کاربران اينترنت و ساير شبکه هاي کامپيوتري به منظور استفاده از منابع موجود بر روي شبکه از امکانات سخت افزاري و نرم افزاري متعددي استفاده مي نمايند . آشنائي با عناصري که داراي جايگاهي اساسي در ايمن سازي يک شبکه کامپيوتري مي باشند از زاويه امنيتي بسيار حائز اهميت است . اگر قرار است ما چيزي را ايمن نمائيم ، اولا" بايد بدانيم چه چيزي مشمول اين موضوع مي شود و ثانيا" شناخت مناسبي را نسبت به آنان پيدا نمائيم . نمي شود اقدام به ايمن سازي يک شبکه نمود بدون اين که نسبت به عناصر درگير در فرآيند ارتباطي شناخت مناسبي وجود داشته باشد.
اجازه دهيد اين سوال را مطرح نمائيم که در زمان اتصال به اينترنت ، کداميک از عناصر سخت افزاري و يا نرم افزاري داراي استعداد لازم به منظور آسيب رساندن به اطلاعات بوده و ممکن است امنيت شبکه و اطلاعات را به مخاطره بياندازد ؟ در صورت ارائه پاسخ مناسب به سوال فوق ، محدوده و نوع ايمن سازي و ايمن نگه داشتن سيستم هاي کامپيوتري ، مشخص خواهد شد . ما نمي توانيم قدم در جاده اي بگذاريم که خطرات و يا تهديدات امنيتـي متعددي در کمين ما مي باشد ، بدون اين که نسبت به نقاط آسيب پذير و يا بهتر بگوئيم ضربه پذير آگاهي مناسبي را داشته باشيم .
تعداد بسيار زيادي از کاربران اينترنت را افرادي تشکيل مي دهند که فاقد مهارت هاي خاصي در زمينه فن آوري اطلاعات بوده و از امکانات حمايتي مناسبي نيز برخوردار نمي باشند . سيستم هاي اينگونه کاربران داراي استعداد لازم به منظور انواع تهاجمات بوده و بطور غير مستقيم شرايط مناسبي را براي مهاجمان به منظور نيل به اهداف مخرب ، فراهم مي نمايند . به نظر مي بايست طرحي نو در اندازيم و يک مرتبه و براي هميشه و بصورت کاملا" اصولي و علمي با عناصر درگير در ايمن سازي يک شبکه کامپيوتري آشنا شده و به بررسي دقيق نقاط حساس و آسيب پذير در اين رابطه بپردازيم .
به منظور ايمن سازي و ايمن نگه داشتن يک شبکه کامپيوتري مي بايست هم در سطح و هم در عمق حرکت کرد .
• حرکت در عمق ، ارتقاء سطح علمي و بروز نگه داشتن دانش کارشناسان امنيت اطلاعات و شبکه هاي کامپيوتري است تا آنان بتوانند با استفاده از آخرين فن آوري هاي موجود نسبت به برپاسازي و نگهداري يک شبکه ايمن اقدام نمايند . فراموش نکنيم که امنيت يک فرآيند است و نه يک محصول ، بنابراين ارتقاء سطح علمي کارشناسان امنيت اطلاعات، مي بايست به صورت مستمر و بر اساس يک برنامه کاملا" مدون و مشخص دنبال شود.
• حرکت در سطح ، افزايش دانش عمومي کاربران اينترنت در جهت استفاده ايمن از شبکه هاي کامپيوتري است . با آموزش مناسب اين نوع کاربران، مي توان از آنان به منظور ايمن نگه داشتن يک شبکه کامپيوتري استفاده نمود. امنيت در شبکه هاي کامپيوتري نظير يک تابلو نقاشي است که تصوير امنيت جزء با همياري تمامي عناصر در گير در يک سازمان بر روي آن نقش نخواهد بست . هيچ سازمان و يا کارشناس امنيت اطلاعاتي نمي تواند بدون در نظر گرفتن جايگاه عوامل انساني وظايف تعريف شده خود را در جهت ايمن نگه داشتن يک شبکه کامپيوتري بدرستي انجام دهد . اگر قرار است در اين رابطه دور خود نچرخيم و در مسيرهاي بسته و تکراري گرفتار نشويم ، مي بايست حرکاتي منسجم و کاملا" سازمان يافته را در اين راستا انجام دهيم .
عدم توجه به هر يک از موارد اشاره شده ما را در برپاسازي و نگهداري ايمن شبکه هاي کامپيوتري با شکست مواجه نموده و شايد زماني فرارسد که ما قادر به پرداخت تاوان چيزي که از دست داده ايم ، نباشيم ( اطلاعات و داده هاي ارزشمند ، عدم ارائه سرويس هاي online و ... ).
مخاطب اين مطلب و ساير مطالبي که با اين مضمون تهيه و بر روي سايت منتشر خواهد شد ، کاربران عمومي اينترنت مي باشد .با اين مقدمه طولاني و شايد خسته کننده و تکراري ! به بررسي اولين و مهمترين عنصر تاثيرگذار در امنيت شبکه هاي کامپيوتري يعني سيستم عامل ، خواهيم پرداخت .
سيستم عامل چيست ؟
ُسيستم عامل مهمترين برنامه اي است که بر روي يک کامپيوتر اجراء مي گردد و امکانات لازم به منظور اجراي هر نوع برنامه ديگر را فراهم مي نمايد .
سيستم عامل مهمترين ترين برنامه اي است که بر روي کامپيوتر شما اجراء شده و خدمات متنوعي را در ابعاد متفاوت ارائه مي نمايد . بد نيست به برخي از اين نوع خدمات اشاره اي مختصر داشته باشيم :
• نوع نرم افزاري را که شما مي توانيد بر روي سيستم خود نصب نمائيد، مشخص مي نمايد .
• هماهنگي لازم به منظور اجراي برنامه ها را انجام مي دهد .
• حصول اطمينان از اين موضوع که عناصر سخت افزاري نظير صفحه کليد ، چاپگر و هارد ديسک داراي عملکردي عاري از خطاء بوده و امکان ارتباط با آنان وجود دارد .
• ايجاد شرايط و امکانات لازم به منظور اجراي صحيح برنامه هاي کامپيوتري نظير واژه پردازها ( نظير MsWord ) ، برنامه هاي سرويس گيرنده پست الکترونيکي ( نظير OutLook ) ، مرورگرهاي وب ( نظير Internet Explorer ) . در صورتي که برنامه ها نيازمند استفاده از منابع سيستم نظير چاپگر و يا هارد ديسک باشند ، با مديريت سيستم عامل اين امر ميسر مي گردد.
• ارائه پيام ها ي خطاء متناسب با مسائل ايجاد شده
سيستم عامل ، نوع و نحوه مشاهده اطلاعات و انجام عمليات مورد نظر را نيز مشخص مي نمايد . برخي از سيستم هاي عامل از يک رابط کاربر گرافيکي معروف به GUI که از کلمات Graphical User Interface اقتباس شده است ، استفاده مي نمايند . در اين نوع از سيستم هاي عامل ، اطلاعات با استفاده از تصاوير ( آيکون ، دکمه ها ، جعبه هاي محاوره اي ، پنجره ها ، ... ) و کلمات ارائه مي گردد ( ويندوز نمونه اي از اينگونه سيستم هاي عامل است ) . ساير سيستم هاي عامل ممکن است از يک رابط کاربر مبتني بر متن به منظور تعامل با کاربر استفاده نمايند .
چگونه يک سيستم عامل را انتخاب نمائيم
زماني که شما يک کامپيوتر را خريداري مي نمائيد ، انتخاب خود را در خصوص نوع سيستم عامل نيز انجام داده ايد، چراکه سيستم عامل بر روي کامپيوتر خريداري شده نصب و در اختيار شما قرار داده مي شود . شما مي توانيد هر زمان که تشخيص داديد سيستم عامل نصب شده بر روي کامپيوتر خود را تغيير دهيد . در برخي از کشورها ، همزمان با ارائه کامپيوتر سيستم عامل آن نيز عرضه مي شود ( مثلا" کامپيوترهاي شرکت Dell و Gateway به همراه ويندوز مايکروسافت عرضه مي گردند ) .
تاکنون سيستم هاي عامل متداولي در سطح دنيا طراحي و پياده سازي شده است . هر سيستم عامل داراي ويژگي ها ، مزايا و محدويت هاي مختص به خود مي باشد . در اين رابطه مي توان به متداولترين سيستم هاي عامل موجود اشاره نمود :
• ويندوز ( Windows ) : ويندوز که داراي نسخه هاي متعددي است متداولترين سيستم عامل استفاده شده توسط کاربران مي باشد. اين سيستم عامل توسط شرکت مايکروسافت ارائه شده و داراي يک رابط کاربر گرافيکي است که استفاده از آن را براي اکثر کاربران راحت تر مي نمايد ( نسبت به سيستم هاي عاملي که داراي رابط کاربر مبتني بر متن مي باشند ) . ويندوز داراي نسخه هاي جداگانه اي براي کاربران معمولي و نسخه هائي مختص سرويس دهندگان مي باشد .
• Mac OS X : سيستم عامل فوق توسط شرکت اپل ارائه شده است و از آن بر روي کامپيوترهاي مکينتاش استفاده مي گردد . اين سيستم عامل از لحاظ شکل ظاهري و رابط کاربر گرافيکي داراي شباهت هاي زيادي با ويندوز مي باشد ( با تغييراتي اندک ) .
• لينوکس و ساير سيستم هاي عامل مبتني بر يونيکس : از لينوکس و ساير سيستم هاي عاملي که از يونيکس مشتق شده اند عموما" در ايستگاههاي شبکه اي خاص و يا سرويس دهندگان شبکه نظير سرويس دهندگان وب و پست الکترونيکي ، استفاده مي گردد . استفاده از اينگونه سيستم هاي عامل توسط کاربران معمولي عمدتا" مشکل بوده و به منظور استفاده از آنان به دانش و يا مهارت هاي خاصي نياز مي باشد . همين موضوع يکي از دلايل اصلي در رابطه با عدم گسترش عمومي آنان محسوب مي گردد . نسخه هائي از سيستم هاي عامل فوق در حال پياده سازي است تا کاربران معمولي نيز بتوانند بسادگي از آنان استفاده نمايند .