تحقيقات نشان ميدهد که بوته چاي را در حدود3هزار سال (ق.م) در چين مي شناخته اند . کياه چاي و واريته هاي ان به حالت وحشي در شمال هنددرناحيه اي به نام اسام ميروييده . از نظر کاشت و مصرف چين اولين محلي است که اين گياه در انجادر حدود 2700 سال (ق.م)کشت مي شده وبه مصرف ميرسيده در زمانهاي گذشته کاهنهاي بودايي براي کمتر خوابيدن از چاي استفاده مي کرده اند وافسانه اي دراين مورد هست که مي گويد کاهني بنام بودهيدهارمادر مراجعت از ژاپن به خواب مي رود وپس از بيدار شدن براي تنبيه شدن مژههاي خود را کند وروي زمين ريخت اين مژهها در خاک ريشه داد وتبديل به درخت چاي شد . انتشار اين گياه از چين به ژاپن وهندو از قرن پانزدهم در اروپا کشت چاي رايج شد
کشت چاي درايران
واما ايران :
از اوايل قرن بيستم چايکاري در ايران اغاز شد . قبل از سال 1280(ه . ش )کشت چاي درايران رواج نداشت و ايرانيان قديم به جاي چاي قهوه مي نوشيدند . به همين دليل چايخانه هاي ايران همان نام قديمي خود يعني قهوه خانه را حفظ کرده اند .
علاقه دولت ايران به کشت چاي در سال 1280 (ه .ش)باعث شد تا سفير ايران در هند بنام حاج محمد ميرزا کاشف السلطنه ماموريت يافت تا چگونگي کشت چاي را بياموزد . ايشان پس از مدتها کار وتلاش روي مزارع چاي در هند موفق شد اصول و فنون چايکاري را بياموزد و با موافقت دولت هند تعداد 2000 نهال چاي به ايران بياورد و انها را در زميني در نزديکي شهر لاهيجان در استان گيلان بکارد . پس از ان بودکه بتدريج کشت چاي در ايران رواج يافت .
مشخصات چاي
گياه چاي از تيره teaceae است . نوع پرورشي ان بنام camellia sineasis است. به دو شکل وحشي وپرورش يافته است . در حالت وحشي ارتفاع ان ارتفاع ان به 10- 15 متر مي رسد که اغلب در کشورهاي خاور دور مي رويد . انواع پرورشي ان داراي ارتفاع 50 - 70 متر است . که حداکثر به 2 متر مي رسد .
تقسيم بندي چاي از لحاظ زراعي :
1 -گونه چيني
2- گونه اسامي و کامبوجي
3-نژادهاي دو رگه
تقسيم بندي گياه چاي از لحاظ طرز تهيه و توليد :
1- چاي سياه
2- چاي سبز
3- چاي اولنگ
4- چاي قالبي
گياه چاي
از اين مقاله به بعد سعي خواهم کرد بصورت تخصصي به گياه چاي بپردازم.
خواص چاي :
چاي مانند قهوه در رديف رايج ترين و مهم ترين نوشابه هاي مطبوع و مورد مصرف در بيشتر جهان مي باشد .
چاي داراي اهميت غذايي ودارويي بسياري است . ولي مهم ترين اثر ان تاثير برروي سيستم اعصاب و در نتيجه رفع خستگي و ايجاد ارامش در انسان است چاي داراي مقادير قابل توجهي پروتئين . هيدراتهاي کربن وانواع مختلفي از ترکيبات شيميايي ميباشد . چاي داراي اثر انرژي زايي بالايي ميباشد . بطوري که يک فنجان چاي 4 کيلو کالري انرژي به بدن مي رساند . مصرف زياد چاي مي تواند باعث طپش قلب . عصبانيت . اضطراب . بي خوابي و لاغري شود .
انواع چاي
چاي سياه
اين نوع چاي پس از انجام تمام مراحل چايسازي بدست ميايد اين نوع چاي به دو طريق رسمي يا ارتدکس و غير رسمي بدست مي ايد در روش ارتدکس که همان روش چايسازي ايران نيز مي باشد تماممراحل تهيه چاي از قبيل : پلاس ومالش و تخمير و خشک شدن انجام مي گيرد اين نوع چاي داراي درجه بندي هايي مثل :چاي قلم . پيچيده . باروتي . و ... مي باشد . در چاي غير رسمي از ماشينهايي استفاده مي شود که در ان مرحله پلاس حذف مي شود . اين چاي در ايران استفاده نميشود .
چاي سبز:
اين نوع چاي بيشتر در چين و ژاپن مصرف دارد . دراين نوع چاي عمل تخمير صورت نگرفته و پس از مالش بلافاصله چاي را خشک مي نمايند . اين نوع چاي کم رنگ ولي معطر مي باشد و داراي خواص درماني بسياري مي باشد.
چاي اولنگ:
در اين نوع چاي عمل تخمير بطور کامل انجام نشده و بصورت ناتمام مي ماند .و در چين و ژاپن مصرف ان رايج است.
چاي قالبي :
نوعي از چاي که براي تهيه ان از برگ و ساقه و ترکه چاي استفاده مي شود . اين نوع چاي پس از انجام مراحل تهيه چاي بصورت پودر و در قالبهايي که از نوع چوب مي باشد ريخته ودر اپر فشار بصورت قالبي در مي ايد.
منبع: http://modernagriculture.blogfa.com/