پرندگاني بنسبت پرجثه و تندپروازند، با بالهاي نوک‌تيز و دم بنسبت بلند که اغلب طرح خاصي دارد.
سري کوچک و گردني بنسبت کوتاه دارند و روي زمين يا درخت زندگي مي کنند. در خارج از فصل زاد و ولد به طور دسته‌جمعي ديده مي شوند و پروازي قوي و سريع دارند. نر و ماده آنها همشکل است. روي درخت يا سوراخها آشيانه مي سازند.
جوجه‌هاي خود را در ابتدا از شيره غدد چينه دان خود تغذيه مي کنند. از دانه‌ها و ميوه‌ها تغذيه مي کنند و بعضي از گونه‌هاي حشرات و کر‌مها و حلزونها را نيز مي خورند.
کبوتر جنگلي:
انگليسي: Wood Pigeon
فرانسوي: Pigeon Ramier
لاتين: Columba Palumbus
مشخصات :
40 سانتيمتر طول دارد و از ساير کبوترها بزرگتر است، گردنش شرابي رنگ با جلاي سبز و ارغواني است که در هر طرف آن لکه اي سفيد دارد و در پرواز نوار پهن سفيدي روي بالهاي آن مشاهده مي شود .
پرنده نابالغ نشانه‌هاي گردن را ندارد. اين پرنده غالبا در زمستان به صورت گله‌هاي بزرگ ديده مي شود و اغلب با فاخته‌ها همراه است .
وقتي احساس خطر مي کند، با صداي شديد و ناگهاني از درخت پر مي کشد.
زيستگاه :
تقريبا همه جا حتي در شهرها ديده مي شود؛ معمولا در مناطق بدون درخت يافت نمي شود .
روي درختها و پرچين‌ها و لانه‌هاي متروک آشيانه مي سازد.
پراکندگي :
زمستانها زياد است و به تعداد بنسبت فراوان در ايران زاد و ولد مي کند.
فاخته:
انگليسي: Stock Dove
فرانسه: Pigeon Colombin
لاتين: Columba Oenas
مشخصات :
32 سانتيمتر طول دارد و از کبوتر جنگلي بنسبت کوچکتر و تيره‌تر است. در حال پرواز و يا در حالت نشسته، به سبب نداشتن سفيدي روي بالها و گردن، به آساني از آن تشخيص داده مي شود. رنگ خاکستري سطح پشتي
آن بيشتر به رنگ آبي متمايل است .در کنار گردن، لکه‌هايي با جلاي سبز و دو نوار باريک سياه رنگ کوتاه و مقطع وجود دارد .پرنده نابالغ لکه سبز روي گردن را ندارد.
رفتار اين پرنده شبيه به کبوتر جنگلي است و غالبا در زمستان با آن ديده مي شود؛ ولي کمتر از کبوتر جنگلي اجتماعي است و پروازش تيز و سريعتر است (کبوتر چاهي). دمگاه سفيد و مشخص با دو نوار بالي خيلي پهن و سياه دارد. (رجوع کنيد به فاخته خاوري (
زيستگاه :
مانند کبوتر جنگلي است، ولي بوستانهاي وسيعتر با درختهاي کهن را ترجيح مي دهد. همچنين، روي صخره‌هاي مشرف به دريا و تپه‌هاي شني و ... ديده مي شود. در سوراخ تنه درختان کهن و شکاف صخره‌ها و سوراخهاي زمين يا در ساختمانها آشيانه مي سازد .
پراکندگي :
زمستانها فراوان است و به تعداد بنسبت فراوان در ايران زاد و ولد مي کند.
فاخته خاوري:
انگليسي: Eastern Stock Dove
فرانسه: Pigeon d’Eversmann
لاتين: Columba Eversmanni
مشخصات :
29 سانتيمتر طول دارد و خيلي شبيه فاخته - ولي کوچکتر از آن – است. رنگ سرش متمايل به شرابي ) نه خاکستري خالص مانند فاخته (و جلاي گردنش سبز (نه ارغواني) و نوار کمرنگ روي دم آن خيلي واضحتر است .رفتار و صدايش شبيه فاخته است.
زيستگاه :
فضاهاي باز با درختان پراکنده در نواحي کوهستاني و شيبهاي سنگي و کوهستان و سواحل سنگي يا رسي رودخانه‌ها ؛ در سوراخ تنه درختان يا بين سنگها آشيانه مي سازد.
پراکندگي :
وضعيت اين پرنده بدرستي معلوم نيست و باحتمال به تعداد کم در کوههاي شمال خراسان زاد و ولد مي کند؛ وجود آن در سيستان گزارش شده است .
انگليسي: Rock Dove
فرانسه: Pigeon Biset
لاتين: Columba Livia
مشخصات :
32 سانتيمتر طول دارد. اين پرنده جد کبوتر اهلي است. از فاخته و کبوتر جنگلي با دمگاه تقريبا سفيد و دو نوار پهن و سياه روي شاهپرهاي ثانويه
و سفيدي سطح زيرين بالها مشخص مي شود .
دمش نوار انتهايي سياه رنگي دارد و معمولا قسمتي از پرهاي خارجي دم آن سفيد است. پر و بال اين پرنده خاکستري مايل به آبي و در ناحيه پشت کمرنگتر است؛ و در دو طرف گردن جلاي سبز و بنفش دارد. پروازش از کبوتر جنگلي سريعتر است
و معمولا در ارتفاع کم پرواز مي کند .
زيستگاه :
معمولا در اطراف صخره‌هاي مشرف به دريا و پرتگا‌ههاي کوهستان ديده مي شود و آشيانه خود را در شکاف سنگها و غارها مي سازد. کبوتر‌هاي اهلي در شهرها و مزارع فراوان اند و در ساختمانها آشيانه مي کنند.
پراکندگي :
بومي و خيلي زياد است .
ياکريم:
انگليسي: Collared Dove
فرانسه: Tourterelle Turque
لاتين: Streptopelia Decaocto
مشخصات :
27 سانتيمتر طول دارد؛ و تفاوتش با قمري معمولي در اين است که دمش درازتر به نظر مي آيد
و سطح پشتي آن قهوه‌اي خاکي کمرنگ و يکدست است. در پشت گردن نيم طوقي سياه دارد .
از زير، سفيدي نيمه انتهايي دم سياهش به شناخت آن کمک مي کند؛ و از روبرو دم بسته آن با بقيه سطح پشتي همرنگ است .
سر و سطح شکمي آن کمرنگتر و خاکستري رنگ است، با جلاي صورتي شرابي، بخصوص در ناحيه سينه سياهي شاهپرهاي نخستين با بقيه پر و بال آن تظاد خاصي دارد . چشمهايش قرمز رنگ است .
زيستگاه :
بيشتر در شهرها و مناطق روستايي ديده مي شود ،
آشيانه‌اش را معمولا روي درختها و گاهي در ساختمانها مي سازد.
پراکندگي :
بومي و فراوان است.
قمري معمولي:
انگليسي: Turtle Dove
فرانسه: Tourterelle des bois
لاتين: Streptopelia turtur
مشخصات :
27 سانتيمتر طول دارد؛ با جثه بنسبت لاغر و دم سياه و کناره‌هاي سفيد (که شاهپرهاي آن بتدريج از وسط به کنار کوتاهتر است) شناخته مي شود. سطح پشتي آن به رنگ خرمايي مايل به خاکي است، با پرهايي که وسط آن سياه است و در کنار گردنش لکه اي مرکب از رگه‌هايي سفيد و سياه دارد.
گلو و سينه آن شرابي کمرنگ است. )پرنده نابالغ لکه‌هاي کنار گردن و رنگ شرابي ناحيه گلو و سينه را ندارد. (
اين پرنده معمولا جفت‌جفت يا به صورت گله‌هاي کوچک ديده مي شود، پروازش سريع و مستقيم و حرکات بالش بيش از کبوتر جنگلي توأم با تکانهاي شديد است. (رجوع کنيد به قمري خاوري)
زيستگاه :
فضاهاي باز و پر‌بوته با پرچين‌هاي بلند و بيشه‌هاي پردرخت؛ در بوته‌ها و بيشه‌ها و باغهاي ميوه آشيانه مي سازد.
پراکندگي :
تابستانها زياد است.
قمري خاوري:
انگليسي: Rufous Turtle Dove
فرانسه: Tourterelle orientale
لاتين: Streptopelia orientalis
مشخصات :
31 سانتيمتر طول دارد و شبيه قمري معمولي است؛ ولي به طور محسوسي از آن پررنگ‌تر است، به جاي سفيدي روي گردن و دم (قمري معمولي) در اين پرنده رنگهاي آبي روشن و خاکستري ديده مي شود.
خالهاي پشتش ظريفتر و بخش کمرنگ زير دم آن وسيعتر است. رفتارش شبيه به قمري معمولي است.
زيستگاه :
مانند قمري معمولي است، ولي نقاط مرطوبتر را ترجيح مي دهد.
پراکندگي :
اتفاقي و در زمستان از جنوب شرقي بلوچستان گزارش شده است .
قمري خانگي :
انگليسي: Palm Dove
فرانسه: Tourterelle maillee
لاتين: Streptopelia senegalensi
مشخصات :
26 سانتيمتر طول دارد؛ جثه اش بنسبت کوچک و تنها قمريي است که طوق پهني در جلوي گردن دارد.
سر و گردنش صورتي شرابي است، با طوق پهن خال‌خال سياه و مسي رنگي در قاعده جلويي گردن .
چانه‌اش کمرنگ و شکم و پوشپرهاي زير دم آن سفيد است .سطح پشتي خرمايي پررنگ با دمگاه خاکستري و پوشپرهاي خاکستري مايل به آبي کمرنگ بالهايش در پرواز بخوبي نمايان است .
دمش سياه رنگ و نيمه انتهايي پرهاي کناري آن سفيد است. پا‌ها و حلقه چشم قرمز رنگ است
نر و ماده شبيه به هم و پرنده نابالغ از آنها تيره‌رنگ‌تر است .
زيستگاه :
در شهرها و روستاها و اطراف آنها ديده مي شود .
در بوته‌هاي خار و درختهاي کوچک و در ساختمانها آشيانه مي سازد.
پراکندگي :
به طور کلي، بومي و فراوان است.
منبع: http://www.irandeserts.com
تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله