فرهنگ شناسي شعارهاي ورزشگاهي ايران آيا اصولاً فرهنگي در شعارهاي ورزشگاهي وجود داد؟
 

سرودن اشعاراستاديومي در دهه 60 و اوايل دهه 70 يکي از شاخه هاي اصلي فعاليت هاي مورد علاقه استاد يوم بروها بود.اين طور جا افتاده که فقط هواداران فرهيخته و با سواد از توانايي و صلاحيت تهيه اشعار ماندگار براي تيم هاي پرطرفدار بر خوردارند و يک هوادار معمولي حتي اگر زيباترين شعار را هم مي ساخت ابتدا به ساکن مورد استقبال قرار نمي گرفت.
اواخر دهه 60 و اوايل دهه 70 که به واسطه پايان دوران جنگ تب فوتبال حسابي داغ بود و به خصوص هوادارن استقلال و پرسپوليس بيش از هميشه براي تماشاي بازي اين 2 تيم وقت مي گذاشتند ؛ مردسي و چند ساله اي براي تماشاي بازي هاي استقلال به ورزشگاه مي آمد که تخصص عجيبي در بر گرداندن ترانه هاي آن سوي آبي در حمايت از استقلال داشت.او تقريبا تمام ترانه هاي يک خواننده لوس آنجلسي را به هواداري از استقلال تغيير داده بود و هر آلبوم جديدي که از او مي آمد مدل«استقلاليزه »آن يک هفته بعد توسط آقاي شاعر روانه استاديوم مي شد.«شاعر استقلالي »محبوبيت ويژه اي د رميان هواداران استقلال داشت و آن هاي که يکي، دو ساعت قبل از سوت آغاز بازي به استاديوم مي رفتند ساعات قبل از شروع مسابقه را با او مي گذراندند.آقاي شاعر پس از درخواست هاي مکرر تماشاگران کاغذ کوچکي را از جيبش بيرون مي آورد و با حرارت خاصي آن را به سبک خواننده مورد علاقه اش مي خواند و ازهواداران مي خواست بخشي ازسروده اش را با او تکرار کنند.استعداد شاعر استقلالي بعدها مورد توجه مربيان اين تيم هم قرار گرفت و امير قلعه نويي که از زمان بازي در استقلال از محبوبيت اين تماشاگر در بين هواداران مطلع بود وقتي به عنوان سرمربي مشغول کار شد رابطه نزديکي با او بر قرار کرد.البته شعرها قبل ازآن که رونمايي شوند يايد توسط آقاي سر مربي تاييد مي شدند.در پرسپوليس هم از سال ها قبل اغلب شعارها حول مدح و ثناي علي پروين مي گشتند و ليدرها شعارها را درجلسات خصوصي با او هماهنگ مي کردند.نقل است که در يکي از اين جلسات علي پروين در حال توجيه کردن ليدرها بوده که اتفاق بامزه اي رخ مي دهد:«آقاي ايرج خان ، شما از دقيقه 20 به بعد سلطان علي پروين رو راه ميندازي.دوست دارم تمام ورزشگاه بکوبه واينو تکرار کنه.»سلطان در همين لحظه متوجه مي شود يک خبرنگار از لاي دراتاق،جلسه را زير نظر گرفته و فرياد مي زند:«ايرج ،خبرنگار، بگيرينش.»خبرنگار پا به فرار مي گذارد و ليدرها هم در پي او مي دوند.
شعارهاي استاديومي معمولا از فرهنگ خاص تبعيت نمي کنند و خلق الساعه متولد مي شوند.اکثرآن ها بر پايه توهين به تيم حريف شکل مي گيرند و آن ها يي هم که اين طور نيستند چون معمولا بايد از ذهن نه چندان خلاق ليدرها ترواش شوند چنگي به دل نمي زنند.قبل از دهه هاي 60و70 تشبيه ضربات بازيکنان به آر.پي.جي و نسبت دادن حرکات آن ها به حيوانات درنده و بي رحم مد بود اما به تدريج بازيکنان مطرح خارجي جاي حيوانات را گرفتند و به موازات اوج گرفتن سرودهاي حماسي، شعارهاي فوتبالي هم با اين فضا درهم آميختند.به اين ترتيب که استاديوم بروهاي حرفه اي برخي کلمات اين اشعار را عوض مي کردند و به جاي آن ها نام تيم بازيکنان محبوب خودشان را مي گنجاندند.شعار:«قسم به تيم....قسم به سيماي.....قسم به اين تيم....قسم به.....»يکي از اين اشعار است که هوادارن استقلال و پرسپوليس آن را از آن خود کردند و با جايگزين کردن کلمات هنوز هم آن را در ورزشگاه ها فرياد مي زنند.

ـ توهين آميزها در صدر
 

بر اساس فرهنگ رايج در استاديوم هاي ايران کماکان شعار هايي که توهين به تيم حريف را در بطن خود دارند در صدر محبوب ترين شعارها قرار دارند و اصولا ً اين که در دربي ها تعدادي از تماشاگران از صبح علي الطلوع به ورزشگاه مي روند دليلش اين است که مي توانند در مصاف چشم در چشم با هوادارحريف از آخرين شاهکارهاي خود رونمايي کنند.
شعار:«...قهرمان ميشه، خدا ميدونه که حقشه به لطف يزدان و بچه ها...قهرمان ميشه.»يکي از پاستوريزه ترين شعارهاي هواداران قرمز وآبي است که عمري طولاني داشته و به دليل دوري از ادبيات بي تربيي به فراموشي سپرده نشده است.شعار:«حمله ، حمله ، اي...ماگل مي خوايم اي قهرمان »هم در زمره همين شعارهادسته بندي مي شود.درنقطه مقابل اما اشعار مورد دار به شدت ماندگار مي شوند.بارها اتفاق افتاده که در ورزشگاه مملو ازجمعيت آزادي حدود 50 هزار نفر ک در يک سو از ورزشگاه نشسته اند نام يک نفر را به زبان مي آورند و 50 هزار نفر نيمه ديگراستاديوم بدترين عبارت ممکن را در توصيف آن شخص به کار مي برند.اين هتاکي چند ده هزار نفري به رغم بگير و ببندهاي کميته انضباطي درسال هاي اخير همچنان ادامه دارد و هرازگاهي در ورزشگاه هاي مختلف روي صحنه مي رود.اخيراً در دربي ها حتي براي به هيجان آمدن تماشاگران حريف هم تمهيداتي توهين آميز از سوي تماشاگران طيف مخالف در نظر گرفته شده.مثلاً وقتي ضربه بازيکنان يکي از تيم ها با اختلاف کمي از کنار دروازه ها به خارج مي رود به صورت طبيعي فرياد حسرت تماشاگران آن تيم در ورزشگاه مي پيچد، تماشاگران حريف بلافاصله در اقدامي هماهنگ از بدترين لفظ ممکن در پاسخ به اين ابراز حسرت استفاده مي کنند و تازگي ها باب شده که تماشگران مورد توهين واقع شده هم به سرعت و در حالي که هنوز از موقعيت از دست رفته شوکه هستند با کلمه زننده ديگري جواب اين بي احترامي را مي دهند.به اين ترتيب پس از هر موقعيتي که از دست مي رود فضاي ورزشگاه تا حدود 15 ثانيه با «دري وري هايي »که تماشاگران 2 تيم نثار هم مي کنند پر مي شود.

شعارهاي مناسبتي
 

هوادارن قرمز و آبي براي دربي هايي که برنده مي شوند شعار هاي مخصوص مي سازند تا به راحتي آن ها را فراموش نکنند.اين شعارها البته فرمول ثابتي دارند و فقط کلمات مربوط به آدم ها و تيم ها تغيير مي کنند.اولين بار وقتي پرپوليس پس از 7 سال د رسال 1375 استقلال را شکست داد هواداران اين تيم از شعار جديد خود رونمايي کردند:«سال 75 دقيقه 85 ، گل ادموند بزيک به تور اس.اس نشست ، بهزاد غلامپور چمن ها رو گاز مي زد و...»در ادامه اين شعار به حال و روز ساير بازيکنان استقلال پس از گل پرسپوليس پرداخته مي شود و استقلالي ها هم به محض اين که دريکي از داربي ها برنده شدند شعار مشابهي ساختند و سعي کردند تلافي کنند.اما کماکان ترانه هاي مربوط به خواننده هاي لس آنجلس اصلي ترين متريال شعار هاي استاديومي محسوب مي شوند.مثلاً استقلالي ها در تمرينات اين تيم به محض ورود امير قلعه نويي به زمين مي خواندند:«سلام امير خان ،اميرخان سلام ،دوست دارم ،عاشقتم ،والسلام.»
ـ شعارهاي مودبانه فراموش شده
اوايل دهه 70 شعارها شکل آبرومندانه تري داشتند و صداي کري خواني هاي مودبانه هم به گوش مي رسيد مثلاً هوادارن پرسپوليس براي يادآوراي مسابقه اي که درآن مقابل استقلال با 6 گل به برتري رسيدند ازيک تا 6 مي شمردند و استقلالي ها هم به نشانه 7 سال پشت سرهم که به پرسپوليس نباختند تا 7 مي شمردند.قرمزها شعار«پرسپوليس زلزله »را سرمي دادند و آبي ها «اس اس آتشفشان »را مي پسنديدند.مبناي انتخاب اين القاب هم تنها جوردرآمدن وزن و قافيه بود و مثلا ًشعار«پرسپوليس آتشفشان »به هيچ شکلي در دهان نمي چرخد.
داورها هميشه سيبل بي رحمانه ترين شعارها بودند که حتي اشاره اي کوتاه به شعارهاي مربوط به آن ها هم مقدورنيست.اين اواخرتماشاگران ازشعار:«اي داور عزيز دقت کن.»استفاده مي کنند که حتي اين شعار مودبانه هم همان شعارهاي قبلي را در ذهن داوران تداعي مي کند.بازار شعار حيا کن و رهاکن سال هاست که در استاديوم هاي ايران داغ است و در کنار آن توصيفات غير واقعي از افراد و به عرش رساندن يک شبه آن ها هم جايگاه ويژه اي دارد.
منبع:تماشاگر-ش 36