استفاده از فن آوري هاي متعدد و درعين حال پويا در طراحي ، پياده سازي و نگهداري شبكه هاي كامپيوتري ، افرادي را كه علاقه مند به فعاليت در اين زمينه خصوصا" مديريت شبكه هاي كامپيوتري مي باشند دچار نوعي سردرگمي نموده است و همواره براي اين طيف از علاقه مندان فعاليت در عرصه فن آوري اطلاعات و ارتباطات سوالات فراواني مطرح مي گردد :
• از كجا مي بايست شروع كرد؟
• به چه صورت مي بايست ادامه داد ؟
• دانش لازم براي فعاليت موثر در اين عرصه چيست ؟
• موثرترين مسير براي حركت در اين راه چيست ؟
• رمز موفقيت افرادي كه اين مسير را در كوتاه ترين زمان طي نموده اند چيست ؟
در پاسخ به سوالات فوق و ساير مواردي كه ممكن است براي علاقه مندان فعاليت در اين عرصه مطرح گردد ، مي بايست به اين نكته مهم اشاره گردد كه قطعا" مي بايست موارد فراواني را به صورت اصولي و ساختيافته فراگرفت و متناسب با تغيير در فن آوري هاي استفاده شده در شبكه هاي كامپيوتري ،‌ فرآيند يادگيري را بدون وقفه ادامه داد . يادگيري در اين عرصه همانند بسياري از زمينه هاي ديگر فن آوري اطلاعات و ارتباطات ، فرآيندي مستمر و بدون توقف است . افرادي كه در اين عرصه گام مي نهند ، لازم است پيشاپيش شرايط روحي و جسمي مناسبي را در خود ايجاد و تقويت نمايند .
قطعا" در اين مطلب نمي توانيم به تمامي سوالات فوق پاسخ دهيم ولي مي توان به مواردي اشاره نمود كه مي بايست به عنوان يك سياست كلي يادگيري بر روي آنان متمركز گرديد :

مدل مرجع OSI :

رفتار عناصر نرم افزاري و سخت افزاري موجود در يك شبكه منطبق بر مدل مرجع OSI است . بنابراين لازم است در ابتدا و قبل از هر چيز با اين مدل به خوبي آشنا گرديد . شناخت و آگاهي از نحوه عملكرد مدل مرجع OSI يكي از موارد حياتي در دنياي شبكه هاي كامپيوتري است . اهميت اين موضوع به حدي است كه حتي در برخي موارد براي مستندسازي يك شبكه كامپيوتري نيز از مدل مرجع OSI كمك گرفته مي شود .

مفاهيم پروتكل TCP/IP :

با توجه به نقش غيرقابل انكار پروتكل ها خصوصا" پروتكل TCP/IP در دنياي شبكه هاي كامپيوتري ، لازم است با اين پروتكل به خوبي آشنا گرديد . آشنائي با مفاهيمي همچون نحوه آدرس دهي ، نحوه ايجاد يك آدرس (بخش شبكه و بخش مربوط به host و ساير موارد ديگر ) ، Subnetting و gateway از جمله موارد حياتي در اين زمينه مي باشد .

پشته و يا Stacks :

در اين رابطه لازم است با نحوه پياده سازي stack بر روي host آشنا گرديد . همچنين ، آشنائي با هر يك از عناصر موجود در شبكه ( نظير كارت شبكه ، درايورهاي مربوط به هر يك از دستگاه ها ، سيستم عامل و ساير موارد ديگر ) نيز مي بايست در دستور كار قرار گرفته تا اشكال زدائي شبكه با فرآيندي منطقي صورت پذيرد.

لايه دوم :‌

در اين رابطه لازم است با نحوه عملكرد سوئيچ و تفاوت آن با هاب و روتر آشنا گرديد . شناخت bridge و تفاوت بين يك collision domain و يك broadcast domain و در ادامه آشنائي با VLAN نيز مي بايست در دستور كار قرار گيرد .

روتينگ :

در اين رابطه لازم است با يك پروتكل روتينگ آشنا گرديد . پروتكل RIP به دليل عدم پيچيدگي فراوان ، گزينه اي مناسب براي شروع است . هدف از آشنائي با پروتكل هاي روتينگ ، ايجاد بستر و زيرساخت مناسب آموزشي براي آشنائي با نحوه عملكرد روتر است و اين كه چگونه دستگاه فوق اطلاعات يك شبكه را در اختيار ساير شبكه ها قرار مي دهد. بنابراين لازم نيست به صورت خيلي جدي و عميق درگير مفاهيم پيچيده روتينگ و الگوريتم هاي مربوطه شد .

سرويس ها :

سرويس ها در يك شبكه داراي جايگاهي بسيار مهم مي باشند و لازم است با نقش سرويس هائي نظير DNS ,DHCP و WINS آشنا گرديد . بديهي است نصب ، پيكربندي ايمن ، نگهداري و اشكال زدائي سرويس هاي فوق مي بايست در دستور كار قرار گيرد .

استفاده مفيد از منابع مرجع شبكه اي :

در اين رابطه لازم است از منابع مرجع شبكه اي به صورت اصولي استفاده نمود ( سايت whatis.com گزينه اي مناسب براي يافتن برخي از سوالات متداول و يا اصطلاحات پايه در خصوص شبكه هاي كامپيوتري است ) . پاسخ به سوالات و يا تشخيص و رفع اشكالات احتمالي ، مي بايست مبتني بر رويكردهاي كاملا" علمي باشد حتي اگر لازم باشد در ابتدا از واژه ارزشمند " نمي دانم " استفاده نمود .

امنيت :

‌ ايمن سازي و ايمن نگهداشتن يك شبكه كامپيوتري يكي از مهمترين وظايف مديران شبكه در عصر حاضر محسوب مي گردد. بنابراين لازم است كه اطلاعات خود را در زمينه امنيت خصوصا" نحوه عملكرد فايروال ها و ساير تكنولوژي هاي امنيتي نظير VPN افزايش داد . همچنين ، آشنائي با authentication ، authorization و accounting و تفاوت بين هر يك از آنان نيز مي بايست در دستور كار قرار گيرد.

خروجي :

آگاهي از آخرين وضعيت پيكربندي و عملكرد يك دستگاه شبكه اي از جمله اقدامات حياتي يك مدير شبكه مي باشد . بنابراين لازم است با نحوه دريافت اطلاعات در خصوص وضعيت هر يك از دستگاه هاي شبكه اي آشنا گرديد . مثلا" در ارتباط با روتر و سوئيچ مي توان از مجموعه دستورات مختلف show به منظور آگاهي از اطلاعات پيكربندي و نحوه عملكرد آنان استفاده نمود .

آشنائي با نحوه عملكرد برنامه ها و رويه هاي درگير در فرآيند ارتباطي :‌

در اين رابطه لازم است از يك زاويه ديگر و در ابعادي عميق تر ، حركت داده ها از يك برنامه به برنامه ديگر بررسي گردد :
يك برنامه بر اساس چه نوع ساختاري داده مورد نياز خود را از يك برنامه دريافت مي نمايد ؟ ( segmented, packetized, framed و يا routed )
كامپيوتر چگونه از آدرس MAC يك بسته اطلاعاتي آگاه مي گردد ؟ ( ARP )
نحوه ايجاد يك فريم به چه صورت است ( MTU )
سوئيچ براي فوروارد كردن يك بسته اطلاعاتي بر روي يكي از پورت هاي موجود از چه روشي استفاده مي نمايد ؟ ( FDB )
چگونه روتر يك اينترفيس را انتخاب مي نمايد ؟ ( جدول روتينگ )
و ...
موارد فوق ، رويكردهاي اساسي به منظور شكل گيري يك سياست آموزشي براي علاقه مندان فعاليت در عرصه شبكه هاي كامپيوتري به عنوان مدير شبكه را ترسيم مي نمايد . مديراني كه مي بايست علاوه بر افزايش مستمر توانمندي خود ، قادر به مديريت پوياي ساير منابع انساني شاغل در مراكز شبكه به منظور نگهداري مطلوب يك شبكه كامپيوتري باشند . آموزش مستمر و هدفمند وجه اشتراك تمامي كاركنان شاغل در يك مركز شبكه اي است، چراكه مديريت و راهبري مطلوب يك شبكه كامپيوتري بدون توجه به معيارهاي علمي ، امري محال و دور از دسترس خواهد بود كه پيامد آن از دست دادن منابع ارزشمند انساني و غيرانساني است .