مهمترين رسالت برنامه هاي کامپيوتري ارتباط با کاربران و پاسخگوئي به نياز آنان با توجه به پتانسيل هاي پيش بيني شده در برنامه مي باشد. شناسائي کاربران توسط برنامه هاي کامپيوتري مي تواند زمينه ارائه سرويس ها و خدمات بهينه تري را فراهم نمايد( ارائه سرويس ها و خدمات مشخص شده به گروهي خاص از کاربران ) . برنامه هاي وب نيز از اين قاعده مستثني نبوده و با توجه به ماهيت Stateless بودن پروتکل ارتباطي بين سرويس گيرنده و سرويس دهنده ( ارسال درخواست ، پاسخ به درخواست ، عدم بخاطر سپردن اطلاعاتي در ارتباط با در خواست ارسالي و پاسخ دريافتي ) ، مي بايست تمهيدات خاصي بمنظور شناسائي کاربران اتخاذ گردد. برخي از برنامه هاي وب ، کاربران را ملزم مي نمايند که در ابتدا يک فرم را تکميل و اصطلاحا" ريجستر گردند . در چنين برنامه هائي ، در صورتيکه کاربر مجددا" از برنامه وب استفاده نمايد ( ملاقات مجدد وب سايت مربوطه ) ، امکان شناسائي کاربر با بهره گيري از راهکارهاي متفاوتي وجود خواهد داشت ( شناسائي کاربر بر اساس بازيابي اطلاعات ثبت شده ) . وب سايتي را در نظر بگيريد که از طريق آن محصولاتي عرضه و توسط کاربران خريداري مي گردد . در زمان خريد کالا توسط کاربران ، سايت موردنظر مي تواند اقدام به دريافت اطلاعات خريدار و ثبت آنان بر اساس مکانيزمهاي متفاوت نمايد . در صورتيکه کاربر فوق ، مجددا" از اين سايت کالائي را خريداري نمايد ، مي توان اطلاعات مربوط به وي را (اطلاعات شناسنامه اي ، آدرس و ... ) بصورت اتوماتيک در فرم سفارش جديد، درج نمود .

شناسائي کاربران برنامه هاب وب

يکي از روش هائي که برنامه هاي وب را قادر به شناسائي کاربران مي نمايد، الزام کاربران به درج نام و رمز عبور بمنظور استفاده از برنامه مي باشد. برنامه هاي وب ، همچنين قادر به شناسائي کاربران از طريق اطلاعات ذخيره شده بر روي کامپيوتر کاربران و به شکل "کوکي " مي باشند. کوکي ، فايل کوچکي بوده که يک برنامه وب قادر به نوشتن آن بر روي کامپيوتر سرويس گيرنده است .
از مهمترين مزاياي کوکي ، مي توان به تعامل نامحسوس با کاربر اشاره نمود. در چنين مواردي ، کاربران هر مرتبه که سايت را ملاقات مي نمايند ، الزامي به Log on ، نخواهند داشت . ( اطلاعات آنان ، بصورت اتوماتيک و در صورت ضرورت در دسترس و قابل استفاده است) . مهمترين نقطه ضعف در جهت استفاده از کوکي ، به تنظيم مرورگرها توسط کاربران بمنظور عدم پذيرش کوکي، برمي گردد .برخي از کاربران تمايل و علاقه اي به ذخيره سازي اطلاعات از طريق يک سايت بر روي کامپيوتر خود را نداشته و تصور مي نمايند که ممکن است از اطلاعات فوق ، بمنظور رديابي آنان در زمان استفاده از اينترنت ، سوء استفاده گردد. بنابراين در موارديکه قصد استفاده از کوکي وجود داشته باشد ، مي بايست در ابتدا توانائي سرويس گيرنده براي پذيرش کوکي بررسي گردد .
در زمان استفاده از کوکي بمنظور ذخيره و بازيابي اطلاعات کاربران ، مي توان از دو رويکرد متفاوت استفاده نمود :
• ذخيره تمامي اطلاعات کاربران بعنوان يک کوکي بر روي ماشين سرويس گيرنده. استفاده از روش فوق ، درموارديکه اطلاعات کاربر ساده بوده و سرويس دهنده ضرورتي به استفاده از آنان بمنظور تکميل عمليات خود نداشته باشد ، مي تواند مفيد باشد .
• ذخيره يک کليد شناسائي بر روي ماشين سرويس گيرنده و بازيابي ساير اطلاعات کاربر از طريق يک منبع داده بر روي سرويس دهنده با توحه به کليد شناسائي .
در ادامه به بررسي هر يک از رويکردهاي فوق ، خواهيم پرداخت.

ذخيره سازي اطلاعات کاربران بر روي سرويس گيرنده

براي ذخيره يک کوکي بر روي ماشين سرويس گيرنده ، مراحل زير را دنبال مي نمائيم :
• بررسي و حصول اطمينان از توانائي سرويس گيرنده بمنظور پذيرش کوکي ( استفاده از خصلت Cookies مربوط به شي مرورگر) .
• در صورت حمايت سرويس گيرنده از کوکي ، بررسي وجود کوکي بر روي ماشين سرويس گيرنده ( استفاده از مجموعه Cookies مربوط به شي Request )
• در صورت عدم وجود کوکي ، ايجاد يک کوکي جديد با استفاده از کلاس HttpCookie .
• مقداردهي مناسب خصلت هاي Expiration و Value .
• افزدون شي Cookie به مجموعه Cookies مربوط يه شي Response .
برنامه زير( روتين مربوط به رويداد Page_Load ) ، نحوه ايجاد يک کوکي و تشخيص آخرين مرتبه ملاقات سايت توسط کاربر را نشان مي دهد.در برنامه فوق ، بررسي لازم در خصوص پديرش کوکي از طرف سرويس گيرنده ، صورت گرفته و در صورتيکه اولين مرتبه است که کاربر سايت را ملاقات مي نمايد ، يک کوکي جديد ايجاد و در غير اينصورت ، کوکي ايجاد شده ، بهنگام مي گردد.

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles Mybase.Load      If   Request.Browser.Cookies Then            If  Request.Cookie ("LastVisit")  Is Nothing  Then                 Dim CookLastVisit As New HttpCookie( " LastVisit" , Now.ToString ( ) )                 CookLastVisit.Expires = DateTime.Now.AddDays( 1 )                 Response.Cookie.Add (CookLastVisit )                 Response.Write( " First Visit " )            Else                  Dim CookLastVisit As HttpCookie = Request.Cookies ("LastVisit")                  Reuest.Cookies( "LastVisit " )                  Response.write ( "You last visited this page : " ,CookLastVisit.value )                  Response.Cookies ( "LastVisit ").Value = Now.ToString ( )                  Response.Cookies ( "LastVisit").Expires = DateTime.Now.AddDays(1)             End If       Else             Response.Write ( "Your Browser does not accept cookies . " )       End If  End Sub

کوکي ها نسبت به حروف بزرگ و کوچک حساس مي باشند . مثلا" LastVisit مشابه کوکي Lastvisit نمي باشد .خصلت Expires ، نشاندهنده تاريخ مصرف کوکي مي باشد. عمر يک کوکي بصورت پيش فرض ، محدود به زماني است که Session کاربر خاتمه مي يابد. درصورت تنظيم Expires بصورت DateTime.MaxValue ، اعتبار کوکي ايجاد شده، هرگز به اتمام نخواهد رسيد . بمنظور حذف کوکي از ماشين سرويس گيرنده ، مي توان مقدار خصلت Expires را به زمان جاري تغيير داد .کد زير ، کوکي LastVisit را حذف مي نمايد.

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles  butRemoveCookie.Click       Response.Cookies( "LastVisit").Expires = DateTime.Now End Sub

استفاده از کليد بهمراه کوکي

يک کوکي ، قادربه ذخيره سازي 4096 بايت اطلاعات بوده و مي توان بمنظور شناسائي اطلاعات همراه کوکي از کليد ها ، استفاده نمود. برنامه زير ، مشخصات کاربر را در يک کوکي با استفاده از کليدهاي جداگانه اي ذخيره مي نمايد .

 

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles butOK.Click      Dim CookUserInfo  As New HttpCookie ("UserInfo")      CookUserInfo("FirstName") = txtFirstName.Text      CookUserInfo("LastName") = txtLastName.Text      CookUserInfo("Street") = txtStreet.Text      CookUserInfo("City") = txtCity.Text      CookUserInfo("state") = drpstate.Selected.Item.value      CookUserInfo("Zip") = txtZip.Text      CookUserInfo.Expires = DateTime.Now.AddDays ( 30 )      Response.Cookies.Add( CookUserInfo ) End Sub

با استفاده از نام کليد ، مي توان اقدام به بازيابي مقادير نسبت داده شده به هر يک از کليدهاي ذخيره شده در کوکي نمود .

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal Sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles butGetData.Click      Dim CookUserInfo  As New HttpCookie ("UserInfo")      txtFirstName.Text = CookUserInfo("FirstName")      txtLastName.Text  = CookUserInfo("LastName")      txtStreet.Text = CookUserInfo("Street")      txtCity.Text  = CookUserInfo("City")      drpstate.Selected.Item.value = CookUserInfo("state")      txtZip.Text  = CookUserInfo("Zip") = txtZip.Text  End Sub

ذخيره سازي اطلاعات کاربران بر روي سرويس دهنده

براي ذخيره اطلاعات کاربران بر روي سرويس دهنده ، مي توان از کوکي بعنوان يک ابزار شناسائي ( ايندکس ) بمنظور ذخيره و بازيابي اطلاعات کاربران بر روي سرويس دهنده در يک بانک اطلاعاتي ، يک فايل XML و ساير امکانات ذخيره سازي داده ، استفاده نمود. براي ذخيره اطلاعات کاربران بر روي سرويس دهنده ، مراحل زير را دنبال مي نمائيم :
• ايجاد يک کليد منحصر بفرد بمنظور شناسائي کاربر
• ذخيره کليد منحصر بفرد بعنوان يک کوکي بر روي ماشين کاربر
• ايجاد يک فايل بر روي سرويس دهنده بمنظور ذخيره سازي اطلاعات کاربران
• ذخيره اطلاعات کاربران بر روي سرويس دهنده با استفاده از کليد منحصربفرد بعنوان يک ايندکس
در ادامه به بررسي هر يک از مراحل فوق ، خواهيم پرداخت .

ايجاد کليدهاي منحصر بفرد بمنظور شناسائي کاربران

فريمورک دات نت ، Namespace با نام System.Guid را بمنظور ايجاد شناسه هاي منحصربفرد سراسري ( GUID ) ارائه نموده است . GUID ، يک عدد صحيح 128 بيتي بوده که بعنوان شناسه اي منحصربفرد در شبکه ايفاي وظيفه مي نمايد . از GUID مي توان بمنظور شناسائي تمامي چيزها از جمله کاربران استفاده نمود . کد زير ، يک GUID را ايجاد و آن را بعنوان يک کوکي بر روي کامپيوتر کاربر و بمنظور شناسائي وي در آينده ، ذخيره مي نمايد .

 

VB.NET

Private Sub Page_Load ( ByVal sender As System.Object , ByVal  e  As  System.EventArgs ) Handles butOK.Click      Dim cookUserID  As HttpCookie = Request.Cookies ( "UserID")           If  cookUserID   Is Nothing  Then                 cookUserID = New HttpCookie ("UserID") , System.Guid.NewGuid ( ). ToString ( ) )                 cookUserID.Name = "UserID"           End If       cookUserID.Expires = DateTime.Now.AddDays( 30 )       Response.Cookies.Add (cookUserID )       SetUserInfo (cookUserID.Value )  End Sub

ايجاد يک فايل بمنظور ذخيره اطلاعات کاربران

مهمترين هدف ذخيره سازي اطلاعات کاربران، بازيابي آنان با سرعت مناسب و پس از ملاقات مجدد کاربران از سايت و يا اجراي برنامه وب است . با توجه به اينکه اين نوع از کاربران با استفاده از يک کليدمنحصربفرد، شناسائي مي گردند ، مي توان چنين تصور نمود که دستيابي به داده از طريق يک Data set انجام خواهد شد. Data set ، با استفاده از متد Find ، قادر به بازيابي سطرهائي از داده بکمک کليدها ي منحصربفرد مي باشد . استفاده از يک Data set ، بدان معني است که فايل ايجاد شده بر روي سرويس دهنده ، مي بايست يک بانک اطلاعاتي و يا يک فايل XML باشد . استفاده از فايل هاي XML در موارديکه داده هاي مورد نظر براي ذخيره سازي اندک بوده و روابط بين اقلام اطلاعاتي نيز پيچيده نباشد ، توصيه مي گردد .
براي ايجاد يک فايل XML ، بمنظور ذخيره سازي اطلاعات کاربران ، مراحل زير را دنبال مي نمائيم :
• ايجاد يک فايل XML در ويژوال استوديو دات نت شامل داده تستي براي هر يک از فيلدهاي داده که قصد ثبت آنان در ارتباط با کاربر وجود دارد .
• ايجاد يک XML schema براي فايل XML ايجاد شده در مرحله قبل. با استفاده از XML schema ، يک Data Set قادر به مراجعه داده موجود در فايل XML بر اساس نام مي باشد .
• مشخص نمودن فيلد کليد در XML schema . بدين ترتيب،امکان يافتن رکوردهاي استفاده کننده از فيلد فوق با استفاده از متد Find ،فراهم مي گردد .
• خواندن XML schema و فايل XML درون يک Data set .

ايجاد يک فايل XML

براي ايجاد يک فايل XML در ويژوال استوديو ، گزينه Add New Item را از طريق منوي Project انتخاب و در ادامه XML File را از طريق ليست تمپليت هاي نمايش داده شده ، انتخاب مي نمائيم . فايل هاي XML ، شباهت زيادي به فايل هاي HTML داشته و در اين راستا تفاوت هاي مهمي نظير حساسيت نسبت به حروف بزرگ و کوچک و پيروي از يک گرامر خاص ، نيز وجود دارد. از تگ هاي <element> و <element / > بمنظور معرفي عناصر داده در يک فايل XML استفاده مي گردد . کد زير، نحوه ايجاد يک فايل XML بمنظور ذخيره سازي مشخصات کاربر را نشان مي دهد .

 

VB.NET

<?xml version="1.0" encoding="utf-8" ?>  <USERS xmlns="http://tempuri.org/userprefs.xsd">     <USER>     <FIRSTNAME> Ali </FIRSTNAME>     <LASTNAME> Irani </LASTNAME>      <STREET> Sabz </STREET>       <CITY> Tehran </CITY>       <STATE> Tehran </STATE>       <ZIP> 3240</ZIP>               <ID> 12345678 </ID>     </USER> </USERS>

ايجاد يک XML Schema

بمنظور استفاده از فايل XML بهمراه يک Data Set ، مي بايست در ابتدا يک XML Schema براي Data set ايجاد گردد. XML Schema ، مسئوليت تشريح عناصر داده ئي موجود در يک فايل XML را بر عهده دارد. XML Schema ، نام عناصر ، نوع آنان ،کليد بودن فيلد و ساير اطلاعات ضروري را ارائه مي نمايد . براي ايجاد XML Schema از يک فايل XML ، زمانيکه فايل XML در پنجره طراحي ويژوال استوديو دات نت ، فعال است ، گزينه Create Schema را از طريق منوي XML ، انتخاب مي نمائيم . در ادامه ، ويژوال استوديو دات نت ، فايل Schema را بمنظور تشريح فايل XML ايجاد مي نمايد .

مشخص نمودن يک فيلد کليد

با افزودن يک کليد اوليه به XML Schema ، امکان جستجو فراهم خواهد شد .بدين منظور ، مراحل زير را دنبال مي نمائيم :
• کليک سمت راست بر روي عنصر مورد نظري که مي خواهيم بعنوان فيلد کليد در نظر گرفته شود.انتخاب گزينه Add و در ادامه New Key . ويژوال استوديو ، جعبه محاوره اي Edit Key را نمايش خواهد داد .
• گزينه Dataset Primary Key را انتخاب و دکمه OK را فعال مي نمائيم . بدين ترتيب ، امکان استفاده از متد Find مربوط به شي DataSet بمنظور بازيابي سطرهائي از Data set ، فراهم مي گردد.

خواندن XML درون يک Data Set

پس از ايجاد فايل XML و XML Schema ، امکان خواندن و ذخيره آن درون يک Data set ، فراهم مي گردد. ( استفاده از متدهاي ReadXml و ReadXmlSchema ) . برنامه زير ، تابعي را نشان مي دهد که مي توان از آن بمنظور برگرداندن يک Data Set از يک فايل XML با نام UserInfo ، استفاده نمود .

 

VB.NET

Function GetUserData ( ) As DataSet      Dim strPath  As String = Server.MapPath( Request.ApplicationPath)      Dim dsUsers  As New DataSet ( )      dsUsers.ReadXmlSchema ( strPath & "\UserInfo.xsd")      dsUsers.ReadXmlSchema ( strPath & "\UserInfo.xml")      Return dsUsers End Function

ذخيره اطلاعات کاربر بر روي سرويس دهنده

بمنظور ذخيره سازي اطلاعات کاربران بر روي سرويس دهنده بصورت يک فايل XML ، مي توان از متد SaveXML مربوط به شي Data set استفاده نمود. روتين SetUserInfo ( جدول زير ) ، از روتين GetUserData بخش قبل ،استفاده نموده تا يک Data set را از يک فايل XML دريافت نمايد. در ادامه ، با استفاده از متد Find ، بررسي لازم در خصوص وجود UserID در Data Set صورت مي پذيرد.در صورتيکه UserID پيدا نگردد ، روتين SetUserInfo سطري را براي کاربر ( قبل از تنظيم مقادير متناظر با فيلدها از طريق کنترل هاي سرويس دهنده بر روي يک فرم وب )، اضافه مي نمايد. در نهايت ، SetUserInfo ، تمامي داده را به سرويس دهنده برمي گرداند .

 

VB.NET

Sub SetUserInfo ( ByVal UserID  As String )       Dim strPath  As String = Server.MapPath( Request.ApplicationPath)       Dim dsUsers  As  DataSet = GetUserData ( )       Dim rowUser  As DataRow = dsUsers.Tables("User") .Rows.Find( UserID)       If  rowUser   Is Nothing Then            rowUser = dsUsers.Tables ("User") . NewRow            dsUsers.Tables ( "User").Rows.Add ( rowUser )      End If      rowUser ("FirstName") = txtFirstName.Text      rowUser ("LastName") = txtLastName.Text      rowUser ("Street") = txtStreet.Text      rowUser ("City") = txtCity.Text      rowUser ("state") = drpstate.Selected.Item.Text      rowUser ("Zip") = txtZip.Text      rowUser ( "ID" ) = UserID      dsUsers. Writexml ( strPath & "\UserInfo.xml") End Sub

بازيابي اطلاعات کاربران از يک Data Set

بمنظور بازيابي اطلاعات کاربران از فايل XML ، از روتين GetUIserData براي ايجاد يک Data Set از فايل XML استفاده مي گردد . در ادامه ، مي توان با استفاده از متد Find بمنظور بازيابي سطر مرتبط با UserID استفاده نمود . روتين GetUserInfo ( جدول زير) ، اطلاعات کاربر را از Data Set بازيابي و با استفاده از آن ، کنترل هاي سرويس دهنده موجود بر روي يک فرم وب را مقداردهي مي نمايد .

 

VB.NET

Sub GetUserInfo ( ByVal UserID  As String )       Dim  dsUsers As Data.DataSet = GetUserData ( )       Dim   rowUser  As Data.DataRow = dsUsers.Tables("user").Rows.Find(UserID)       If  rowUser   Is Nothing Then  Exit Sub       txtFirstName.Text  = rowUser.Item("FirstName")       txtLastName.Text   = rowUser.Item("LastName")       txtStreet.Text  = rowUser.Item("Street")       txtCity.Text = rowUser.Item("City")       drpstate.Selected.Item.Text = rowUser.Item("State")       txtZip.Text  = rowUser.Item("Zip") End Sub