تحليل روان شناختي راهكارهايي كه ناصر حجازي براي مقابله با سرطان انتخاب كرده از نگاه دكتر پورشريفي روان شناس سلامت
همه چيز از آذر ماه 88 شروع شد ؛‌وقتي كه ناصر حجازي ـ مربي تيم استرادا ـ در فاصله تعطيلات ليگ اسلواكي براي استراحت به ايران برگشته بود . وقتي كه حالش بد شد و پزشكان بيمارستان كسري تشخيص دادند دروازه بان اسطوره اي روزهاي نه چندان دور فوتبال ايران حالا بايد در مقابل سرطان ريه بايستد . ناصر حجازي از همان روز اول وقتي كه تازه خبر بيماري ش را شنيده بود ‌،گفت :« نترسيد . مشكلي نيست . همه عمرم مبارزه كردم ،‌حالا هم با اين بيماري مي جنگم » . او از همان اول با بيماري اش اتمام حجت كرد . حالا به افتخار اين مبارزه ادامه دار رفته ايم سراغ راهكارهاي مثبتي كه ناصر خان براي مبارزه با سرطان انتخاب كرده است .

گروه روان شناسي
 

دكتر حميد پور شريفي اولين كسي است كه در ايران دكتراي « روان شناسي سلامت » گرفته است؛ گرايشي از روان شناسي كه يكي از اصلي ترين مباحثش همين راهكارهاي مقابله اي افراد براي مبارزه با بيماري هاي جسمي است. ما گزيده مصاحبه ها و خبرهايي را كه در مورد ناصر حجازي بعد از ابتلايش به سرطان ريه منتشر شده بود براي دكتر پورشريفي فرستاديم . او اين مطالب را دقيق خواند و براي ما از راهكارهايي گفت كه در روان شناسي سلامت به عنوان راهكارهاي رواني مقابله با سرطان شناخته شده است و ناصر حجازي هم دارد از آنها به عنوان شيوه هاي مبارزه استفاده مي كند. دكتر پورشريفي وقتي از حجازي و حجازي ها حرف مي زد شوقي در صدايش بود كه نمي شود با كلمه هاي سربي منتقلش كرد . ما اين راهكارها را دسته بندي و خبرها و گفته هاي ناصر حجازي را كه به آن راهكار ربط دارد هم ضميمه هر بخش كرده ايم .

راهكار اول : حمايت اجتماعي
 

در روان شناسي بين دو مفهوم تفاوت وجود دارد ؛ يكي « حمايت اجتماعي » و يكي « درك حمايت اجتماعي توسط بيمار». اگر بيمار احساس كند كه فردا يا افرادي وجود دارند كه در لحظات سخت بيماري ياريگر او و خانواده اش هستند همين « درك » باعث خواهد شد كه فرد با توانمندي بالا به مقابله با بيماري برود . در مقابل ممكن است كه حمايت اجتماعي واقعاً‌ وجود داتشه باشد اما اندوه دوره بيماري باعث شود كه اين حمايت ها توسط بيمار ناديده گرفته شود . در چنين مواردي لازم است كه اطرافيان به بيمار يادآوري كنند كه از او حمايت مي كنند . البته حمايت اجتماعي با شكستن حريم فرد متفاوت است. اگر با نيت حمايت ،‌لحظه هاي آرامش و لحظه هايي را كه فرد دارد براي مقابله با بيماري اش برنامه مي ريزد اشغال كنيم، بيمار احساس خوبي نخواهد داشت . در واقع آنچه بيمار در اين مواقع درك مي كند يك مزاحمت است نه يك حمايت اجتماعي .
ضمن اينكه حمايت هاي ديگران بايد با چنان ظرافتي انجام شود كه بيمار احساس نكند مورد دلسوزي قرار گرفته است . در واقع كساني مانند حجازي با روحيه ستيز و باورهاي مثبتشان به مقابله با بيماري مي روند و دلسوزي شرايط را منفي مي كند. در مورد آقاي حجازي به نظر مي رسد كه نامه ها اس ام اس ها ي مردم و ملاقات هاي چهره هاي ورزشي اين حمايت ها را شكل داده است . البته شلوغي هاي روزهاي اول در بيمارستان بيشتر نيازهاي عاطفي طرفداران را بر مي آورده تا اينكه تأثير مثبتي در آقاي حجازي داشته باشد . در مورد پست هايي كه بعد از بيماري به ناصر حجازي پيشنهاد شد هم بايد ديد كه برداشت خود آقاي حجازي چيست .
ـ خبرها و نقل قول هاي مرتبط
ناصر حجازي : « از هيچ كس توقع كمك ندارم ‌، براي من مهم لطف مردم است . همين امروز صبح ديدم كه در شبكه جهاني جام جم مردم از سراسر جهان اس ام اس مي فرستادند و برايم آرزوي سلامتي مي كردند . براي من مهم همين مساله است » .
سر الكس فرگوسن :« ناصر عزيز ! من از جاويد جعفري فراهاني نامه اي دريافت كردم و بايد بگويم كه وقتي شنيدم حال شما خوب نيست متاسف شدم . به اين فكر افتادم كه پيغام بازيكنان و دستيارانم را به شما برسانم . دوست دارم بداني كه همه جا به فكر تو هستيم . شخصا به خاطر همه فداكاري ها و تلاش هايت براي باشگاه تشكر مي كنم .اين فداكاري ها بسيار ارجمند است . مي دانم كه ماه هاي اخير را به سختي پشت سر گذاشتي اما مطمئن باش كه با دعاها و افكار ما آرامش پيدا خواهي كرد . » ناصر حجازي : « با اين كه بيشتر از سه چهار ماه در منچستر يونايتد تمرين كردم ،‌هنوز منچستري ها را فراموشم نكرده اند و اين باعث دلگرمي من است . »
ـ افشين قطبي سر مربي تيم ملي ايران با ناصر حجازي ديدار كرد.
ـ احمد رضا عابد زاده با ناصر حجازي ديدار كرد .
جمشيد مشايخي و ايرج نوذري به ملاقات ناصر حجازي رفتند .

راهكار دوم : روحيه ستيز
 

« روحيه ستيز » مهم ترين راه روان شناختي مقابله با سرطان است . امروزه شواهد كافي اي هست مبني بر اينكه بين سيستم رواني افراد با سيستم ايمني آنها ارتباط تنگاتنگي وجود دارد . زماني كه بيماران مبتلا به سرطان خوشبيني را با روحيه ستيز مي آميزند ‌،سيستم ايمني بدن حتي از سيستم ايمني يك فرد عادي هم سرحال تر مي شود ؛‌جوري كه گاهي حتي متخصصان پزشكي را هم متعجب مي كند . بر عكس كساني كه خود را با افكار منفي درگير مي كنند ‌، سيستم ايمني شان ضعيف تر شده زودتر با نشانه هاي منفي بيماري مواجه مي شوند .
اولين كسي كه در جهان ورزش از « روحيه ستيز » خود براي مقابله با بيماري بهره گرفت آرمسترانگ بود ‌. او وقتي خبر بيماري اش را شنيد ،‌ستيز را انتخاب كرد و تضميم گرفت بيماري را زمينگير كند و چنين هم شد البته الان به جاي آرمسترانگ از يك قهرمان ايراني مبارزه كننده با سرطان خواهيم گفت . ناصر حجازي از همان اول با جمله « همه عمرم مبارزه كردم ،‌حالا هم با اين بيماري مي جنگم » نشان داد كه روحيه ستيز در شخصيتش حك شده است اين روحيه ستيز رمز اصلي موفقيت حجازي در مقابله موفق با بيماري ش خواهد بود .
البته با اينكه روحيه ستيز يا « سخت رويي » ويژگي اي شخصيتي است و به نظر مي رسد در طول زمان و به تدريج در شخصيت يك فرد شكل مي گيرد اما خبر خوب براي بيماران سرطاني اين است كه مي شود اين ويژگي را در هر زمان از عمر آموخت . كافي است كه بيماران سه ويژگي تعهد ،‌احساس كنترل و روحيه چالش را در خودشان دروني كنند .
ـ خبرها و نقل قول هاي مرتبط
ناصر حجازي :« نترسيد . مشكلي نيست . همه عمرم مبارزه كردم ،‌حالا هم با اين بيماري مي جنگم » .

راهكار سوم : ورزش
 

ناصر حجازي با رفتن به مجامع ورزشي هم با ايده آل هايش ارتباط برقرار مي كند و هم چيزي را كه به معناي زندگي اش گره خورده است تجربه مي كند ضمن اينكه حضور در مجامع ورزشي باعث مي شود او از حمايت اجتماعي يك ورزشگاه تماشاگر با خبر شود اما خود ورزش عملكرد سيستم ايمني بدن را بهتر مي كند. البته بايد توجه داشت كه به هر حال محدوديت هايي در اين زمينه وجود دارد . ورزش بايد با توان افراد مبتلا به سرطان متناسب باشد . در ورزش هاي مختلف پياده روي از همه التيام بخش تر است .
ـ خبرها و نقل قول هاي مرتبط
ناصر حجازي : « خدا را شكر بهتر هستم و امروز صبح با اكبر مالكي به پياده روي رفتيم تا سلامتي كاملم را به دست آورم » .
ناصر حجازي :« وضع جسماني من خيلي بهتر شده و مي توانم براي يك سفر دو هفته اي به اتريش بروم تا تيم دي استرادا را كه چهار ماه از آن دور بودم بررسي كنم و اين شايد شروع برگشت من به فوتبال باشد » .
لحظه اي كه حجازي براي تماشاي بازي استقلال مقابل الاهلي پا به ورزشگاه آزادي گذاشت سكوها تا مرز انفجار پيش رفت .

راهكار چهارم : توكل به خدا
 

بين افكار مثبت و مثبت عمل كردن سيستم ايمني رابطه مستقيم وجود دارد . حالا هر چه اين افكار ماهيتي معنوي مثل توكل به خدا داشته باشد تاثير اين افكار مثبت بيشتر است ؛‌چون كه فرد احساس مي كند با منبعي در ارتباط است كه نه دلسوزي مي كند و نه منت مي گذارد ؛‌يك منبع لايزال بي عيب و نقص. اتصال به چنين منبعي براي حجازي و حجازي ها بسيار مثبت است .
ـ خبر ها و نقل قول هاي مرتبط
ناصر حجازي :« تا امروز دست نياز به سوي هيچ كس جز خدا دراز نكرده ام و هزينه هايم را از پولي كه از اسلواكي گرفتم فراهم كردم . از حالا به بعد هم خدا بزرگ است . »
منبع:: نشريه همشهري مثبت شماره 6