براي رتبه‌بندي، 4 ضريب عملي در نظر گرفته شده است : هزينه‌هاي ساخت، بودجه عملياتي، تعداد اعضاي پروژه و ابعاد فيزيکي خود پروژه. با اين وجود، به دليل ماهيت متفاوت اين پروژه‌ها مقايسه آنها کار دشواري است و به همين دليل، سه ضريب کاربردي نيز براي رتبه‌بندي آنها در نظر گرفته شده است. به منظور انژاس اهميت نسبي، وزن بيشتري به اين ضرايب اختصاص داده شده است. ضرايب کاربردي عبارتند از : سودمندي علمي پروژه، سودمندي آن براي افراد عادي ( به چه درد من مي‌خورد ) و البته ضريب حياتي هيجان‌انگيز بودن پروژه. در ادامه نگاهي به 10 پروژه عظيم حال حاضر دنياي علم خواهيم داشت.

1. زمين‌نما
 

زمين‌نما که براي دنبال کردن تکامل زمين‌شناسي آمريکاي شمالي طراحي شده، بزرگ‌ترين پروژه علمي روي زمين است. اين رصدخانه علوم زميني از بيش از 9.8 ميليون مترمربع داده جمع‌ آوري مي‌کند. از سال 2003 تاکنون، بيش از 4000 ابزار اين پروژه 67 ترابايت اطلاعات را جمع‌ آوري کرده‌اند که معادل يک چهارم اطلاعات موجود در کتابخانه کنگره آمريکا است. هر 6 تا 8 هفته، به اين حجم عظيم از اطلاعات 1 ترابايت داده اضافه مي‌شود.

سودمندي علمي
 

محققان از زمين‌نما که دربرگيرنده انواع مختلفي از آزمايش‌ها است، براي بررسي تمام حقايق مربوط به ساختار زمين‌شناسي آمريکاي شمالي استفاده مي‌کنند. در سراسر قاره آمريکا و پورتوريکو، 1100 ايستگاه جي.پي.اس دائمي تغييرشکل‌هاي سطح زمين را که ناشي از جابجايي صفحات تکتونيکي زير آنها است رديابي مي‌کنند. حسگرهاي لرزه‌اي مجاور گسل فعال سن‌ندره در کاليفرنيا، کوچک‌ترين تکان‌هاي ـن را ثبت مي‌کنند. به صورت هم‌زمان، نمونه‌هاي صخره‌اي که با استفاده از يک دريل به عمق 3.5 کيلومتر از اعماق اين گسل بيرون کشيده مي‌شوند، تنش‌ها و کرنش‌هاي وارد بر اين صخره‌ها را که هنگام سائيده شدن دو لبه گسل به روي يکديگر در حين زلزله ايجاد مي‌شود شکار مي‌کند. در طي يک دوره 10 ساله، گروه کوچکي از کارکنان اندک اين پروژه با زحمت بسيار، آرايه‌اي قابل حمل از 400 لرزه‌نگار را با استفاده از بيل مکانيکي در سراسر آمريکا جابجا کرده‌اند. زماني‌که اين ايستگاه لرزه‌نگاري در سال آينده به سواحل شرقي آمريکا برسد، اين گروه داده‌هاي مربوط به تقريبا 2000 نقطه را جمع آوري کرده‌اند.

به چه درد من مي‌خورد؟
 

روي‌هم رفته، اندازه‌گيري‌هاي پروژه زمين‌نما مي‌تواند به توضيح نيروهاي پشت پرده حوادث زمين‌شناسي مانند زمين‌لرزه و فوران‌هاي آتشفشاني کمک کند و منجر به پيش‌بيني بهتر اين پديده‌ها شود. تاکنون داده‌هاي جمع آ‌وري شده نشان داده‌اند که صخره‌هاي گسل سن‌ندره ضعيف‌تر از صخره‌هاي سطحي منطقه هستند، و يا اينکه توده ماگما زير تشفشان يلواستون بسيار بزرگ‌تر از آن چيزي است که تاکنون تخمين زده شده است.

2. برخورددهنده بزرگ هادروني
 

110 متر زير مرز سويس و فرانسه، برخورددهنده بزرگ هادرون، ال.اچ.سي واقع شده که بزرگ‌ترين برخورددهنده ذرات دنيا به شمار مي‌رود. اين تاسيسات هر ساعت 700 گيگاوات برق مصرف مي‌کند و ساليانه به بيش از 1 ميليارد دلار بودجه نياز دارد. بيش از 10 هزار محقق، مهندس و دانشجو از 60 کشور مختلف دنيا در 6 پروژه فعال ال.اچ.سي مشارکت دارند. اين پروژه‌ها طراحي شده‌اند تا پرده از رازهاي فيزيک بنيادي عالم بردارند.

سودمندي علمي
 

ماده تاريک دقيقا چيست؟ يا ابعاد اضافي در فضا وجود دارد؟ يا بوزون هيگز، که معمولا با عنوان ذره الهي از آن ياد مي‌شود، وجود دارد؟ جهان چطور شکل گرفته است؟ شش آشکارساز ذرات ال.اچ.سي. به ثبت و مشاهده مسير، انرژي و هويت ذرات زيراتمي مشغولند که ممکن است جواب برخي از سوالات بالا را در خود داشته باشند. براي مثال شکارساز پروژه ATLAS، به دنبال رخدادهاي برخوردي در چيزي است که ظاهرا يک عدم توازن اندازه حرکت به شمار مي‌رود؛ نشانه‌اي از وجود ذرات ابرمتقارن که تصور مي‌شود ماده تاريک را تشکيل مي‌دهند.
پروژه سيم‌پيچ متراکم ميون (CMS)، مکمل پروژه اتلس است که به دنبال ابرتقارني و ذره گريزپاي بوزون هيگز است. پروژه LHC-Forward به شبيه‌سازي پرتوهاي کيهاني پرانرژي مي‌پردازد، و پروژه LHC-Beauty اطلاعاتي را تهيه خواهد کرد که معلوم کند چرا جهان به جاي پادماده از ماده تشکيل شده است. شکارساز TOTEM نيز با دنبال کردن برخورد پروتون‌ها تلاش مي‌کند تا ساختار دروني پروتون را مشخص کند.
در نهايت پروژه ALICE به مطالعه پلاسماي گلوئن-کوارک مي‌پردازد، مشابه آزمايش‌هايي که در برخورددهنده نسبيتي يون سنگين در حال انجام است.

به چه درد من مي‌خورد؟
 

قبل از غاز به کار پروژه ال.اچ.سي، گروهي شوب‌طلب تبليغات پر سر و صدايي به راه انداختند که اين زمايشات منجر به ايجاد يک سياه‌چاله روي زمين خواهد شد. اما برخلاف تصور آنها، اين پروژه اثرات اندکي را بر زندگي روزمره بشر داشته است؛ مگر اينکه خانواده و دوستان شما نيز جزو ن دسته از افرادي باشند که سر ميز شام در خصوص منشاء پيدايش جهان بحث مي‌کنند!

3. منبع نوتروني شکافتي
 

هر ماه، منبع نوتروني شکافتي (Spallation Neutron Source) در اوک‌ريج واقع در تنسي آمريکا، بين 25 تا 28 مگاوات انرژي برق را استفاده، و 32 ميليون ليتر آب را براي خنک ماندن مصرف مي‌کند. در طي کار، شتاب‌دهنده ذرات SNS در هر پالس، 2 کوادريليون (هر کوادريليون معادل 10 به توان 15 يا يک ميليون ميليارد است) نوترون را به سمت محفظه زير خود شليک مي‌کند. اين ابرهاي عظيمي نوتروني با منحرف کردن مواد، نحوه تغيير ساختار اتمي نها را با گذشت زمان مشخص مي‌کنند.

سودمندي علمي
 

منبع نوتروني شکافتي (SNS) انبوهي از نوترون‌ها را با سرعتي معادل 97 درصد سرعت نور ( سرعت نور در خلأ 300هزار کيلومتر بر ثانيه است ) به سمت يک نمونه شليک مي‌کند. اما بر خلاف ذرات در يک برخورددهنده، نوترون‌ها زماني‌که با هدف خود برخورد مي‌کنند انفجارهاي عظيمي را ايجاد نمي‌کنند. از آنجاکه نوترون‌ها کوچک و کم انرژي هستند، اندرکنش آنها با مواد بسيار ضعيف است. زماني‌که يک نوترون از ميان يک نمونه عبور مي‌کند، باعث پراکنده شدن هسته اتم‌هاي نمونه مي‌شوند. اين اندرکنش انرژي و جهت نوترون‌ها را تغيير مي‌دهد و 14 ابزار مختلف که کمتر از 1 متر با نمونه فاصله دارند، اين تغييرات را ثبت مي‌کنند.
نرم‌افزار مخصوصي تمام داده‌هاي پراکنش را جمع آ‌وري مي‌کند تا ساختار اتمي نمونه را توليد کند. از آنجايي‌که SNS قطاري از نوترون‌ها را با نرخ 60 پالس در ثانيه به سمت نمونه شليک مي‌کند، مي‌تواند نحوه تغيير ساختار نمونه را با زمان ثبت کند. اين کار مانند اين است که فريم‌هاي منفرد يک فيلم را تک‌تک ژس‌برداري کنيد و سپس آنها را پشت سر هم به نمايش درآوريد.

به چه درد من مي‌خورد؟
 

ساخت باتري‌هاي بهتر يکي از دستاوردهاي اين مرکز است. دانشمندان از اين فيلم‌ها در مقياس اتمي استفاده مي‌کنند تا نحوه پر و خالي شدن باتري‌ها را در دنياي واقعي نظارت کنند. اين ابزار همچنين براي مطالعه ساختار پروتئين‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

4.ايستگاه فضايي بين‌المللي
 

ساليانه هزاران کارمند بايد کار کنند و 2 ميليارد دلار خرج شود تا چراغ‌هاي ايستگاه فضايي بين‌المللي روشن بماند. تاکنون 201 نفر از 11 کشور دنيا ( به همراه 7 گردشگر پولدار ) از اين ايستگاه بازديد کرده‌اند. اين ايستگاه رکوردار طولاني‌ترين زمان حضور يک سازه ساخت بشر را در فضا به خود اختصاص داده است : آبان‌ماه امسال ايستگاه فضايي بين‌المللي 11 ساله مي‌شود و قرار است که براي يک دهه ديگر نيز در فضا باقي بماند. ايستگاه فضايي بين‌المللي همچنين ميزبان طيف‌نگار مغناطيسي لفا (AMS) است، بزرگ‌ترين و سنگين‌ترين ابزاري که تاکنون به فضا ارسال شده است.

سودمندي علمي
 

در ايستگاه فضايي بين‌المللي، دانشمندان و فضانوردان ناسا و شرکاي بين‌المللي آن اجزاي فضاپيماها را زمايش مي‌کنند و وظيفه تاييد سيستم‌هايي را برعهده دارند که مي‌توانند براي مسافرت‌هاي فضايي انساني در مسافت‌هاي طولاني استفاده شوند. آنها همچنين به بررسي فيزيولوژي انسان، مطالعه اثرات بي‌وزني بر تراکم استخوان و توليد سلول‌هاي قرمز خون، و نحوه تغييرات سيستم ايمني بدن در اقامت درازمدت در فضا مي‌پردازند. از ارديبهشت‌ماه امسال، محققان اين ايستگاه کار با AMS را هم آغاز کرده‌اند. اين ابزار قادر است کوارک‌ها را که در شتاب‌دهنده‌هاي ذرات ساخته مي‌شوند اما هيچ‌گاه در طبيعت مشاهده نشده‌اند، رديابي کند.

به چه درد من مي‌خورد؟
 

تحقيقات انجام شده در ايستگاه فضايي بين‌المللي منجر به کشف اين مساله شد که باکتري سالمونلا در فضا خطرناک‌تر مي‌شود. اين کشف مهم و شناسايي ژني که باعث اين تغيير مي‌شود، منجر به خلق نخستين واکسني شد که مي‌تواند با سالمونلا و باکتري استافيلوکوکي مقاوم در برابر متي‌سيلين (MRSA) مقابله کند. MRSA باعث بروز نوعي عفونت استافيلوکوکي مي‌شود که هر ساله باعث هزاران نفر از بيماران بيمارستان‌ها را مبتلا مي‌کند.

5. منبع نوري پيشرفته
 

مرکز تحقيقاتي منبع نور پيشرفته، يک شتاب‌دهنده ذرات واقع در برکلي کاليفرنيا است. از سال 1993 ، محققان اين مرکز پرتوهايي از فوتون را که يک ميليون بار درخشان‌تر از سطح خورشيد است، به سوي پروتئين‌ها، الکترودهاي باتري، ابررساناها و ديگر مواد نشانه رفته‌اند تا به کمک اين پرتو مشخصات اتمي، مولکولي و الکترونيکي نها را شکار کنند.

سودمندي علمي
 

منبع نوري پيشرفته (ALS) يکي از درخشان‌ترين منابع پرتوهاي ايکس ضعيف در دنيا است، که طول‌موج مناسبي براي ريزبيني طيف‌نگاري ( اسپکتروميکروسکوپي ) دارد، تکنيکي علمي که با استفاده از آن مي‌توان هم‌زمان ساختار و ترکيب شيميايي نمونه‌هايي را که تنها چند نانومتر اندازه دارند، شکار کرد.
در سال 2006 ، دانشمندان ALS به اخترشناسان کمک کردند تا با تحليل طيف غبار به دست آمده از انتهاي دنباله‌داري در نزديکي خورشيد که در آغازين روزهاي منظومه شمسي ما شکل گرفته بود، نشان دهند که ترکيبات کيهاني که از اين گوشه دورافتاده کيهان سرچشمه گرفته‌اند، بسيار زودتر از نچه که ما تصور مي‌کرديم مخلوط شده‌اند.
در همان سال، راجر کورنبرگ از دانشگاه استنفورد، جايزه نوبل شيمي را به خاطر کارهايي که در ALS بر روي ساختار سه‌بعدي نزيم‌هاي پليمري ر.‌ان.‌اي انجام داده بود، از آن خود کرد. اين اطلاعات ساختاري به وي اجازه مي‌‌داد که نحوه ترجمه دي.ان.اي به ر.ان.اي را، طي فرايندي که رونويسي خوانده مي‌شود، توصيف کند.

به چه درد من مي‌خورد؟
 

کارهايي که در ALS در خصوص پروتئين مربوط به بيماري ملانوما ( تومور سياه رنگ قشر عميق پوست ) انجام شد، به خلق درماني جديد براي مقابله با اين بيماري کمک کرد. داروي توليد شده هم اکنون در فاز 2 و 3 زمايش‌هاي کلينيکي قرار دارد. ساير داده‌هاي به دست مده از ALS منجر به توليد الکترودهاي باتري‌هاي ليتيومي پرظرفيت شده که در نهايت مي‌تواند باعث خلق باتري‌هاي بادوام‌تر شوند. همچنين فهم ساختار فيزيکي و الکترونيکي ورقه‌هاي مسطح کربني موسوم به گرافن، مي‌تواند به توسعه و خلق ترانزيستورها در مقياس اتمي، و ساخت پردازنده‌هاي رايانه‌اي سريع‌تر نيز منجر شود.

6. جونو، مدارگرد مشتري در ماموريتي انتحاري
 

قبل از اينکه مدارگرد جونو ( جونو در افسانه‌هاي يوناني نام همسر ژوپيتر است ) در سال 2016 وارد مدار مشتري شود، اين فضاپيما تحت اثر جاذبه عظيم اين غول گازي به سرعت 215 هزار کيلومتر بر ساعت خواهد رسيد و به سريع‌ترين وسيله دست‌ساز بشر تبديل خواهد شد. زماني‌که اين سفينه در مدار قرار بگيرد، 33 بار به دور اين سياره گردش خواهد کرد و سپس به درون آن شيرجه خواهد زد. در اين سفر انتحاري، جونو اتمسفر هيدروژني مشتري را درمي‌نوردد تا اينکه نهايتا مانند يک شهاب‌سنگ در اين جو بسوزد.

سودمندي علمي
 

هنگامي‌که جونو به دور مشتري مي‌گردد، 9 ابزار مختلف لايه‌هاي مختلف اين سياره را مورد مطالعه قرار مي‌دهند. مشتري نخستين سياره‌اي است که در منظومه شمسي شکل گرفته و به دليل اندازه بزرگش، نيروي جاذبه اين سياره مواد اصلي را که در منظومه شمسي نخستين يافت مي‌شد در خود نگاه داشته است. اين ويژگي‌ها مشتري را به پنجره‌اي باارزش به سوي غاز منظومه شمسي تبديل کرده است.
همچنين اندازه‌گيري ميدان مغناطيسي مي‌تواند نهايتا به بحث‌هاي موجود در زمينه جنس هسته اين سياره پايان دهد. مغناطيس‌سنج‌هاي جونو عمق و حرکات اقيانوس هيدروژن فلزي کشف شده در اين سياره را اندازه‌گيري خواهد کرد. پس از ميدان مغناطيسي اطراف خورشيد، اين اقيانوس قوي‌ترين ميدان مغناطيسي منظومه شمسي را ايجاد مي‌کند. در نهايت، يک راديومتر مايکرويوو ميزان ب موجود در اتمسفر عميق مشتري را اندازه‌گيري خواهد کرد، که کليد فهم نحوه شکل‌گيري اين سياره خواهد بود.

به چه درد من مي‌خورد؟
 

مطالعه الگوهاي پيچيده آب‌وهواي مشتري مي‌تواند به ما در پيش‌بيني آب‌وهواي سياره خودمان کمک کند، اما بخش اعظم اين زمايش تنها يک تحقيق علمي صرف خواهد بود.

7. تاسيسات ملي احتراق
 

بزرگ‌ترين و پرانرژي‌ترين ليزر دنيا، تاسيسات ملي احتراق آمريکا است که در ليورمور ايالت کاليفرنيا قرار گرفته است. اين تاسيسات که مساحت ن به بزرگي سه زمين فوتبال است، ارتفاعي به اندازه يک ساختمان 10 طبقه دارد و 2 ميليون ژول انرژي فرابنفش توليد مي‌کند. چنين جرياني مي‌تواند دماي هدفي را که ليزر بر روي آن متمرکز مي‌شود، به بيش از 100 ميليون درجه سانتيگراد و فشار آن را به بيش از 100 ميليارد برابر فشار جو زمين برساند. اين وضعيت مشابه شرايطي است که در هسته ستارگان و سيارات گازي عظيم وجود دارد.

سودمندي علمي
 

زماني‌که 192 پرتو منفردي که ليزر تاسيسات ملي احتراق را تشکيل مي‌دهند، بر روي هدفي متشکل از اتم‌هاي دوتريوم ( اتم هيدروژن با يک نوترون ) و تريتيوم ( اتم هيدروژن با دو نوترون ) همگرا مي‌شوند؛ هسته اتم‌ها ذوب مي‌شود و يک انفجار انرژي به وجود مي‌ورد. دانشمندان تاسيسات ملي احتراق تلاش مي‌کنند تا با اصلاح اين فرايند، براي نخستين بار، انرژي خالص را از واکنش گداخت هسته‌اي به دست آورند. آنها همچنين از تحقيقاتشان استفاده مي کنند تا آن‌چه را با گذشت زمان براي سلاح‌هاي هسته‌اي اتفاق مي‌افتد مطالعه کنند. اين مساله يک سوال حياتي در خصوص امنيت و قابليت اعتماد زرادخانه‌هاي سلاح‌هاي هسته اي آمريکا به شمار مي‌رود.
در نهايت، به دليل اينکه وضعيت ايجاد شده براي هدف ليزر تقليدي از وضيعت هسته ستارگان پرجرم است؛ دانشمندان اميدوارند که اين زمايش‌ها به آنها کمک کند تا دريابند چطور گداخت هسته‌اي، منجر به توليد برخي از عناصر اتمي سنگين مانند طلا و اورانيوم مي‌شود.

به چه درد من مي‌خورد؟
 

اگر قرار بر ذخيره‌سازي سلاح هسته‌اي را در يک منطقه باشد، داده‌هاي تاسيسات ملي احتراق مي‌تواند به تعيين ميزان امنيت چنين انبار مهماتي کمک کند. از طرف ديگر، برخي از طرفداران اين آزمايش مي‌گويند که تاسيسات ملي احتراق مي‌تواند به توليد انرژي از گداخت هسته‌اي کمک کند؛ اگرچه يک نيروگاه گداخت هسته‌اي به احتمال زياد بر پايه ليزرهاي عظيم کار نخواهد کرد.

8. رايه خيلي بزرگ (VLA)
 

در صدها کيلومتر مربع از بيابان‌هاي ماگدالنا واقع در نيومکزيکو مريکا، رايه خيلي بزرگ يا به اختصار VLA قرار گرفته است که يکي از بزرگ‌ترين تلسکوپ‌هاي دنيا به شمار مي‌رود. 27 آنتن مجزاي راديويي آن که هر کدام 27 متر قطر دارند، يک ساختار Y شکل را با بازوهايي به طول 21 کيلومتر تشکيل مي‌دهند و به جمع‌آوري سيگنال‌هاي رسيده از برخي از روشن‌ترين اجرام کيهان مي‌پردازند. خواهر خوانده اين پروژه يعني رايه خيلي بزرگ بيس‌لاين (VLBA)، نواري از 10 آنتن راديويي است که در مسافتي به طول 8900 کيلومتر، از هاوايي تا جزاير ويرجين گسترده شده‌اند. VLA و VLBA به خلق تصاويري با جزئيات فراوان از اجرام سماوي، از اجسام نزديک مانند ماه گرفته تا دورترين اجرام سماني مانند لبه جهان قابل مشاهده، مي‌پردازند.

سودمندي علمي
 

از آنجايي‌که امواج راديويي مي‌توانند از غبارهاي کيهاني که باعث محو شدن بسياري از اجرام مي‌شوند عبور کنند، VLA و VLBA مي‌توانند چيزهايي را ببينند که تلسکوپ‌هاي نوري قادر به مشاهده آنها نيستند. با استفاده از VLA، دانشمندان سياه‌چاله مرکز کهکشان راه شيري را مورد مطالعه قرار داده‌اند، به جستجوي منشاء فوران‌هاي پرتوهاي گاما در سحابي‌هاي دوردست پرداخته‌اند، و پيام‌هايي راديويي ويجر 2 را در سال 1989 و هنگام عبور آن از کنار نپتون دريافت کردند که نخستين تصاوير نماي نزديک از اين غول گازي و قمرهاي آن را در اختيار اخترشناسان قرار داد.
VLBA تغييرات محور زمين را در فضا اندازه‌گيري مي‌کند. با تمرکز بر اجسام دوردست و نسبتا ثابت مانند کوازارها، دانشمندان مي‌توانند هر تغيير ظاهري را در محور زمين در فضا رديابي کنند. زمين‌لرزه‌هاي عظيم مانند زلزله اخير ژاپن باعث مي‌شوند که محور زمين اندکي از جاي خود منحرف شود.

به چه درد من مي‌خورد؟
 

داده‌هاي جمع‌آوري شده توسط VLA و VLBA منجر به کشف تئوري‌ها و اجرام جديد، و گشوده شدن فصل نويني در اخترشناسي شده است. VLBA همچنين داده‌هايي را در خصوص مسير سيارک‌هاي نزديک زمين جمع آ‌وري مي‌کند که به دانشمندان کمک مي‌کند برخورد احتمالي يکي از اين اجرام را با زمين پيش‌بيني کنند.

9. نپتون : بزرگ‌ترين رصدخانه زيربي دنيا
 

اقيانوس‌ها نزديک سه چهارم سطح زمين را پوشانده و 90 درصد حيات سياره را در خود جاي داده‌اند. با اين وجود، بخش اعظم آنها هنوز ناشناخته باقي مانده است. نپتون، يک شبکه رصدخانه اقيانوسي است که از حدود 850 کيلومتر کابل، و 130 ابزار با بيش از 400 حسگر تشکيل شده است. اين ابزارها که همگي متصل به اينترنت هستند، نخستين سيستم بزرگ مقياس نظارت اقيانوسي همه جانبه، شامل حيات‌وحش، جغرافيا، زمين‌شناسي و شيمي اقيانوس را تشکيل مي دهد.

سودمندي علمي
 

ابزارهاي نپتون که در فاصله 350 کيلومتري از ساحل بريتيش کلمبيا و در صفحه تکتونيکي Juan de Fuca قرار دارند، يک چشم‌انداز بلادرنگ از منطقه را فراهم مي‌کند. يک ريسمان شناور مجهز به راديومترها، نورسنج‌ها و حسگرهاي هدايت الکتريکي، در يک ستون 400 متري آب بالا و پايين مي‌روند. اين ابزارها با نمونه‌برداري از خصوصيات شيميايي و شرايط فيزيکي ستون آب، نحوه تغييرات آنها را با گذشت زمان تعيين مي‌کنند. يک ابزار کنترل از راه دور به نام ROPOS اين ابزارها را نصب و اطلاعات را جمع‌آوري مي‌کند.
دوربين‌هاي کيفيت بالاي اين سيستم، تصاوير ثابت و ويدئويي از جانوران و رفتارهاي آنها را تهيه مي‌کند و دانشمندان به کمک اين تصاوير، تغييرات اکوسيستم محلي را اندازه‌گيري مي‌کند. ميکروفون‌هاي زيربي نصب شده در کف دريا با ضبط صداي دلفين‌ها و وال‌ها، تعداد اين جانوران و مسير مهاجرت آنها را تعيين مي‌کنند. يک دستگاه خزنده کنترل از راه دور به نام Wally با حرکت بر کف دريا، ذخاير متان زيرآب را بررسي مي‌کند. اين ذخاير علاوه بر تشديد تغييرات جهاني ب و هوا، مي‌توانند يک منبع بالقوه انرژي باشند.

به چه درد من مي‌خورد؟
 

دانشمندان سراسر دنيا مي‌توانند از طريق اينترنت، ويدئوهاي ارسالي Wally را از کف دريا مشاهده کنند، به مطالعه زندگي کرم‌هاي لوله‌اي اعماق اقيانوس که در دهانه‌هاي دريچه هاي گرمابي زندگي مي‌کنند بپردازند، يا به آواز نهنگ هاي گوژپشت گوش دهند.

10. برخورددهنده نسبيتي يون سنگين
 

يويورک، پس از سرعت گرفتن به يکديگر کوبانده مي‌شوند؛ اين برخوردها مي‌تواند دمايي معادل 4 هزار ميليارد درجه سانتي‌گراد توليد کند. در چنين دمايي پروتون‌ها و نوترون‌ها نيز ذوب مي‌شوند و وقتي اين ذرات متلاشي شوند، کوارک‌ها و گلوئون‌هاي آنها آزادانه با يکديگر اندرکنش مي‌کنند و حالتي از ماده را توليد مي‌کنند که سوپ کوارک-گلوئون ناميده مي‌شود. پس از پايان برخورد و سرد شدن مواد، پروتون‌ها و نوترون‌ها مجددا شکل مي‌گيرند و طي اين فرايند، 4 هزار ذره زيراتمي توليد مي‌کنند. با استفاده از RHIC، دانشمندان تلاش مي‌کنند تا شرايط عالم را در چند ميليونيم ثانيه پس از مهبانگ بازسازي کنند.

سودمندي علمي
 

براي درک بهتر نحوه پيدايش ماده در جهان، فيزيک‌دانان RHIC اتم‌هاي طلا را در چندين شتاب‌دهنده به حرکت در آمي‌ورند و با جداسازي الکترون‌ها، آنها را به يون‌هاي مثبت تبديل مي‌کنند. سپس اين يون‌ها به درون لوله‌هاي دايروي تزريق مي‌شوند و پيش از برخورد با يکديگر، تا 99.9 درصد سرعت نور شتاب مي‌گيرند. در بازرسي بقاياي اين برخوردها، دانشمندان کشف کردند که بر خلاف پيش‌بيني‌ها، ذرات در اين مرحله پس از مهبانگ بيشتر به صورت مايع و نه گاز رفتار مي‌کنند!

به چه درد من مي خورد؟
 

دانشمندان RHIC موفق به اختراع ابزارهايي شده‌اند که به پروتون‌ها شتاب مي‌دهد و با دقت بسيار زيادي آنها را براي پرتوافشاني و کشتن تومورهاي سرطاني در انسان به کار مي‌گيرند. مهندسان نيز از پرتوهاي يون سنگين براي ايجاد سوراخ‌هاي ريز در ورقه‌هاي پلاستيکي استفاده مي‌کنند تا فيلترهايي بسازند که مواد را در مقياس مولکولي طبقه‌بندي کند. علاوه بر اينها، با استفاده از فناوري هن‌رباهاي ابررساناي استفاده شده در RHIC، ممکن است ما بتوانيم ابزارهاي کارمدتري براي ذخيره‌سازي انرژي اختراع کنيم.
منبع:پاپ ساينس،ايران ويج
ارسال توسط کاربر محترم سايت :hasantaleb