کابوس شبانه
 

فرزندي دارم که گاهي دچار کابوس شبانه شده و ازخواب بيدار مي شود. بهترين راه مقابله با اين مشکل چيست؟
1- ويرانگري هاي و تخريبات توهم انگيز عمدتاً ناشي از بي پناهي و ناتواني کودک است. بدين معني که کودک براين پندار است که نمي تواند در برابر تعرضات اين موجودات واهي از خود دفاع کند، بنابراين در مواقعي ازاين قبيل سريع به بستر کودک برويد و به او بگوييد که در کنارش هستيد و آرامش خود را حفظ کند.
2- فردا صبح که از خواب بلند شد از او بخواهيد که خوابش را براي شما بيان کند. حس اين کار دراين نکته ي اساسي است که از ناخود آگاه و دغدغه هاي کودک آگاه شده و بدين وسيله راحت تر مي توانيد عوامل هراس آفرين او را برطرف سازيد.
3- براي اين که از درگير شدن کودکان در اين تجربه هاي هولناک پرهيز شود. لازم است که چند ساعت مانده به زمان خواب شان، کودکان از ديدن برنامه هاي تلويزيوني ترسناک و خواندن کتاب هاي وحشت انگيز منع شوند. پژوهش ها نشان مي دهد که خواب بازتابي از تجارب روزمره و دل مشغولي هاي ذهن کودکان است.

جويدن ناخن
 

دختري هشت ساله دارم که عادت به جويدن ناخن دارد و اين عادت به گونه يي است که تمامي ناخن هايش بدشکل شده است. اين مساله باعث نگراني من شده است، لطفا راهنمايي کنيد.
- بيشتر کودکاني که گرفتار اين عادت مي شوند از تنش و اضطراب رنج برده و براي رهايي از ترس متوسل به اين عادت مي شوند. يافته هاي علمي نشان مي دهد علت اصلي جويدن ناخن پرخاشگري هاي دروني است که به اين صورت ظهور و بروز پيدا مي کند. اما نکته اي مهم اين است که سرزنش و شماتت کردن اين عمل درست نيست، بلکه بايد ريشه هاي اضطراب کودک برطرف شود.
1- سعي کنيد توجه کودک را به اين عادت زشت جلب کرده و درباره ي کم و کيف اين مشکل با او صحبت کرده و دلايل توقف اين عادت را براي کودکتان شرح دهيد.
2- تلاش کنيد شرايط و موقعيت هاي شکل گيري اين عادت را مورد مطالعه قرار داده و از قبل شرايط واقع شدن اين عمل را متوقف سازيد. براي مثال، ممکن است اين عادت در جريان ديدن تلويزيون و حضور کودک در ميان فاميل يا در ماشين واقع شود. بنابراين جهت خنثي کردن اين رفتار در چنين موقعيت هايي بايد از قبل گام هاي لازم را برداريد.
3- براي اين که کودک دراين رابطه از انگيزه و شوق کافي برخوردار باشد، شايسته است که به همکاري و حسن نيت کودک پاداش بدهيد.

کتک زدن دوستان
 

پسري دارم که هرگاه از دست دوستانش عصباني مي شود شروع به کتک زدن مي کند! چه برخوردي با او داشته باشم؟
- ابتدا بايد دانست که اين رفتار بين بسياري از کودکان وجود دارد و اين رفتار ناشايست عمدتاً ناشي از عدم آگاهي و فقدان کنترل بر روي رفتارها است که بايد از طريق آموزش درست به برطرف کردن اين مشکل اقدام کرد، اما به نکات زير توجه کنيد:
1- رفتارها و تمايلات کودک را در جريان بازي با دوستانش تحت نظر بگيريد و زماني که متوجه شکل گيري خشم در کودکتان مي شويد فوراً به او نزديک شويد و با پرت کردن حواس کودک به مساله ديگري سبب برطرف شدن خشم و ناراحتي او شويد و سپس آن ها را به ادامه بازي تشويق کنيد.
2- از طريق بحث و تبادل نظر، کودک را به آرامش دعوت کنيد و تا مي توانيد کتاب مفيد در اختيار او قرار دهيد تا مطالعه کند.
3- هر باري که کودک مرتکب اين خطا مي شود، با گرفتن شانه هايش او را براي لحظاتي از حرکت بازداشته و با تغيير چهره به او بگوييد که ديگر اين رفتار زشت را تکرار نکند. پس ازاين مرحله، کودک را وادار به نشستن کرده و به او امر کنيد تا زماني که از کرده خود احساس پشيماني نکند حق بلند شدن از جايش را ندارد و نمي تواند به بازي دلخواهش ادامه دهد. در ضمن بايد به سن و سال کودکان توجه کنيد. براي مثال اگر کودکي هفت سال دارد بايد جهت تاديب شدن به مدت هفت دقيقه ساکت بنشيند.
4- مراقب الگو بودن خود در اين رابطه باشيد، چون کودک رفتارهاي اوليه اش را در خانه ياد مي گيرد. بنابراين حتي به شوخي نيز فرزندانتان را کتک نزنيد، چون کودکان هنوز از حس تشخيص درستي برخوردار نبوده و نمي توانند بين شوخي و جدي بودن تفاوتي قايل شوند.

شيطنت در سرويس مدرسه
 

به تازگي متوجه شده ام که فرزندم در سرويس مدرسه بي قراري مي کند و دست به شيطنت، بازيگوشي، اذيت و آزار ديگران مي زند، چه راهکارهايي پيشنهاد مي کنيد؟
1- يکي از راه هاي مهار و کنترل شلوغ کاري در داخل سرويس اين است که کم و کيف اين مساله را از راننده ي سرويس جويا شويد و از او بخواهيد که دقيقاً بر روي جزييات مساله انگشت بگذارد. از راننده بخواهيد که او را درست در صندلي پشت سرش بنشاند چون سرويس مدرسه يک کلاس تربيتي است.
2- چنانچه اين نوع رفتارهاي غير قابل کنترل فرزندتان، ناشي از تحريک دوستش است از راننده ي سرويس بخواهيد که جهت پيشگيري از فتنه و هيجان آفريني، بين فرزند شما و دوستش فاصله بيندازد. به اين صورت که کودک به ظاهر شلوغ کار را در صندلي نشانده و دوستش را به صندلي عقب ماشين بفرستد.
3- چنانچه فرزند شلوغ کارتان علاقه ي مفرطي به سرويس مدرسه دارد. جهت تنبيه کردن (اگر براي شما امکان دارد) او را از اين علاقه براي مدتي محروم کنيد. بدين شکل که با ماشين شخصي خود او را به مدرسه ببريد و با اين کار او را جريمه کنيد و گاهي نيز از او بخواهيد که ماشين را شسته يا اين که اتاق ها را جارو کند.
4- گاهي ممکن است که خود راننده شئونات را رعايت نکند که دراين صورت بايد مدير مدرسه را آگاه سازيد.

عزت نفسي
 

فرزندم در مدرسه از عزت نفس مناسب برخوردار نيست و به راحتي نمي تواند مشکلاتش را حل کند. چگونه به او کمک کنم؟
1- اولين گام در ايجاد عزت نفس و خودباوري کودک اين است که فرد در ساختار خانواده از محبت کافي برخوردار باشد، پس محبت را سرلوحه امور قرار دهيد.
2- سعي کنيد استعدادهاي بالقوه ي او را عينيت ببخشيد، يعني متوجه شديد در چه زمينه يي استعداد دارد: هنر، ورزش، تحصيل و... به او کمک کنيد تا خود را بازيابد.
3- وظايف و مسئوليت هايي را به او واگذار کنيد که توانايي انجام آن را داشته باشد، چون اين امر به او کمک مي کند تا بتواند به خودباوري برسد.
4- کمک کنيد احساسات خودش رضايت داشته باشد.
5- فضاي امن عاطفي را براي او فراهم کنيد.
6- با معلم فرزندتان در تعامل باشيد و علت رفتارهاي او را جويا شويد.
7- به معلم او گوشزد کنيد در شرايطي را فراهم آورد که فرزندتان آزادانه نقطه نظرات خود را بيان کند.
8- توجه مثبت غير مشروط داشته باشيد و او را تحت هر شرايطي پذيرا باشيد.
منبع: نشريه 7 روز زندگي، شماره 117