اين روزها ورزش عجيب پار کور طرفداران بسياري را به خود جذب کرده است
بيشتر مردم تماشاي فيلم هاي مهيج را دوست دارند؛ فيلم هايي که در آن قهرمان داستان با پريدن از ساختمان، يک جهش سريع و بلند و گذر از ميله ها يا پله هاي وسط خيابان و حرکات زيبا و ديدني ديگر، لحظه هايي هيجان انگيز خلق مي کند؛ اگر چه بسياري از اين حرکات را بدلکاران انجام مي دهند اما در دنياي واقعي و خارج از فضاي ساختگي سينما، افرادي هم هستند که بدون هيچ وسيله اي و فقط با پوشيدن يک لباس راحت و کفش مناسب چنين حرکات شگفت انگيزي را به نمايش مي گذارند؛ حرکاتي عجيب و غريب به اسم پارکور که در اين چند سال طرفداران زيادي هم پيدا کرده است.
پارکور يا « هنر جابه جايي» به فعاليتي گفته مي شود که در آن سعي مي کند به هر شکل ممکن از موانعي که سرراهش قرار دارند عبور کند. در پارکور فرد فقط از قدرت بدني خود براي گذر از موانع استفاده مي کند؛ به عنوان مثال يک پارکور کار براي گذشتن از محوطه اي که حصار کشي شده مثل بقيه از خروجي نمي گذرد، بلکه از روي آن مي پرد. البته اين پريدن کار چندان ساده اي نيست و به مهارت و قدرت بدني بسيار بالايي احتياج دارد. گاهي اوقات واژه « فري رانينگ» به جاي پارکور استفاده مي شود؛ در حالي که در فري رانينگ شخص با انجام حرکات نمايشي زيبا به مقصد مي رسد؛ در حالي که در پارکور شخص از نقطه الف به نقطه ب حرکت کرده و در مسير حرکت خود از موانع گوناگون با انجام حرکات نمايشي عبور مي کند.
البته در اين بين سرعت نقش مهمي دارد. پارکور هم مثل بقيه ورزش ها فلسفه خودش را دارد و بسياري از پارکور کاران بر اين عقيده اند که هنر در اين ورزش جايگاه خاصي دارد چرا که اگر يک انسان عادي از طبقه دوم يک ساختمان به پايين بپرد مطمئنا آسيب خواهد ديد؛ در حالي که يک پارکور با به کارگيري هنر ورزشي و فنون پارکور- بدون اينکه کوچک ترين خراشي بر دارد و فشاري بر پاهايش وارد شود- بي هيچ هراسي از طبقه چهارم يک ساختمان هم پايين مي پرد.
تاريخچه پارکور
در آغاز قرن 19 جورج هربرت- يکي از افسران سابق نيروي دريايي فرانسه -تصميم گرفت دور دنيا را بگردد و سفر کند. او با سفر به قاره آفريقا تحت تاثير مردم اين سرزمين و توانايي هاي آنها قرار گرفت و در سفرنامه اش نوشت : «آفريقايي ها در انجام کارهاي خود بي نهايت چالاک و زرنگ هستند و بدن آنها آن قدر انعطاف پذير است که انگار مربي ژيمناستيک داشته اند.» هربرت تحت تاثير مردم اين سرزمين قرار گرفت و در راه باز گشت مدام به اين نکته فکر مي کرد که چگونه قدرت بدني آفريقايي ها و سريع و چالاک بودن آنها در کارهاي روزمره با يکديگر آميخته شده و باعث تسريع کارهاي آنها مي شود. مدتي از سفر هربرت به آفريقا مي گذشت تا اينکه در هشتم ماه مي سال 1902 کوه آتش فشاني که در نزديکي شهر سنت پيرمارتينيک فرانسه- يعني جايي که هربرت اقامت داشت- فوران کرد و مواد مذاب تمام شهر را فرا گرفت. هربرت همراه 700 نفر از اهالي شهر موفق به فرار شدند و اين تجربه تلخ تاثير عميقي بر اين افسر بازنشسته گذاشت و به ياد بوميان آفريقايي افتاد و فکر کرد که آنها چگونه با استفاده از نيروي بدني خود و سرعت زياد به راحتي بر بسياري از مشکلات و خطرات احتمالي در زندگي شان غلبه مي کردند. به خاطر همين تصميم گرفت مربي ورزشي در يکي از کالج هاي فرانسه شود. او در آموزش حرکت هاي ورزشي، برنامه و طرح مخصوص به خودش را داشت؛ طرحي جديد که براي اولين بار با خلق تمرينات و روش هاي جديد به اجرا درآمد. هربرت در مورد طرح آموزشي جديد مي گفت: « تمرينات آموزشي من حرکاتي برنامه ريزي شده، پيشرفته و ادامه کار از زمان کودکي تا جواني است که هدف مخصوص به خودش را دارد. اين تمرينات که شامل قدم زدن، دويدن، پريدن، بالا رفتن از ديوار، حفظ تعادل و انجام بعضي حرکات با استفاده از دست و پاست باعث مي شود تا قدرت فيزيکي فرد افزايش پيدا کند.» هربرت در اين رابطه جمله معروفي هم داشت. او هميشه به دانش آموزانش مي گفت: « قوي باشيد تا کارآمد باشيد.» هربرت آموزش هاي خود را به ده گروه قدم، دويدن، پريدن، حرکات سريع با استفاده از دست و پا، بالا رفتن از ديوار، حفظ تعادل، پرتاب، آويزان شدن، دفاع شخصي و شنا تقسيم بندي کرد که البته تمامي آنها در سه گروه اصلي انرژي، اخلاقي و حواس فيزيکي گنجانده شده بودند.
با آغازجنگ جهاني اول و همچنين جنگ جهاني دوم آموزش هاي هربرت همچنان ادامه داشت و حتي به عنوان روشي استاندارد براي آموزش نظاميان اين کشور برگزيده شده و از اين رو هربرت يکي از پيشگامان پارکور به شمار مي رود.
خانواده پارکور کار
اگر چه جورج هربرت از پيشگامان پارکور به شمار مي رود اما نام خانواده بل به عنوان يکي از بنيانگذاران پارکور در جهان شناخته شده است.
ريموند بل در خانواده اي فرانسوي- اندونزيايي- متولد شد. پدر او در نخستين جنگ هند و چين از دنيا رفت و ريموند در زمان تقسيم شدن ويتنام در سال 1954 از مادر خود جدا شد.
او توسط ارتش فرانسه به دالات- يکي از شهرهاي ويتنام- برده شد و در همان جا تحت آموزشي نظامي اي که پارکور هم جزء آنها بود، قرار گرفت تا اينکه پس از نبرد دين بين فو، او بار ديگر به فرانسه بازگشت و در سال 1958 آموزش هاي نظامي خود را تکميل کرد. 19 سال بيشتر نداشت که آمادگي جسماني و تبحر او در انجام پارکور باعث شد تا به عنوان يک آتش نشان به خدمت گرفته شود.
از آنجا که او يک ورزشکار بود و توانايي بدني بالايي داشت خيلي زود به عنوان يک قهرمان در گروه خود شناخته شد و به تيم ورزشي آتش نشان ها که همگي افراد بسيار ورزيده اي بودند پيوست که البته اين تيم ورزشي تنها در مسابقات مختلف شرکت نمي کردند؛ بلکه هر ماموريت سخت و خطرناکي که پيش مي آمد اين گروه که از مردان قوي بودند به ماموريت فرستاده مي شدند.
ريموند که در ماموريت هاي خودي نشان داده بود، اکنون ديگر به عنوان يک عنصر کليدي در گروه محسوب مي شد و از اين رو در نخستين ماموريتي که در آه هلي کوپتر استفاده شد، او هم حضور داشت. او در طول خدمت خود انسان هاي بسياري را از مرگ نجات داد و مدال هاي فراوان او که همه نشان از قهرماني او داشتند باعث شد تا به عنوان يک آتش نشان پارکور کار، الگوي بسياري از جوانان- به خصوص پسر خود، ديويد بل- شود.
بنيانگذار پارکور
ديويد بل پسر ريموند در 29 آوريل سال 1973 متولد شد و پس از ورود به ارتش فرانسه براي هميشه به عنوان يک سرباز در خدمت کشورش باقي ماند. البته علاوه بر ارتشي بودن، او مربي ورزش، بدلکار و بازيگر هم هست و همه اينها را مديون پارکوري است که در کودکي از پدر آموخت و خود حرکات آن را ارتقا داد. ديويد بل همراه ميشل فوکن که او هم يک پارکور کار است و ديدگاه فلسفي او در مورد پارکور بسيار مشهور است، از بنيانگذاران امروزي پارکور به شمار مي روند.
فلسفه پارکور
افرادي که پارکور را تجربه کرده اند بر اين باورند که انجام اين حرکات و گذر از مواضع صعب العبور باعث مي شود تا انسان بر ترس هاي خود فائق آيد و مشکلات زندگي را بهتر تحمل کند. از طرفي به عقيده بسياري که دستي در پارکور دارند، اين ورزش نمايشي که در رديف ورزش هاي رقابتي قرار نمي گيرد، به نوعي با هنر ادغام شده است. بعضي ها بر اين باورند که تمرين پارکور نوعي تمرين آزادي و رهايي است و فرد با انجام آن مي تواند توانايي هاي خود را نشان دهد. بعضي ها هم مي گويند که پارکور بيشتر از اينکه انجام يک سري حرکات نمايشي و ورزشي و گذر از موانع فيزيکي باشد، غلبه کردن بر موانع و مشکلات عاطفي است که بر سر راه پارکور کار قرار دارد.
اين گروه پرنده
با شنيدن واژه ياماکازي در ابتدا اين تصور به ذهن مي آيد که اين کلمه ژاپني است اما ياماکازي در اصل کلمه ي کنگويي است و به معني بدن، روح و فرد قدرتمند است اما در زبان فرانسه نزديک ترين معني به آن انرژي است که البته چندان هم بي ارتباط با پارکور نيست.
ياماکازي نام يک گروه فرانسوي از پارکور کاران است که در سال 1997 پايه گذاري شد. اعضاي اين گروه را ديويد بل، سباستين فوکن، يان نااوترا، چارلز پرپر، ماليک ديوف، گولين و تعدادي ديگر از پارکور کاران حرفه اي تشکيل مي دهند. ياماکازي ها مرتب در جست و جوي اين هستند تا حرکات خلاقانه تري را ابداع کنند و آنها بر اين باورند که هنر جابه جايي توسط شخص خاصي اختراع نشده است بله از دوران ماقبل تاريخ و زماني که انسان هاي اوليه به شکار مي رفتند و حيواني را تعقيب مي کردند تا آن را به دام اندازند حرکات پارکور وجود داشت و تنها تغييري که تاکنون در آن ايجاد شده، سازگار شدن آن با زندگي شهر نشيني و در و ديوار بلند شهرهاست.
اعضاي گروه ياماکازي پس از اينکه خدمت سربازي خود را به پايان رساندند تصميم به تشکيل اولين گروه پارکور کاران گرفتند. آنها مبدأ کار خود را تمرينات جورج هربرت قرار دادند و براي تمرينات بدني موانعي نظير آنچه در سربازي استفاده مي شد به کار بردند. گروه ياماکازي در سال 2001 به اوج شهرت رسيد تا جايي که با بازي در فيلم « ياماکازي- سامورايي هاي عصر جديد» توانايي اين گروه شگفت انگيز به تصوير کشيده شد. داستان فيلم طوري است که در آن گروه ياماکازي سعي مي کنند از فرد پولداري دزدي کنند تا خرج عمل شخصي را که قصد داشتند پارکور ياد بگيرند اما از بخت بدش هنگام انجام تمرينات صدمه ديد بدهند. اين گروه، فيلم مستندي هم به نام نسل ياماکازي دارند که نقطه نظرات عميق و طرز فکر آنها را در مورد پارکور نشان مي دهد. اگر چه پارکور از نظر بسياري ورزشي مهيج به شمار مي رود اما براي يادگرفتن آن، فرد بايد آمادگي جسماني لازم را داشته باشد؛ چرا که حضور ذهن به موقع به همراه نيروي بدني قوي حرکات پارکور را مي سازد. بنابراين هرگز تا زماني که فرد نيروي بدني کافي به دست نياورده است نبايد سراغ پارکور برود.
پس از مدتي که نام و آوازه ياماکازي همه جا پيچيد، بين ديويد بل و سباستين فوکن اختلاف عقيده پيش آمد. ديويد بل معتقد بود که انجام حرکات نمايشي و زيبا در پارکور چندان اهميتي ندارد اما فوکن عقيده داشت که جذاب بودن پارکور به انجام حرکات زيبا و نمايشي آن است. روزهاي اول اين اختلاف نظر چندان مهم به نظر نمي رسيد اما طولي نکشيد که اين دو فرد از يکديگر جدا شدند و فوکن رشته جديدي به نام فري رانينگ را پايه گذاري کرد.
فوايد يادگيري پارکور
دنبال کردن پارکور براي طرفداران آن چندان هم خالي از لطف نيست و فرد با انجام حرکات پارکور قدرت جسمي بسيار بالايي را به دست مي آورد و همچنين تمرکز ذهني اش هم افزايش مي يابد. اگر چه بسياري به اينکه پارکور قدرت ذهن را افزايش مي دهد توجه چنداني نمي کنند اما از آنجايي که در انجام اين حرکات مي بايست تمرکز فکري بالا داشت تا فرد بتوانند به موقع و سريع حرکت لازم را انجام دهد به تدريج از قدرت ذهني و تمرکز بالايي برخوردار مي شود. داشتن آمادگي جسماني نخستين چيزي است که براي يادگرفتن پارکور لازم است. پارکور به هيچ عنوان ورزش پر هزينه اي نيست و براي انجام آن پوشيدن کفش هاي مناسب اولين قدم براي پريدن است. مبتديان پارکور در مراحل اوليه بايد با انواع حرکت هاي پايه اي آشنا تا بتوانند به راحتي از روي ميله و يا ارتفاع زياد بپرند. چند حرکت کليدي و مشهور در پارکور وجود دارد که هر يک به نوبه خود شگفت انگيز و زيباست.
خيز گربه اي
اين حرکت شبيه بلند شدن هواپيما از روي زمين است؛ با اين تفاوت که هواپيما آرام از روي زمين بلند مي شود اما فرد در پارکور شروع به دويدن مي کند و با سرعت بسيار به عنوان مثال به سمت ديوار خيز بر مي دارد؛ البته پيش از اينکه پارکور کار پايش را از روي زمين بلند کند و به سمت نقطه مورد نظر بپردازد بايد کاملا در ذهن داشته باشد که دستانش را به کدام نقطه از محل مورد نظر قلاب خواهد کرد. فرو پس از پرش همان طور که به نقطه مورد نظر نزديک مي شود بايد حالت فرود داشته باشد و براي فرودي موفقيت آميز در ميانه راه بايد حالتي نيمه نشسته به خود بگيرد. در اين حالت پاهاي پارکور کار در حالتي خميده قرار دارند که ضربه برخورد با ديوار را کمتر مي کند و درست در لحظه تماس با ديوار فرد با گرفتن لبه سطح مورد نظر، زانوانش را خم مي کند تا با قدرت هر چه تمام تر از ديوار بالا رود.
غلت خوردن
پس از اينکه پارکور کار از جايي پريد و خواست به مسيرش همچنان ادامه دهد، زانوانش را خم مي کند تا فشار بر خورد با زمين را به حداقل برساند و همزمان با آن در يک حرکت سريع روي شانه هايش غلت مي زند تا شدت ضربه کمتري را احساس کند و براي هر چه بهتر اجرا شدن اين حرکت، دستان خود را به يک طرف سر خود قرار مي دهد تا هم از سر خود محافظت کند و هم ضربه کمتري به بدنش وارد شود. نيروي حرکتي که در اين نمايش وجود دارد باعث مي شود تا فرد خيلي سريع پس از فرود آمدن و غلت زدن روي پاهايش بايستد و به دويدن ادامه دهد. البته همگي اين حرکات در حداکثر سرعت و چشم بر هم زدني اتفاق مي افتند.
پرش دقيق و ظريف
پارکور کار براي پريدن از روي يک نقطه بلند و فرود آمدن در نقطه مقابل آن، در حالي که مکان فرود را کاملا زير نظر دارد، زانوانش را خم مي کند و به محض پرش دستانش را بالا مي برد و بدنش را تا جايي که مي تواند مي کشد. زماني که به نقطه فرود نزديک مي شود فرد پاهايش را به سمت جلو مي آورد تا با نقطه مورد نظر تماس پيدا کند و در عين حال دستانش را به عقب مي برد تا تعادل خود را حفظ کند و در طول فرود بار ديگر زانوانش را خم مي کند تا پرش نقطه به نقطه دقيق تر اجرا شود.
جهش گنبدي
هنگام انجام حرکات نمايشي، اگر پارکور کار روي يک ديوار باشد از جهش گنبدي براي جلو راندن خود استفاده مي کند. او با در نظر گرفتن فاصله بين خود و ديوار فضاي مناسب را حدس زده و با حالتي کشيده به سمت ديوار دست خود را روي محل مورد نظر مي گذارد. در اين لحظه او پاهاي خود را موازي با زمين قرار مي دهد و درست در لحظه اي که پاهايش هم تراز با بدن قرار گرفت با استفاده از نيروي دست، خود را به سمت جلو مي راند. در اين حرکت پارکور کار پس از اينکه از درستي حرکت خود اطمينان حاصل مي کند، اگر از ارتفاع زيادي پريده باشد به صورت غلت زدن فرود مي آيد و اگر از سطح کم ارتفاع تري پريده باشد با دويدن به راه خود ادامه مي دهد.
جهش سرعتي
اين حرکت به پارکور کار اجازه مي دهد تا بدون اينکه تغييري در سرعت خود ايجاد کند به راهش ادامه دهد. در لحظه اي که پارکور کار به ديوار نزديک مي شود او يک دست خود را پايين مي آورد و با خم کردن خود حالت پرشي به خود مي گيرد. در اين لحظه آن دست خود را که پايين آورده با ديوار برخورد مي کند تا تعادلش به هم نخورد و حرکت پرش را انجام مي دهد.
پارکور به سبک ايراني
هم هنر است و هم ورزش؛ هيجان در آن موج مي زند. پارکور ورزشي است که در آن ورزشکاران به قول معروف از ديوار راست بالا مي روند. افرادي که در اين ورزش فعاليت مي کنند بايد اصول ايمني را تمام و کمال رعايت کنند، چرا که يک بي احتياطي در اين ورزش، ممکن است خيلي گران تمام شود. افرادي که وارد اين رشته ورزشي مي شوند، بايد ششدانگ حواسشان را جمع کنند تا در حين انجام حرکات آکروباتيک اتفاقي برايشان نيفتد. تمرکز، دقت، سرعت عمل و انرژي زياد از ويژگي هاي بارز يک پارکور کار است. در کشورمان هم پارکور کارهاي حرفه اي وجود دارند که در اين رشته فعاليت مي کنند. فريد لطفي، رضا مصباح و فرزاد کرمي از اين ورزشکاران هستند. اگر مشتري قديمي سرنخ بوده باشيد حتما گزارش پرو پيماني را که از پارکور کارهاي ايراني در ويژه نامه شماره شش سرنخ کار شد پارکور کارهاي ايراني بعد ديدن فيلم « ياماکازي» علاقه مند شدند به دنبال اين رشته پرهيجان بروند. حالا چند سالي است که در اين رشته ورزشي فعاليت مي کنند و حسابي در اين کار حرفه اي شده اند. حيفمان آمد در کنار پارکور کارهاي خارجي يادي از ايراني ها نکنيم. براي همين دوباره به سراغ اين ورزشکاران سراسر هيجان رفتيم.
منبع: همشري سرنخ شماره 58