به سوس خود مي کشاند. هم چنين کودک از مادر بيشتر توقع دارد تا از پدر، براي تامين نيازهايش به سوي او بيشتر مي رود تا به سوي ديگران، و نيز محروميت از محبت مادري براي کودک دردناک تر از محروميت در همين زمينه از پدر است. اين امر بدان خاطر است که کودک مدت ها در رحم او بوده و با زير و بم حيات و ويژگي هاي خوني و محيطي او انس گرفته است و اين مخصوصا درسه سال اول براي کودک حياتي است. اگر بنا شود جامعه اي بهشت وار پديد آيد قطعا چنين بهشتي تحت قدم مادران است.مادر است که مي تواند درعين فقر و نداري وگرفتاري موجبات دلگرمي فرزندان وهمسر خود را در خانه فراهم کند وکانون خانوادگي را کانون انس والفت نمايد. او با آراستن خانه، مديريت واظهار احساسات و عواطف خود موجبات دلبستگي و راحتي آنها را فراهم آورده و خانواده را نسبت به زندگي راغب گرداند. زني که دوش به دوش شوهر جسورانه با مشکلات زندگي مي جنگد. زني که با مثبت انديشي وخوش بيني به شوهر روحيه مي دهد، زني که با اعتماد به نفس بي پايان هميشه مشوق شوهر است .زني که صرفه جوست، زني که در تربيت فرزندان وبرآوردن نيازهاي شوهر از هيچ کوششي فروگذار نمي کند، جايگاه ويژه اي دارد.

پانوشت ها :
 

1- بهداشت روان Mntal helth
2- آلفرد آدلر Alfered adler
3- بروکس Bruks
4- دانا Dana
5- نيل Nil
 

منابع:
الف: به فارسي
- اميدي بردزرد ، مرضيه.(1381)، بررسي رابطه بين سلامت رواني در مادران و فرزندان دختر سال سوم دبيرستان هاي شهرستان بهبهان.
- بروکس ، دانا. (1955) ، هفت راز زنان موفق، ترجمه : غلامرضا صالحي معوا، (1381)، خدمات فرهنگي رسا، تهران.
- جوادي آملي، عبدالله(1376)، زن در آيينه جلال و جمال، مرکز نشر اسراء ، قم.
- عريضي ، فروغ. (1381)، خانواده و بهداشت رواني، آواي نور، تهران.
- عسکري، حسين. (1380)، نقش بهداشت روان در زندگي زناشويي، ازدواج، طلاق، چاپ نورتکس، تهران.
-قائمي، علي. (1381)، کودک و خانواده نابسامان سازمان انجمن اولياء و مربيان جمهوري اسلامي ايران، واحد انتشارات ، تهران.
-کيهان نيا، اصغر.(1376)، زن امروز، مرد ديروز: تحليلي بر اختلافات زناشويي، نشر مادر، تهران.
- گري ، روابط زناشويي، موفق، ترجمه: گلکاريان،(1376)، انتشارات تلاش، تهران.
- ميلاني فر، بهروز.(1382)، بهداشت رواني ، نشر قومس، تهران.
-ويليام گلر منينگر، جان ماير، اليس وايتسمن، رشد شخصيت وبهداشت رواني، ترجمه: سيما نظيري(1381)، اداره چاپ وتوزيع بهمن، تهران.
ب: با استفاده از اينترنت
*www.news.gooya.com
*www.tebyan.net
منبع: مجله بهداشت روان 34