... نور روز و نورهاي مصنوعي، هرکدام به صورتي متفاوت بر رنگ ها تأثير مي گذارند. بنابراين در موقعيت هاي مختلف، انتخاب هاي رنگي ما بايد متفاوت باشد. نور حاصل از لامپ هاي هالوژن سفيدتر از نور لامپ هاي معمولي است که اين موضوع در چگونگي نمايش يک رنگ تأثير زيادي مي گذارد. نور طبيعي روز و با رده هاي مناسب، نور مطلوب را ايجاد کنيد. براي هدايت و يا تعديل نورهاي مصنوعي نيز مي توان از حباب هاي شيشه اي و کلاهک هاي آباژورها استفاده نمود.
فلز، شيشه و آينه به دليل منعکس کردن نورها و رنگ ها در کيفيت نور و رنگ انتخاب شده دخيل هستند.
شناخت انواع رنگ ها: سريع ترين و آسان ترين راه شناخت نوع رنگ مطالعه ي برچسب يا بروشور آن است. به طور کلي رنگ ها از نظر ساختمان داراي دو جزء سازنده هستند:
1- رنگ که يا از نوع رنگدانه است يا از نوع جوهر رنگ
2- مايعي که رنگدانه يا جوهر رنگ در آن حل شده است که ممکن است اين مايع آب يا روغن يا مخلوطي از زرين هاي مصنوعي و پلاستيکي باشد.
چسب و ملات هاي کارخانه اي، رنگ را مقاوم کرده و طرز کار با آن ها ساده و آسان است. اما کارخانه جات سازنده اين مواد، در جهت استفاده از منابع جديد و جايگزين هاي مناسب تر تشويق و حمايت نمي کنند. هم زمان با پيشرفت نقاشي ديواري تزئيني، تکنيک هاي سنتي مانند: « آهک شوري»، « رنگ شوري» و گچ بري هاي ساده به شکل گسترده اي رواج پيدا کرده است.
اميد است که به منظور حفظ محيط زيست، توليد محصولاتي که از رنگدانه ها و چسب ها و حلال هاي با منشاء آلي استفاده مي شود، افزايش يافته و بيشتر در دسترس هنرمندان قرار گيرد.

پالت هاي رنگي:
 

در مرحله ي انتخاب مايه رنگي، بهتر است که شما مجموعه هايي از نمونه هاي رنگي به عنوان مرجع، داشته باشيد که به آن ها مراجعه نمائيد. اين نمونه ها مي تواند، کارت پستال، نقاشي، عکس، اشياء مورد علاقه يا تکه پارچه هاي رنگي، کاتالوگ هاي رنگ يا هر چيز ديگري باشد. نمونه هايي را که جمع آوري مي کنيد، براساس اصل « هماهنگي» گروه بندي کرده و روي يک مقواي کلفت يا يک تخته نصب کنيد.
اين نمونه ها، رنگ هاي اصلي را در غلظت ها و تناليته ها و کيفيت هاي مختلف به نمايش مي گذارند و همچنين نشان مي دهند که هر رنگي روي سطوح با جنسيت هاي مختلف، چه کيفيتي پيدا مي کند و در ترکيب با رنگ هاي ديگر چه نمايشي خواهد داشت.
تهيه اين نمونه ها، به شما ايده هايي از اشياء مختلف مي دهد که در اجراي پروژه ي شما الهام بخش خواهد بود، شما مي توانيد حتي از گل ها و گياهان، عکس و فتوکپي هاي رنگي تهيه کنيد که هم در مجموعه هاي خود آن ها را داشته باشد و هم در کار دکوپاژ از آن ها استفاده نمائيد.
مي توانيد از کاتالوگ هايي که در فروشگاه هاي رنگ موجود است، اسکن تهيه کنيد و به عنوان نمونه هاي کاملي از بافت و رنگ خواهد بود که شما مي توانيد با تهيه عکس و فتوکپي در سايزهاي مختلف از آن ها، به هنگام کار بر روي کف و ديوار با قرار دادن آن ها در محل، در مورد انتخاب مايه رنگي مناسب به نتايج خوبي برسيد، همچنين براي تصميم گيري مناسب تر و ارزش گذاري دقيق و اجتناب از اشتباهات پيش بيني نشده، نمونه ها را در محل مورد نظر در معرض نورهاي متنوع قرار دهيد. حتي توصيه مي شود که پس از انتخاب مايه رنگي دلخواه و بافت مورد نظر، روي يک تکه تخته يا کاغذ مناسب، رنگ و بافت انتخابي را اجرا کنيد. سپس با قرار دادن آن در محل و تاباندن نور انتخابي، تصميم نهايي را اتخاذ نمائيد.
مواد و مصالح و وسايل و تجهيزات: بعضي از مواد هستند که نسبت به رنگ، همه فن حريف و چند کاربردي هستند. اما براي اينکه بتوانيد حداکثر استفاده را از آن ها بنمائيد، بايد ابزار و وسايل صحيح اين کار را در اختيار داشته باشيد و راه و روش درست استفاده از آن ها را بدانيد. بنابراين در تهيه وسايل غير ضروري، ريخت و پاش و ولخرجي زياد به خرج ندهيد. بهتر آن است که صرفاً اقلام خاص و ضروري را فراهم سازيد تا اين که، مجموعه ي زياد و گران قيمت از وسايل را که شايد هرگز مورد استفاده قرار نگيرند.
مجموعه کارهايي که در اين کتاب ارائه مي شود با تعداد محدودي وسايل خاص، قابل اجراست که در اکثر فروشگاه هاي مخصوص اين وسايل، عرضه مي شوند.

رنگ ها، گليزها( Glazes) و جوهر رنگ ها
 

رنگ ها از سه جزء مختلف تشکيل شده اند:
1- رنگ دانه
2- چسب
3- مايع حلال رنگ دانه
1- رنگ دانه ها وظيفه رنگ بخشيدن و پوشش دادن به سطح را دارند.
2- چسب ها، چسبندگي و دوام رنگ را بر روي سطوح باعث مي شوند.
3- مايع حلال رنگ دانه، قلم خوري رنگ را بر روي سطح امکان پذير مي نمايد.
رنگ ها به دو دسته کلي تقسيم مي شوند، يا پايه آب هستند يا پايه روغن. استفاده از رنگ هاي پايه آب مطلوب تر به نظر مي رسد، به دليل اين که غير سمي، بي بو و بي ضرر براي محيط زيست مي باشند. اگرچه نسبت به رنگ هاي پايه روغن آسيب پذيرتر هستند. رنگ هاي پايه روغن که به رنگ هاي « الکيدي» نيز معروف اند، دير خشک مي شوند که اين خود براي مبتديان مزيت بزرگي است و در نهايت پوشش مقاوم تر و ماندگارتري را به ما مي دهد.
گليز ماده اي است که با رنگ ترکيب مي کنند و روي رنگ زمينه خشک شده، يک لايه از آن مي زنند. گليز، رنگي را که با آن ترکيب مي شود، شفاف و به اصطلاح Transparent مي کند. قانون معمول اين کار اين است که گليز پايه آب را روي رنگ زمينه پايه روغن( الکيدي) مي زنند. تنها استثناء اين است که گليز پايه روغن را مي توان روي رنگ زمينه امولسيوني ( در ادامه توضيح داده خواهد شد) نيز استفاده کرد.
جوهر رنگ ها عصاره ي رنگيني هستند که اگر بخواهيم براي نقاشي با قلم از آن ها استفاده کنيم، حتماً بايد با « ورني» يا « گليز» يا « رنگ اکريليک» مخلوط شوند. ليستي که معرفي مي شود تعدادي از انواع معمول و آشناي رنگ هاست.
بخاطر داشته باشيد که خصوصيات انواع مختلف محصولات، بسيار با هم متفاوت است. براي دستيابي به بهترين نتيجه، همواره دستورالعمل کارخانه ي سازنده ي محصول را مطالعه کرده و مطابق آن عمل نمائيد.
آسترهاي اکريليک: پايه آب هستند و براي پوشاندن و سيل کردن سطوح چوبي و انوع فيبر استفاده مي شود.
زير کار پايه روغن: براي زير سازي بخصوص سطوح چوبي به کار مي رود که قبل از رنگ زمينه زده مي شود و ترکيبي است از زير رنگ و آستري.
رنگ هاي امولسيوني: پايه آب هستند که در دو نوع مات و نيمه مات وجود دارد.
Stencil paint: پايه آب هستند. از رنگ هاي امولسيوني روان ترند. فقط در انواع متاليک و براق موجود است. به عنوان جوهر رنگ هم قابل استفاده است.
رنگ چوب: رنگي است که فرمول آن مخصوص چوب طراحي شده است. مات و پوششي است و حالت گچي و پُر پودر دارد. کار آستر زير رنگ را هم انجام مي دهد. با آب رقيق مي شود و مي توان تکنيک « رنگ شويي» را بر روي چوب خام با آن انجام داد.
رنگ هاي کازئيني: با آب رقيق مي شوند و نمايشي شبيه تکنيک « آهک شويي» دارد.( کار نمايي غبارآلود به خود مي گيرد) براي کار روي مبلمان و ديوار هر دو مطلوب است. چنان چه بخواهيد براي فضاي باز از آن استفاده نمائيد، حتماً لايه محافظ روي آن بزنيد.
رنگ هاي روغن: در انواع براق، نيمه براق، نيمه مات موجود است. نوع براق آن به عنوان رنگ نهايي روي کارهاي چوبي استفاده مي شود. انواع نيمه براق و نيمه مات، هم روي چوب استفاده مي شود و هم روي ديوارهايي که خرابي و فرسودگي معمولي داشته باشند. همه انواع رنگ هاي روغن قابل شستشو هستند.
رنگ هاي اکريليک: نيمه مات هستند. استفاده از آن ها نسبت به رنگ هاي روغني براي حفظ محيط زيست مناسب تر است ولي بطور کلي از رنگ هاي روغني کم دوام ترند.
رنگ هاي متاليک: در انواع تيوپي، قوطي اي و اسپري در دسترس هستند. محصولات اکريليک جديدي با رنگ هاي صدفي، قوس و قزحي و چند رنگه به بازار آمده است. کاملاً شفاف( Transparent) هستند و هاله اي رنگين بر روي رنگ زمينه ايجاد مي کنند.
رنگ آبه ها: پايه آب هستند، نيمه شفاف اند و فرمول ساخت آن ها ترکيبي است از گليزهاي رنگي و افزودني هايي که روند خشک شدن را به تأخير مي اندازد.
گليز امولسيوني مات: محصولي بر پايه آب است. براي رقيق کردن رنگ استفاده مي شود و به عنوان محافظ رنگ نهايي به کار مي رود.
گليز اکريليک: در مقابل آب و حرارت مقاوم بوده و به مرور زمان زرد نمي شود. پايه آب بودن آن باعث مي شود که سرعت خشک شدن کار بالا رود و بيشتر از 15 الي 30 دقيقه فرصت ادامه کار را نمي دهد. رنگ اکريليک را رقيق مي کند و کار شفاف سازي رنگ اکريليک را انجام مي دهد.
گليز روغن: براي ترکيب با رنگ روغن و رقيق و شفاف کردن آن استفاده مي شود. ولي به مرور زمان زرد مي شود. گليز روغني را مي توان با تينر فوري رقيق تر نمود.
رنگ روغني آرتيست: رنگ هايي هستند که در ترکيب با گليز روغني رقيق تر و روان تر مي شوند. کيفيت شفاف ( Transparent)مي يابند. در تکنيک هايي مانند بافت « مرمر» که به رنگ هاي پخته و خاکستري هاي رنگين احتياج داريم، کاربرد فراوان دارد. رنگ هاي روغني آرتيست را با « خمير رنگ ها» نيز مخلوط نمود و رنگ هاي جديد متنوعي ساخت. خمير رنگ ها، خميرهايي هستند از درصد بالايي رنگ دانه( Pigment) يا جوهر رنگ( Dye) به همراه حلال تشکيل شده اند.
اين خميرها مي توانند حاوي رزين يا Medium باشند يا نباشند. در انواع پايه آب داشتن رزين الزامي نيست يا مقدار آن کم است ولي در انواع پايه روغن حتماً رزين لازم است.
کاربرد اين خميررنگ ها در رنگ سازي بدين ترتيب است که مقدار کمي از آن ها را به رنگ آماده( بيشتر سفيد) مي زنند تا رنگ مورد نظر ديگري را بسازند. قدرت و شدت رنگ ساخته شده بستگي به سازگاري رزين هاي آن ها( خمير رنگ و رنگ اوليه) و ميزان رنگ سفيدي دارد که داخل رنگ اوليه وجود داشته است. هرچقدر رزين هاي آن ها سازگارتر و ميزان رنگ سفيد رنگ اوليه کمتري باشد، رنگ ساخته شده، تيره تر خواهد شد. اين کار در ايران معمولاً در کارخانه هاي رنگ سازي انجام مي گيرد ولي به تازگي بعضي از فروشگاه هاي رنگ، نموده اند. قانون کل ساخت رنگ از اين طريق، اين است که چند قطره از خمير رنگ آماده را داخل يک رنگ ساخته شده مي ريزند و آن را روي کار امتحان مي کنند تا به نتيجه مطلوب برسند.

رنگ هاي بافت دار و گچ هاي مخصوص:
 

رنگ هاي نماي خارجي: در دو نوع صاف صيقلي و زبر خشن، عرضه مي شود. براي ايجاد بعضي از تکنيک هاي روي گچ و سنگ به کار مي رود.
پودر بافت ساز ديوار: مخلوطي از پودر شيشه( Quartz) و خاک رس و سلولز است. اين پودر را مي توان با رنگ پلاستيک مخلوط کرد.
سنگ گچ( سولفات کلسيم): شبيه گچ معمولي است ولي ديرتر از آن خشک مي شود، در رنگ هاي صورتي و خاکستري عرضه مي شود. نوع سفيد آن را مي توان به وسيله ي رنگ دانه ها و جوهر رنگ ها به رنگ دلخواه در آورد.
انواع ديگر گچ: سيمان و گچ هاي مرمر مانند که براي استفاده از آن ها دانش و مهارت خاصي لازم است. پوششي سخت است که اگر ساب داده شود سطحي صاف و صيقلي و براق خواهد داشت.
خاک رس طبيعي: مي توان آن را با آب مخلوط کرد. وقتي به صورت خميري مناسب براي کار در آمد، بر روي سطحي که قبلاً آماده شده باشد، کار کرد. بهتر است روي سطحي کار شود که در آنجا جريان هوا وجود داشته باشد.

مواد و مصالح مخصوص:
 

برگ هاي فلزي: به صورت ورق طلا، نقره، مس و يک سري ورق هاي آلياژهاي مختلف و حتي ورق طلا و نقره مصنوعي وجود دارد. در دو نوع ورق هاي مقابل انتقال و ورق هاي نازک عرضه مي شود.
ورق هاي قابل انتقال يا پشت برچسب دار: ورق هايي هستند که روي سطوح روغني چسبانده مي شوند. به خاطر کاغذ واکس دار پشت شان، کاربرد و برش آسان دارند ولي تلألو و درخشش هاي ورق هاي نازک را ندارند.
ورق هاي نازک: از قديم روي سطوح با پوشش پايه آب استفاده مي شده و در صورت صيقل دادن بسيار درخشان و براق مي شوند. اندکي بزرگ تر از ورق هاي پشت برچسب دار است. اما چسباندن آن ها مشکل تر است و مهارت مي خواهد.
پودرهاي متاليک و برنزي: از آلياژهاي فلزي ساخته شده است. گاهي براده هاي ميکا يا سلولئيد نيز دارد که در اين حالت درخشان تر مي شود و نمايي همانند رنگ هاي صدفي ايجاد مي کند.
چسب ورق طلا: چسب مخصوصي است با پايه آب با غلظت شير، در ورق طلا کاري استفاده مي شود. انواع پودري، دانه اي و ورقه اي دارد.
جسو: براي بوجود آوردن سطحي صاف که روي آن ورق طلاي نازک بچسبانيم بکار مي رود. در قديم از ترکيب چسب خرگوش و مل ساخته مي شود. امروزه پودر ترکيبي آماده آن عرضه مي شود.
بتونه اکريليک: براي بدست آوردن سطحي صاف، همانند جسو، استفاده مي شود.
بايد اين خمير را خوب هم بزنيد تا عمل بيايد و روي سطح بکشيد و با کاردک صاف کنيد و سپس از خشک شدن سمباده بزنيد.
Bole: روي لايه جسو زده شود، براي سيل کردن سطح جسو بعد از خشک شدن آن چسب بزنيد و ورق طلا را بچسبانيد. خميري رنگي است مانند رنگي غني شده عمل مي کند و در نهايت سطح انعطاف پذيري را بوجود مي آورد که در مراحل ساب دادن و صيقلي کردن ورق طلا خوب جواب مي دهد. اين خمير در داخل آب نگهداري مي شود و در رنگ هاي مختلف در بازار عرضه مي شود و ما مي توانيم متناسب با رنگ ورق فلزي که مي خواهيم روي آن بچسبانيم، رنگ را انتخاب نمائيم. بايد به هنگام مصرف با چسب ورق طلا مخلوط شود.
مايع ترک: يکي از راه هاي ايجاد نماي ترک بر روي رنگ استفاده از اين مايع است بدين ترتيب که ابتدا رنگ زمينه را بزنيد. سپس يک دست از مايع ترک بزنيد، پس از خشک شدن، رنگ نهايي را بزنيد. هرچه لايه رنگ نهايي ضخيم تر زده شود، ترک ها بزرگ تر ايجاد خواهد شد. راه هاي ديگري نيز براي ايجاد ترک وجود دارد که در صفحات بعد توضيح داده خواهد شد.
وقتي رنگ زمينه را از نوع رنگ هايي بزنيم که دير خشک شود و رنگ نهايي را از نوع رنگ هايي که زود خشک مي شوند و شکننده هستند بزنيم، ترک ايجاد خواهد شد. سپس براي نمايش مشخص تر ترک ها، مي توانيم با رنگ روغن آرتيست يا واکس رنگي، روي ترک ها بماليم و لاي ترک ها را پر کنيم. اين کار نماي کار را قديمي جلوه خواهد داد.
مل: پودر سفيد گچي است که همان طور که قبلاً توضيح داده شد، در ترکيب با چسب ورق طلا در چسباندن ورق طلا به کار مي رود.
( ادامه دارد)
منبع:بانو، شماره 20