«تصوير بدني» چشم ، چقدر مهم است و چه عواملي در شكل گيري آن نقش دارند؟
چرا «چاق» مي بينيم ؟
همه ما در اطرافمان افرادي را مي شناسيم كه نسبت به ظاهرشان احساس خوبي ندارند. آنها يا دائم از اضافه وزني كه گرفتارش شد ه اند ناله مي كنند يا بزرگي بيني ، افتاد گي پلك و هزار و يك ايراد د يگر را عامل نارضايتي از خود شان مي دانند . بيشتر قشر درگير با مسائل فيزيكي و ظاهري بد ن را جوانان و نوجوانان تشكيل مي د هند. اغلب آنها نسبت به ظاهرشان بسيار حساس هستند و توجه زيادي به آن دارند. به طور كلي ، واكنش د ختران نسبت به عواملي كه تصور مي كنند نقصي در ظاهرشان محسوب مي شود ، منفي تر از پسران است و در بيشتر جوامع و فرهنگ ها ، زن ها بيشتر بر اساس ظاهرشان قضاوت مي شوند و وضعيت ظاهر در پذ يرش اجتماعي آنها نقش اساسي دارد؛ در حالي كه اين موضوع در مورد مرد ها اهميت كمتري دارد.
در فرهنگ غربي تاكيد بروزن ، ظاهر و سايز مي شود و اغلب جوانان بر اين باورند كه ارزش ها يشان مربوط به عوامل خارجي است. براي مثال لاغر و عضلاني بود ن مهم تر از سختكوشي ، موفقيت و... است . از سويي د يگر چاق بود ن مساوي تنبلي و ضعف و ناتواني است . بنابراين افراد اغلب د يگران را با بي انصافي قضاوت كرد ه و بر اساس وزن و سايزشان آنها را قبول يارد مي كنند . افراد درگير با تصوير منفي از بد نشان مدام فكر مي كنند اگر كمي لاغر تر و عضلاني تر بود ند ، خوشحال تر و موفق تر بود ه و با پذ ير بيشتري از سوي جامعه روبه رو بود ند.
تعريف تصوير بد ن
تصوير بد ن (Body Image) عبارتي است كه مربوط به درك هر فرد از فيزيك ، ظاهر و تعبيري است كه مغز از بد ن ارائه مي كند . تصوير بد ن تشريح مي كند كه افراد وقتي در آينه نگاه مي كنند يا در ذ هنشان تصويري از خوئد دارند ، خود را چگونه مي بينند و نظرشان درباره بد نشان از جمله قد ، شكل و وزن چيست . اساسا تصوير بد ن با احساس يك نفر درباره ظاهر فرد د يگر كه به او در ارتباط است، تعريف مي شود.
در اصل تصوير ذ هني از بد ن واژه اي انتزاعي است و به نگرش هايي گفته مي شود كه افراد نسبت به بد ن خود به عنوان يك واقعيت عيني دارند.در اكثر افراد افسرد ه اختلال و تغيير در تصوير ذ هني از بد ن (تصوير بد ني) در پي درجاتي از نااميدي ، بد بيني و پايين بود ن اعتماد به نفس مشاهد ه مي شود . در مطالعات متعدد روي افرادي كه به نوعي از نقص فيزيكي يا احساس منفي نسبت به بد نشان رنج مي برند، دريافت شد براي تصور بد ني چهار بعد مي توان فرض كرد: 1 ـ راحتي : در مقوله هشيار آگاه شد ن بيماران نسبت به تجارب حسي بد ن خود مانند درد متجلي مي شود. 2 ـ كفايت : به صورت احساس تغيير نسبت به توان بد ن در انجام فعاليت ها و كنش ها آشكار مي شود . 3 ـ قيافه ظاهري : در تغييرات نسبت به ظاهر بد ن نمايان مي شود. 4 ـ قابليت پيش بيني : به ثبات در مورد تصوير بد ني در طول زمان به ويژه پايايي در رابطه با نقص در كنش ها ي بد ن اشاره دارد.
تصوير بد ن با عزت نفس و سبك زند گي سالم ارتباطي تنگا تنگ دارد. تحقيقات نشان داد ه افراد جوان كه در حمايت كافي و مثبت از سلامت و ظاهرشان دريافت مي كنند ، كمتر احتمال دارد د چار نارضايتي ظاهري يا اختلالات خورد ن شوند.
تاريخچه تصوير بد ن
از نقطه نظر روانكاوي ، فرانكوئيس دولتوـ روانكاو كودك ، تئوري اي را بنيان نهاد كه درباره تصوير بد ني ناخود آگاه است . احساسات منفي در يك فرد چاق مي تواند منجر به بيماري هاي رواني اي مانند افسرد گي يا اختلالات خورد ن مانند بولميا شود؛ هر چند كه د لايل متعدد ي ممكن است اين بيماري ها را ايجاد كند.
در صنعت رسانه مباحث زيادي بر اين مسأله تمركز مي كنند كه در چگونه مد ل هايي كه در تلويزيون و سينما حضور دارند تاثير منفي اي بر افراد جوان دارند و بر حس بد ي كه آنها نسبت به تصوير بد نشان پيدا مي كنند ، مؤثر هستند. بسياري از هنر پيشه ها و خوانند گان اروپايي و آمريكا يي اين روزها به دليل كاهش وزن و اندام لاغرشان از طريق رسانه هدف قرار مي گيرند. هنر پيشه هاي معروف و در برنامه هاي تلويزيوني بيشتر به خاطر ظاهر زيبا ، اندام خوب و سبك لباس تلويزيوني بيشتر به خاطر ظاهر زيبا ، اندام خوب و سبك لباس تلويزيوني بيشتر به خاطر ظاهر زيبا ، اندام خوب و سبك لباس پوشيد نشان حضور پيدا مي كنند و بسياري براي داشتن اندامي مناسب رژيم هاي آنها را د نبال مي كنند كه معلوم نيست چقدر علمي است . فكر مي كنيد با شنيد ن خبر رژيم تازه هنر پيشه ها كه فقط توت فرنگي است يا استفاد ه آنها از ماسك هاي چند ش آورد در بهبود و شفاف شد ن پوستشان چه تعداد از جوانان اين كارهاي آنها را تقليد مي كنند؟!اين تعداد رابه آنهايي كه اين حرف ها را قبول نداشتند اما بعد از استفاد ه بعضي از هنر پيشه ها از اين كرم ، شاهد بهبود جوش و آكنه و همچنين صاف و براق شد ن پوستشان بود ند و خود نيز به استفاد ه از روش هاي ابداعي آنها روي آورد ند ، اضافه كنيد .
انسان در طول زند گي ، تصويري از بد ن خود را دروني مي كند و عوامل مختلف زيستي ، محيطي و روان شناختي در شكل گيري تصوير بد ني نقش دارند.متخصصان بهداشت رواني به دليل اهميت تصوير بد ني در ارتباطات اجتماعي و روابط بين فردي تحقيقات متعدد ي را در اين زمينه انجام داد ه و نتايج يافته هاي آنها نشان مي د هد كه بعضي افراد اشتغال ذ هني مداومي درباره ظاهر جسماني خود دارند و با وجود طبيعي يا تقريبا طبيعي بود ن ظاهر جسماني ، ترس مفرط و نگران كنند ه اي را از زشت يا غير جذاب بود ن خود گزارش مي كنند.
از جمله اولين كشورهايي كه بر اثرات تصويربد ني منفي بر جوانان تمركز كرد، دولت استراليا بود.
با بررسي دولت ، اطلاعات زيادي از خانواد ه ها و جوانان به دست آمد . دولت استراليا 2/1 ميليون دلار براي ايجاد راهبرد هايي به منظور ايجاد تصوير بد ن مثبت صرف كرد.
به طور كلي در طول زند گي طبيعي هر انسان دست كم 50 هزار نفر به دليل بيماري هاي اختلالات خورد ن مي ميرند . بيماري هاي مربوط اختلالات خورد ن روي تعداد زياد ي از مرد م تاثير دارد آمارها از اين قرار است:
7 ميليون ـــــــــــــ تقريبا 7 ميليون دختر وزن به نوعي با اختلالات خورد ن درگيرند.
1 ميليون ـــــــــــــ تقريبا يك ميليون پسر و مرد با اختلالات خورد ن درگير هستند.
63 كيلوگرم ـــــــــ به طور ميانگين زنان در آمريكا 63/5 كيلوگرم وزن و 160 سانتي متر قد دارند و اين در حالي است كه مد ل هاي به ظاهر فشن 23 درصد كمتر از زنان معمولي وزن دارند ؛ به اين مفهوم كه آنها كمبود وزن دارند ،نه تناسب اندام .
53 كيلوگرم ـــــــــ به طور ميانگين مد ل ها در آمريكا 53 كيلوگرم وزن و 177 سانتي متر قد دارند .
42 درصد ــــــــــ 42 درصد از كود كان د بستاني كه در پايه اول تا سوم قرار دارند مي خواهند لاغرتر از آنچه هستند ، باشند .
80 درصد ــــــــــ 80 درصد از كود كان 10 ساله از اينكه چاق شوند واهمه دارند .
25 درصد ــــــــــ 25 درصد از مردان و 45 درصد از زنان تحت رژيم روزانه قرار دارند .
80 درصد ـــــــــــ 80 درصد از زنان از ظاهر خود ناراضي هستند.
51 درصد ـــــــــــ 51 درصد از دختران نه و 10 ساله زماني كه تحت رژيم غذايي باشند احساس بهتري دارند.
35 درصد ـــــــــــ 35 درصد از رژيم گيرند گان به سمت رژيم هاي پاتولوژيكي مي روند كه از اين درصد 25 درصد به طور كامل يا نسبي د چار سندرم اختلالات خورد ن مي شوند.
اعتراض ستاره هاي سينما لاغري مفرط هنر پيشه ها
ما كه خوبيم
من ظاهرم را دوست دارم . اين جمله اي است كه جنيفر لاوهويت در اعتراض به لاغري مفرط هنرپيشگا ن هاليوود مي گويد. او هم يك ستاره هلايوود است اما از اينكه در هاليوود وسواس زيادي ايجاد مي كنند كه هنرپيشگا ن زن شد يدا لاغر باشند انتقا د مي كند. او معتقد است همه هنر پيشگان نبايد سايزشان صفر باشد. در عكس هايي كه به تازگي ا اين هنر پيشه چاپ شد ه وزن او زياد شد ه است و بعضي د يگر از هنر پيشگان او را مورد تمسخر قرار داد ه اند . او كه به تازگي با هنر پيشه اي اسكاتلندي به نام اسكات مك هال نامزد شد ه و در وب سايت خود از تشويق هنرپيشگان به لاغري مفرط انتقاد كرد ه و گفته كه نمي خواهد در اين زمينه چيزي بشنود. او مي گويد: «مد ت هاست در مقابل اين فشار سكوت كرد ه ام اما اين بار سخن مي گويم ؛ نه تنها براي خود م بلكه براي هزاران زني كه به دليل اين تفكرات با ظهار خود در جنگ و نبرد هستند تا خودشان را شبيه اين استاندارهاي هاليوودي بكنند. سايز صفر شرط زيبايي نيست و كسي كه سايزش دواست چاق محسوب نمي شود.من با كمال لذ ت عكس هاي نامزد ي ام را چاپ مي كنم و برايم مهم نيست كه چاق به نظر برسم يا خير . مهم اين است كه من ظاهرم را دوست دارم.»
لاغرها زيبا نيستند
كيت وينسلت كه با تايتانيك مشهور شد و سال گذ شته اسكار گرفت هم از پيشگامان مبارزه با تبليغ لاغر مفرط در هاليوود است . او مي گويد : «امروزه زنان دائما با عكس هاي تبليغاتي هنر پيشگان هاليوود راغب مي شوند كه لاغري شد يد را د نبال كنند در حالي كه اين موضوع اشتباه است و در جهت سلامتي نيست . هيچ كس كامل نيست و همه بايد روال زند گي خود را عاد ي ، طبيعي و با شرايط خود شان تعيين كنند. من د وست ندارم د ختران نسل بعد از ما فكر كنند فقط زنان لاغر در لباس هاي خاص زيبا هستند و تمايل ندارم با اين تفكر به زند گي ادامه د هند.»
تصوير بدني تاثير مهمي در ميزان اعتماد به نفس مادارد
زيبايي به نام «من»
ستاره سمايي ::«من چاقم... من خيلي لاغرم .. اگر قدم بلندتر (كوتاه تر) بود ، اگر موهايم فر بود ، اگر موهايم لخت بود ، اگر بيني ام كوچك تر بود ، اگر عضلاتم بزرگ تر بود ، اگر پاهايم بلند تر بود و... بهتر بود و خوش قيافه تر بود م.» اين جمله ها به نظرتان آشنا نيست؟ آيا شما هم عادت داريد خود تان را تخريب كنيد؟ اگر اين طور است ، بدانيد كه در اين ميان تنها نيستيد ، اگر نوجوان هستيد ، هنوز تغييرات زيادي در بد نتان رخ خواهد داد و همان طور كه اين تغييرات شكل مي گيرند ، تصور شما نسبت به خود تان هم عوض مي شود. بسياري از مرد م از همان دوران نوجواني نمي توانند خود را با اين تغييرات تطبيق د هند و همين امر بر اعتماد به نفسشان تأثير مي گذارد.
براي بسياري از مرد م ـ به خصوص كساني كه در سال هاي اوليه نوجواني قرار دارند ـ تصوير بد ن رابطه مستقيمي با سطح اعتماد به نفسشان دارد . به همين خاطر است كه هر قدر بچه ها بزرگ تر مي شوند و به سنين نوجواني نزديك تر ، بيش از پيش نسبت به ديد ديگران در مورد خود شان اهميت مي د هند .
بلوغ و اعتماد به نفس
بعضي از نوجوانان در آغاز بلوغ با اعتماد به نفسشان د چار كشمكش مي شوند؛ چرا كه بد نشان دستخوش تغييرات بي شماري مي شود. اين تغييرات با حس طبيعي «ميل به قابل قبول بود ن» تركيب شد ه وباعث مي شود افراد دائما خود را با د يگران مقايسه كند. اين افراد ممكن است خود را با اطرافيان يا حتي با افراد مشهور و بازيگراني كه در تلويزيون ، فيلم ها و مجلات مي بينند ، مقايسه كنند.
اما چنين مقايسه اي از پايه و اساس اشتباه است ؛ چرا كه تغييراتي كه در اثر بلوغ پد يد مي آيد ، در هر فردي متفاوت است . اين روند در بعضي ها سريع تر و در برخي كند تر است . در بعضي ها يك لايه چربي به صورت موقت تشكيل مي شود تا بد ن براي يك مرحله ناگهاني رشد آماد ه شود كه اين درشت تر شد ن ، در بعضي ها تا هميشه باقي مي ماند و بعضي ها وضعيتي بر عكس دارند : هر قد ر هم پرخوري كنند ، همچنان استخواني و لاغر مي مانند ؛ چرا كه تمام اين تغييرات به نوع برنامه ريزي و عكس العمل ژن هاي بد ن افراد بستگي دارد.
تغييراتي كه در دوران بلوغ رخ مي د هد ، در احساس دختران و پسران نسبت به خود شان موثر است . شايد بعضي د ختران در مورد بد نشان كه در حال بالغ شد ن است ، احساس ناراحتي و خجالت داشته باشند . بعضي ها هم آرزو مي كنند كه بد نشان زود تر به تكامل برسد. شايد د خترها احساس فشار كنند كه بايد لاغر بمانند و پسرها از اين ناراحت باشند كه بد نشان به اندازه كافي ، بزرگ و عضلاني نيست!
اعتماد به نفس سالم
اگر شما تصوير بد ني مثبتي داريد ، احتمالا از هماني كه هستيد ، خوشتان مي آيد و خود را قابل قبول مي دانيد . اين برخورد مثبت به شما اجازه مي د هد تا جنبه هاي د يگر بزرگ شد نتان را كشف كنيد ، مثلا توسعه رابطه هاي خوب دوستي ، مستقل شد ن از والد ين و به چالش كشيد ن خود از لحاظ فيزيكي و رواني. در نهايت مي توان گفت كه پرورش داد ن اين بخش ها در خودتان باعث تقويت اعتماد به نفس شما مي شود.
يك برخورد مثبت و خوشبينانه مي تواند در پرورش اعتماد به نفسي قوي و محكم به افراد كمك كند . مثلا وقتي اشتباه مي كنيد، به جاي اينكه بگوييد : «واي! من يك بازند ه هستم»، بهتر است بگوييد : «خب من هم آد م هستم و اشتباه مي كنم.» يا مثلا وقتي شرايط مطابق ميلتان پيش نمي رود ، د يگران را مقصر ندانيد.
از آنچه هستي ، خرسند باش
بعضي ها فكر مي كنند بايد ظاهر يا رفتارشان را تغيير د هند تا احساس خوبي نسبت به خود شان داشته باشند اما در واقع فقط لازم است كه د يد و تصور خود را نسبت به ظاهر و شخصيت خود تغيير د هند.
اولين نكته اي كه بايد به خاطر سپرد ه شود ، اين است كه بد ن شما ـ جدا از اندازه ، شكل و رنگش ـ به هر حال بد ن شماست . اگر خيلي در مورد وزن يا اندازه بد نتان نگران هستيد ، از يك متخصص كمك بگيريد تا متوجه شويد كه همه چيز مرتب است يا نه ؛ اما ياد تان باشد كه شكل و اندازه بد ن شما فقط به شما مربوط است و هيچ كس د يگري حق ندارد در اين مورد د خالت كند!
در مرحله بعد ، واقعگرايانه بررسي كنيد كه كدام يك از جنبه هاي ظاهري خود را مي توانيد تغيير د هيد و كدام را نمي توانيد ؛ هر فردي (حتي مشهور ترين افرادي كه كامل به نظر مي رسند)دغد غه هايي دارند ـ مثل قد يا اندازه كفش ـ كه نمي توانند تغييرش د هند و مجبورند با آن كنار بيايند.
اگر مشكلاتي در خود مي بينيد كه قابل حل هستند (مثلا ميزان خوش اندام بود نتان ) آن را با تعريف كرد ن هد ف هايي تحقق بخشيد . مثلا برنامه اي بگذاريد هر روز ورزش كنيد و غذاهاي مقوي بخوريد . بعد هم اين برنامه را تا به نتيجه رسيد ن هد فتان ، د نبال كنيد.دستيابي به اهدافي كه براي خود تعيين كرد ه ايد ، راه مناسبي براي تقويت اعتماد به نفس است .
وقتي احساس هاي منفي در مورد خود تان در گوشتان طنين مي اندازد ، به خود تان بگوييد «ساكت باش!» سعي كنيد هر روز با تعريف و تمجيد از خود، اعتماد به نفستان را افزايش د هيد ? براي اين كار ، هر روز عصر فهرستي از سه اتفاق يا عملكرد خوب آن روز خود را كه واقعا باعث شاد ماني تان شد ه ، تهيه كنيد . اين موارد مي تواند حتي شامل نحوه تابش آفتاب به صورت شما ، شنيد ن صداي موسيقي مورد علاقه يا نحوه خند يد ن يك دوست به لطيفه هاي شما باشد . با تمركز بر جنبه هاي مثبت زند گي و كارهاي خوبي كه انجام مي د هيد ، مي توانيد احساسي كه در مورد خود تان داريد ، عوض كنيد.
نمره Body Image شما چند است؟
به اين سوال ها جواب د هيد تا ببينيد چقدر ، از تصوير بد ني تان راضي هستيد
اين آزمون سريع و ساد ه است .كافي است به هر يك از سوال ها پاسخ بله ياخير بد هيد.(اگر نيم توانيد به سوالي پاسخ صد درصد نادرست بد هيد آن را درست قلمداد كنيد)
1 آيا در ظاهر شما چيزي وجود دارد كه شما واقعا از آن بد تان بيايد؟
2 آياشما بيشتر به چيزهايي كه در ظاهرتان دوستشان نداريد فكر مي كنيد تا بخش هايي كه دوستشان داريد؟
3 آيا شما زمان زياد ي را در نگراني از افكار د يگران درباره ظاهر تان مي گذرانيد؟
4 آيا ظاهر شما واقعا در تعيين ارزشتان مهم است ؟
5 آيا افكار منفي مشابهي درباره ظاهر تان نا گهان به مغزتان هجوم مي آورند؟
6 آيا شما از فعاليت هاي خاص يا وضعيت هاي خاص دوري مي كنيد چون احساس عد م اعتماد به نفس ظاهري مي كنيد ؟
7 آيا شما زمان و پول زياد ي را صرف اصلاح ظاهرتان و تلاش براي رسيد ن به كمال فيزيكي مي كنيد؟
8 آيا شما به لباس ها و لوازم آرايشي براي پوشاند ن نقايص در ظاهرتان اعتماد مي كنيد؟
9 آيا شما اغلب در جست و جو براي يافتن يك رژيم غذايي موثر ، لباس مناسب يا لوازم آرايش خاص يا شكل مو هستيد؟
10 آيا احساس شما درباره چهره تان در مسير قبول خود تان است يا اينكه از هر روز زند گي لذت مي بريد؟
11 آيا قبول بد ني كه با آن زند گي مي كنيد برايتان سخت است؟ آيا دوست داشتيد در قالب د يگري زند گي كنيد؟
تعداد سوالاتي كه شما به آن پاسخ «خير» داد ه ايد را بشماريد. هر جواب «خير» يك امتياز دارد.
امتياز 11-10 به اين معناست كه شما تصوير بد ني كاملا مثبت داريد.
امتياز 9-7 نشان مي دهد تصوير بدني شما ضعيف است.
امتياز 3 و پايين تر به شما مي گويد تصوير بد ني ضعيف شما به شدت نياز به بهبود دارد .
اگر امتياز كمي به دست آورد ه ايد همين امروز شروع به ساختن تصو ير بد ني سالم و سلامت كنيد.
منبع:همشهري مثبت 180