درباره ورزشي عجيب تر از تمام ورزش ها
يوگا را «کنترل کردن» معني مي کنند اما آنچه از تمام حرکات، قوانين و مسلک يوگا بر مي آيد قدم گذاشتن در راهي است براي زندگي در همين لحظه؛ جدا شدن از ناکامي هاي گذشته و دل نگراني هاي آينده و رسيدن به آرامش. اگر چه در ايران يوگا به بُعد ورزشي و نهايتاً ذهني آن که محدود شده اما در واقع مسلک و شيوه اي است که از حدود 5 هزار سال پيش تا به امروز طرفداران خاص خودش را دارد. اين همان رشته اي است که مراحل اوليه اش در برخي مهد کودک هاي سراسر دنيا اجرا مي شود و آخر کارش هم همان مرتاض ها ي خوابيده روي ميخ هستند که با يک بادام ، روز مي گذرانند و هنوز هم با توانايي هاي شگفت انگيزشان جزئي از راز هاي دنيا به شمار مي روند. هر جلسه تمريني يوگا 4 مرحله دارد که بهتر است تمام مراحل به دقت انجام شود. آسالا يا تمرينات بدني، مديتيشن يا همان تمرين تمرکز، تمرينات تنفسي که براي دريافت «پرانا» يا همان ماده حيات بخش موجود در دنيا انجام مي شود و البته ريلکسيشن که قرار است به فرد يوگي آرامش بدهد و انرژي از دست رفته در طول تمرين را به او برگرداند. تمام اين ها در راستاي يک هدف است: يوگا کنيم تا آرام شويم.
تمرکز
مديتيشن يا تمرکز اصلي ترين بخش در تمرين هاي يوگا به حساب مي آيد و البته تمرين هاي ورزشي ساده براي آمادگي جسم، تمرين هاي تنفسي و ريلکسيشن يا رسيدن به آرامش، ديگر بخش هاي تمريني در يوگا هستند.
بي حد و مرز
يوگا هيچ حد و مرزي نمي شناسد و رسيدن به تمرکز و آرامش يافتن در اين ورزش فارغ از قيد و بندهاي زمان و مکان است. واگن مترو، ايستگاه اتوبوس، روي ترن هوايي شهربازي و حتي زير آب هم، يوگا مي تواند ذهن را به خود درگير کرده و آرامش را به يوگي هديه دهد.
ذهن
يوگا راهي است براي رسيدن به آرامش؛ تکاپويي براي شناختن هر چه بيشتر دنياي شگفت انگيز ذهن انسان. در واقع يوگا سلول هاي خاکستري مغز را وادار به تحرک مي کند تا در نهايت، تمام سلول هاي بدني مطيع ذهن شوند.
بدن
يوگا در نهايت مسير کمال خود، مي تواند تمام سلول هاي بدن را تحت تاثير قرار دهد و حتي بخش ها و اعضاي غيرارادي بدن را کنترل کند. بابا پايلت، استاد مشهور هندي يوگا مي تواند 3 شبانه روز زير آب زنده بماند و ضربان قلب خود را تا ايستادن کامل تحت کنترل در آورد.
قدرت شگفت انگيز ذهن وقتي به واسطه تمرين هاي يوگا کشف مي شود، عجايب اين ورزش ذهني نيز خودنمايي مي کند و کارهاي خارق العاده از اساتيد يوگا سر مي زند که همگان را در بهت و حيرت فرو مي برد. نشستن روي آب، نگه داشتن قطار با قدرت ذهن، معلق شدن در آسمان و زنده ماندن در زير آب در مدت 3 شبانه روز و ... کارهايي است که توسط يوگي ها انجام شده و جهان علم را در شگفتي فرو برده است.
ممنوعيت يوگا
همزماني پديد آمدن يوگا با مذهب بودا، خيلي ها را به اين اشتباه مي اندازد که يوگا بخشي از اين مذهب است. داستان هاي زيادي که در مورد شخص بودا و مديتيشن هاي طولاني مدتش نقل شده هم به اين نتيجه گيري کمک مي کند. مجسمه هاي زيادي از خدايان هند هم در حال انجام مديتيشن ساخته شده و تمام اين ها يوگا را بيشتر از يک مسلک مستقل، وابسته به بوداييان نشان مي دهد. به همين دليل چند سال پيش يوگا در کشورهايي مثل مصر، سنگاپور و مالزي ممنوع اعلام شد اما در واقع تنها ارتباط يوگا با مذهب اين است که هر فردي با هر دين و مذهبي با يوگا به درک عميق تري از اعتقاداتش مي رسد و هدف يوگا به هيچ وجه تغيير انديشه و اعتقادهاي افراد نيست.
يوگا در اتوبوس
پرداختن به يوگا سن و سال ندارد و در هر شرايط بدني و بدون هيچ وسيله اي، راهي است براي رسيدن به آرامش. يوگا محدوديت جا و مکان هم ندارد. حتي در اتوبوس مي توان با انجام تمرينات تنفسي يوگا، از محيط اطراف جدا شد.
يا با گوش دادن به صداي دم و بازدم که يکي از تمرينات تمرکزي يوگاست، «در لحظه بودن» را تمرين کرد. خيره شدن به شمع هم يکي ديگر از اين تمرينات است . صاف بنشينيد و بدون اين که پلک بزنيد دقايقي طولاني به شعله شمع خيره شويد.
کار دردناکي است و ناخودآگاه اشک تان راه مي افتد اما اين کار بعد از هر بار تکرار راحت تر مي شود و آرامش به همراه دارد، مثال زدني.
پير صد ساله
تمام کتاب هاي يوگا پر است از عکس هاي مرد لاغر و سيه چرده اي که روي سرش ايستاده يا در خودش گره خورده است.
اين آقا که ابتدا الان ديگر چيزي نمانده به صد سالگي برسد، «آين گار» اسطوره زنده يوگي هاست و با اين که کودکي سختي داشته، حالا قدرت هاي خاصي يک استاد بزرگ را دارد و مي گويند از معدود افرادي است که مي تواند حرکت طاووس را فقط روي انگشتان دستش اجرا کند.
هر کس ادعايش مي شود امتحان کند ببيند مي تواند در حالي که بدنش کاملاً کشيده و در حالت افقي است فقط روي نوک انگشتان دستش از روي زمين بلند شود يا نه!
غرش شير
ملخ، نيم ملخ، سگ، گربه، کلاغ، درخت، کوه، قورباغه، مارکبري،گاوآهن، ماهي؛ تمام اين ها اسم حرکات مختلف در يوگاست.
رشته اي که با الهام از طبيعت شکل گرفته و حتي در انتخاب اسامي حرکات هم سعي کرده به طبيعت وفادار بماند. بين همه اين حرکات، حرکت شير را ببينيد جالب است.
صاف بنشينيد، زبان تان را تا جايي که مي شود از دهان خارج کنيد و با تمام انرژي نفس تان را بدهيد بيرون.
صدايش چندان شبيه غرش شير نيست اما گويا نتيجه کار حنجره و تارهاي صوتي را تقويت مي کند.
شگفت انگيزها
اگر کسي يوگا را حرفه اي دنبال کند، بعد از سال ها بالاخره به جايي مي رسد که حتي روي ماهيچه اي غير ارادي بدنش هم کنترل پيدا مي کند.
در يکي از گردهمايي هاي يوگي ها، يکي از اساتيد هندي براي نمايش توانايي هايش دو پارچ آب را سر کشيد و ثانيه اي بعد مثل يک شيلنگ تمام آن آب را با فشار از دهان تا ارتفاع 5 متري به بيرون پرت کرد.
عبدالحميد موحدي، استاد ايراني يوگا که شاگرد اين مرد هندي بوده، اين کار را با 12 ليوان آب انجام مي دهد. همين استاد هندي مي تواند در حال داراز کشيدن تا ارتفاع يک متري بالا بپرد.
خداحافظ کباب لذيذ
عاشقان و مريدان کباب بهتر است بين يوگا در هند و علاقه شان به گوشت يکي را انتخاب کنند.
اگر چه در ايران به دليل آن که يوگا در بعد ورزشي و ذهني محدود شده، حرفي از گياهخواري به ميان نمي آيد اما يوگي هاي هند همه گياهخوارند.
البته همين جا هم به کساني که يوگا کار مي کنند پيشنهاد، مي شود تغذيه يوگايي را هم رعايت کنند.
غذاهاي طبيعي مثل سبزيجات، ميوه ها، دانه ها، و مغز ها را مصرف کنند و تا مي توانند غذاهاي حجيم نخورند. براي خيلي ها همين کار جزئي از رياضت يوگاست.
ـ آخر راه يوگا
مرد هندي را که جلوي کاخ سفيد چند متري از زمين بلند شد ،به ياد داريد ؟
همان که مردم از زيرش رد مي شدند تا مطمئن شوند کلکي در کار نيست، با اين که هنوز هم بعضي ها مي گويند اين کار حقيقت نداشت اما از اين يوگي هاي حرفه اي کم نيستند و غالباً هم هندي هستند. اين آدم ها 30،40 سال از مردم دوري مي کنند و رياضت مي کشند تا با بيدار کردن نيروهاي نهفته وجودشان بتوانند روي آب بنشينند، با يک دست جلوي قطار را بگيرند يا با بدن برهنه روي چندين متر سيم خاردار غلت بزنند. اگر چه اين کارها نمايشي نيست اما بعضي هايشان هم مثل « بابا پايلت» اسم و رسم به هم بزنند. اين آقا مي تواند 3 شبانه روز را زير آب بگذراند. او حتي روي عضلات قلبش هم کنترل دارد.
منبع: نشريه تماشاگر همشهري شماره 179