اين جانور در ايران در امتداد دو رشته کوه البرز و زاگرس و کويرهاي مرکزي سکونت دارد. ماده از نر بزرگ تر است و جز اين تفاوتي ندارند. در 4 تا 5 سالگي بالغ مي شود. عقاب طلايي نام خود را از پرهاي طلايي و برنزي تاج، سر و پشت گردنش گرفته است. قهوه اي تيره است و از دور به سياهي مي زند. ساق يا چکمه اي و از هر دو طرف پوشيده از پر است. در هنگام پرواز بالها کمتر به بالا خم شده و تقريبا مسطح است. مناطق صخره اي، چشم اندازهاي فراخ را به زمينهاي هموار و مناطق جنگلي ترجيح مي دهد. عقاب طلايي تنها با يک جفت ديده مي شود و تک همسر است و احتمالا تا پايان عمر پيوند جفتها برقرار مي ماند.
اين جانور براي شکار استراتژيهاي گوناگوني دارد. هرکدام قلمرويي به وسعت 90 کيلومتر دارند و مي توانند طعمه اي به وزن 6/3 کيلوگرم را طي پرواز حمل کنند. سرعت متوسط عقاب طلايي 50 کيلومتر در ساعت ثبت شده است که مي تواند در زمان شيرجه آن را به 320 برساند. اين حيوان به طور متوسط روزانه 300 گرم گوشت مي خورد که عمدتا از پستانداران تغذيه مي کند و پرندگان انتخاب دوم آن است. چند لانه دارند که به طور چرخشي از آن استفاده مي کنند و در شرايط لانه مي توانند 3 متر قطر و 4 متر ارتفاع داشته باشند. معمولا 2 تخم مي گذارند و تا 45 روز روي آنها مي خوابند.
انواع عقاب جزء گونه‌هاي جانوري حمايت شده از سوي سازمان حفاظت محيط‌زيست به شمار مي‌ آيد و زنده‌گيري و نگهداري آن ممنوع است و متخلفان از اين قانون به پرداخت يك ميليون و 200 هزار تومان (12 ميليون ريال) جزاي نقدي، جريمه خواهند شد.

عقاب طلايي در اساطير

ابوريحان بيروني مي‌نويسد که عقاب بال گشوده را که پرچم ايرانيان بود بر سر نيزه بلندي در پيشاپيش سپاهيان مي‌گرفتند. گزنفون تاريخ نويس يوناني مي گويد: «پرچم ايرانيان عقابي بود از زر ناب که بر سر نيزه مي‌افراشتند.» و در پيوند با به فال نيک گرفتن آن و اينکه نمادي از بهروزي و پيروزي بوده است، داستاني درباره‌ کوروش بزرگ نوشته است که هنگامي که وي با سپاهيان خود به جنگ آشور مي‌رفت پدرش او را تا مرز کشور پارس همراهي کرد و در آنجا عقابي ديد که پيشاپيش آنان در پرواز است. پدر کوروش آن را به فال نيک گرفت و با خود گفت که پسرش در اين جنگ پيروز خواهد شد.
بر روي يک قطعه کاشي که در کاوشهاي باستان شناسي در تخت جمشيد يافت شده، نقش شاهيني با بالهاي گشاده ديده مي‌شود که در چنگال خود گويي را گرفته و گوي ديگري نيز بر سر دارد. به گمان پژوهشگران اين عقاب بال گشوده نمادي از خداوند است که بر روي پرچم هخامنشيان نيز نقش مي‌شده است. زيرا بيشتر تاريخ نويسان گذشته يادآوري کرده‌اند که بر پرچم ايران عقابي نقش بسته بوده است که آن را پيشاپيش سپاه مي گرفتند، و اين خود نمادي از پيروزي بوده است.
منبع:http://www.irandeserts.com