خصوصيات جسماني و رواني اجتماعي نوجوانان
 

1. افزايش ناگهاني و سريع رشد
2. تکامل بهبود سيستم قبلي – تنفسي ، ظرفيت بي هوازي محدود است و قدرت تحمل آنان در برابر انباشتگي اسيدلاکتيک به تدريج در حال بهبود و افزايش است.
3. توانايي حرکتي ظريف و ريز به طور مداوم در حال پيشرفت و توسعه هستند.
4. قسمت هاي مختلف بدن به صورت نامتناسب و به تعداد متفاوت از يکديگر رشد مي کنند.
5. در اين دوره عضلات از نظر اندازه و حجم رشد کرده و بزرگتر مي شوند سپس قدرت افزايش مي يابد.
6. در اين مرحله تغييرات گسترده اي در ميزان توليد ترشح هورموني وجود دارد.
7. نوجوانان ، بسيار خود محور هستند و اغلب تصور مي کنند که همواره تحت نظر يا برآورد يا ارزيابي هستند . اين موضوع ممکن است منجر به بوجود آمدن احساس ترس و واهمه از شکست و ناکامي در آنان شود.
8. نوجوانان به تدريج در مورد توانايي هاي فکري و عقلي خود احساس اطمينان کرده و از اين نظر خود را باور مي کنند.
9. مدت زمان توجه و تمرکز آنها در حال افزايش است.
10. مغز قادر است تا اطلاعات بصري را دقيق و سريع پردازش کند.

کيفيت فعاليت حرکتي در سنين 11 تا 14 سالگي
 

1. ورزشکاران بايد در انوع مختلفي از تمرينات رشته خاص ورزشي خود و همچنين ساير ورزشها شرکت نمايند که به آنها کمک مي کند تا زير بناء ورزشي خود را بهتر و مستحکم تر پايه ريزي کنند.
2. در اين مرحله حجم و شدت تمرينات بايد به تدريج افزايش يابد.
3. تمرينات بايد طوري طراحي شوند که ورزشکاران را با تدابير و تاکتيک هاي پايه و اساسي آشنا کنند همچنين باعث توسعه و تقويت فرآيند پيشرفت و تکامل مهارتها شوند.
4. در تمرينات توسعه و بهبود انعطاف پذيري، هماهنگي و تعادل بايد مورد تأييد قرار گيرد.
5. در طي جلسات تمرين و مسابقات بايد فرصت هايي را فراهم کنيم تا نوجوانان بتوانند عرض اندام کنند.
6. از قرار دادن آنان در موقعيت هايي که امکان تحقير وجود دارد بپرهيزيد.
7. تمرينات بايد طوري طراحي شوند که قدرت عمومي آنان افزايش يابد. پايه ريزي و ايجاد زير بنا براي افزايش نيرو و قدرت در آينده در اين مرحله از رشد و پيشرفت ورزشکاران شروع مي شود. (تمرينات با استفاده از وزن بدن ، تکرار زياد تمرينات با وزنه که با مقاومت پايين انجام شود)
8. در اين مرحله تمرينات افزايش ظرفيت هوازي طراحي مي گردد تا در مرحله تخصصي شدن احتياجات و تقاضاهاي تمرين و مسابقه را پاسخ گو بوده و تحمل کنند.
9. نوجوانان در اين مرحله با تمرينات بي هوازي و سبک روزمره آشنا شوند ليکن نبايداين تمرينات فشار بيش از حدي را بر سيستم انرژي اسيد لاکتيک بي هوازي آنها تحميل کند.
10. از شرکت دادن اين گروه سني در مسابقات و رقابت هايي که فشار زيادي را به ساختمان بدن آنان وارد مي کند اجتناب کنيد.
11. سعي شود در برنامه تمرينات تمرکز حواس و کنترل توجه ورزشکاران را تقويت کنيد.
12. ورزشکاران را در موقعيت هاي رقابتي شاد و مفرح قرار دهيد.

مرحله تخصصي شدن 15 تا 18 سالگي
 

در اين مرحله ورزشکاران قادر خواهند بود نيازها و تقاضاهاي تمرينات و رقابت هاي دشوارتر و شديد تر را تحمل کنند. بهترين و بيشترين تغييرات ايجاد شده در تمرينات، در طي اين مرحله اتفاق مي افتد. ورزشکاراني که در مراحل گذشته در يک برنامه تمريني مناسب و جامع شرکت کرده اند که تأکيد آن بيشتر بر رشد و تکامل چند جانبه و کامل بوده است، در اين دوره مي توانند بيشتر انجام تمرينات و فعاليت هايي را شروع کنند که هدف ويژه آنها، رشد و توسعه عملکردي پيشرفته و برتر ، يعني رسيدن به مرحله اوج اجرا است.

خصوصيات جسماني و رواني در مراحل تخصصي شدن
 

1. سيستم قلبي – تنفسي تقريباً در حال تکامل و رسيدن به اعلاي رشد خود بوده و در بعضي موارد کاملاً رشد کرده است و به حد نهايي خود رسيده است.
2. در اين مرحله توانايي تمرين در سيستم اسيد لاکتيک بي هوازي وجود دارد.
3. در اواخر اين دوره فرايند استخوان سازي تقريباً کامل مي شود.
4. در اين شرايط سني نوجوان نياز دارد تا از سوي گروه و دوستان خويش شناخته شده و مورد پذيرش قرار گيرد.
5. ظرفيت و توانايي عقلي و فکري مانند تفکر شناختي ، حافظه، تفکر واگرا، تفکر همگرا و ارزيابي و سنجش به مقدار زيادي عملکردي تر و کارآمد تر است.
6. مهارت هاي تصميم گيري و هدايت و رهبري تکامل و پيشرفت بيشتري دارند.

کيفيت فعاليت هاي حرکتي از سنين 15 تا 18
 

رشد و پيشرفت ورزشکاران را در طي اين مرحله به دقت کنترل کنيد در اين مرحله ورزشکاران تدابيري را براي پاسخگويي به نيازها و تقاضاي هاي جسماني و رواني افزايش تمرين و مسابقه طراحي کرده و يا توسعه خواهند داد. ليکن آنها هنوز نسبت به مشکلات و مسائل جسماني و رواني ناشي از پر تمريني حساس يا ضعيف و آسيب پذير هستند.
1. تمرينات بايد طوري طراحي شوند که توانايي هاي حرکتي عمده و اصلي ورزشي مانند قدرت ، ظرفيت بي هوازي، هماهنگي هاي ويژه و انعطاف پذيري پويا را اصلاح کرده و توسعه دهند.
2. شدت تمرين بايد سريع تر از حجم آن افزايش يابد با اين وجود هنوز هم اين افزايش بايد به تدريج و نسبتاً آرام صورت گيرد. ورزشکاران بايد آمادگي لازم براي انجام فعاليت يا مهارت ويژه با نظم و هماهنگي و سرعت صحيح و مناسب داشته باشند. تمرينات بايد کاملاً مشابه اعمال و فعاليتهايي باشد که در طي مسابقه اتفاق مي افتد. خستگي، پيامد طبيعي تمرينات شديد است. ولي ضرورت دارد که از رسيدن ورزشکاران به وضعيت فرسودگي و ناتواني جلوگيري کرد.
3. ورزشکاران را در فرصت هاي ممکن و پيش آمده در تصميم گيري ها شرکت دهيد.
4. تمرينات چند جانبه و کامل ، در اين سن و مرحله بويژه در مرحله آمادگي عمومي در هر فصل تمرين، بايد مورد تأکيد باشند. با وجود اين بيشترين اهميت به ويژه طي دو مرحله ي آمادگي اختصاصي و مسابقات بايد بر تخصصي شدن و به کارگيري روش هاي تمريني و تکنيک هايي باشد که باعث افزايش بازده و بهبود کارايي در رشته ي ورزشي منتخب مي شوند.
5. ورزشکاران را تشويق کنيد تا با برخي از جنبه هاي نظري و علمي تمرينات آشنا شوند.
6. افزايش و توسعه ي قدرت، بايد در پاسخ به نيازهاي اختصاصي ورزش شروع شود. پرورش و تقويت عضلاتي که در هنگام اجراي مهارت هاي تکنيکي بيشتر مورد استفاده قرار مي گيرند(عضلات اصلي) بايد در اين مرحله تأکيد شود. ورزشکاراني که با وزنه کار مي کنند، مي توانند در اين مرحله تمريناتي را شروع کنند که مستلزم تعداد تکرار هاي کمتر با وزنه هاي سنگين تر هستند. با وجود اين ، تمرينات قدرتي بيشينه که طي آنها حداکثر 4 تکرار در تمرين قابل اجرا است، به ويژه براي ورزشکاراني که هنوز در حال گذراندن مرحله ي رشد خود هستند، توصيه نمي شود.
7. در اين مرحله ، افزايش ظرفيت هوازي براي همه ي ورزشکاران توصيه مي شود.
8. به تدريج ، حجم و شدت تمرينات بي هوازي را افزايش دهيد. در اين مرحله ورزشکاران قادر خواهند بود تجمع و انباشتگي اسيد لاکتيک را بهتر تحمل کنند.
9. تکنيک هاي ورزشي ورزشکاران خود را اصلاح و تکميل کنيد. تمرينات ويژه اي را انتخاب کنيد که در طي اجراي اين تمرينات ، مهارتها از نظر بيو مکانيکي صحيح و پر بازده و از نظر فيزيولوژيکي ، مؤثر و کارآمد باشند. مهارتهاي تکنيکي دشوار و پيچيده بايد به طور مداوم در طي جلسات تمرين، اجرا شود و در برنامه ي تمرينات تاکتيکي ويژه جاي گرفته و در مسابقات نيز به کار روند.
10. تاکتيک هاي فردي وگروهي را توسعه دهيد. همچنين در اين مرحله، ورزشکاران بايد خصوصيات خلاقيت و نوآوري، خويشتن داري، شور و هيجان، برتري طلبي، رعايت اصول اخلاقي و بازي جوانمردانه را در شرايط مسابقه و رقابت از خود نشان دهند.
11. به تدريج تعداد مسابقات و رقابت ها را افزايش دهيد به گونه اي که در پايان اين مرحله ورزشکاران بتوانند به طور مکرر و پي در پي ، همانند يک ورزشکار بزرگسال، رقابت کرده و مسابقه دهند. همچنين در اين مرحله، اهميت دارد که اهداف و مقاصدي را براي مسابقات تعيين کنيد که بر توسعه ي مهارتهاي اختصاصي، تاکتيک هاي فردي و گروهي و توانايي هاي حرکتي متمرکز باشند. اگر چه در اين مرحله کسب نتيجه و برنده شدن، بيش از گذشته اهميت دارد، اما با وجود اين ، نبايد بيش از حد بر آن تأکيدکرد.
12. ورزشکاران بايد در اين مرحله، تمرينات ذهني و فکري را نيز همپا با ساير تمرينات انجام دهند. همچنين بايد فعاليتها و تمريناتي براي آنها طراحي و اجرا گردد که باعث رشد و تقويت تمرکز حواس، کنترل توجه، تفکر مثبت (خوش بيني)، خود تنظيمي، قدرت تجسم (پيش بيني) و افزايش انگيزه ي آنان شده و بدين شکل، عملکرد ورزشکاران را به ويژه در رشته ي ورزشي تخصصي، بهبود بخشند.
13. در اواخر اين مرحله ورزشکاران نبايد در تکنيک هاي اصلي و عمده مشکل خاصي داشته باشند. بنابراين مربي مي تواند به تدريج در اين مرحله از قالب معلم و آموزش دهنده ، بيرون آمده و نقش اصلي خود را به عنوان يک مربي بر عهده بگيرد
/ج