كاربران يكي از مولفه هاي مهم در يك سيستم كامپيوتري مي باشند كه نحوه عملكرد آنان بر ادامه حضور مستمر ، بهينه و موثر كامپيوتر در يك سازمان ، تاثيري غير قابل انكار دارد . يكي از چالش هاي اساسي در خصوص بكارگيري منابع انساني در سيستم هاي كامپيوتري ، عدم وجود حداقل دانش لازم در خصوص فن آوري اطلاعات و ارتباطات است . ايجاد حداقل توانمندي لازم براي استفاده از كامپيوتر مي بايست قبل از استفاده عملياتي از آن انجام شود تا در سرمايه هاي ملموس و غيرملموس يك سازمان صرفه جوئي گردد . به عبارت ديگر ، كاربران مي بايست داراي حداقل دانش لازم در خصوص فن آوري اطلاعات باشند كه ميزان آن با توجه به نوع محيط بكارگيرنده كامپيوتر متفاوت خواهد بود .
يكي از چالش هاي اساسي در زمينه بكارگيري اكثر
فن آوري ها ، عدم وجود آموزش قبل از بكارگيري
يك فن آوري است . |
عليرغم موضوع فوق ، در اكثر سازمان ها كاربران مي بايست داراي حداقل دانش لازم در خصوص شناخت و دنبال نمودن بهترين توصيه هاي امنيتي و ارتباط موثر با كارشناسان فن آوري اطلاعات و ارتباطات باشند :
• در صورت بروز مشكل در سيستم ، كاربران به چه صورت آن را به گروه پشتيباني و نگهداري گزارش مي نمايند ؟
• در صورت حل يك مشكل ، آيا امكان بروز همان مشكل توسط همان كاربر مجددا" وجود دارد ؟
• نحوه حفاظت و نگهداري از داده هاي مهم موجود بر روي يك كامپيوتر چگونه است و آيا كاربران براي اين كار آموزش هاي لازم را ديده اند ؟
• جايگاه كاربران در ايجاد و نگهداري يك محيط ايمن چيست و آيا به آنان توصيه هاي امنيتي بر اساس يك ساختار سيستماتيك ارائه مي شود ؟
• آموزش قبل از بكارگيري يك فن آوري و يا آموزش بعد از بكارگيري يك فن آوري ؟ يكي از چالش هاي اساسي در زمينه بكارگيري اكثر فن آوري ها ، عدم وجود آموزش قبل از بكارگيري يك فن آوري است .
• كارشناسان فن آوري اطلاعات و ارتباطات شاغل در واحد كامپيوتر و يا هر نام ديگر ، با كاربران خود به چه صورت ارتباط برقرار مي نمايند و چگونه حداقل آموزش هاي لازم را به آنان مي دهند ؟
به كاربران كامپيوتر مي بايست قبل از استفاده از آن ، حداقل آموزش هاي كاربردي لازم ارائه و متناسب با شرايط موجود بطور مستمر ادامه يابد . |
در ادامه به بررسي مهمترين مواردي خواهيم پرداخت كه لازم است به كاربران آموزش داده شود تا بتوانند با واحد پشتيباني فني بطرز موثرتري ارتباط برقرار نمايند. به ليست فوق مي توان با توجه به نوع محيط ، موارد ديگري را اضافه نمود .
• راه اندازي مجدد قبل از تماس با واحد پشتيباني : با اين كه اعلام اين موضوع به كاربران كه در صورت بروز مشكل در ابتدا كامپيوتر خود را راه اندازي مجدد نمايند ، بنظر يك روش مناسب نمي باشد ولي اين يك واقعيت اثبات شده است كه با راه اندازي مجدد يك كامپيوتر ممكن است برخي از مسائل و مشكلات برطرف گردد. حتي در صورتي كه با راه اندازي مجدد يك كامپيوتر مشكل برطرف نگردد ، اين كه پس از راه اندازي همچنان مشكل وجود دارد مي تواند اطلاعات مفيدي را به منظور اشكال زدائي در اختيار كارشناسان واحد فني قرار دهد .
• نحوه گزارش يك مشكل : علاوه بر اين كه لازم است كاربران آگاهي لازم در خصوص نحوه ارسال يك گزارش خطاء را داشته باشند ( تماس تلفني ، ارسال email و ... ) ، مي بايست بدانند كه چه نوع اطلاعاتي مي تواند به منظور سرعت در حل مشكل مفيد واقع شود . در اين رابطه مي توان يك فرم خاص را به منظور جمع آوري اطلاعات مربوط به مشكل ايجاد شده طراحي و در آن به مواردي نظير : پيام هاي خطاء ، برنامه هاي فعال در زمان بروز مشكل ، چه كاري انجام شده است كه باعث بروز مشكل شده است و اين كه آيا امكان توليد مجدد همان خطاء و يا مشكل وجود دارد ، اشاره نمود . به منظور تكميل صحيح و كامل اين نوع فرم هاي اطلاعاتي ، مي بايست به كاربران آموزش هاي لازم داده شود تا ضمن جلوگيري از ارسال اطلاعات ناقص و اندك ، آنان تشخيص خود را در خصوص مشكل ايجاد شده در مقابل علائم و دلايل بروز خطاء ارسال ننمايند .
• نگهداري ايمن رمزهاي عبور : كاربران مي بايست نسبت به عواقب نگهداري رمزهاي عبور در يك مكان غيرايمن و يا اشتراك آنان با ساير همكاران ، آگاه گردند . بدفعات مشاهده شده است كه كاربران رمزهاي عبور خود را بر روي كاغذ نوشته و آن را به مانيتور و يا بر روي بدنه كيس خود مي چسبانند و يا حتي از آنان به عنوان متن در screensaver استفاده مي نمايند . آموزش كاربران به منظور تعريف و حفاظت از رمزهاي عبور متناسب با سياست هاي امنيتي يكي از ملزومات امنيتي اوليه در عصر حاضر محسوب مي گردد .
• ايجاد رمزهاي عبور ايمن : در زمان آموزش كاربران در خصوص نگهداري ايمن رمزهاي عبور، از اين فرصت مي بايست استفاده و به آنان دستورالعمل هاي لازم در خصوص تعريف رمزهاي عبور ايمن نيز گفته شود . ضوابط تعريف يك رمزعبور ايمن مي بايست متناسب با سياست هاي امنيتي تعريف شده در يك سازمان باشد .
• حفاظت از كامپيوتر در زمان مسافرت : استفاده از كامپيوترهاي notebook و ساير دستگاه هاي الكترونيكي در مسافرت ، نياز به هوشياري بيشتري به منظور پيشگيري از دستيابي غيرمجاز دارد . به كاربران علاوه بر آموزش نحوه حفاظت از داده موجود بر روي كامپيوتر دفتر كار ، مي بايست نحوه استفاده ايمن از كامپيوتر در زمان ترك دفتر كار نيز آموزش داده شود ( دستيابي به كامپيوتر از راه دور و رعايت موارد امنيتي لازم ) .
• پيشگيري لازم در خصوص از دست دادن داده : به كاربران مي بايست آموزش داده شود كه عمليات backup خود به خود انجام نمي شود و اگر آنان اقدام به حذف فايل و يا فايل هائي نمايند كه قبلا" از آنان backup گرفته نشده است ، امكان بازيابي آنان وجود نخواهد داشت . در اكثر سازمان ها كاربران نسبت به گرفتن backup از داده هاي مهم موجود بر روي كامپيوتر توجيه نمي باشند و مي بايست اين موضوع و فرآيند انجام آن به درستي به كاربران آموزش داده شود .
• رعايت سياست هاي تعريف شده : تمامي سازمان ها مي بايست داراي يك سياست امنيتي باشند كه بايد ها و نبايدها را مشخص مي نمايد . در واقع سياست هاي امنيتي ، يك سطح امنيتي اوليه به منظور حفاظت از زيرساخت اطلاعاتي موجود در يك سازمان و منابع موجود بر روي آن را مشخص و تعريف مي نمايد. كاربران مي بايست نسبت به مفاد سياست هاي امنيتي و استفاده ايمن از منابع اطلاعاتي موجود در سازمان آگاه و معايب عدم رعايت مسائل مندرج در سياست امنيتي به آنان آموزش داده شود .
• دقت در ارسال email : ارسال email با عناوين نادرست و محتويات غيرواقعي يكي از مشكلات اساسي در بسياري از سازمان ها محسوب مي گردد كه قطعا" مي تواند پيامدهاي منفي را براي فرد ارسال كننده و يا سازمان مربوطه به دنبال داشته باشد . صرفنظر از محتويات و ماهيت سياست استفاده از سرويس email در يك سازمان ، به كاربران مي بايست آموزش هاي لازم در خصوص استفاده ايمن از email داده شود .
• حفاظت در مقابل ويروس ها ، كرم ها و تروجان ها : با اين كه معمولا" مسئوليت حفاظت از منابع اطلاعاتي در يك سازمان بر عهده كارشناسان فن آوري اطلاعات و ارتباطات است ولي نمي توان با تاكيد بر اين موضوع اين تضمين را داد كه هيچگونه مشكل امنيتي در سازمان ايجاد نخواهد نشد . قطعا" ميزان هوشياري و دقت كاربران در اين خصوص بي تاثير نخواهد بود . به كاربران مي بايست آموزش داده شود كه چگونه تهديدات را شناسائي و با آنان برخورد نمايند . نحوه شناسائي phishing ، نامه هاي الكترونيكي مخرب ، عدم استفاده و يا مطالعه نامه هاي الكترونيكي از منابع ناشناخته ، عدم باز نمودن فايل هاي ضميمه همراه نامه هاي الكترونيكي ، عدم استفاده از آدرس email سازمان در وب سايت ها ، غير فعال كردن برنامه هاي حفاظتي نظير آنتي ويروس ها و بهنگام سازي آنان از جمله مواردي مي باشند كه مي بايست به كاربران آموزش داده شود .
آموزش ، فرآيندي مستمر است كه انجام موفقيت آميز آن ،
مهمترين دليل حضور موفقيت آميز و موثر يك سازمان در عصر حاضر مي باشد . |