درآمد
 

وصيت، هدايت مخاطبان است به خواسته هاي فرد درآستانه ي رحلت راهنمايي در امور مالي، تنها، يک گونه از وصيت است و نه همه ي آن.
وصيت مهم تر، سفارش هاي اخلاقي و آشکار کردن راه کارهاي سير و سلوک است.
در اين قسم، عالمان ژرف نگر شيعه، وصيت هاي ارزشمندي به ارث گذاشته اند.
اين وصيت نامه ها،گاهي آن قدر طولاني اند مانند کشف المحجه سيد بن طاووس که خود، يک کتاب شده اند و جداگانه به چاپ رسيده اند و گاهي هم مختصر ولي پر مطلب اند.
وصيت نامه اي که اکنون مقابل شماست، سفارش نامه اي است کم حجم ولي پر مغز که درانتهاي کتاب ارزشمند قواعد الاحکام آمده است.
وصيت نامه نگار، علامه ي حلي (726648 ق) است و مخاطب آن، فرزندش، فخرالمحققين(682 771 ق). براي شناخت پدر، همين بس که هرگاه بگويند:
«علامه » به ذهن دين شناسان، علامه ي حلي مي آيد. و پسر را همين بس که پژوهشگران را، او، مايه مباهات و فخر است.
ارزش اين وصيت را همين بس که آن، از «اهل »اش صادر شده و «قابل »اش هم مخاطب قرار گرفته است.
ترجمه ي اين وصيت نامه، از روي نسخه اي که آقاي «حامد الطائي » تصحيح کرده و در شماره ي «41 42» مجله ي تراثنا چاپ شده است، صورت گرفت.
مترجم، در مصادر روايات آمده در وصيت، وامدار مصحح محترم آن است. شکرالله سعيه.

متن ترجمه
 

بسم الله الرحمن الرحيم
پسرکم! خداوند تعالي، تو را برانجام دادن فرمان هايش استوار بدارد و بر عمل خير و ملازمت آن، توفيق ات دهد و به سوي آن چه دوست مي دارد و راضي است، رهنمايت باشد و به آن چه از خيرها آرزو داري وخواهاني، برساندت و در دنيا و آخرت، سعادتمندت کند و هر چه که با آن، چشم، روشن مي گردد، هديه ات کند و عمر نيکو و زندگي آرام و خوش، روزگارت را سپري سازد و مهر«صالح است.» بر اعمال ات بنهد و وسايل رسيدن به سعادت را روزي ات کند و ازبرکت هاي بزرگ و والايش، بر تو بباراند و خداوند، از هر بلا و سختي اي، دورت بداردو بدي ها را از تو دفع کند.
بدان!که من، دراين کتاب ( قواعدالاحکام) چکيده و فشرده ي احکام را به گونه اي موجز، آوردم و پايه هاي اسلام را با کلمات کوتاه و عبارت هايي روان، روشن ساختم و«راه رشد» و «طريق استوار» را واضح کردم.
تاليف اين کتاب، به هنگامي است که پنجاه سال از عمر را گذرانده ام و وارددهه ي شصت زندگي شده ام.
«دهه ي شصت زندگي » آني است که «مهترخلايق » [جناب رسول الله(ص)] فرموده:
«آن، آغازگاه هجوم مرگ است ».
حال اگر خداوند تعالي، [در اين دهه،] بر من،مرگ را نوشته باشد و آن را با «قدر»ش، حتمي کرده باشد، از آن جا که او، «فرمان »اش را بر بندگان، حاضر و مسافر، جاري سازد، پس من هم همان گونه که خداوند تعالي وصيت را بر من واجب و به خصوص هنگام احساس مرگ، مرا مامور به آن کرده است [تو را مخاطب ساخته] و براي ات وصيت مي کنم به:
اين که همدوش با تقواي الهي باشي; که آن، به يقين، «سنت پايدار» و «واجب حتمي » و «سپر نگه دارنده » و «توشه ي ماندگار» است. و [آن،] پرسودتر چيزي است که انسان براي روزي که چشم ها، از هيبت آن روز، گشاده و خيره مي ماند و يار وياوري نيست، خواهد داشت.
تو و التزام به پيروي اوامر خداوند تعالي و انجام دادن آن چه او مي پسندد وپرهيز از آن چه او، ناخوش دارد و دوري از نواهي خداوند تعالي.
زندگي ات را در تحصيل کمالات نفساني، سپري ساز و اوقات ات را در «کسب فضايل علمي » و «عروج از پستي نقص به بالاترين نقطه ي کمال » و «اوج گيري در آسمان عرفان و نه سقوط به جايگاه جهال » و «گرايش عاشقانه به پسنديده ها» و «ياري برادران ديني » و «پاسخ درشتخو را به سخن نيکو گفتن » و «نيکورفتار را باچهره ي باز پذيرفتن » بگذران!
تو و پرهيز از رفاقت با انسان هاي پست و هم نشيني با افراد نادان; زيرا، رفاقت و هم نشيني با آنان، خلق و خوي ناپسند و باطن پست،بر جا مي نهد.
بلکه تو و التزام به همدوشي با عالمان و نشست و برخاست با فاضلان; که آن، براي کسب کمالات، زمينه ي کامل را فراهم مي سازد و براي ات، توان و مهارت دريافتن پاسخ مجهولات را، به دنبال دارد.
بايد، امروزت از ديروزت بهتر باشد.
تو و التزام به صبر و توکل و رضا.
هر روز و شب، محاسبه ي نفس کن!
از خداوند، بسيار آمرزش بخواه!
از نفرين مظلوم بترس! به خصوص از نفرين يتيم و پيرزن; که خداوند در مورد شکستن دل شکسته،گذشت نمي کند.
تو و التزام به نماز شب; که رسول الله(ص) بر آن تشويق و دعوت به اقامه ي آن کرده و فرموده است:
من ختم له بقيام الليل، ثم مات، فله الجنه.
هر که آخرين عمل اش، اقامه ي نماز شب باشد و بميرد، بهشت براي او باشد.
تو و التزام به صله ي رحم; که به يقين، به عمر آدمي مي افزايد.
تو و التزام به خوشرويي. همانا رسول الله(ص) فرمود:
انکم لن تسعوا الناس باءموالکم، فسعوهم باءخلاقکم!
همانا شما را نرسد که با اموال تان، تمامي افراد را در آسايش قرار دهيد; لذا، آنان را با اخلاق تان خشنود سازيد.
تو و التزام به توجه و مراقبت از ذريه ي پيامبر; که همانا خداوند تعالي درسفارش به آنان تاکيد کرده و پاداش رسالت و ارشاد مردم را دوستي و مهرورزي به آنان قرار داده است. خداوند تعالي فرموده:
... قل لا اساءلکم عليه اجرا الا الموده في القربي... .
... بگو: «به ازاي آن [رسالت،] پاداشي از شما خواستار نيستم، مگر دوستي در مورد خويشاوندان ».
...حضرت رسول الله(ص) فرموده:
اني شافع يوم القيامه لاربعه اصناف ولو جاووا بذبوب اهل الدنيا: رجل نصر ذريتي; و رجل بذل ماله لذريتي عند المضيق; و رجل احب ذريتي باللسان والقلب; و رجل سعي في حوائج ذريتي اذا طردوا و شردوا.
به يقين، من، درقيامت، شفاعتگر چهار گروه هر چند گناه شان به اندازه ي تمام گناهان مردم باشدخواهم بود: مردي که ذريه ي مرا ياري کند; مردي که به هنگام تنگدستي ذريه ام، ازمال اش به او ببخشد; مردي که به زبان و قلب، ذريه ي مرا دوست داشته باشد; مردي که به هنگام بي سر و ساماني ذريه ام، در رسيدگي به حاجت هاشان کوشش کند.
امام صادق(ع) فرمود:
اذا کان يوم القيامه، نادي مناد: ايها الخلائق! انصتوا; فان محمدا يکلمکم.فينصت الخلائق. فيقوم النبي(ص) فيقول: يا معشر الخلائق! من کانت له عندي يد اومنه او معروف، فليقم حتي اکافئه.
فيقولون: بآبائنا و امهاتنا! و اي يد و اي منه و اي معروف لنا؟بل اليد و المنه والمعروف لله و لرسوله علي جميع الخلائق.
فيقول: بلي. من آوي احدا من اهل بيتي او برهم او کساهم من عري او اشبع جائعهم، فليقم حتي اکافئه.
فيقوم اناس قد فعلوا ذلک. فياءتي النداء من عندالله: يا محمد! يا حبيبي! قدجعلت مکافاءتهم اليک; فاسکنهم من الجنه حيث شئت.
فيسکنهم في «الوسيله » حيث لايحجبون عن محمد و اهل بيته:.
هنگامي که قيامت برپاشد، ندا دهنده اي مي گويد:
اي آفريده ها! ساکت باشيد تا حضرت محمد با شما سخن گويد.
مردم ساکت مي شوند. جناب نبي(ص) برخاسته، مي فرمايد:
اي همه ي آفريده ها! هر کس که براي من کاري انجام داده و منتي دارد و نيکي اي رسانده است، برخيزد تا اينک، جبران کنم.
همه ي آفريده ها گويند: پدر و مادرمان فدايت! چه کاري و چه منتي و چه نيکي اي؟
خدمت و منت و نيکي، بر همه ي خلائق، از سوي خدا و رسول خدا است.
حضرت رسول الله مي فرمايد: بله. حال، هر که، کسي از اهل بيت مرا پناه داده، يانيکي اي رسانده، يا با اهداي لباس، آن ها را از برهنگي نجات داده، يا گرسنگان شان را سير کرده است، برخيزد تا اينک جبران کنم.
در اين لحظه، مردمي که آن کارها را انجام داده اند، برمي خيزند. سپس از جانب خداوند ندا مي آيد: اي محمد! اي حبيب ام! همانا جبران کارهاي آنان را بر عهده ي توگذاشتم; آنان را در هر کجاي از بهشت که خواستي، جاي ده.
حضرت رسول، آنان را در مکاني به نام «وسيله » جا مي دهد، تا نسبت به حضرت محمد و اهل بيت اش: در محروميت و حجابي نباشند.
تو و التزام به بزرگداشت علما و احترام به آنان; که حضرت رسول الله(ص) فرمود:
من اکرم فقيها مسلما، لقي الله تعالي يوم القيامه و هو عنه راض. و من اهان فقيها مسلما لقي الله تعالي يوم القيامه و هو عليه غضبان.
هر که، مسلمان دين شناس را، گرامي دارد، در قيامت، خدا را، راضي و خوشحال از او خواهد يافت. وهر که، مسلمان دين شناس را، کوچک شمارد و اهانت کند، در قيامت، خدا را، ناراضي وخشمگين از او، خواهد يافت.
حضرت رسول الله(ص) نگاه به چهره ي عالمان را، از جمله عبادت ها شمرده است و نگاه به در خانه ي عالمان را، عبادت دانسته و رفت وآمد با دانشمندان را عبادت خوانده است.
تو و التزام به کوشش فراوان براي افزودن علم ات و ژرف نگري در دين; که حضرت اميرالمؤمنين(ع) به فرزندش فرموده است:
تفقه في الدين; فان الفقهاء ورثه الانبياء. و ان طالب العلم يستغفرله من في السماوات و من في الارض، حتي الطير في جو السماء و الحوت في البحر. و ان الملائکه لتضع اجنحتها لطالب العلم رضي به.
در دين ژرف بنگر! زيرا، دين شناسان،جانشينان پيامبران هستند. براي طالب علم، هر چه در آسمان ها و هر چه در زمين هست، حتي پرنده ي در آسمان و ماهي در دريا، طلب آمرزش مي کنند. و فرشتگان به دليل خوشنودي از طالب علم، بال هاي خود را، خاک فرش آنان مي کنند.
تو و پرهيز از کتمان دانش و بازداشتن شايستگان از فراگيري علم ات; زيرا،خداوند تعالي مي فرمايد:
ان الذين يکتمون ما انزلنا من البينات و الهدي من بعد ما بيناه للناس في الکتاب اولئک يلعنهم الله و يلعنهم اللاعنون.
کساني که نشانه هاي روشن ورهنمودي را که فرو فرستاده ايم، بعد از آن که آن را براي مردم، در کتاب توضيح داده ايم، نهفته مي دارند، آنان را، خدا لعنت مي کند و لعنت کنندگان لعنت شان مي کنند.
و حضرت رسول الله(ص) فرمود:
اذا ظهرت البدع في امتي، فليظهر العالم علمه. فمن لم يفعل، فعليه لعنه الله.
هنگامي که در امت ام، بدعت ها آشکار و فراگير شد، دين شناسان بايد علم شان راآشکار کنند و در اختيار همه قرار دهند. کسي که چنين نکند، لعنت و نفرين الهي براو خواهد بود.
و نيز، او(ع) فرمود:
ولا توتوا الحکمه غير اهلها، فتظلموها. و لا تمنعوها اهلها فتظلموهم. 162حکمت را در اختيار نااهل، قرار ندهيد! که [ اگر چنين کنيد ] به حکمت ظلم کرده ايد. و از اهل اش، منع مکنيد! که [ اگر چنين کنيد ] به «اهل حکمت » ظلم کرده ايد.
-تو و التزام به تلاوت قرآن عزيز و تفکر در معاني آن و رعايت اوامر و نواهي اش و تتبع در اخبار نبوي و آثار محمدي و جست وجو [ وفهم ] معاني آن ها و تامل کردن تام در آن ها.
البته من، کتاب هاي زيادي در تمامي اين زمينه ها، براي ات نگاشته ام.
اين، آن هايي بود که وظيفه ي تو بود.
اما آن چه به من مربوط است و نفع اش به من برمي گردد [ ، عبارت است از ]:
اين که با طلب رحمت براي ام، در بعضي از اوقات، مرا ياد کرده و مورد تفقدقرار دهي.
و اين که ثواب بعضي از طاعت هايت را براي من بفرستي.
و در ياد کردم، کم نگذار! که [ اگر چنين کني،] اهل وفا، تو را جفاکارخوانند. و در ياد کردم، زياده روي مکن! که [ اگر چنين کني، ] آنان که اهل نيکي اند، تو را به «کوتاهي در حق پدر به هنگام زندگاني » نسبت مي دهند. بلکه درخلوت هايت و پس نمازهايت، يادم کن! و آن چه از بدهکاري ها و تعهدات واجب، برعهده ام هست [و خود انجام نداده ام] تو، قضا کن! و در حد توان ات، بر سر مزارم،به زيارت ام بيا و مقداري از قرآن تلاوت کن! و هر کتابي که نوشته ام، ولي خداوندبراي به پايان رساندن اش، مهلت ام نداده است، تکميل کن! و هر چه از خلل و نقصان وخطا و نسيان در آن مي يابي، اصلاح کن! اين، وصيت من است به تو. خداوند از جانب من، بر تو ناظر است.
والسلام عليک و رحمه الله و برکاته. والله اعلم بالصواب.

منبع:حوزه.نت
ارسال توسط کاربر محترم سايت :savin125125