بازي، تئاتري است که نمايشنامه آن برگرفته از دنياي خيال و دنياي واقعيت کودک است. اين تئاتر، صحنه و تعدادي هنرپيشه دارد و به کارگرداني و بازيگرداني بچه‌ها انجام مي پذيرد. هنرپيشه‌ها اسباب بازي آنها و صحنه نمايش جايي است که اسباب بازي را قرار مي دهند. چون بازي تبديل تخيل به عمل و نمايش است، در دنياي کودکان، عملي لازم و دلپذير شناخته مي شود. به علاوه هرچه زمان بازي بيشتر باشد، تکامل تفکر و رشد عمومي کودک بيشتر و بهتر خواهد بود.بازي چند هدف را محقق مي کند:
1. تخيل کودک را پياده (اجرا) مي کند.
2. به آرامش کودک منجر مي شود، زيرا «بازي يک مکانيسم دفاعي است».
3. بر تجربه‌هاي کودک مي افزايد. در بازي، کودک به مقام «تفکر انتزاعي داشتن» مي رسد و بعدها مي تواند به تفکر حل مسائل نيز برسد.
کودکي که بازي مي کند شاد است و تجربيات بسياري مي اندوزد. بچه اي که سي بار با يک جعبه بازي کرده، تجربه اي اندوخته که به مراتب بيش از کودکي است که تنها يک بار با همان جعبه بازي کرده است. اگر مي خواهيد فرزندتان به کمال رشد برسد، زمينه بازي بسيار او را فراهم کنيد.
زمان بازي کودک از تولد تا ده سالگي است. ما بايد در اين دوران فرصت و امکاناتي را براي بچه‌ها فراهم کنيم تا آنها از بازي سيراب شوند. بازي حق فرزندان ماست و اسباب‌بازي براي آنها لازم است؛ به همان اندازه که وسايل و اسباب حرفه اي ما برايمان اهميت دارد. اسباب‌بازي را بايد با دقت و بر مبناي فهرستي معين تهيه کرد.
راهنماي تهيه اسباب‌بازي کودک
1) در دوران نوزادي (هفته‌هاي اول تولد) جغجغه و عروسک حيوانات مسطح مثل پروانه براي بچه‌ها کافي است. مي توان اين اسباب‌بازي ها را به رنگ هاي شاد و مورد علاقه کودکان تهيه و از بالاي تخت آنها آويزان کرد.
2) از تولد تا يک سالگي، يک مجموعه کامل از حيوانات پلاستيکي براي بچه‌ها لازم است.
3) از سال دوم به بعد جنسيت کودک در نوع اسباب‌بازي او تأثير مي گذارد؛ براي دختران انواع عروسک و وسايل پلاستيکي آشپزخانه و براي پسران انواع ماشين و مجموعه‌هاي پلاستيکي از ابزار کار - مثلاً نجاري - فراهم کنيد.
4) در حدود سن سه سالگي اسباب و مصالحي براي کودک تهيه کنيد که با آنها چيزي بسازد. خمير، لگو و شن استريل خلاقيت کودک را برمي‌انگيزد، به ويژه خمير به کودک امکان مي‌دهد که هر آنچه را در تخيل دارد با روش خاص خود بسازد.
5) «توپ» مورد علاقه تمام کودکان است و بايد از ماه هاي اول در رنگ ها و اندازه‌هاي گوناگون براي آنها تهيه شود.
6) بچه‌ها از سه سالگي به بعد بايد اسباب‌بازي هايي مشابه وسايل منزل در ميان اسباب‌بازي هاي خود داشته باشند. وسايل آشپزخانه براي دختران، تلويزيون کوچک، ميز و صندلي، ساعت پلاستيکي و ديگر اشياي معادل در زندگي بزرگترها را - هم براي دختران و هم براي پسران - تهيه کنيد.
7) در سال هاي بعد براي آنها پازل فراهم کنيد.
8) در سنين بالاتر مي توان شطرنج را نيز به فرزندان آموخت.
نکاتي در باره تهيه و نگهداري اسباب‌بازي
بهتر است هدايايي که به مناسبت هاي مختلف براي کودکان خود مي‌خريد از انواع اسباب‌بازي هاي دلخواه آنها باشد (در حد معقول).
اسباب‌بازي متعلق به بچه‌هاست و بايد در اختيارشان قرار گيرد ( نه اين که صرفاً محض زيبايي، در ويترين کمد به نمايش گذاشته شود). در صورت خراب شدن نيز بايد پس از مدتي دوباره براي آنها خريداري شود.
هر اسباب‌بازي را که بچه‌ها ببينند و درخواست کنند براي آنها نمي خريم، مگر در پاسخ به اعمال شايسته آنها. براي رشد بهتر شاخص هاي تربيتي کودک (مثلاً کنترل ادرار) يک دفترچه امتياز تهيه کنيد و در صورت رسيدن به امتياز معين، چيزي را که او قبلاً درخواست کرده است بخريد. سعي کنيد اسباب‌بازي هايي که در دنياي واقعيت، وسايل کـُشت و کشتارند (مانند تفنگ، شمشير و مسلسل) نخريد؛ اما اگر بچه‌اي اصرار به داشتن چنين وسايلي کرد، يک نمونه ساده آن را تهيه کنيد و در موقع بازي با کودک به خوبي نشان دهيد که اين وسايل را دوست نداريد.
چنانچه بچه‌هاي ديگري به خانه شما بيايند و بر سر اسباب‌بازي با فرزندتان دعوا کنند، بايد ضمن مهرباني نسبت به ساير بچه‌ها، از کودک خود نيز حمايت کنيد؛ زيرا به اين ترتيب به او امنيت خاطر بخشيده‌ايد. به کودک خود بياموزيد در صورتي که مايل نيست اسباب بازي‌اش را به ديگران بدهد، پيش از آمدن آنها، آن را پنهان کند. البته بايد تلاش کرد که بچه‌ها در حفظ وسايل خود زياد سختگير نباشند. از سوي ديگر بهتر است بزرگترها در دعواي بچه‌ها با هم، دخالت نکنند.
اگر کودکي يک اسباب‌بازي فوق‌العاده و گران‌قيمت دارد و فرزند شما نيز درخواست تهيه آن را دارد، او را مطمئن سازيد که قادر به خريد آن نيستيد. اگر از دادن جواب صريح طفره برويد و بگوييد «حالا باشد؛ بعداً مي‌خريم»، و بعداً هم نتوانيد آن را تهيه کنيد، کودک غصه مي خورد. توجه داشته باشيد که سبب غصه کودک، نداشتن يک وسيله بازي نيست، بلکه علت آن رفتار نادرست ماست.
اگر اسباب‌بازي در اختيار بچه‌ها باشد، در طول روز زماني بسيار طولاني با آن بازي مي‌کنند. از طرفي بازي بچه‌ها با يکديگر، از بازي تنهايي بهتر است؛ و اگر کودکي به رغم حضور بچه‌هاي ديگر به تنهايي بازي مي‌کند، رفتار او طبيعي نيست.
هنگامي که کودک با اسباب‌بازي خود به تنهايي بازي مي‌کند، آن را به شيوه‌اي خاص مي چيند؛ اين شيوه چيدن که معمولاً ثابت و تکرار شونده است، بر اساس انديشه اي به نام «نمايشنامه»انجام گرفته است. اين نمايشنامه از خيال و واقعيت سرچشمه مي گيرد. سهم خيال در نمايشنامه ي کودکانه بيش از واقعيت است. اين نمايشنامه‌ها با «هوش» رابطه مستقيمي دارند، به اين ترتيب که هر چه هوش کودک بيشتر باشد، نمايشنامه مفصل تر و پيچيده تر خواهد بود. ما حق نداريم صحنه نمايش بچه‌ها را به هم بريزيم. حتي بايد به شيوه‌اي حرکت کنيم که اسباب‌بازي ها جابه‌جا نشوند. هيچ گاه نبايد اسباب‌بازي کودک را - که در محيط مجازي خود چيده است - جمع کنيم. تا مي توانيد وارد محوطه اسباب‌بازي و دنياي بچه‌ها نشويد. به کودکان و آنچه دارند، احترام بگذاريد تا آنها نيز به شما احترام بگذارند. اجازه دهيد آنها آسوده و راحت باشند. اگر بچه‌ها شما را به بازي دعوت کردند بپذيريد. در آن دعوت، بدانيد که شما ميهمان هستيد؛ از اين رو هر چه بچه‌ها گفتند، همان را انجام دهيد.
منبع: انسان در مسير زندگي - گنجينه‌اي از معارف انساني از آغاز تا انجام