«علي» هشت ساله در حالي که سر کلاس نشسته است، اميدوار است که معلم اسمش را نخواند. او پاسخ سؤال معلم را مي داند، اما از اينکه بخواهد در برابر همه دانش آموزان کلاس صحبت کند، هراسان است. او در برابر ديگران نه تنها پاسخ سوال را فراموش مي کند بلکه دچار تپش قلب و خشکي دهان مي شود پاسخ اشتباه با خنده هاي زيرزيرکي همکلاسي ها به تجربه بسيار تلخي مي انجامد که اضطراب کودک را در حين صحبت کردن ميان عموم تشديد مي کند.
براي برخي کودکان، صحبت کردن در جمع فرصتي براي نشان دادن افکار آنهاست، ولي براي برخي ديگر، يک فشار رواني شديد است.
بسياري از بزرگسالان ترس «علي» را درک مي کنند. در صورت عدم درمان ، اين ترس مي تواند بقدري شدت يابد که به فوبي (ترس غيرواقعي) تبديل مي شود. اين نوع ترس يکي از معمولترين ترسهاي کودکان و حتي بزرگسالان به شمار مي رود که معمولاً از دبستان شروع مي شود. بدين صورت که چند بار تپق زدن هنگام خواندن متن درس با صداي بلند آغازگر اضطراب است. بعضي از دانش آموزان به عمد پشت سر قدبلندترين دانش آموز کلاس مي نشينند تا معلم آنها را نبيند. ما حتي دانشجوياني را ديده ايم که براي دفاع از پايان نامه که محتاج صحبت کردن در جمع است هنوز فارغ التحصيل نشده اند. از آنجا که اين نوع ترس موجب فشار رواني شديدي است و مي تواند به آساني به دوره بلوغ و پس از آن نيز کشيده شود کمک به فرزندتان در غلبه بر آن بسيار اهميت دارد. کسب آرامش را به کودک بياموزيد؛ گام آغازين در غلبه بر اين نوع نرس آموختن روشي است که واکنشهاي اضطراب را کنترل مي کند.
بر روي روشهاي کنترل تنفس بيشتر تأکيد کنيد. سپس کودک را مجبور کنيد تا آرام تنفس کند. بدنش را شل کند و نزد خود کلمه اي (نظير آروم باش) را زمزمه کنند و پس از آن بايستد و شروع به صحبت کند.

? علت ترس را تشخيص دهيد
 

بکوشيد علت ترس کودک را از صحبت کردن در جمع دريابيد آيا از اينکه تپق بزند نگران است و يا از اينکه احمق يا عصبي به نظر برسد؟ عامل ترس کودک را معين کنيد . براي بعضي از کودکان خواندن يک متن با صداي بلند در حضور ديگران نگران کننده است اما براي برخي ديگر، صحبت کردن بدون داشتن نوشته اي که به آن مراجعه کنند، عامل اصلي اضطراب است. در اغلب موارد تعداد حاضران هم در اين ميان نقش مؤثري ايفا مي کند. هر چه تعداد آنها بيشتر شود کار کودک سخت تر خواهد شد و گاهي از نوجواني اين ترس به شکل ترس از صحبت کردن با نوجوانان و يا بزرگسالاني از جنس مخالف بروز مي کند. کودک را زير نظر داشته باشيد و در صورت لزوم، معلمش را در جريان بگذاريد. کودک ممکن است مانند يک هنرپيشه نقش بازي کند و شما نتوانيد به نگراني او پي ببريد. اما گاهي ترس او آن چنان شديد است که کودک آن را بروز مي دهد.

? آموزش مهارت صحبت کردن
 

با افزايش اعتماد به نفس کودک و تقويت توانايي هايش به او کمک کنيد تا بر اين ترس غالب شود. براي صحبت کردن فرصتهايي را در اختيار کودک قرار دهيد از همان سنين کم از او بخواهيد سر ميز شام چيزي را براي ديگران تعريف کند تا علاوه بر تمرين در صحبت کردن احساس کند که افکارش براي ديگران اهميت دارد.
اکثر بچه هاي کوچک به خودنمايي علاقه دارند.
بنابراين بکوشيد از اين علاقه آنها سود ببريد بگذاريد در حضور خانواده شعر بخوانند يا لطيفه تعريف کنند. اين تجربيات از آنجا که مفرح هستند بهتر مي توانند اعتماد به نفس را در کودک شکل دهند.
کودک را براي صحبت کردن در جمع آماده کنيد.
اگر هنوز مشکل کودک برطرف نشده است مهارت هاي پايه را به او بياموزيد. او را تشويق کنيد تا موضوعي را که هم دوست دارد و هم درباره آن اطلاعاتي دارد انتخاب کند. درباره مواردي که يک سخنراني يا گزارش را براي شنوندگان جالب توجه مي کند، صحبت کنيد. مطمئن شويد که او مي داند درباره چه موضوعي مي خواهد صحبت کند. سپس اطلاعات مورد نياز را روي کاغذ بنويسيد و از او بخواهيد چندين بار آنها را تمرين کند.

? او را از پيش براي تپقها آماده کنيد.
 

به او بگوييد در صورتي که مطلبي را فراموش کند و دستپاچه شود چه کار کند راه حل آن است که نفس عميقي بکشد و سپس جمله آخرش را دوباره تکرار کند و يا به مطالبي که روي کاغذ نوشته است مراجعه کند. او مي تواند به سادگي اعتراف کند که حرفش را فراموش کرده است و يا حتي با حضار چنين شوخي کند «من هميشه از صحبت کردن در جمع مي ترسيدم» اين روش موجب نزديک تر شدن ارتباط شنوندگان با او مي شود اما در هر صورت بايد سخنراني را ادامه دهد. براي آمادگي کودک چندين بار روي اين وضعيت تمرين کنيد. حتي مي توانيد خودتان نقش کودک را بازي کنيد و کودک نقش شنونده را.

? کودک را به ترس مقاوم کنيد
 

الف) فهرستي تهيه کنيد: فهرستي از موقعيت هايي را که کودک از صحبت کردن در آنها مي ترسد، تهيه کنيد و آن را براساس ميزان ترس کودک به کار گيريد کار را از پايين فهرست آغاز کنيد. براي مثال اگر فرزندتان از بلند خواندن مي ترسد موقعيت هايي را برايش مهيا کنيد تا بر روي اين مهارت تمرين کند. در ابتدا خواندن يک داستان با صداي بلند براي برادر کوچکترش مي تواند تمرين خوبي باشد سپس شما هم به جمع شنوندگان اضافه شويد تا اين که بتدريج با افزايش تعداد شنوندگان کودک را عادت دهيد.
ب) قبل از هر کار کودک را واداريد تا با انجام روشهاي کسب آرامش از نظر رواني خود را آماده کند. در هنگام اجراي آن از او بخواهيد در صورتي که احساس ناراحتي مي کند تمرين را قطع و خود را آرام کند. از او بخواهيد خود را در حال صحبت ميان جمعي که از آن مي ترسد تصور کند. براي مثال ابتدا در ذهنش تصور کند که براي معلمش صحبت مي کند. بعد براي معلم و يک دانش آموز و پس از آن معلم و 2 دانش آموز و... سپس به دنبال کاهش اضطراب به تمرين ادامه دهد.
ج) کلاس درس را در خانه بازسازي کنيد. وقتي کودک با موفقيت مراحل قبل را پشت سر گذاشت. 10 سوال از درسش طرح کنيد تا در مورد آنها مطالعه کند و پاسخ ها را بيابد، سپس نقش معلم را در مدرسه بازي کنيد. بدين صورت که نام و نام خانوادگي فرزندتان را با صداي بلند بخوانيد. سپس از کودک بخواهيد بايستد و به سوالات شما يکي يکي پاسخ دهد. صدايش را ضبط کنيد و بگذاريد قبل از پاسخگوييي به سوال بعدي چندي بار آن را گوش دهد. در صورت امکان بهتر است به جاي ضبط کردن صداي کودک از او فيلمبرداري کنيد تا بتواند چهره و حرکات خود را نيز مشاهده کنند. بتدريج از کودک بخواهيد خلاصه يک کتاب داستان و يا بخشي از کتاب درسي اش را به صورت سخنراني در حضور افراد خانواده ارائه دهد. هميشه او را تشويق کنيد تا از روشهاي کسب آرامش استفاده کند. ضبط صوتي و يا تصويري از سخنراني هاي تمريني، کودک را در اصلاح نواقصش کمک خواهد کرد.
د) مثبت نگر و صبور باشيد. او را تشويق کنيد تا به جاي تکرار جمله هاي منفي بر راه حل ها تمرکز کند. به جاي اين که بگويد من نمي تونم حتماً خراب مي کنم، بگويد مي دونم که سخته اما بايد سعي کنيد کودک را تحت فشار نگذاريد، بلکه بکوشيد اعتماد به نفسش را افزايش دهيد.

? کاهش حساسيت کودک
 

وقتي کودک بتواند خود را در حال صحبت کردن در جمع تصور کند بکوشيد حساسيت او را به اشتباهات گفتاري اش کاهش دهيد. به کودک بگوييد که همه مردم از آن که احمق يا کودن به نظر بيايند مي ترسند اما گفتار هيچ يک از آنها عاري از اشتباه نيست.
توجه او را به اشتباهات گفتاري ديگران جلب کنيد از کودک بخواهيد با دقتت به صحبت کردن معلم، شخصيت هاي تلويزيوني، بستگان و ساير کودکان، گوش دهد. اگر کودک از لرزش صدا يا دستهايش در حضور ديگران مي ترسد از او بخواهيد قبل از سخنراني يا صحبت کردن در حضور ديگران در تنهايي حالات فوق را به صورتي مبالغه آميز از خود نشان دهد و در حين صحبت کردن نيز با خود بگويد هر کسي ممکن است اشتباه کند و يا اگه دستام بلرزه، بازم همه دوستم دارن. به کودک بياموزيد در صورتي که مرتکب اشتباهي مي شود به شوخي بگويد «مي خواستم ببينم حواستون هست يا نه» اين روش رابطه احساسي کودک را با جمعي که در حال صحبت کردن با آنها است، تقويت مي کند.

? تمرين در موقعيت هاي واقعي
 

اکنون وقت آن رسيده است تا کودک پيشرفته هاي خود را در موقعيت هاي واقعي نشان دهد. از معلم فرزندتان بخواهيد شما را در اين زمينه ياري کند. براي نمونه در چند هفته اول فقط سوالهايي با پاسخهاي کوتاه از او بپرسيد و يا از او بخواهيد بخشهاي کوتاهي از کتاب درسي را با صداي بلند براي ساير همکلاسي ها بخواند. سپس به تدريج مدت زمان صحبت کردن کودک را در کلاس طولاني تر کنيد تا جايي که بتواند در مقابل گروهي از دانش آموزان کنفرانس بدهد.
منبع:/www.aftabir.com
ارسال توسط کاربر محترم سايت :msjmsj77