روغن کبد کوسه ماهي که با نام علمي Shark Liver Oil شناخته مي شود روغني است که از کبد (جگر) کوسه ماهي استخراج مي شود. از کبد برخي کوسه ماهيان مي توان بيش از 50% وزن کبد آن ، روغن استحصال نمود.روغن کبد کوسه سرشار از ويتامينهاي A , E, D و اسيدهاي چرب غير اشباع EPA و DHA همچنين امگا 3( Omega -3) و مقادير زيادي در حدود 70% - 40% وزن روغن کبد کوسه اسکوالن Squalene وجود دارد.

کاربردهاي روغن کوسه ماهي چيست ؟

روغن کوسه ماهي سرشار از ويتامينهاي A , E, D ، اسکوالن ، امگا 3 ، اسيدهاي چرب غير اشباع EPA , DHA و غيره مي باشد بنابراين امروزه بسياري از شرکتهاي داخلي و خارجي که در زمينه توليد محصولات دارويي و آرايشي فعاليت دارند از روغن کبد کوسه ماهي در توليد محصولات زير استفاده مي نمايند.
• شامپو کوسه که حاوي روغن کوسه ماهي است باعث تقويت پياز مو شده و مجرايي را براي جذب سريعتر ويتامينهاي همراه خود به سطح پوست ايجاد مي کند. ( مراحل فرمولاسيون اين شامپو توسط يکي از مراکز تحقيقاتي در ايران صورت گرفته است).
• رژ لب.
• صابونها ( صابون حاوي روغن کوسه رطوبت و ويتامينهاي لازم براي سطح پوست را فراهم مي کند).
• کرم هاي مرطوب کننده.
• تمام محصولات دارويي و آرايشي که در آن امگا 3 استفاده مي شود.
• کرم دور چشم، در حال حاضر کرم دور چشم تهيه شده از روغن کوسه در ايران در حال ساخت مي باشد.
• اسپري افشان روغن کوسه جهت مرطوب نگاهداشتن سطح پوست.
• بعنوان عامل بازدارنده سرفه، سرماخوردگي و تنگي نفس مزمن.
• رفع کبودي و کوفتگي دور چشم. ( پزشکان بر اين باورند که ترکيب روغن کبد کوسه ماهي و نشاسته براي رفع کبودي و سياهي دور چشم بسيار مفيد مي باشد.)
• ماسک و لايه بردار صورت.( از آن جايي که روغن کوسه ماهي به سرعت جذب پوست مي شود و ويتامينهاي A,E,D را به سرعت به درون پوست سرايت مي دهد مي توان از ان در ساخت انواع ماسک ها و لايه بردارهاي پوستي استفاده نمود در ضمن روغن کوسه ماهي به ريلکس شدن عضلات صورت کمک شاياني ميکند).
• لوسيون هاي پوستي.
• ژل ماساژ بدن.
• توليد پماد و کرم و چسب ترميم کننده سوختگيهاي پوستي.
• قرص، کپسول، شربت براي جلوگيري از ضايعات پوستي و پماد و کرم براي انواع سوختگيها.
• پماد و ژل روغن کوسه جهت تسکين دردهاي عضلاني و مفصلي.( در طب سنتي جنوب ايران از روغن کبد کوسه به منظور تسکين دردهاي عضلاني و مفصلي استفاده مي شود).
• کپسولهاي ژلاتيني امگا 3.
• توليد اسکوالن ( اسکوالن يک ماده اوليه ساخت محصولات دارويي و ارايشي و بهداشتي است که طي فرآيندي از روغن کبد کوسه ماهي استحصال مي شود در حال حاضر ايران اسکوالن را که با قيمت کيلويي 50 دلار وارد مي کند اين در حالي است که به راحتي در بنادر صيادي جنوب ايران مي توان آن را توليد نمود ).

پيشينه استفاده از روغن کوسه ماهي از قديم الايام تا کنون چيست؟

استفاده از روغن کبد کوسه ماهي در طب سنتي ساحل نشينان خليج فارس و دريايي عمان سابقه اي چند هزار ساله دارد، هم اکنون در بنادر صيادي شرق و غرب هرمزگان نظير بندر جاسک ، تياب ، کلاهي ، کوه مبارک ، بندر حسينه ، بندر کنگ ، بندرلنگه، پارسيان و ساير بنادر صيادي در استانهاي بوشهر و سيستان و بلوچستان و همچنين جزاير خليج فارس مانند جزيره قشم ( باسعيدو ، دوستکو، کاني، سلخ، طبل، سوزا و... )، کيش ، هنگام ، لارک و ساير جزاير ايران و همچنين کشورهاي حوزه خليج فارس بوميان منطقه از روغن کبد کوسه ماهي از قديم الايام تا به امروز براي مصارف زير استفاده مي کرده اند.
• مرطوب نگاه داشتن پوست.
• رفع اگزما و خشکي پوست.
• روغن و پمادي جهت تسکين دردهاي عضلاني و مفصلي.
• داروي تقويت کننده مو.
• در جزيره قشم حتي برخي روستاييان از روغن کوسه ( سرشار از امگا 3) براي مصارف غذايي استفاده مي کنند، آنها مقداري روغن کبد کوسه را با خرما مخلوط نموده و به عنوان خوراکي با ارزش غذايي بالا مصرف مي نمايند.
• يکي از کاربردهاي صنعتي روغن کوسه، استفاده از اين روغن براي جلوگيري از نفوذ آب به بدنه لنج ها مي باشد که به آن نوع روغن کبد کوسه "سيفه " مي گويند، امروزه با ظهور کشتي هاي فايبرگلاس کمتر شاهد استفاده از روغن کوسه به اين منظور مي باشيم.

صيد ضمني به چه معناست ؟

لازم به ذکر است که کوسه ماهيان از جمله موجودات تحت الحمايت هستند و طبق قانون فقط با مجوز امکان صيد آنها وجود دارد، کليه کاربردهايي که براي استفاده از روغن کبد کوسه ماهي معرفي مي شوند مربوط به کوسه هايي است که به طور ضمني صيد شده اند، به اين معنا که گاهي ناخواسته در تور ماهيگيري صيادان ممکن است يک يا چند عدد کوسه ماهي ناخواسته به دام بيافتند، که براي استفاده از اين کوسه ماهيان مانعي وجود ندارد، هم اکنون مقادير زيادي کوسه ماهي که به صورت ضمني صيد شده اند در مراکز فروش ماهي در استانهاي هرمزگان، بوشهر، سيستان و بلوچستان براي مصارف خوراکي در حال خريد و فروش مي باشند. ( گوشت کوسه ماهي در جنوب ايران به عنوان غذايي مقوي و گرم معروف است).
منبع:www.magiran.com