حرارت‌سنج خشك و تر ايستگاه هواشناسي دبيرستان شمار? يك هدف

(1)حرارت‌سنج خشك؛ (2) حرارت‌سنج تر؛ (3) ظرف آب؛ (4) پارچ? مرطوب؛ (5) جعب? آبي كه حرارت‌سنج خشك و تر در آن قرار دارد.
(1) رطوبت‌سنج (هايگرامتر) ايستگاه هواشناسي دبيرستان شمار? يك هدف

نم‌سنج يا هايگرامتر- در هواشناسي دانستن رطوبت در ساعات مختلف لازم است و براي محاسب? آن از نم‌سنج استفاده مي‌كنند نم‌سنج دستگاهي است كه از يك رشته مو يك عقربه و يك استوان? دوار كه بر روي آن صفح? مدرج و قابل تعويض وجود دارد تشكيل شده است آنرا مانند ساعت كوك مي‌كنند و استوانه آهسته مي‌گردد. (شكل 8)
موهاي آدمي يا حيوانات در مقابل رطوبت و خشكي حالت انقباض و انبساط دارند هرچقدر رطوبت زياد باشد مو منبسط و كشيده مي‌شود (مانند اهالي شمال ايران و روسيه و شمال اروپا كه در بين آنان ندرتاً اشخاصي با موهاي فري و يا مجعد مي‌توان يافت) و هرچقدر هوا خشك باشد مو حالت انقباض پيدا كرده و كوتاه مي‌شود (مانند مردمي كه در كويرها زندگي مي‌كنند و اغلب موهاي كوتاه و مجعد دارند).
اثري كه رطوبت يا خشكي بر روي موهاي دستگاه نم‌سنج مي‌گذارد سبب مي‌شود كه عقرب? متصل به آن در اثر كوتاه و بلند شدن مو بالا و پايين برود و نوك عقربه بر روي صفحه مدرج استوانه اثر گذاشته و خطوطي ترسيم نمايد.
با توجه به درج? حرارت نواحي مختلف كره، خشكي، رطوبت و تأثير درياها بر خشكيها است كه سطح كره ارض را به قسمتهاي مختلف آب و هوايي تقسيم نموده‌اند (صرف‌نظر از استثنائات) منطقه استوايي يا حاره- منطقه معتدله (جنوبي و شمالي)- منطقه قطبي (شمالي و جنوبي) كه هر كدام از تقسيمات فوق به نوبه خود به علت وضع جغرافيايي و دوري و نزديكي به دريا و پستي و بلندي داراي آب و هواي مرطوب- خشك- يا متغير مي‌باشند.
فشار هوا- هوا داراي فشار است اما چون ما از بدو تولد در ميان اقيانوس بيكران آن غوطه‌ور بوده‌ايم به آن توجهي نداريم و احساس نمي‌كنيم. چنانكه به ارتفاعات زياد صعود كنيم يكنوع گرفتگي و خفگي احساس خواهيم كرد، در دره‌هاي پست و كناره‌هاي دريا باز دچار ناراحتي و گاهي احساس درد كم در بيني و گوش خواهيم نمود كه در اصطلاح اين عوارض را آب به‌آب شدن مي‌گويند و حال آنكه عارضه اول به علت كمبود فشار هوا و دومي به علت زيادي فشار است. اين فشار گرچه جزئي و مساوي با 800 / 1 ( ) فشار آب است ولي در هواشناسي و تغييرات جوي نقش اول را به‌عهده دارد.
تغيير درج? حرارت سبب كم و زياد شدن فشار هوا خواهد شد. مي‌دانيم هر جسمي در مقابل حرارت حالت انبساط به خود مي‌گيرد و از هم باز مي‌شود و در سرما منقبض شده جمع مي‌گردد.
براي مثال بد نيست اين بار از خود آدمي و عضلات او مايه بگذاريم. شما در تابستان و هواي گرم كه مي‌خواهيد بخوابيد بي‌اراده دستها را به طرفين باز كرده و پاها را از هم جدا گذاشته و رو به آسمان دراز مي‌كشيد و بدون اينكه خود متوجه باشيد سعي مي‌كنيد تمام عضلات و اعضاء بدنتان از هم منبسط بشود در حالي‌كه در زمستان و در سرما دستها را در روي سينه صليب كرده و سر را خم نموده و يك پهلو با زانوهاي خم شده و نزديك به شكم و به قول معروف مچاله مي‌كنيد، اگر در اين موقع به عضلات بدنتان دست بزنيد مي‌بينيد سفت مي‌باشند. هوا همچنين حالت را دارد هرچقدر گرم‌تر بشود از هم باز شده حجمش زياد و در نتيجه سبك مي‌گردد و هرچقدر سردتر شود ذرات آن منقبض شده در حجم كمتري جا مي‌گيرد پس اگر دو حجم مساوي هواي گرم و سرد را در نظر بگيريم هواي سرد به علت تراكم زياد به مراتب سنگين‌تر و داراي فشار كم بيشتري مي‌باشد. هواي مجاور زمين وقتي در محلي گرم شد ايجاد مرکز فشار نموده سبك شده و به بالا صعود مي‌كند و چون در جو مجاور زمين خلائي وجود ندارد فوراً هوايي كه داراي فشار زيادتري است از اطراف به مركز فشار كم حركت مي‌كند و از اين حركت چنانكه گذشت باد توليد مي‌شود.
در هواشناسي مناطق فشار كم را پست مي‌گويند، مسير بادها به طور مستقيم نيست و اين خود ايجاد اشكالات و گمراهي‌هايي را در هواشناسي مي‌نمايد.
حركات باد در مراكز فشار كم (سيكلن) (L) از خارج به طرف مركز فشار كم و در امتداد مسير آيسوبارها مي‌باشد (شرح آيسوبار بعداً خواهد آمد) مسير آن دايره مانند و جهتي برخلاف حركت عقرب? ساعت دارد (شكل-9)، در مراكز فشار زياد (آنتي سيكلن) (H) جريان باد بالعكس از مراكز فشار زياد به خارج وزيده و جهتي مانند حركت عقرب? ساعت دارد. ولي هركدام از مراكز فشار كم يا زياد در يك محل ثابت نمي‌مانند و از نقطه‌اي به نقطه‌اي ديگر در حال حركتند. سيكلنها داراي حركت سريع‌تر و حوادث ناشي از آن بسيار تند و هوايي منقلب و باراني دارند و در مراكز آن بيشتر ابرهاي پرباران نيمبوس تشكيل مي‌گردد، و بارانهاي سيل‌آسا براه مي‌اندازند. برعكس آنتي سيكلنها اغلب در حدود چند هفته در محلي توقف مي‌كنند و داراي هواي خشك و گاهي سرد و بدون ابر مي‌باشند. و يا اينكه داراي ابرهاي بلند و بدون باران اند و بيشتر در فصل زمستان سراسر كشور ما را فرا مي‌گيرند.

فشار هوا را اولين بار توريچلي Torricelli دانشمند ايتاليايي در سال 1643 اندازه گرفت و قبل از آن يا به درستي شناخته نمي‌شد و يا اينكه كسي براي هوا فشاري تصور نمي‌كرد. فشار هوا در سطح درياي آزاد و در عرض 45 درجه و حرارت صفر درجه سانتيگراد برابر است: 1 / 750 ميليمتر بر هر سانتيمتر جيوه. فشار را با فشارسنج يا (بارومتر) اندازه مي‌گيرند. (شكل 10)

بارومتر فلزي (فشارسنج) ايستگاه هواشناسي
بارومتر دو نوع است. يكي جيوه‌اي كه عبارت است از يك لوله مدرج محتوي جيوه و معلق در ظرف جيوه‌اي ديگر، كه در اثر كمي و زيادي فشار هوا بر سطح جيوه، جيو? درون لوله پايين و بالا مي‌رود. نوع ديگر آن فلزي است و از يك قوطي با پوسته‌اي نازك تشكيل شده است و كمي و زيادي فشار بر پوست? قوطي سبب بالا و پايين رفتن آن مي‌گردد و اين حركت را به وسيل? عقربه و اهرمي به روي صفح?‌ مدرج و استوانه‌اي شكل دوار منتقل و ثبت مي‌كند.
واحد فشار بار است و آن را به صورت اينچ. ميليمتر. يا ميلي بار مي‌خوانند.
(ميلي بار9 / 33 ميلي متر= 4 / 25 اينچ) كه در ايران بيشتر ميليمتر متداول است.
خطوط هم‌فشار (آيسوبار)- آيسوبار خطي را گويند كه كلي? محلها و شهرهايي را كه داراي فشار مساوي هستند (البته پس از محاسب? ارتفاع زمين و عرض جغرافيايي) بهم متصل نمايند. ترسيم آيسوبارها در روي نقشه‌هاي اقليمي (شكل 11) قسمت اعظم كار هواشناسي را تشكيل مي‌دهد.

نمون? تقريبي از يك نقش? هواشناسي ايران و اطراف، پس از ثبت نمودن گزارشها و رسم آيسوبارها
وقتي فشار هواي ايستگاههاي فرعي به مركز هوا‌شناسي مخابره شد مقدار فشار در كنار هر شهر نوشته مي‌شود و پس از تكميل گزارشها نواحي هم‌فشار را بهم متصل نموده و مراكز فشار كم و زياد به دست مي‌‌آيد.
پيش‌بيني هوا- چنانكه گفته شد در كنار هر ايستگاه در روي نقشه علاوه بر مقدار فشار هوا باد و مسير و سرعت آن نيز نوشته مي‌شود و همچنين به وسيل? علامات و اختصارات بين‌المللي آمدن برف، بودن برف روي زمين، يخبندان،‌ مه‌آلود يا صاف بودن هوا، قدرت بينايي، ريزش باران و مقدار آن و مهمتر از همه مقدار درج? حرارت و نكات ديگر نيز قيد مي‌شود و در اين موقع است كه كار اصلي و لذت بخش پيش‌بيني هوا بايد نتيجه بدهد. و هواشناسي با نگاه كردن بر روي نقشه تشخيص مي‌دهد كه مثلاً آن مركز فشار كم با چنان سرعت و فلان جهت كي و در حدود چه ساعتي به نقط? مورد نظر مي‌رسد و يا هواي سرد فلان منطقه با سرعت و جهتي كه نشان داده شده كي و چه موقع به منطق? ديگر خواهد رسيد (شكل 11) البته كار به همين سادگي ختم نمي‌گردد چه ممكن است مسير و جهت يك سيكلن و حوادث ناشي از آن كه قبلاً پيش‌بيني شده تحت تأثير عوامل فوقاني جو قرار گرفته يا ساير استثنائات كه برخي در خلال سخنان گذشته گفته شد باعث تغيير جهت يا از بين بردن سيكلن مزبور گردد و در آن موقع است كه هواشناس بيگناه مورد سرزنش مردم ناآگاه قرار گرفته و سيل انتقاد براه مي‌افتد. در خاتم? كلام بد نيست كه يك بار ديگر يادآور شويم هرچه ارتباطات كشورها و ايستگاههاي هواشناسي به‌هم نزديك‌تر و شبكه‌هاي فرعي بيشتر توسعه يابد و در ارتفاعات مختلف? جو ايستگاههايي برقرار گردد و اطلاعات هواشناسي كاملتر شود نتيجه بهتر و پيش‌بيني از آيند? دورتر ميسرتر خواهد بود.

حرارت‌نگار (ترموگراف) وسيله‌اي كه با آن تغييرات درج? حرارت در روزهاي مختلف هفته ثبت مي‌شود (ايستگاه هواشناسي هدف)

فيزيک هواشناسي
آب و هواشناسي و سير تحولي آن

با واژه اتمسفر کم و بيش همه آشنا هستيم. علوم اتمسفري در دو شاخه هواشناسي و آب و هوا شناسي به مطالعه ويژگيهاي آن مي‌پردازد. که اين دو در مقياس زماني باهم فرق مي‌کنند. هواشناسي شرايط جوي را در زمان معين و بطور عام با استفاده از اصول و قوانين و مدلهاي رياضي و فيزيکي و ديناميکي در کوتاه مدت بررسي ، پيش بيني مي‌کند و به مطالعه تغييرات اتمسفر مي‌پردازد. آب و هواشناسي هواي غالب در دراز مدت (اقليم) را با توجه به ويژگيها و اصول و مفاهيم جغرافيايي ، عوامل بوجود آورنده و تأثيرات آن بر زندگي انساني ، تفاوتهاي آب و هوايي مکانها مورد بررسي قرار مي‌دهد.

آب و هواشناسي فيزيکي

در آب و هواشناسي فيزيکي منبع اصلي انرژي خورشيد است. بنابراين سير تغييرات و تبديلات آب و هوايي ، مناطق گرم ، سرد ، باد و ... براي يکنواخت کردن انرژي در سطح کره زمين در ارتباط با خورشيد و با توجه به دريافت انرژي و خروج آن از طريق بازتاب و تابش سياره‌اي با توجه به ويژگيهاي منطقه‌اي مورد بررسي قرار مي‌گيرد. هواشناسي فيزيکي اساس هواشناسي ديناميک است، زيرا لازمه يکنواخت شدن انرژي بين مناطق وزش باد و جابجايي بخار آب بين مناطق با دماهاي متفاوت است که با استفاده از قوانين حرکت و ديناميک بيان مي‌شوند.
در هواشناسي ديناميک نتايج حاصل از پراکندگي انرژي تابشي خورشيد و فرآيندهاي ترموديناميکي با استفاده از روشهاي رياضي و اصول فيزيکي بررسي مي‌شود. هواشناسي ديناميکي مبناي نظري هواشناسي سينوپتيک است.

آشنايي با فشار هوا

فشار هوا نيرويي است كه هوا بر يك واحد از سطح زمين وارد مي كند و مقدار آن در سطح درياي آزاد، برابر است با وزن ستوني از جيوه به ارتفاع 76 سانتيمتر. واحد اندازه گيري فشار هوا در آب و هواشناسي ميلي بار يا هكتوپاسكال مي باشد؛ هر ميلي بار يا هكتوپاسكال برابر با 1000 دين بر سانتي متر مربع مي باشد فشار ستون هوا در سطح درياي آزاد 1013 هكتوپاسكال بر سانتي متر مربع مي باشد.
از آنجا كه تراكم هوا با ارتفاع كاهش مي يابد، با افزايش ارتفاع فشار هوا نيز كم مي شود، اما تغيير فشار برحسب ارتفاع چندان منظم نيست؛ به طور كلي تا ارتفاع 1500 متري سطح زمين به ازاي هر 100 متر افزايش ارتفاع، فشار هوا حدود 12 هكتوپاسكال كم مي شود. پراكندگي افقي فشار اتمسفر را با استفاده از خطوط هم فشار به صورت سطح هم فشار نشان مي دهند. خط هم فشار خطي است كه تمام نقاط با فشار يكسان را به هم مربوط مي كند. نقشه هاي هم فشار براي سطوح مختلف اتمسفر تهيه مي شود.

پراكندگي فشار در سطح زمين

تكرار حالتهاي لحظه اي هوا در دراز مدت در پراكندگي فشار، الگويي ميانگين را نشان مي دهد كه كمابيش انعكاس تاثيرهاي گردش عمومي جو است، در نقشه هاي ميانگين فشار نمود هاي زودگذر و نادر ديده نمي شود و در مقابل نمود هاي عمده و غالب چه در مقياس محلي و چه در مقياس جهاني جلوه مي كنند؛ بنابراين مطالعه نقشه هاي ميانگين فشار اگر چه در كاربرد موضعي يا كوتاه مدت چندان كارآمد نيست اما براي شناخت نمود هاي عمده و غالب گردش عمومي هوا مهم است.
مراكز عمده فشار در سطح زمين به تبعيت از سيستم نصف النهاري گردش عمومي هوا، از استوا تا قطب به صورت كمربندهاي مداري متناوبي جلوه مي كند؛ اما وضعيت خشكي و دريا در نيمكره شمالي اين منظم را به هم مي زند و مراكز ياد شده را به صورت سلولهاي جدا از هم در مي آورد.
نتيجه گردش عمومي هوا در دراز مدت، وجود كمربندهاي كم فشار در استوا، پر فشار در منطقه جنب حاره كم فشار در منطقه معتدله و احتمالا در منطقه قطبي است.

آب و هواي ايران

ايران بدليل گستردگي و تنوع بومشناختي و بلنديهاي متنوع داراي شرايط آب و هوائي بسيار متفاوت است. در زمستان( در فواصل ماههاي دسامبر تا فوريه) اکثر مناطق کشور بشدت سرد است در حالي که در تابستان (جون تا آگوست) گرماي هوا به چهل درجه بالاي سانتيگراد مي رسد. ميانگين سالانهء دما در ايران از شمال غربي به شمال شرقي تغيير مي کند و از منهاي ده درجه سانتيگراد در آذربايجان تا به 25 - 30 درجه سانتيگراد در جنوب و جنوب شرقي ميرسد. نواحي ساحلي جنوب و شمال ايران در مقايسه با مناطق مرکزي و کوهستاني الگوي هواشناختي بسيار متنوعي دارد.
ميانگين سالانه دماي بندر عباس در اوايل زمستان 18.5 سانتيگراد ميباشد. ميزان بارش سالانه مناطق مختلف کشور نيز بسيار متفاوت است.
ايران داراي آب و هواي متناوبي است که در برخي مناطق کشور گرماي تابستان و سرماي زمستان مشابه ميباشند. به همين دليل آب و هواي ايران در هر منطقه بايد بصورت جداگانه مورد توجه قرار گيرد.
در ژانويه و فوريه (آذر و دي) سه نوع منطقه آب و هوائي در ايران وجود دارد: سواحل درياي خزر داراي آب و هواي معتدل سرد، مناطق مرکزي داراي آب و هواي سرد زمستاني، و مناطق کناري داراي آب و هواي متوسط و ملايم ميباشد. ولي در مناطق جنوبي هوا بسيار گرم است و در تابستان تحمل آب و هواي مناطق مرکزي بسيار مشکل ميباشد.
شهرهاي شيراز، اصفهان، تهران، مشهد و تبريز که مهمترين مراکز جلب جهانگردند آب و هواي بسيار متنوعي دارند. شيراز با 4 ماه هواي گرم در صدر اين فهرست قرار مي گيرد و تبريز با يکماه هواي گرم در رديف آخر.
جهانگردهائي که در فصل زمستان به سواحل جنوبي ايران مي روند با آب و هوائي بسيار مطبوع روبرو مي شوند، در حالي که در همان زمان مردم استانهاي فارس و اصفهان آب و هوائي باراني يا برفي دارند. در فصل تابستان آب و هواي همه مناطق کشور تا حد قابل تحملي گرم مي شود. بهترين زمان براي بازديد از مناطق مختلف ايران دو فصل بهار و پائيز و بويژه ايام نوروز ميباشد.

آلودگي هواي تهران:

بدون شك يكي از مهمترين مسائل زيست محيطي در ايران و بخصوص شهرهاي بزرگ مشكل آلودگي هوا است. در سالهاي اخير اين پديده خطرناك به جايي رسيد كه توجه همگان را به خود جلب كرد. اما ببينيم كه آلودگي هوا چيست و تعريف آن به چه صورت است؟ بسيار در اخبار، روزنامه ها و گزارشهاي مختلف مي شنويم كه فلان گاز از حد مجاز در هوا افزايش يافته و يا بهمان ماده در هوا زيادتر از مقداري است كه بايد باشد. در اين مطلب ابتدا سعي مي شود گازها و يا موادي كه در هوا وجود دارند معرفي شوند و سپس توضيح داده شود كه چه عواملي در ميزان آلودگي هوا بيشترين نقش را ايفا مي كنند.به زبان ساده آلودگي هوا آن چيزي است كه انسان نمي خواهد در هواي تنفسي اش وجود داشته باشد. چرا؟ زيرا براي سلامتي او مضر است. اين موادي كه ما نمي خواهيم در هوا باشد، به دو صورت ممكن است بوجود بيايند. يكي بصورت طبيعي است، يعني مادر طبيعت در فعل و انفعالات طبيعي خود بوجود مي آورد و ديگري از نوعي است كه توسط انسان و بصورت مصنوعي توليد مي شود. مورد اول در مقايسه با مورد دوم بسيار محدود است و اساسا قابل مقايسه نيست. آتشفشان ها نمونه آلودگي طبيعي هستند كه بر اثر انفجار آنها بسياري از گازها و موادي كه براي سلامتي انسان مضر است به هوا راه مي يابند. گازها و خاكستر ناشي از آتشفشان يكي از نمونه هاي آلودگي توسط مادر طبيعت است كه در فعل و انفعالات دروني زمين در يك نقطه به هواي بيرون راه مي يابد. طوفانهاي شن و كوههايي كه از آنها مداوما دود و بخار بلند مي شوند، نمونه هاي ديگري از آلاينده هاي طبيعي هستند
گاه براي آنكه بفهميم هواي تنفسي مان آلوده است، لازم نيست كه دانشمند باشيم و يا وسايل خاصي را در اخييار داشته باشيم. مردمي كه در تهران و يا شهرهاي بزدگ ديگر زندگي مي كنند، مي توانند برخي اوقات آلودگي هوا را به خوبي تشخيص دهند. يكي از راههاي تشخيص معمولي آلودگي هوا بدون وسايل مخصوص، محدوديت ديد است. اگر در روزهاي كاري در تهران كه هوا آلوده است به ارتفاعات شمال شهر برويم به خوبي مشخص است كه دود و غبار مثل يك چادر بر روي شهر افتاده است. گاهي بوي غير معمول به ما مي گويد كه داريم چيزي را استنشاق مي كنيم كه نبايد بكنيم. سوزش گلو و مشکلات تنفسي علائم ديگري است که زنگ هاي خطر را برايمان به صدا در مي اورند. بسياري از اوقات ما الودگي را مي بينيم و حس مي کنيم.
و اما از مهمترين آلودگي هايي كه در هوا به چشم نمي آيند و بسيار خطرناك هم همستند،‌ منو اكسيد كربن ياCO است. مي توان بجرات گفت كه منو اكسيد كربن 50 درصد آلودگي هايي را تشكيل مي دهد كه با چشم نمي شود ديد. ( توجه داشته باشيم كه منو اكسيد كربن با دي اكسيد كربن قرق دارد‌ ) اين جناب منواكسيد كربن داراي مضرات بسيار زيادي است كه بدون وارد شدن در جزئيات برخي از آنها را بر مي شماريم. اين گاز خطرناك به همراه اكسيژين به درون سلولهاي خون مي رود و صدمات بسياري را در آنجا ايجاد مي كند. همچنين اين گاز بر روي بينايي تاثير مخرب دارد. منواكسيد كربن مي تواند بر روي مغز تاثير گذاشته و حتي ادراك و قضاوت معمول انسان را دچار نقص كند. تحقيقات تشان داده است افرادي كه بيش از حد در معرض اين گاز قرار داشته اند از حالت عادي خارج مي شوند و بصورت موقتي دچار رويا و خيالهاي غير واقعي مي گردند. دانشمندان بسياري از نزاعهاي شخصي بين افراد در خيابان را ناشي از تنفس بيش از حد اين گاز مي دانند ( البته علاوه بر موضوع دعوا). وسائل نقليه عمومي مهمترين عامل توليد اين گاز هستند. از ديگر گازهاي آلاينده مي توان از اكسيد سولفور، 16 درصد و اكسيد نيتروژن، 14 درصد نام برد. بيشترين عامل توليد اين دو گاز احتراقهاي سوختي است. در لحظه شعله ور شدن سوخت اين دو گاز پديد مي آيند. اكسيد سولفور بخصوص در تاسيسات توليد برق و كارخانجاتي كه ذغال سنگ مي سوزانند پديد مي آيد. در نزديگي ترمينال ها، جايي كه اتوبوسها درجا مشغول كار هستند،‌ نيز ميزان اين گاز بسيار است. ذرات معلق 5 درصد كل آلاينده ها را تشكيل مي دهد كه افزايش بيش از حد آن درهوا عدم كاركرد درست سيستم تنفسي و عروق و همچنين بيماريهاي قلبي موثر است. همچنين آلودگي هوا در مجموع، اندامهاي مويي شكل در درون مجراي تنفسي را از بين مي برد. اين اندامهاي مويي شكل كه به سيليا معروف هستند كارشان جلوگيري از ورود مواد زائد به درون ششها است. حركت رو به بالاي اين اندامها باعث مي شود كه مواد آلوده به صورت خلط از مجراي تنفسي و دهان به بيرون منتقل شود. آلودگي هوا دشمن اين اندامها است و به اين ترتيت وسيله دفاعي ريه ها را از بين مي برد. هيدروكربنها نيز بخشي ديگر از آلودگي هوا را تشكيل مي دهند. البته اينها بخشي از آسيبهايي است كه انسان در اثر تنفس هواي آلوده مي بيند. لازم به تاكيد است كه تاثير هواي آلوده به اين مواد بر روي انسانها متفاوت است. مثلا كودكان و سالمندان بيشتر از ساير افراد در معرض خطر تنفس هواي آلوده قرار دارند.
هر كدام از گازها و مواد خطرناك در هواي آلوده علاوه بر تاثير مستقيم بر جسم انسان، ضررهاي غير مستقيمي نيز بر محيط زيست انساني وارد مي آورند. به عنوان مثال اكسيد نيتروژون عامل بوجود آمدن بارانهاي اسيدي مي شوند كه خود بحث جداگانه اي را مي طلبد
منابع:
http://www.aa-mahmoodian.com
http://daneshnameh.roshd.ir
http://www.cloudysky.ir
www.hupaa.com
http://www.paraglider.mihanblog.com
http://joghrafia19.blogfa.com
/خ