اوقات فراغت پديده‌اي است که با صنعتي شدن و پيشرفت تکنولوژي و شهرنشيني ايجاد شده است. شايد برخي انحرافات جوانان به دليل بيکاري و بيهودگي آنان در اوقات فراغتشان است. وقتي جوان بيکار مي‌شود احساس سردرگمي و سرگرداني مي‌کند و اينجاست که براي گذران اوقات خود به شيوه‌ها و فعاليت‌هاي مختلف متوسل مي‌شود و چه بسا همين بي‌برنامگي زمينه را براي انجام بزهکاري‌ها و انحراف او فراهم کند. اگر اين اوقات به خوبي برنامه‌ريزي شود با استفاده از پتانسيل‌هاي جوانان مي‌تواند جامعه را به سمت پويايي و نوآوري سوق داد و علاوه بر آن زمينه براي بروز خلاقيت و استعدادهاي جوانان فراهم مي‌شود. حال اگر اين برنامه‌ريزي‌ها مطابق با جنسيت و فضاي فرهنگي حاکم بر جامعه باشد، نتايج سودمندتر و بهتري در بر خواهد داشت. اگر اين اوقات به صورت بهينه استفاده نشود از سويي موجب سستي، خستگي، ناآرامي و کسالت مي‌شود و از سوي ديگر پنهان ماندن استعدادها و توانايي‌هاي افراد ضربات سنگين و گاه جبران ناپذيري را به بدنه جامعه و رشد و پيشرفت آن وارد خواهد کرد. با توجه به تنوع درخواست‌ها و تمايلات افراد برداشت‌هاي مردم از اوقات فراغت نيز بسيار متفاوت است و بايد با توجه به نياز جامعه، جنسيت و مخاطبان مبادرت به برنامه‌ريزي و فراهم‌کردن اسباب فراغت افراد کرد. با برنامه‌ريزي صحيح در اوقات فراغت محيطي سالم و پويا براي جوانان مي‌توان زمينه را براي مسئوليت پذيري و ورود آنان به اجتماع فراهم کرد.
طبق روايات اسلامي از بيکاري نهي شده است تا جايي که زماني که پيامبر مي‌شنيد شخصي بيکار است مي‌فرمود: «سَقَطَ مِن عَيني» يعني از چشمم افتاد. گر برنامه‌ريزي درستي براي اوقات فراغت انجام نشود چه بسا موجب بروز بسياري از آسيب‌هاي اجتماعي و ناهنجاري‌ها در جامعه بشود.
با توجه به تنوع درخواست‌ها و تمايلات افراد برداشت‌هاي مردم از اوقات فراغت نيز بسيار متفاوت است و بايد با توجه به نياز جامعه، جنسيت و مخاطبان مبادرت به برنامه‌ريزي و فراهم‌کردن اسباب فراغت افراد کرد. با برنامه‌ريزي صحيح در اوقات فراغت محيطي سالم و پويا براي جوانان مي‌توان زمينه را براي مسئوليت پذيري و ورود آنان به اجتماع فراهم کرد
بسياري از استعدادها و نبوغ افراد در اوقات فراغت شناخته مي‌شود و اگر از اين اوقات استفاده بهينه شود، مي‌تواند بر عملکرد يک جامعه تاثيرگذار باشد. و از آنجا که اوقات فراغت زماني کاملا شخصي است و فرد در آن به اعمالي که دوست دارد مبادرت مي‌ورزد، بنابراين با رضايت و لذت انجام مي‌دهد و در اين صورت است که تاثير آن دو چندان مي‌شود. فعاليت‌هاي جوانان در اوقات فراغت يکي از شاخص‌هاي مشخص کننده بالا يا پايين بودن سطح فرهنگ و پيشرفت يک جامعه است. در اين اوقات است که انسان خود را رشد مي‌دهد و استعدادهايش شکوفا مي‌شود.
در اين ميان مهمترين عامل جلوگيري از انحرافات و برنامه‌ريزي صحيح براي فرزندان خانواده‌ها هستند. خانواده‌هايي که براي اوقات فراغت فرزندان خود با توجه به استعدادهاي آنان برنامه‌ريزي مي‌کنند، غالبا افراد موفق‌تري را براي جامعه خود تربيت خواهند کرد. نهاد خانواده با توسل به ارزش‌هاي اسلامي و فرهنگي حاکم بر جامعه مي‌تواند در شکل‌گيري شخصيت و رشد و شکوفايي هويت فرزندان خود تاثيرگذار باشد.
از آنجا که جامعه ما جامعه جواني است، بحث اوقات فراغت و ساماندهي آن اهميت بيشتري پيدا مي‌کند. به دليل حکمفرما بودن برخي سنت‌ها و قوانين شرعي حاکم بر جامعه، جنسيت افراد نيز در نوع گذران اوقات فراغت تاثير بنيادي و اساسي دارد. اوقات فراغت ارتباط تنگاتنگي با شرايط فرهنگي و ديني حاکم بر جامعه دارد. در جامعه ما به دليل وجود برخي قيودات براي دختران محدوديت‌هاي بيشتري نيز براي گذران اوقات فراغت براي آنان به چشم مي‌خورد. بنابراين بايد با توجه به سن، جنس و فرهنگ حاکم بر يک جامعه براي اوقات فراغت افراد برنامه‌ريزي و سياستگذاري کرد تا انرژي و توان جوانان به نحو مطلوب سوق داد.
با صنعتي شدن و پيشرفت تکنولوژي، حضور زنان در عرصه‌هاي مختلف اجتماعي بيشتر به چشم مي‌خورد که مسئولان بايد با توجه به دگرگوني‌هاي عصر حاضر برنامه‌هاي متناسب با نياز زنان امروز را طراحي و اجرا کنند. به صورتي که حضور آنان در بخشهاي مختلف اجتماع براي پرکردن اوقات فراغت کمترين آسيب را بر پيکره جامعه وارد کند. اگر براي اوقات فراغت دختران برنامه‌ريزي‌هاي درستي صورت نگيرد آنان با حضور بي دليل در جامعه سعي در پر کردن اوقات و گذر زمان به بطالت دارند که موجب بروز برخي مشکلات خواهد شد. با هدايت صحيح آنان در محيطها و اماکن سربسته، سالم و در چارچوب قوانين اجتماعي و شرع اسلام مي‌توان از بسياري ناهنجاري‌ها بخصوص در فصل تابستان و اختلاط دختر و پسر در اين ايام کاست.
در جامعه ما به دليل وجود برخي قيودات براي دختران محدوديت‌هاي بيشتري نيز براي گذران اوقات فراغت براي آنان به چشم مي‌خورد. بنابراين بايد با توجه به سن، جنس و فرهنگ حاکم بر يک جامعه براي اوقات فراغت افراد برنامه‌ريزي و سياستگذاري کرد تا انرژي و توان جوانان به نحو مطلوب سوق داد
براي اوقات فراغت دختران کمتر برنامه‌ريزي شده و زمان کمتري صرف شده است. فضاهايي که دختران بتوانند آزادانه در آن به فعاليت بپردازند کمتر است و اغلب با محدوديت‌هايي مواجه است. همچنين از سوي خانواده‌ها بر زمان حضور دختران در خارج از منزل کنترل بيشتري وجود دارد و در برخي ساعات نيز به راحتي نمي‌توانند در خارج از منزل به سر برند.
توجه به اوقات فراغت دختران و فراهم کردن امکانات براي آنان مي‌تواند تاثير بسزايي در تربيت و رشد شخصيت آنان داشته باشد تا در آينده بتوانند نقش خود را بعنوان يک زن در جامعه صنعتي امروز و فعاليت‌هاي اجتماعي و در جايگاه مادران فردا به خوبي ايفاء کنند. ايجاد محيطي آرام و امن و در چارچوب موازين اسلامي مي‌تواند به حضور دختران در اماکن تفريحي و رفاهي کمک شاياني بکند. چرا که بسياري از خانواده‌هاي سنتي و مذهبي به دليل برخي محدوديت‌هايي که براي دختران خود قائلند از حضور آنان در مراکز تفريحي و رفاهي جلوگيري مي‌کنند اگر زمينه‌اي فراهم شود تا خانواده‌ها از امنيت فضايي که براي گذران اوقات فراغت دختران خود مطمئن باشند، راحت‌تر مي‌توانند فرزندان خود را به اين مراکز بفرستند.
از آنجا که غالبا گذران اوقات فراغت نياز به صرف هزينه و وقت دارد، برخي خانواده‌ها به دليل برخي مشکلات اقتصادي و مالي قادر نيستند فرزندان خود را به مراکز و اماکن مختلف براي گذران اوقات فراغت بفرستند، بنابراين بايد زمينه‌اي فراهم شود تا اقشار کم درآمد نيز بتوانند در اوقات فراغت از امکانات رفاهي و تفريحي استفاده کنند. همچنين مي‌توان با برنامه‌ريزي و سياستگذاري صحيح دوره‌هاي آموزشي متناسب با خصوصيات اخلاقي و رفتاري زنان و فعاليت‌هاي مرتبط با آنان در نظر گرفت تا علاوه بر کمک به اقتصاد خانواده زنان جامعه را به سمت مشاغل زنانه و متناسب با روحيات آنان هدايت کرد.
بنابراين با توجه به خصوصيات دختران و تفاوت‌هاي جنسيتي، جسمي و روحي آنان بايد اوقات فراغتشان نيز متفاوت از جنس مذکر باشد و بيشتر متناسب با مسائل روحي و رواني آنان برنامه‌ريزي کرد. در اين ميان باز هم خانواده نقش مهمي در شناسايي علايق و روحيات فرزندان خود دارد. والدين مي‌توانند با توجه به خصوصيا شخصيتي، اميال و نقاط ضعف و قوت فرزند خود نحوه گذران اوقات فراغت او را مديريت کنند.
آمار نشان مي‌دهد ميزان افسردگي زنان در جامعه بيش از مردان است. شايد يکي از دلايل بروز افسردگي عدم مديريت صحيح اوقات فراغت زنان است. دختران به دليل شرايط خاص فرهنگي و سنتي جامعه و فعاليت کمتر نسبت به پسران و يا کمبود مراکز تفريحي، رفاهي و ورزشي مناسب بيشتر در معرض افسردگي قرار دارند.
اهميت توجه به اوقات فراغت دختران در آنجا بيشتر به چشم مي‌خوردکه اگر به درستي برنامه‌ريزي و هدايت شود، دختران که در آينده قرار است نقش مادري، همسري و نقش‌هاي مختلف اجتماعي را ايفا کنند مي‌توانند بر اجتماع تاثيرات مهم و اساسي بگذارند. با ايجاد فضاهاي فرهنگي، خلاقانه و متناسب با روحيات دختران مي‌توان سلامت روحي و رواني جامعه را نيز تامين کرد.
در بخش دوم اين مقاله راهکارهايي در خصوص برنامه‌ريزي و نحوه پرکردن اوقات فراغت دختران متناسب با فرهنگ جامعه ارائه مي‌گردد.
منبع:www.tebyan.net ارسال توسط کاربر محترم سايت : mehdigerdali