يک تئوري در دنياي رسانه مي گويد براي موفقيت رسانه در استفاده از چهره ها و جذب مخاطب (2)راه وجود دارد؛ يکي اينکه چهره ها را خودت بسازي و بعد به واسطه آن چهره ها محبوبيت و مشروعيت کسب کني و راه دوم هم اين است که از چهره هاي شناخته شده براي محبوبيت رسانه استفاده کني. سخنوران و صاحب منبرهايي که در اين گزارش، شرح حالشان را مي خوانيد، از دسته دوم هستند؛ واعظان خوش صحبتي که با زبان شيرين و بيان گرمشان، کلي براي خودشان طرفدار پيدا کرده اند و البته رسانه هم از اين محبوبيت استفاده کرده و در مناسبت هاي مختلف از آنان در برنامه هاي مذهبي استفاده مي کند.

مرحوم آيت الله شيخ احمد مجتهدي تهراني(ره)
بازمانده اي که نماند
 

«آيت الله شيخ احمد مجتهدي» را بايد آخرين حلقه وصلي دانست ميان نسل امروز حوزه با علماي نسل قديم. رئيس مشهور حوزه علميه ملامحمد جعفر، بيش از (50)سال را در تهران به آموزش طلاب جوان سپري کرد. سادگي در کلام و شيريني بيان، حتي سخت ترين مباحث اخلاقي را هم شنيدني و دوست داشتني مي کرد. استفاده از کلماتي ساده و به عبارتي تهراني، پرهيز از به کار بردن اصطلاحات سخت در منبرها، شيوه خاص صحبت با مخاطب و بهره بردن از صدايي آرام و متين را باد از ويژگي هاي آقاي مجتهدي دانست. آيت الله در صحبت هايش راجع به همه موضوعات حرف داشت. ارتباط صميمي اش با نسل جديد و تجربه هاي شخصي اش از رفتار و نظرات علماي قديم، دايره سخنراني هايش را به شدت گسترش مي داد. در جلساتش بسيار ديده مي شد که به دليل همين گستردگي دانش و البته نظرات خاصش، بحث از يک نقطه آغاز شود و سرانجام درباره موضوعي به پايان برسد که در ذهن هيچ کس متصور نمي شد! پريدن از شاخه اي به شاخه ديگر از ويژگي هاي بارز اين استاد شيرين سخن بود. دي امسال که برسد، (2)سال از جاي خالي اش در درس اخلاقي مي گذرد.

استاد حسين انصاريان
شيخ شيرين بيان
 

وقتي نام «شيخ حسين انصاريان» به ميان مي آيد، نخستين نکته اي که به ذهن هر کسي مي رسد، صداي منحصر به فرد و لهجه خاصي است که اين سخنور مشهور را از ديگران متمايز مي کند. شيخ حسين (65)ساله در سخنراني هايش به سبک و آداب و رسوم منبري هاي قديم تهران پايبند است و بسياري او را جانشين و پيرو آيت الله فلسفي در بحث و پرداخت مسايل مي دانند. او مخاطب شناسي خاصي دارد و تلاش مي کند که با شناخت از محل سخنراني، نوع گفته هايش را با شنوندگانش هماهنگ کند (البته اگر پخش رسانه اي آنها اجازه دهد!). به همين دليل ساده است که منبرهايش معمولا تکراري نيست و اقبال عمومي به او نشان مي دهد که در کار خود موفق بوده. انصاريان در گفته هايش تنها به احاديث و روايات نمي پردازد بلکه از ادبيات داستاني هم به خوبي بهره مي برد و حکايت هاي شيرين و پندآموزي را که کمتر شنيده شده اند به خدمت مي گيرد تا مفهوم مورد نظرش را منتقل کند. اين واعظ خوانساري زماني چهره شد که کمتر منبري خوبي در تهران به سخنراني مي پرداخت و اکنون نزديک به (30)سال است که توانسته جايگاهش را با قوت ميان مردم حفظ کند. استاد انصاريان پس از سال ها تهران را به مقصد قم ترک کرده و دارالعرفان را براي تحقيق و پژوهش در علوم اسلامي به راه انداخته است. سايت erfan.ir و ansarian.ir پايگاه هاي به روز خوبي هستند که علاقه مندان به وعظ هاي انصاريان را در دنياي مجازي هم تنها نمي گذارند.

حجت الاسلام کاظم صديقي
اشک هاي بي امان، لبخندهاي همزمان
 

روحاني کم حاشيه و آرام مهديه تهران را همگان با گريه هاي جانسوزش هنگام سخنراني ها به ياد مي آورند؛ حجت الاسلام کاظم صديقي معمولا در سخنراني ها مسير يکساني را طي مي کند و با نظم خاصي از نقطه A به نقطه B مي رسد. همانند بيشتر هم نسلانش به مديريت منبر سنتي وفادار مانده است ولي هنگام صحبت چندان از شاخه اي به شاخه ديگر نمي پرد و آن نظم اساسي را رعايت مي کند. اما نقطه اوج سخنراني هاي صديقي وقتي فرامي رسد که ذکر ائمه (ع)- مخصوصا امام زمان (عج)- به ميان مي آيد. هرچند کمتر روضه تازه اي مي خواند و منبرهايش از روايت هاي ناگفته و ناشنيده پر نيست، اما اشک هاي بي امانش که با لبخندي همزمان جاري مي شود، دل هر بيننده اي را در جا آب مي کند؛ همين لحظه هاست که اوج و فرود سخنراني هايش را ايجاد مي کند و اقبال عمومي را در پي دارد. راستي حجت الاسلام صديقي نمازهاي شنيدني اي دارد که در حال و هواي خاصي خوانده مي شوند؛ صديقي درهمه اين سال ها به حضور هفتگي در مهديه تهران تاکيد دارد و اين منبر مهم و اساسي تهران را از ياد نبرده است. در دنياي مجازي و ميان صفحه هاي وب، اگرچه عنوان sedighi.ir به نام او ثبت شده، اما فعلا کمترين اطلاعاتي در سايتش قرار ندارد، جز فايل هاي صوتي تدريسش در مدرسه علميه امام خميني (ره) مدرسه اي که از سال (81-82)زير نظر او اداره مي شود.

آيت الله حسين فاطمي نيا
روايت هاي ناب
 

براي معرفي اش هميشه مي گويند «محقق دانشمند»؛ پربيراه هم نيست. «آيت الله سيدحسين فاطمي نيا» بخش عمده اي از زندگي اش را صرف تهيه کتاب و نسخه هاي ناياب خطي کرده و مشهور است که کتابخانه پرباري از نسخ خطي کمياب و کتاب هاي ديني دارد. سخنراني هاي او بيشتر شبيه يک تحقيق پرجاذبه علمي-اسلامي است؛ براي همه حرف هايي که مي زند منبع ارائه مي کند يا نقل قول هايي را که شنيده، به دقت بازگو مي کند؛ آن هم از کتاب هايي که حفظ کردن نام هايشان به اندازه حفظ يک مثنوي است. پامنبري هايش يا تماشاگران برنامه هاي معدودي که در آنها حضور پيدا مي کند، بارها اين عبارت ها را شنيده اند که «خودم از فلاني شنيدم که مي گفت...» يا «در فلان نسخه خطي که در کتابخانه ام هست، خوانده ام که...» همه اين عوامل با تاکيد بر ارائه دقيق و بي اغراق روايت هاي ناب، باعث شده که منبر او جزو جذاب ترين منبرهاي روحانيون سخنور قلمداد شود و شنوندگان سختگير را هم راضي کند.
فاطمي نيا همانند همه محققان ديني هم نسل خود، دقت در ارائه کلام را بسيار مهم مي داند و از بي دقتي هاي برخي منابر دلخور است؛ توانايي او در جذب مخاطب نشان مي دهد مي توان منبري داشت علمي ولي جذاب.

حجت الاسلام مهدي دانشمند
بلوتوث ها و سخنراني ها
 

شهرت دوباره «حجت الاسلام مهدي دانشمند» از طريق بلوتوث ها و پخش بخش هايي از منبرهايش گسترده شد. دانشمند لفاظي خاصي در سخنراني هايش دارد، به شدت صريح اللهجه بوده و بانوع بيان متفاوتش از اتفاقات روزمره، طرفداران بسياري براي خود دست و پا کرده است . در سخنراني هاي دانشمند خنده هاي بلند حاضران هميشه به گوش مي رسد؛ خنده هايي که در حال جديت کامل دانشمند سرداده مي شوند و جلسات او را به جلسه هايي شاد تبديل کرده اند. حرف هاي او معمولا بر اساس يک دغدغه اجتماعي و بر پايه يک انديشه ديني شکل مي گيرد و هنگام بيان، سرو شکلي متفاوت به خود مي گيرد. بدحجابي، رابطه دختر و پسرو ... از معروف ترين بخش هاي سخنراني هاي اوست؛ و اگرچه نظرات متفاوت و مثبتي دارد اما بعضي وقت ها حد ميانه جذب مخاطب و بيان صريح حرف ها را گم مي کند. نبايد فراموش کرد که بعضي گفته هاي او را نمي توان در جمع خانواده شنيد و بايد همچون تعدادي از فيلم هاي سينمايي عدد (13+) را کنار آن درج کرد! حالا، اين مزيت يک سخنور تواناست که صراحت خود را در مرحله اول معرفي خود قرار مي دهد يا نقطه ضعف؟
با تمام شهرتي که دانشمند به دليل بلوتوث ها و فيلم هايش در شبکه اينترنت دارد، هيچ سايت يا وبلاگ رسمي و مشخصي که زندگينامه دقيق او را بيان کند، پيدا نشده است. آيا دانشمند باز هم خبرساز مي شود؟

حجت الاسلام عليرضا پناهيان
سبک جديد در منبر
 

او را بايد پايه گذار سبکي جديد در سخنوري دانست. «حجت الاسلام عليرضا پناهيان» توانست با سبک جديد وعظ، بسياري را پاي منبر خود بنشاند و طرحي نو براي ارتباط با جوانان ايجاد کند که تاکنون مورد تقليد بسياري قرار گرفته. داشتن چهره اي جذاب و گيرا، گفتاري خودماني، قدرت برقراري ارتباط صميمي با مخاطب و حتي رفيق فرض کردن او از سوي مخاطب و استفاده او از ادبيات به روز، باعث شد تا پناهيان آهسته و پيوسته مشهور شود. اين واعظ از يک امکان ديگر هم به خوبي بهره مي برد؛ صداي مناسب و دلنشين و استفاده درست از اين صدا بر منبر که با تغيير آن، خواب را چشم هر مخاطبي مي پراند. صميميت مبهمي که در جنس صدايش وجود دارد باعث شده تا در نصيحت گونه ترين سخنراني ها هم مخاطب جوان را درگير کند و اين امتياز کمي براي يک سخنور نيست. پناهيان با افزودن دانش ارتباط با جوانان (به دليل ارتباط نزديک با دانشجويان در دانشگاه هنر و دانشگاه تهران)، پرداختن به موضوعات جديد (معمولا تلطيف سوژه ها) و حفظ تعادل در بيشتر سخنراني هايش (که به دام تکرار يا نوآوري بي هدف نيفتند)، توانسته سبکي ميانه مدرن و سنتي ايجاد کند که با توجه مردم روبه رو شود. مهديه تهران در زمان او بار ديگر رونق گرفت و مراسم اعتکاف دانشگاه تهران، پرطرفدار شد. آيا او در سال هاي بعد هم کليشه شکني را ادامه مي دهد يا... .

حجت الاسلام ناصر نقويان
شاعرانه ها
 

او را بايد جزو روحاني هايي دانست که به دليل خوش صحبتي اش راه تلويزيون از همان ابتدا برايش باز بود. نام ناصر نقويان برابر است با تسلط بي حد و حصر به شعر؛ نو و سنتي اش تفاوت خاصي ندارد. او ادبيات را به خوبي در منبرهايش به دست مي گيرد و به جا از آن استفاده مي کند. لذت شنيدن حرف هايش در تلويزيون به اين علت است که در صحبت هاي او شعرها و بيت هاي متعددي مي شنويم که در کلام کمتر سخنوري شنيده مي شود. نقويان که در دانشگاه هم به شدت فعال است، جزو دسته اي طبقه بندي مي شود که ادبيات معمول روحانيت را ندارند و يا به عبارت هاي نو و جديد در دل جوانان و خانواده ها جا باز کرده اند.
نقويان همراه عده اي ديگر از روحانيون- همچون پناهيان، مرادي و ... به علوم روز و ديگر موضوعات مربوط به جامعه آگاهي نسبي دارند و اين باعث مي شود که گستره حرف هايشان- چه بر منبر و چه در برنامه تلويزيوني- افزايش يابد نقويان اگرچه راه از تلويزيون به دل هاي مردم پيموده ولي اين روزها منبرهاي پر رونقي به خصوص در دانشگاه دارد.
منبع: همشهري جوان شماره 211