ملا مهدي نراقي منادي اخلاق
حاج ملامحمد مهدي نراقي پدر بزرگوار حاج ملا احمد و جد او ابوذر نايب الحکومة نراق بود که در فتنه افغان او را در همان جا به قتل رسانيدند و چون خبر قتل پدر را در اصفهان به وي دادند، حاضر نشد که چند روز ترک تحصيل گويد و به نراق آيد، تا اينکه فاميل او به استادش مرحوم حاج ملا اسماعيل خواجوئي توسل يافتند و نامبرده او را ملزم به سفر کرد. ملا مهدي نراقي تولدش در نراق، تحصيلش در اصفهان بوده، کتابهاي زيادي تأليف نموده. سرانجام عمر پربار اين اسوه بزرگ به پايان مي رسد و در سنه 1209 هجري به عالم بقاء رحلت فرمود و در نجف اشرف در ايوان صفير کنار حرم علي (ع) مدفون است.
فرزندان و نوه هاي ملامهدي نراقي، غالباً از عالمان و شخصيتهاي بارز عصر خود شمرده مي شوند و هر کدام در ابعاد گوناگون علمي، فرهنگي و اجتماعي داراي نقش قابل توجهي بوده اند.
شجره طيبه جناب ملا مهدي داراي پنج پسر بوده که اسامي آنان به شرح زير است.
1-جناب حاجي ملا احمد 2- ملا ابوذر 3- ميرزا ابوالقاسم 4- ملا ابوالحسن 5- ملامهدي.
ملامهدي
مشهور به آقا بزرگ، وي چهل روز بعد از درگذشت پدر چشم ديده به جهان گشوده است، به همين خاطر او را به نام پدر نامگذاري کردند، ولي به آقا کوچک مشهور بود، درعهد خود با علي مدارج کمال رسيد. زماني که محمد شاه قاجار در مراجعت از سفر اصفهان به کاشان آمد به خانه وي رفت، او را آقا بزرگ خطاب کرد. يکي از بناهاي عاليه کاشان، مسجد و مدرسه حاج محمد تقي مشهور به خانبان است، که محض امامت مرحوم ملامهدي ملقب به آقا بزرگ احداث کرده، که به مسجد آقا بزرگ معروف است.
حاجي ملا احمد نراقي
ملااحمد نراقي در سال 1185 متولد شد. مسکنش درکاشان، عمده تحصيلش درنزد والد ماجدش و بعد از آن در نزد سيد اجل آقا سيد مهدي طباطبائي ملقب به بحرالعلوم بود. در بين برادران، وي از مقام علمي و اخلاقي بالايي برخوردار بود. و به حق مي توان گفت که راه پدر را پيش گرفته ملا احمد نراقي در بعضي تأليف هاي خود، تحت تأثير اصول و مباني پدر بزرگوار قرارگرفته، همواره همان را دنبال مي کند، به خصوص در کتاب اخلاق وي (معراج السعادة) به طور آشکار استفاده مي شود. وي در اين کتاب ارزشمند سعي بر آن دارد که همانند پدر، بر فرهنگ و اخلاق متعادل که سيره انبياء و روش امامان معصوم (عليهم السلام) بوده تأکيد نمايد، نراقي مجتهدي جامع بود و آثار ارزشمند از خود به يادگار گذاشته است و از اکثر علوم ويژه اخلاق، اصول، فقه و رياضي و نجوم بهره داشت. تأليفات ايشان معراج السعادة در اخلاق، ديوان طاقديس و داراي تأليفات زياد ديگر مي باشد. ديوان طاقديس حاوي مجموعه اشعار و قصيده هاي نفيس اخلاقي و عرفاني بوده و در حدود بيش از چهار صد صفحه مي باشد.
تخلص اشعار او در اين ديوان صفائي بوده است. حاجي ملا احمد نراقي قاضي القضات از جانب خاقان مغفور فتحعلي شاه قاجار متولي ابدي مدرسه سلطاني منصوب شده ملا احمد نراقي در سال 1244 که وبا در ايران شيوع يافت، ميليونها تن به هلاکت رسيدند و در نراق هم ده هزار نفر از پاي در آمدند. او هم که عمر شريفش تقريباً شصت سال بود، در سنه يک هزار و دويست و چهل و پنج (1245) هجري درنراق رحلت يافت و جنازه او را به نجف اشرف حمل در پشت سر مبارک در صحن مطهر در کنار پدر به خاک سپردند.
حاج ملا محمد نراقي
فرزند حاج ملااحمد نراقي ملقب به عبدالصاحب، از حين ارتحال پدر بزرگوار توليت مدرسه سلطاني کاشان و اختيار خالصجات موقوفه که از خاقان مغفور شاهنشاه شرف صدور يافته به آن جناب مفوض و موکول بوده.
او داماد ميرزاي قمي بود، عمر شريفش قريب به هشتاد سال و در مقبره ميرزاي قمي واقع در شيخان قم مدفون است. پسران ديگر حاج ملا احمد ملا محمد جواد و ميرزا نصير الدين، ميرزا نصرالله، حاج ملا محمد تقي، ميرزا ابراهيم، حاج ملا هاشم و ملا محمد علي بوده اند.
حاج ملامحمد نراقي راجع به وظايف خدام و مصرف موقوفات آستانه مقدسه علي بن باقر (ع) در کتابچه اي، قانون کلي، دستور و شروطي صادر کرده است، که ذيلاً بيان مي شود.
بسم الله الرحمن الرحيم
(و من يعظم شعائرالله فانها من تقوي القلوب)
نظر به اينکه تنظيم و تنسيق امور متعلقه به موقوفات و ساير لوازم بقعه متبرکه حضرت قدسيه قدوة الاولياء و سلالة الائمة الاصفياء مفخر دودمان نبوت و مظهر آثار کرامت، امامزاده واجب التعظيم، السلطان علي بن الامام الهمام محمد الباقر صلوات الله عليه و علي آبائه و ابنائه الطاهرين، لازم است و چون امور متعلقه به آن سرکار فيض آثار خالي از اختلال نبود، به جهت نظم امور آنجا تقنين قانون کلي و دستور مستمري در کيفيت مشاعل و خدمات ارباب مناصب و خدام و تعين وظائف ايشان و ساير تصارف لازمه آن مزار فائض الانوار در موقوفات مقرره آنجا لازم بود، لهذا قوانين و شروط مقرره در اين کتابچه تعيين و به اذن و اجازه اين خادم شريعت مطهره مقرر گرديد و تخلف از آن جائز نيست و چنانچه احدي از ارباب طمع و اصحاب اغراض نفسانيه از مقتضاي آن عدول نموده و مخالفت نمايند، مورد سخط الهي و موجب عقوبت اخروي خواهد بود برارباب شوکت و علاء و صاحبان حشمت و اعتلاء به مقتضاي امر واجب الايتمار، تعاونوا علي البر و التقوي در اجراء آن علي مرور الدهور و منع و زجر در مخالفت آن لازم است. حرره العبد الخاطي في شهر ذي القعدة الحرام سنه 1266، مهر عبده الراجي محمد بن احمد، حسب الاجازه بندگان شامخ الارکان سرکار شريعتمدار معظم له حجة الاسلام مقرر شده، به تفضيل مشروح موافق صلاح و سداد و موجب انتظام امور بقعه متبرکه است. مهر عبده مسعودالحسيني- مهر الواثق بالله الغني عبده احمد - مهر عبده محسن بن محمد جعفر الحسيني - مهر عبده محمد علي الحسيني - مهر عبده الراجي نصرالله بن احمد- مهر لا اله الا الله الملک الحق المبين عبده محمد جعفر الحسيني- مهر جلال الدين بن محمد الحسيني- مهر احمد... ما فيه حرره الاثيم...
پيام ملا احمد نراقي به نسل جوان
1-بلندي روح و انگيزه بزرگ و الهي داشتن، 2- تحت تأثير محيط قرار نگرفتن، 3- اعتماد و تکيه به خويش، 4- از صفر شروع کردن، 5- اراده محکم و قوي، 6- عزت نفس، 7- استقامت، 8- صبر و شکيبائي در فقر، 9- تلاش و پشتکار درکارهاي خير به خصوص در تحصيل، 10- احترام به استاد، 11- خدمت به مردم، 12- احترام به مردم و بزرگ شمردن آنان، 13- اعتدال در تمام ابعاد زندگي، 14- مبارزه با مظاهر شرک و کفر و ظلم، 15- تيزبيني و دور انديشي، 16- مبارزه با جمود و تحجر، 17- کسب جامعيت علمي و اخلاقي، 18- خوش رفتاري و سعه صدر، 19- تواضع و فروتني، 20- ارتباط با ائمه هدي و زيارت آنان، 21- عشق به امام حسين (عليه السلام)، 22- نويسندگي و نشر فرهنگ عترت (ع).

منبع؛ محسني، علي؛ (1386) نور باقر (ع): مروري بر زندگي حضرت علي ابن باقر فرزند شهيد امام پنجم عليه السلام مدفون در خاک مقدس مشهد اردهال (کاشان)، قم، مشهور، چاپ دوم. >