پيلينگ به لايه برداري سطحي پوست گفته مي شود که توسط مواد شيميايي يا روش هاي فيزيکي قابل انجام است. لايه برداري با مواد شيميايي با Chemical peeling مي تواند در منزل توسط لايه بردارهاي با درصدهاي پايين که متناسب با پوست بيمار توسط پزشک متخصص پوست تجويز مي شود انجام شودکه به تدريجبا تحمل بيمار غلظت و تعداد دفعات استفاده از اين مواد افزايش مي يابد اين نوع لايه بردارها عمدتاً براي حصول نسخه دلخواه لازم است تا 6 ماه استفاده شوند. لايه بردارهاي شيميايي که تنها توسط پزشک متخصص پوست به کار مي رود بر اساس ماده شيميايي موجود به دودسته تقسيم مي شوند. لايه برداري پس از تميز کردن پوست با زدن ماده شيميايي که اغلب از اسيدهاي ميوه با درصدها يا ترکيبات Jessmet که مجموعه اي از چند نوع اسيد و ترکيب خاص مي باشد انجام مي شود که پس از مدت زمان مشخص پوست شسته شده و معمولاً به فواصل هر 6-2 هفته براي 3-2بار بسته به نياز پوست تکرار مي شود. اگر بيمار سابقه تب خال دارد بايد پزشک را در جريان بگذارد تا داروهاي پيشگيري از تب خال داده شود. لازم به ذکر است که براي پوست هايي که بسيار تيره هستند Peeling شيميايي توصيه نمي شود. پس از لايه برداري عمدتاً پوست صاف تر شده و ضايعاتي مثل زگيل هاي هم سطح پوست وخشونت هاي ناشي از آفتاب و تا حدودي لکه هاي پوستي از بين مي رود. اسکار ناشي از آکنه ها و چين و چروک هاي زيرپوست از بين رفته و از عمق کاسته مي شود. اين روش باعث تحريک کلاژن سازي و بهبود و تغيير مواد زمينه اي پوست شده و سلول هاي فيبروبلاست تحريک شده و در مجموع قوام پوست بهتر مي شود. اگر پوست به مواد شيميايي حساس باشد احتمال ايجاد افزايش رنگدانه پوستي و لک پوستي وجود دارد. پس تأکيد و توجه شديد اين است که Peeling توسط متخصص پوست انجام شود. پس از انجام Peeling چون لايه اي از پوست برداشته مي شود. پوست قرمز شده و ممکن است تا چند هفته اين قرمزي باقي بماند که البته به مرور بهبودي ايجاد مي شود. بسته به عمق Peeling در عرض 5 روز تا يک الي 2 هفته قرمزي بهتر مي شود و پوسته زيري پس از 5-3روز از Peeling اتفاق مي افتد که معمولا تا 2 هفته بعد بهتر مي شود. در بيماراني که جوش صورت دارند پس از Peeling، آکنه ها ( جوش ها) تشديد مي شوند ولي در عرض چند هفته فروکش مي کند.

موارد استفاده Peeling
 

براي درمان آکنه (جوش صورت)، اختلالات بيگماني، پيري و صدمات آفتاب به پوست و برجستگي هاي روي پوست در اثر آفتاب و لک و مک ها و جهت جوانسازي پوست انجام مي شود. توجه به اين نکته حايز اهميت است که در ابتدا آکنه تشديد مي شود ولي با تکرار Peeling، آکنه (جوش ) بهتر شده و اسکار ( جاي) آکنه نيز بهبود مي يابد. لکه هاي پوستي که معمولاً در طي حاملگي بروز مي کند از نظر قرار گيري رنگدانه ها در پوست به سه نوع تقسيم مي شوند:
1-نوع سطحي که رنگدانه ها در لايه سطحي پوست است
2 و 3 عمقي و مخلوط
نوع سطحي و مخلوط به درمان پاسخ مي دهد ولي متاسفانه نوع عمقي آن معمولاً به درمان ها بسيار مقاوم هستند. از نظر بافت شناسي پس از Peeling لايه شاخي پوست ( سطحي ترين لايه پوست ) نازک شده و لايه گرانولر ( لايه زايا) ضخيم مي شود و همين تغيير، باعث شده لايه هاي پوست از پايين ساخته شده و از سطح، لايه برداري ( پوست زيري) انجام شود. به طور طبيعي سير ساخته شدن سلول هاي پوست از لايه گرانولر تا سطح پوست 28 روز طول مي کشد که با تحريک توسط Peeling اين دوره کوتاه تر مي شود و بدين ترتيب پوست جديد، سريع تر ساخته مي شود.
همان طور که قبلاً اشاره شد فيبروبلاست هاي لايه درم پوستي نيز تحريک شده تا کلاژن سازي انجام شده و قوام پوست را بهبود بخشد. از روش هاي فيزيکي لايه برداري پوست مي توان به ميکرودرم ابرشن (Micro derm abrassion) و درم ابرشن (derm abrassion) و ليزرهاي ablative اشاره نمود. که به ترتيب باعث لايه برداري با درجات عمقي بيشتر مي شود.

ميکرودرم ابرشن
 

توسط دو نوع دستگاه پودري و سمباده اي ( با سر الماسه) انجام مي شود، که در نوع پودري توسط دستگاه پودر کلريد روي پوست پاشيده شده و توسط سر دستگاه ماساژ داده مي شود و سپس به وسيله دستگاه اين پودر ساکشن شده و از روي پوست برداشته مي شود و توسط اين پودر سايش روي پوست انجام شده و پودر و پوسته ها توسط دستگاه مکيده مي شوند و در نوع سمباده اي پودري روي پوست پاشيده نمي شود بلکه با سر مخصوص دستگاه که شبيه سمباده است روي پوست سايشي ايجاد شده و پوسته ها توسط دستگاه مکيده مي شود. اين نوع دستگاه جديدتر بوده و به علت عدم استفاده از پودر، براي چشم و دستگاه تنفسي بيمار و پزشک بي خطرتر مي باشد. با افزايش تعداد جلسات ميکرودرم مي توان به عمق بيشتري از لايه برداري دست يافت و در نهايت با استفاده از 10 جلسه يا بيشتراز ميکرودرم به همان عمق دلخواه که با درم ابرشن با ليزر مي رسد، دست يافت. نياز به بي حسي ندارد و پس از انجام آن، بيمار مي تواند به سر کار خود برود و تنها بايد از ضد آفتاب به طور مرتب استفاده کرد و به پانسمان نيازي ندارد. قرمزي پوست نهايتاً تا 24 ساعت مي ماند. بعد از 2-3 روز پوسته ريزي بيمار شروع شده و حداکثر ظرف يک هفته از بين مي رود، پوست شفاف تر شده و بسته به تعداد جلسات و عمق لايه برداري لکه هاي تيره و اسکار آکنه (جاي جوش)و جوش هاي زير پوستي بيمار بهبود مي يابد.

درم ابرشن Derm abrassion:
 

در اين روش لايه برداري در سطحي عمقي تر از ميکرودرم ابرشن انجام مي شود و تا حد سطح بالايي درم مي توان لايه برداري را انجام داد ولي اگر عمقي تر انجام شود امکان ايجاد اسکار وجود خواهد داشت.
براي اسکارهاي عمق آکنه ( جوشگاه هاي جوش ها) و چين و چروک هاي عميق استفاده مي شوند و همچنين جهت از بين بردن اي تاتو و لکه هاي پوستي و رينوفيما نيز کاربرد دارد. در اين روش به بي حسي نياز است و بيمار بايد پزشک را از سابقه تب خال مطلع کند. اگر درم ابرشن بيش از حد مجازعميق کار نشود اسکار نمي گذارد ولي به طور کلي احتمال ايجاد اسکار در نواحي غير صورت بيشتر است. پس از درم ابرشن به پانسمان نياز است و تا 24 ساعت بعد پانسمان و پمادهاي مخصوص روي پوست بيمار باقي مانده و پس از آن شست و شوي مرتب صورت واستفاده از پمادهاي مخصوص لازم است. 10-7 روز طول مي کشد تا زخم ها بهبود يابد ولي قرمزي گاهي 12-2 هفته ادامه مي يابد در اين موقع بيمار به آفتاب بسيار حساس است و حداقل تا 6 ماه پس از درم ابرشنبايد مراقبت جدي از آفتاب داشته باشد تا 2 هفته اول پس از درمان بيمار بايد در خانه بماند يا مراقبت جدي داشته باشدتا دلمه ها به آرامي از روي پوست برداشته شود. بهبودي نهايي تا چندين ماه بعد رخ مي دهد و قرمزي تا چندين ماه ادامه مي يابد. در برخي بيماران لکه هاي تيره در ناحيه درمان شده، ايجاد مي شود که نياز به درمان هاي ضد لک در اين صورت لازم است.

موارد منع استفاده از درم ابرشن
 

درکساني که ترميم زخم هاي آنها به خوبي صورت نمي گيرد، مصرف اخير داروي راکوتان، Isotretion در حين مصرف و تا 4-6 ماه پس از قطع مصرف نبايد درم ابرشن انجام شود.
در بيماراني که سابقه ايجاد کلوئيد ( گوشت اضافي) در ناحيه زخم ها را دارند.
پرتودرماني اخير يا سوختگي شيميايي و حرارتي عميق، وجود عفونت هاي باکتريايي و تب خال و زگيل در ناحيه پوست ودر افرادي که مشکلات رواني ( سايکوز) دارند نبايد درم ابرشن انجام شود.

ليزر
 

در نهايت روش ديگري که جهت لايه برداري و جوان سازي پوست انجام مي شود ليزر است که خود مبحث جدا وکاملي دارد. انتخاب بيمار بسيار مهم است چرا که اکثر بيماران از ليزر يک ديدگاه غلط دارند و فکر مي کند ليزر بدون درد و خونريزي است و پس از بيرون آمدن از اتاق ليزر پوستي بسيار صاف وخوب بدون درد و خونريزي دارند و تمام اسکارها از بين مي رود ولي عملاً اين گونه نيست.
به طور کلي جهت جوانسازي پوست مي توانا از دو نوع ليزر استفاده کرد:
1- ليزرهايي که بدون برداشتن لايه پوست با تحريک کلاژن سازي باعث بهبود کيفيت و قوام پوست و رفع چروک هاي ظريف مي شود به نام non ablative Laser مي باشد.
2- ليزرهايي که توسط اشعه ليزر لايه برداري را در سطوح مختلف پوست انجام مي دهند و ablative laser نام دارند که از جهتموارد استفاده تا حدودي شبيه به درم ابرشن مي باشد و با صلاحديد متخصص پوست مي توان از اين روش استفاده نمود.
منبع:مجله دنياي زنان ش 57